Ο 20ος αιώνας μέσα από τις διαφημίσεις στα περιοδικά του ΤΕΕ: Έκθεση αφίσας στη Βιβλιοθήκη ΤΕΕ

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση ξεκινά στις 16 Ιανουαρίου στη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ, ενταγμένη στο πλαίσιο της διοργάνωσης «Αθήνα 2018 - Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» του δήμου Αθηναίων. Πρόκειται για έκθεση αφισών που απιεκονίζουν διαφημίσεις όπως είχαν δημοσιευτεί στα περιοδικά του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Τεχνικά Χρονικά και Ενημερωτικό Δελτίο. Οι διαφημίσεις δίνουν πληροφορίες για την τεχνολογία της εποχής, για τις εταιρείες (ελληνικές και ξένες) που δραστηριοποιούνται, για την εικόνα κάθε εποχής και τη διαχρονική εξέλιξή της, αλλά μπορούν επίσης να δώσουν την ευκαιρία για παραπέρα ερμηνεία και νοηματοδότηση των εικόνων. 

Σημειώνεται ότι η Έκθεση είναι ενδεικτική, και κατά το δυνατόν αντιπροσωπευτική, παρουσίαση των διαφημίσεων που έχουν καταχωρισθεί σε βάση δεδομένων και είναι ελεύθερα προσβάσιμη στη διεύθυνση https://teediaf.omeka.net/.

Η διάρκεια της Έκθεσης είναι 16-31 Ιανουαρίου 2019 και γίνεται στους χώρους της Βιβλιοθήκης, Λέκκα 23-25 στον 1ο όροφο.

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα και Πέμπτη 8:00 έως 20:00 - Τρίτη, Τετάρτη και Παρασκευή 8:00 έως 15:00.

Εξάλλου, στο πλαίσιο της Έκθεσης θα διοργανωθεί ημερίδα στις 21 Ιανουαρίου 2019 (θα γράψω περισσότερα αργότερα).

Πληροφορίες στα τηλέφωνα 2103291717, 2103291701 και ση διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου tee_lib@tee.gr.

Διαφήμιση στα Τεχνικά Χρονικά, τεύχος του 1959

Διαφήμιση στο Ενημερωτικό Δελτίο, τεύχος του 1985

Ένα όμορφο παιχνίδι μνήμης η έκθεση στα Χανιά με κινηματογραφικές αφίσες από τη συλλογή του Λεωνίδα Κακάρογλου

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση πραγματοποιείται αυτό τον καιρό στα Χανιά, στη Δημοτική Πινακοθήκη της πόλης. Πρόκειται για πρωτότυπες κινηματογραφικές αφίσες 1950-2000 από την πλούσια συλλογή του Λεωνίδα Κακάρογλου. Ο Κακάρογλου, πέρα από καλός ποιητής, είναι λάτρης και γνώστης των κινηματογραφικών πραγμάτων και συλλέκτης αφισών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το υλικό για ένα μουσείο στην πόλη μας. (Για να περιγράψω καλύτερα τις ιδιότητες του Λεωνίδα, θα πρέπει να πω ότι είναι πολιτικός μηχανικός στο επάγγελμα, ενώ εκ παραλλήλου ασχολείται συστηματικά με τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο).

Η συλλογή του είναι πολύ μεγάλη, ήδη εκτίθεται σημαντικός αριθμός αφισών στους τρεις ορόφους της Πινακοθήκης (κτίριο-στολίδι για την πόλη και χώρος σημαντικών καλλιτεχνικών δρώμενων). Όπως λέει ο ίδιο στο συνοδευτικό φυλλάδιο της έκθεσης:

"Απ' ότι έμεινε από παλιές συναντήσεις, από ερειπωμένους κινηματογράφους, από ανήλιαγες αποθήκες, από παλαιοπωλεία κινηματογραφικών ενθυμίων, τις μάζεψα, τις έκρυψα όπως παιδιά τ' αγαπημένα τους παιχνίδια και τώρα που ο χρόνος το ζήτησε, μερικές απ' αυτές ντυμένες στα καλά τους με φώτα και μουσικές σας τις παρουσιάζω".

Χρόνος διάφανος ο τίτλος της έκθεσης, ο χρόνος περνάει διάφανος μέσα από τις εικόνες που μας δίνουν οι αφίσες και μας φέρνουν μνήμες. Δύσκολο αυτό το παιχνίδι με τη μνήμη, το πιο δύσκολο λέει ο Λεωνίδας.

Έτσι ορίζει και τις εποχές, με τις μνήμες από αγαπημένες του ταινίες:

Χειμώνας: Η νύχτα μου στης Μωντ.

Άνοιξη: Τζόνι Γκιταρ

Καλοκαίρι: Τρελός Πιερό

Φθινόπωρο: Αντρέι Ρουμπλιώφ

Εξάλλου, ο χρόνος και η μνήμη διαπερνά όλο το έργο του Λεωνίδα Κακάρογλου. Γι' αυτό και οι αφίσες έρχονται "την ανάσα τους να προσθέσουν στη σιωπή που τη μνήμη μας αδιάκοπα πολιορκεί..."

Και λέει σ' ένα ποίημα:

Βουβή ταινία η μνήμη

Μιλιές που δεν ακούγονται

Λόγια που χάνονται στη σιωπή

Κι ένα γκρίζο φως που όλα τα σκεπάζει

Κάπου κάπου μια μουσική παράταιρη

Διακόπτει τη γαλήνη

("Βουβή ταινία", από την ποιητική συλλογή "Η συνήθεια των ημερολογίων", Πλέθρον 1995).

Ας απολαύσουμε, λοιπόν, τις εικόνες από μερικές αφίσες της έκθεσης κι ας δοκιμάσουμε το παιχνίδι με τη μνήμη. Εικόνες από τις ταινίες και εικόνες από τη ζωή μας όταν βλέπαμε τις ταινίες. 

Έχω κιόλας μπροστά μου εικόνες από την ταινία "Όταν πετούν οι γερανοί" που είχα δει, φοιτήτρια νομίζω, στην Αλκυονίδα. Αλλά και παλιότερες εικόνες έρχονται και μου ορίζουν τις μνήμες από τους κινηματογράφους της παιδικής μου ηλικίας στη γενέτειρα πόλη. Μου 'ρχονται εικόνες από το θερινό Ρεξ που ανεβαίναμε με μια σκάλα στην ταράτσα του διπλανού οικήματος όταν δεν προλαβαίναμε τα κανονικά καθίσματα. Ή μου 'ρχονται εικόνες από το Αστέρι (και οι δύο δεν υπάρχουν πια στα Χανιά), να σπρωχνόμαστε (μαζί και η γιαγιά μας και ο μπαμπάς όλο νεύρα) για να μπούμε μέσα  και να δούμε τον Ξανθόπουλο ή τη Βουγιουκλάκη ή την Τουρκάλα Χούλια Κοτσγίγιτ!!! 

Είναι σαν να σπάνε τη σιωπή οι εικόνες, σαν ν' ανοίγουν ρωγμές στη σιγαλιά της μνήμης μας. Τί όμορφα!

«Πόλεμος και Ειρήνη στα Βαλκάνια», έκθεση φωτογραφίας στα Χανιά

Υπάρχει αυτές τις μέρες στα Χανιά μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση που παρουσιάζει το έργο πέντε φωτογράφων με εικόνες από τη ζωή στα Βαλκάνια στη διάρκεια ή ύστερα από τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο. Έχει ιδιαίτερη σημασία η αναφορά στα Βαλκάνια, γιατί εκεί ο πόλεμος διεξαγόταν στις πόλεις και στα χωριά όπου ζούσε ο άμαχος πληθυσμός.

Η έκθεση πραγματοποιείται με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Γκαίτε και της Κοινωνικής Επιχείρησης Πολιτισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου Χανίων και φιλοξενείται στον όμορφο χώρο του Κέντρου Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου στο παλιό λιμάνι. Περιλαμβάνει φωτογραφίες από δύο ανώνυμους και τρεις επώνυμους φωτογράφους, οι οποίοι αποτύπωσαν στιγμές από την πραγματικότητα του πολέμου, της φτώχειας, της πείνας και της προσφυγιάς στους τόπους απ' όπου πέρασε η λαίλαπα του πολέμου. Οι επώνυμοι φωτογράφοι ήταν ο Ρώσος Sampson Tchernoff ο οποίος αποτύπωσε την υποχώρηση του σερβικού στρατού στην Αλβανία και από κει στην Κέρκυρα (να σημειώσω ότι στο χωριό Άγιος Ματθαίος Κέρκυρας υπάρχει σερβικό νεκροταφείο με αναφορά στην εποχή εκείνη), ο Αμερικανός Lewis Hine που ασχολήθηκε με τα παιδιά του πολέμου και ο Βρετανός Ariel Varges που αποτύπωσε την καθημερινότητα στη Θεσσαλονίκη την ίδια περίοδο.

Ανώνυμου (δεν έχω λόγια)

Ariel Varges: Εκπαίδευση Ινδών στρατιωτών στη χρήση αντιασφυξιογόνας μάσκας

Πέρα από τις φωτογραφίες, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ολιγόλεπτα βίντεο στα οποία γνωστοί ιστορικοί αναπτύσσουν ειδικά θέματα σχετικά με τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο και τα Βαλκάνια. Είναι ευτύχημα ότι όλα τα βίντεο αλλά και πολλές πληροφορίες για την Έκθεση και τους φωτογράφους (αλλά και μέσω αυτών για τον ίδιο τον πόλεμο, για τις συνέπειες στην περιοχή των Βαλκανίων, για τη δημιουργία της Γιουγκοσλαβίας, για το τέλος της Αυστρο-Ουγγαρίας κτλ.) βρίσκονται στον ιστότοπο Memories Europe. SouthEast που δημιούργησε το Ινστιτούτο Γκαίτε στο πλαίσιο των δράσεων για τα 100 χρόνια από την έναρξη του Πολέμου (1914-2014). Και να σημειώσω ότι, παρακολουθώντας το βίντεο "Υπνοβάτες" του Christofer Clark, δεν μπορούσα να μην θυμηθώ τους Υπνοβάτες του Χέρμαν Μπρόχ (το τελευταίο της τριλογίας του διαδραματίζεται στα 1918, στο μετά τον πόλεμο!).

Lewis Hine: παιδιά του πολέμου

Lewis Hine: παιδιά του πολέμου

Lewis Hine: αγόρι που άφησε κοτσίδες για να θυμάται τις αδελφές που έχασε στον πόλεμο

Lewis Hine: πρόσφυγες πολέμου

Αξίζει να δει κανείς το βίντεο με τη Σέρβα καθηγήτρια ιστορίας Dubravka Stojanović να αφηγείται πώς δημιουργήθηκε η Γιουγκοσλαβία! Ναι, αυτή που πριν λίγα χρόνια διαλύθηκε. Πολύπαθα Βαλκάνια...

Sampson Tchernoff: Οι Σέρβοι στην υποχώρηση και στην εξορία

Και τα παιδιά παγώνουν! Τότε στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας, σήμερα πίσω από τους φράχτες της Ειδομένης! Και η ιστορία επαναλαμβάνεται;

Sampson Tchernoff: "Βιαστείτε. Τα παιδιά παγώνουν!"

Μεταμορφώσεις των Αθηνών: Φωτογραφικό οδοιπορικό από τον 19ο στον 20ο αιώνα

Ποιος μπορεί να φανταστεί μπουγάδα στην Καλλιρρόης;

Και ότι λίγο παραπάνω, στο Μετς υπήρχε ανεμόμυλος;

Και σε τι παράγκες ζούσαν οι πρόσφυγες του '22 στην περιοχή Βρυσακίου, κοντά στο Μοναστηράκι;

Αυτά και πολλά άλλα παρουσιάζονται στην έκθεση που γίνεται αυτό τον καιρό στο Μουσείο Ηρακλειδών στο Θησείο. Σε έναν καινούριο (από το γνωστό της οδού Ηρακλειδών) χώρο στην Αποστόλου Παύλου, ένα καταπληκτικό νεοκλασικό σπίτι, στο οποίο, όταν πάτε, μην παραλείψετε να κοιτάξετε ψηλά στα ταβάνια. Η έκθεση είναι επιμέλεια του ιστορικού τέχνης Χάρη Γιακουμή, ενώ ο ίδιος μαζί με τον Τάσο Ανδρέου υπογράφουν τον εξαιρετικό τόμο "Μεταμορφώσεις των Αθηνών. Φωτογραφικό οδοιπορικό από τον 19ο στον 20ό αιώνα". Να συμπληρώσουμε επίσης τη συμβολή του Νίκου Βατόπουλου στην παρουσίαση σύγχρονων φωτογραφιών της πόλης. Είναι μια έκθεση που αξίζει να δει κανείς.