συνέχεια από:
................................................
- Rudyard Kipling, Ο άνθρωπος που θα γινόταν βασιλιάς και άλλες πέντε ιστορίες, Αθήνα, Άγρα, 1988 (μτφρ. Παλμύρα Ισμυρίδου, Εισαγωγή J.L.Borges σε μετάφραση Αλόης Σιδέρη). [Βιβλιοθήκη Αετοπούλειου]
Διηγήματα με σφιχτή
γραφή και πλοκή, συχνά με δόσεις
σουρεαλισμού ή εξωτισμού αφού κάποια
διαδραματίζονται σε χώρες της Ανατολής,
όπως η Ινδία (όπου γεννήθηκε κι έζησε
πολλά χρόνια). Πολύ καλό “ο Κηπουρός”
(με στοιχεία αυτοβιογραφικά; αναφέρεται
σε θάνατο νέου που σκοτώθηκε στον πόλεμο
το 1915, όπως ο γιος του), αλλά και “Ο
άνθρωπος που θα γινόταν βασιλιάς”.
Ενδιαφέρουσα η εισαγωγή με στοιχεία
για τη ζωή και την προσωπικότητα του
Κίπλινγκ, μιας και γνωρίζουμε περισσότερο
τον συγγραφέα από το ποίημα “Αν” και
λιγότερο ως εκφραστή αποικιοκρατικών
απόψεων της εποχής.
- Εμμανουήλ Κριαράς, Πρόσωπα και θέματα από την ιστορία του Δημοτικισμού, Τόμος Α', Αθήνα, Καστανιώτης, 1986. [Βιβλιοθήκη Αετοπούλειου]
Περιέχονται κείμενα
για πρόσωπα με συμβολή στον δημοτικισμό,
όπως τους Εμμ. Ροϊδη, Νικ. Κονεμένο,
Αλέξανδρο Πάλλη, Κωστή Παλαμά, Μαν.
Τριανταφυλλίδη, Ελ. Βενιζέλο. Ιδιαίτερα
ενδιαφέρον το κείμενο για τον Βενιζέλο,
τον παρουσιάζει ως άνθρωπο με πολλές
γνώσεις, αλλά με δισταγμό να εφαρμόσει
τη δημοτική, ήθελε όμως να γίνει συγγραφή
των κανόνων γραμματικής και τονική
απλοποίηση.
(από
τα Άπαντα του Εμμανουήλ Κριαρά για το
λήμμα “«Ο
Ελευθέριος Βενιζέλος και η δημοτική
γλώσσα»”
βλέπε εδώ )
- Ρένα Σταυρίδη-Πατρικίου (επιμ.), Δημοτικισμός και κοινωνικό πρόβλημα, Αθήνα, Ερμής, 1976. [Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής]
Το
βιβλίο ασχολείται με το ζήτημα του
δημοτικισμού, με αφετηρία το βιβλίο του
Γ. Σκληρού “Το κοινωνικό μας ζήτημα”
που κυκλοφόρησε το 2007. Περιέχονται
κείμενα των Π. Βασιλικού, Στ. Ραμά, Ν.
Γιαννιού, Μ. Ζαβιτζιάνου, Γ. Χατζή, Α.
Πουλημένου, Φ. Πολίτη και άλλων από
εκείνη την εποχή. Στη δική της εισαγωγή,
η συγγραφέας αναφέρεται στην πολιτικοποίηση
του δημοτικιστικού κινήματος 1907-1909, στα
Ευαγγελικά (1901) και Ορεστειακά (1903), όπου
τα μεν οδήγησαν στην πτώση της Κυβέρνησης
Θεοτόκη και τα δε κλόνισαν την Κυβέρνηση
Ράλλη. Αναφέρεται επίσης στην κρίση που
δημιουργήθηκε από το γλωσσικό ζήτημα
το 1907, όπου στο νομοσχέδιο για τα διδακτικά
βιβλία και την καθιέρωση ενός βιβλίου
για κάθε τάξη, ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης
πρότεινε την καθιέρωση της καθαρεύουσας.
Σοβαρές συλλογικές προσπάθειες είχαν
εμφανιστεί την εποχή εκείνη για την
υπεράσπιση και καθιέρωση της δημοτικής
(όπως ο σύλλογος “Σολωμός” στην Κρήτη).
