 |
| Αναγνωστάκης - Θεοδωράκης (πηγή: https://mikisguide.gr/afieroma-sto-manoli-anagnostaki/)* |
Χάρης 1944
Ήμασταν όλοι μαζί και ξεδιπλώναμε ακούραστα τις ώρες μας
Τραγουδούσαμε σιγά για τις μέρες που θα ’ρχόντανε φορτωμένες πολύχρωμα οράματα
Αυτός τραγουδούσε, σωπαίναμε, η φωνή του ξυπνούσε μικρές πυρκαγιές
Χιλιάδες μικρές πυρκαγιές που πυρπολούσαν τη νιότη μας
Μερόνυχτα έπαιζε το κρυφτό με το θάνατο σε κάθε γωνιά και σοκάκι
Λαχταρούσε ξεχνώντας το δικό του κορμί να χαρίσει στους άλλους μιαν Άνοιξη.
Ήμασταν όλοι μαζί μα θαρρείς πως αυτός ήταν όλοι.
Μια μέρα μάς σφύριξε κάποιος στ’ αφτί: «Πέθανε ο Χάρης»
«Σκοτώθηκε» ή κάτι τέτοιο. Λέξεις που τις ακούμε κάθε μέρα.
Κανείς δεν τον είδε. Ήταν σούρουπο. Θα ’χε σφιγμένα τα χέρια όπως πάντα
Στα μάτια του χαράχτηκεν άσβηστα η χαρά της καινούριας ζωής μας
Μα όλα αυτά ήταν απλά κι ο καιρός είναι λίγος. Κανείς δεν προφταίνει.
…Δεν είμαστε όλοι μαζί. Δυο τρεις ξενιτεύτηκαν
Τράβηξεν ο άλλος μακριά μ’ ένα φέρσιμο αόριστο κι ο Χάρης σκοτώθηκε
Φύγανε κι άλλοι, μας ήρθαν καινούριοι, γεμίσαν οι δρόμοι
Το πλήθος ξεχύνεται αβάσταχτο, ανεμίζουνε πάλι σημαίες
Μαστιγώνει ο αγέρας τα λάβαρα. Μες στο χάος κυματίζουν τραγούδια.
Αν μες στις φωνές που τα βράδια τρυπούνε ανελέητα τα τείχη
Ξεχώρισες μια: Είν’ η δική του. Ανάβει μικρές πυρκαγιές
Χιλιάδες μικρές πυρκαγιές που πυρπολούν την ατίθαση νιότη μας
Είν’ η δική του φωνή που βουίζει στο πλήθος τριγύρω σαν ήλιος
Π’ αγκαλιάζει τον κόσμο σαν ήλιος που σπαθίζει τις πίκρες σαν ήλιος
Που μας δείχνει σαν ήλιος λαμπρός τις χρυσές πολιτείες
Που ξανοίγονται μπρος μας λουσμένες στην Αλήθεια και στο αίθριο το φως.**
100 χρόνια φέτος από τη γέννηση των Μανόλη Αναγνωστάκη και Μίκη Θεοδωράκη (η σειρά αλφαβητική).*** Ας ξαναδιαβάσουμε τα ποιήματα του Μανόλη, ας ξανακούσουμε τα τραγούδια του Μίκη, ας ξανασταθούμε στα συναπαντήματά τους, τόσο μεγάλες, τόσο σπουδαίες, τόσο οικείες προσωπικότητες μιας εποχής που πέρασε μα που αξίζει να την (ξανα)γνωρίσουμε, να στοχαστούμε και ν΄ αναστοχαστούμε για το παρόν και για την εποχή που έρχεται, για την ανασφάλεια, τις ανισότητες, τις αδικίες και για τον ζόφο και την αποανθρωποποίηση που προμηνύεται και νομίζουμε πως δεν μας αφορά.
Γι' αυτό και στον τίτλο τα λόγια του ποιητή από το ποίημα «Η αγάπη είναι ο φόβος»:
Γιατί η σιωπή μας είναι ο δισταγμός για τη ζωή και το θάνατο! ****
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Σημειώσεις
* Στη φωτογραφία απεικονίζεται η συνάντηση των δύο φίλων το 1975 στη Θεσσαλονίκη, στο πατάρι του βιβλιοπωλείου του Αναγνωστάκη. Είναι από το (πλούσιο και ανεκτίμητης αξίας) αρχείο του Γιώργου Ζεβελάκη και η αντιγραφή από εμένα έγινε από τον ιστότοπο «Μίκης Θεοδωράκης: Οδηγός» που ανήκει Παγκρήτιο Σύλλογο Φίλων Μίκη Θεοδωράκη.
** Το ποίημα «Χάρης 44» αναφέρεται σε έφηβο Επονίτη που σκοτώθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1944, τρείς μήνες μετά το τέλος της Κατοχής. Περιλαμβάνεται στη συλλογή ποιημάτων «Εποχές», αφιερωμένα στους γονείς του, που γράφτηκαν από το 1941 μέχρι το 1944, ούτε 20 χρονών παλικάρι, και τυπώθηκαν τον Οκτώβριο του 1945 στη Θεσσαλονίκη (οι πληροφορίες από τον τόμο «Τα Ποιήματα 1941-1971», εκδ. Στιγμή 1992, σ. 179). Το μελοποίησε ο Μίκης και το τραγούδησε η Μαρία Φαναντούρη (στο δίσκο Arcadia I, VII, VIII, το βίντεο από εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=mP4ncr8Rt3c).
*** Το 2025 είναι έτος Μίκη Θεοδωράκη για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. 100 χρόνια είναι από τη γέννηση και του μεγάλου ποιητή μας Μανόλη Αναγνωστάκη και 25 από τον θάνατό του. Πληροφορίες υπάρχουν πολλές στους ιστότοπους του Παγκρήτιου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη και του Ομίλου Φίλων Μανόλη Αναγνωστάκη. Και οι δύο σύλλογοι είναι πολύ δραστήριοι και αξίζει η παρακολούθηση των δράσεών τους.
**** Είχα δημοσιεύσει το ποίημα εδώ: https://katerinatoraki.blogspot.com/2021/01/blog-post_23.html
