Για φέτος ας κρεμάσουμε μια ασκελετούρα στην πόρτα μας, είναι πικρό φυτό, δεν το τρώνε ούτε τα ζώα γιατί έχει δηλητήριο (το λένε και σκυλοκρέμμυδο), μα φέρνει γούρι. Έτσι πιστεύουνε στην Κρήτη, έχει τόση δύναμη που όσο και να το σκορπίζουνε, αυτό και πάλι βγαίνει. Ας το βάλουμε στην πόρτα μας, θα μας δώσει από τη δύναμη και τη ζωντάνια του.
Και για κάλαντα, ανατρέχοντας στην πολύ ωραία έκδοση του Λυκείου Ελληνίδων Χανίων του 1997 "Κρητικά Χριστούγεννα: αναζητώντας τις ρίζες μας" (κείμενα, επιμέλεια Ζωής Μητσοτάκη), αντιγράφω ένα απόσπασμα από τα Πρωτοχρονιάτικα Κάλαντα ("Κατά τον Παύλο Βλαστό: Κάλαντα Βυζαντινά της Πρωτοχρονιάς των Δυτικών της Κρήτης επαρχιών"):
Αφού λοιπόν οι καλαντριτζήδες τα είπανε στον άγιο Βασίλη που σπέρνει "σιτάρι δώδεκα, κριθάρι δεκαπέντε, ταγί κιαι ρόβι δεκοχτώ κι από νωρίς στο σταύλο":
"... Εσένα πρέπει Βασιλειό, τ΄αρσενικό ζευγάρι,
το μαύρο και το γαλανό και το στεφανοκέρι..."
τάπανε του Βασίλη
¨... Και σαν κατέχης γράμματα, πες μας την αλφα-βήτα,
και στο ραβδί τ΄ακούμπησε να πει την άλφα-βήτα,
και το ραβδί 'τονε ξερό χλωρούς βλαστούς επέτα
κι απάνω 'ς την αητοφωλιά χώρα ξετελειωμένη
κάτω 'ς τη ρίζα του ραβδιού βρύσες εκυματούσα
κι' εκατεβαίναν τα πουλιά κ' εραίναν τα φτερά των
κ' εραίναν τον αφέντη μας τον πολυχρονισμένο."
συνεχίσανε με τον αφέντη
"... Χρόνους πολλούς να 'σαι καλά με τη νοικοκυρά σου,
χαρά να 'ναι στο σπίτι σου κι υγεία 'ς τα παιδιά σου..."
τα λένε και τση κυράς
"... Κερά, μαρμαροτράχηλη, φεγγαρομαγουλάτη
και κρουσταλίδα του νερού και πάχνη απού τα χιόνια..."
τα λένε και της κόρης
"... Κόρη βερυκοκόκκινη, ψιλής γενιάς κλωνάρι,
που 'σαι πανώρια, φρόνιμη, με γνώση και με χάρη..."
και τελειώνουν με τη βάγια:
"Άψε βαγίτσα, το κερί άψε και το διπλέρι,
και κάτσε και λογάριασε ίντα θα μας ε φέρεις.
Βάλλε 'ς τ' αξάη αμύγδαλα πανέρια λεφτοκάρια,
και βάλε και γλυκύ κρασί να πιούν τα παληκάρια.
Απάκι γη λουκάνικο γη από πλευράς κομμάτι
γ' απού τη μαύρην όρνιθα κιανέναν αυγουλάκι
κι αν ην απού τη γαλανή ας ην και ζευγαράκι.
Κι απού την κοφινίδα σας που 'χετε τα κουλούρια,
να μας αποχερόσετε να βάλομε 'ς τη βούργια.
Κι απού την κοφινίδα σας απού 'χετε το στάρι,
να μας αποχαρίσετε πολύ από ν' αξάη.
Κι απού το λαδοπίθαρο κιανέναν οκαδάκι,
κι από το κρασοπίθαρο να πιούμε μια γεμάτη
κι αν είνε περισσότερο βαστούμ' εμείς κι ασκάκι."
 |
| μια πρωτοβουλία αλληλεγγύης, η εικόνα από το ιστολόγιο Apokoronas Our Home |
Και του χρόνου με υγεία στο καλό σας το κονάκι.