Διακρίνει τα πρόσωπα της συζήτησης για
το γλωσσικό ζήτημα σε δύο κατηγορίες
ανάλογα με την ιδεολογική τους τοποθέτηση:
α) υποστηρικτές σοσιαλιστικών ιδεών:
Γ. Σκληρός, Αλ. Δελμούζος (Α. Ντέλος), Κ.
Χατζόπουλος (Πέτρος Βασιλικός), Ν.
Γιαννιός, Μάρκος Ζαβιτζιάνος, Φ. Πολίτης.
Είχαν μικροαστική κοινωνική προέλευση,
αλλά με οικονομικές δυσκολίες. β)
εθνικιστικών αντιλήψεων: Μάρκος
Τσιριμώκος (Στ. Ραμάς), Ίων Δραγούμης
(Ίδας), Πέτρος Βλαστός (Έρμονας), Γιάννης
Χατζής, Αριστ. Πουλημένος. Ειδικότερα
αναφέρεται στον ρατσισμό του Π. Βλαστού
– με βρετανική αποικιοκρατική απόχρωση (θυμίζοντάς μου και τον Κίπλινγκ;)...
- Νικολάι Γκόγκολ, Ταράς Μπούλμπα, Αθήνα, Γκοβόστης, 1973 (Βήμα, 2009) (μτφρ. Άρης Αλξάνδρου)
Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον
στο μυθιστόρημα του Γκόγκολ είναι η
παρουσίαση του χαρακτήρα των Κοζάκων,
καθώς και η αντίθεση Ρώσων με Πολωνούς
που κρατάει από παλιά. Ένα λαϊκό παραμύθι
με πρωταγωνιστές τους Κοζάκους – ήρωες,
γενναίοι πολεμιστές, πολεμούν ενάντια
στους Πολωνούς (Ουσάρους) και τους
Τατάρους. Δείγματα του εθνικισμού των
Ρώσων. Λογοτεχνικά δεν βρίσκω να έχει
ιδιαίτερη αξία.
- Τάκης Θεοδωρόπουλος, Με την Ανάσα της Αθήνας και της Ρώμης, Αθήνα, Ωκεανίδα, 2006. [δανεισμένο]
Ο
συγγραφέας, αναφερόμενος σε πρόσωπα
από την αρχαία Ελλάδα, αποπειράται να
ερμηνεύσει τη συμπεριφορά τους και να
μεταφέρει αναλογίες στη νεότερη Ελλάδα.
Δίνει έμφαση στην προοπτική που διαγράφει
η μελέτη της αρχαίας γραμματείας,
αναφέρεται στα πρόσωπα και στις αδυναμίες
τους (Οιδίποδας, Αλκιβιάδης ο τυχοδιώκτης,
Περικλής και δημοκρατία, δούλοι,
Θεμιστοκλής, πολλές αναφορές για
Θουκιδίδη και Ηρόδοτο). Από τους Ρωμαίους,
κάνει ιδιαίτερη μνεία στον Κικέρωνα.
Τελικά, βρίσκει την ευκαιρία να εκφράσει
και τις απόψεις του για σημερινά ζητήματα.
καταφέρεται κατά της τεχνολογίας και
κατά της δημιουργικής γραφής. Τον ενοχλεί
η απάθεια, η ψυχανάλυση, η τυφλή προσήλωση
στη θρησκευτική πίστη, η πολυπολιτισμικότητα
που οδηγεί σε κακοφωνία, θέλει και
υποστηρίζει τη δημιουργία.
- Βολταίρος, Ο αδαής φιλόσοφος, Αθήνα, Πόλις, 2009 (μτφρ. Ρ. Αργυροπούλου) [Βιβλιοθήκη Κοντόπευκου]
Σκέψεις
του Βολταίρου, όπου εκφράζει τους
προβληματισμούς του για πολλά θέματα
(le philosophe ignorant), δείχνοντας ταυτόχρονα
ότι έχει τεράστιο πλούτο γνώσεων από
την αρχαία ελληνική γραμματεία, τις
θρησκείες, τα φιλοσοφικά ρεύματα όλων
των εποχών. Το βιβλίο εκδόθηκε αρχικά
στη Γενεύη το 1766 ανώνυμα. Πολύ κατατοπιστικό
και το κείμενο εισαγωγής από την
μεταφράστρια. Αναλύει τη θέση του
Βολταίρου στον θεϊσμό και ντεϊσμό (ο
ντεϊσμός απορρίπτει την Αποκάλυψη), ο
οποίος έχει αντιθρησκευτικό πνεύμα
αλλά δεν είναι αθεϊστής. Έτσι, έρχεται
σε αντίθεση με τους υλιστές της
Εγκυκλοπαίδειας (La Mettrie, Diderot), με τον
αθεϊστή Holbach. ... “Να μπορώ να πράττω
αυτό που θέλω, ιδού η ελευθερία μου”
(σ. 29). Θεωρεί ότι το σύστημα Spinoza βρίσκεται
αντίθετο στην ανθρώπινη ελευθερία (σ.
32). Δεν συμφωνεί ότι ο Θεός είναι ταυτόσημος
με τη φύση, αλλά ότι η φύση πηγάζει από
τον Θεό. Έρχεται έτσι σε αντιπαράθεση
με τον Σπινόζα αλλά και με γάλλους
οπαδούς του Διαφωτισμού (όπως ο Diderot).
“Ποτέ δεν μπόρεσα ν'
αντιληφθώ πώς και γιατί οι ιδέες αυτές
εξαφανίζονταν, όταν η πείνα βασάνιζε
το σώμα μου, και πώς επανέρχονται όταν
είχα φάει”. (σ. 48)... Κάνει
πολλές αναφορές στην έννοια της
ελευθερίας, παραπέμπει στον Λοκ και
στον Anthony Collins. Αναρωτιέται γιατί οι
άνθρωποι δεν ευχαριστούνται με τούτο
το μέτρο της ελευθερίας “να
πράττουν αυτό που θέλουν”, την
εξουσία που παρέλαβαν από τη φύση και
που τα άστρα δεν την έχουν (σ. 61)... Αναφέρεται
συχνά στο Χάος (των Ελλήνων), Cahut των
Φοινίκων, Tohu bohu των Χαλδαίων και Εβραίων.
Είναι αντίθετο, γράφει, στους νόμους
της φύσης (σ. 64), δεν είναι εφικτό με τη
λογική, χρησίμευσε μόνο στους Ησίοδο
και Οβίδιο να συνθέσουν ωραίους στίχους.... Ωραίες
οι η αναφορές στους αρχαίους για να
φτάσει στον Σπινόζα (σ. 74): “βυθίστηκα
με το Θαλή στο νερό”, “κοκκίνισα
δίπλα στη φωτιά του Εμπεδοκλή”, “έτρεξα
σε ευθεία γραμμή μέσα στο κενό μαζί με
τα άτομα του Επίκουρου”, “υπολόγισα
αριθμούς με τον Πυθαγόρα”,
“χαιρέτησα τα ανδρόγυνα
του Πλάτωνα”... Αναφέρεται
εκτεταμένα στον Τζων Λοκ: “Έπεσα
στην αγκαλιά ενός μετριόφρονος ανθρώπου
που δεν προσποιείται ότι ξέρει κάτι που
δεν γνωρίζει” (σ.90), καθώς και στον
Αριστοτέλη και τον Ιπποκράτη (σ. 94).
Αναπτύσσει τις έννοιες της ηθικής (σ.
97) και της δικαιοσύνης (σ. 98) που υπάρχουν
στους διαφορετικούς λαούς γιατί ο Θεός
τους πρόσφερε τη λογική να αντιληφθούν
τις ίδιες αναγκαίες αρχές... Μας
πληροφορεί ότι η argot (jargon) ήταν λεξιλόγιο
που τυπώθηκε τον 16ο αιώνα και προερχόταν
από μικροκλέφτες που δεν χρησιμοποιούσαν
τς πραγματικές λέξεις (όπως
π.χ. Κλοπή), ήταν δηλαδή η γλώσσα των
κακοποιών (σ. 100)... Και “όλοι
έχουμε δικαίωμα σε όλα, καθένας έχει
δικαίωμα στη ζωή του ομοίου του”... (http://www.toraki.gr)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου