Ξεκινά σήμερα τις εργασίες του στην Αθήνα το 85ο Συνέδριο της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ενώσεων Βιβλιοθηκών και Ιδρυμάτων IFLA (
International Federation of Library Associations and Institutions) με την υποστήριξη της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΕΕΒΕΠ) και της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας. Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και θα διαρκέσει μέχρι την Παρασκευή 30 Αυγούστου 2019.
Θέμα του είναι “Libraries: dialogue for change” (Βιβλιοθήκες: διάλογος για αλλαγή). Γίνεται αντιληπτό ότι το θέμα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, αφού είναι υπαρκτός ο προβληματισμός για τον ρόλο των βιβλιοθηκών στη σημερινή εποχή. Η εποχή μας δεν χαρακτηρίζεται απλώς από την τεχνολογική επανάσταση με την εξέλιξη των τεχνολογιών πληροφορικής και πληροφόρησης, όπως σημειώναμε πριν από μερικές δεκαετίες και όπου οι βιβλιοθήκες ήταν πρωτοπόρες στην αξιοποίηση αλλά και στη συμβολή της περαιτέρω ανάπτυξής τους· σήμερα, οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών αναπτύσσονται συνεχώς και εξελίσσονται ταχύτατα, όμως αυτό που κυριαρχεί (λόγω και αυτών των τεχνολογικών επιτευγμάτων) είναι η δυνατότητα διάχυσης της πληροφόρησης από ποικίλα και διαφορετικά μέσα, θα έλεγα η πραγματική πληροφοριακή έκρηξη (σε σύγκριση με αυτά που λέγαμε στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα αναφερόμενοι στην εκθετική ανάπτυξη της, επιστημονικής κυρίως, πληροφόρησης). Γι’ αυτό θα έλεγα καλύτερα ότι γενικά κυριαρχεί η δυνατότητα διάχυσης κάθε πληροφόρησης με οποιοδήποτε τρόπο, σε οποιαδήποτε μορφή, με κάθε μέσον και με οποιαδήποτε κριτήρια ποιότητας.
Έτσι, συχνά ακούγεται ο προβληματισμός «και τι χρειάζονται πλέον οι βιβλιοθήκες, αφού όλα τα βρίσκω στο Διαδίκτυο;». Θα απαντούσα ότι δεν είναι έτσι βέβαια, ότι οι βιβλιοθήκες έχουν ως βασικό ρόλο και χαρακτηριστικό την οργανωμένη διαχείριση της ανθρώπινης γνώσης και ότι οι βιβλιοθήκες είναι οι θεσμοί που (από πάντα) έχουν ως κύριο αντικείμενο ενασχόλησης την αλυσίδα διαχείρισης των πληροφοριών (αναζήτηση, ανάκτηση, απόκτηση, συλλογή, επεξεργασία, καταχώριση, αποθήκευση, διάθεση, δημοσιοποίηση, αξιολόγηση), αυτό, δηλαδή, που και σήμερα χρειάζεται περισσότερο από ποτέ, όπως έθιξα και παραπάνω. Θα μπορούσα σε άλλη ανάρτηση να αναλύσω περισσότερο αυτή τη θέση, αλλά και το Διεθνές Συνέδριο της Αθήνας σε αυτά τα ζητήματα ακουμπά, έχοντας βέβαια ως δεδομένο ότι οι βιβλιοθήκες έχουν ρόλο, αλλά ταυτόχρονα και την υποχρέωση ή ανάγκη προσαρμογής στα νέα δεδομένα της εποχής, τεχνολογικά, κοινωνικά, πολιτισμικά κτλ.
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των συνέδρων θα βρεθούν για επτά ημέρες ζητήματα όπως: η στάση των βιβλιοθηκών και της IFLA απέναντι σε σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές, η συμβολή της τεχνολογίας στην ανοιχτή προσβασιμότητα στην πληροφορία, ο ρόλος των βιβλιοθηκών στην εκπαιδευτική διαδικασία, στην ανάπτυξη της έρευνας και των επιστημών, αλλά και στη βελτίωση της ανθρώπινης ζωής (υγεία, βιοεπιστήμες). Εξάλλου, στις θεματικές του συνεδρίου διερευνάται και ο νέος ρόλος των βιβλιοθηκονόμων για την προώθηση της ερευνητικής διαδικασίας, αλλά και η ευελιξία που πρέπει πλέον να διαθέτουν στα νέα τεχνολογικά δεδομένα, προκειμένου να είναι σε θέση να αλληλεπιδρούν με την κοινωνία μέσω αποτελεσματικών μεθόδων διάχυσης της γνώσης.
Είναι μεγάλο και σημαντικό συνέδριο, ήταν φιλόδοξη η πρωτοβουλία ανάληψης αυτής της διοργάνωσης, νομίζω όμως και ελπίζω ότι το μεράκι των ελληνικών φορέων που είχαν την τόλμη, με τη συνεισφορά των 250 εθελοντών και με την οικονομική υποστήριξη αρκετών ιδρυμάτων και εταιρειών, θα έχει αποτελέσματα και ότι το συνέδριο θα δώσει θετικά και χρήσιμα στοιχεία και για τον τόπο μας, για τις βιβλιοθήκες και, κυρίως, για τη δυνατότητα αλλά και την ανάγκη οι βιβλιοθήκες να έχουν μεγαλύτερο ρόλο στα εκπαιδευτικά, κοινωνικά, πολιτισμικά κ.ά. ζητήματα που μας αφορούν. Άποψή μου είναι ότι έχουμε βιβλιοθήκες, ότι τα τελευταία 50 χρόνια οι ελληνικές βιβλιοθήκες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο και δεν υστερούν (λειτουργικά, τεχνολογικά κτλ.) από βιβλιοθήκες άλλων χωρών, ότι οι βιβλιοθηκονόμοι και μάλιστα οι νέες γενιές βιβλιοθηκονόμων είναι εκπαιδευμένοι και εξαιρετικά ενημερωμένοι γύρω από τις διεθνείς εξελίξεις· δεν είμαι όμως σίγουρη ότι ο βαθμός προσέγγισης χρηστών (επισκεπτών) είναι ανάλογος και αυτό δεν οφείλεται, κατά τη γνώμη μου, μόνο (ή τόσο) στις βιβλιοθήκες και το προσωπικό τους, αλλά είναι γενικότερο ζήτημα που αφορά την οικογένεια, το σχολείο, την Πολιτεία, δηλαδή την ευαισθησία όλων μας απέναντι στο θεσμό της βιβλιοθήκης, την ανάγκη μας να επισκεφθούμε και να χρησιμοποιήσουμε μια βιβλιοθήκη – όταν μάλιστα πλέον και … τα παιδιά κάνουν τις εργασίες τους με υλικό από το Διαδίκτυο!
Πολλά ζητήματα, σκόρπιες σκέψεις, εξάλλου έχω γράψει κι άλλες φορές απόψεις μου (βλ. βιβλιοθήκες). Σήμερα είναι η πρώτη μέρα ενός μεγάλου σημαντικού Συνεδρίου, στο τέλος θα περιμένουμε και τα ειδικότερα συμπεράσματα. Το Συνέδριο είναι και μια γιορτή, είναι μια ευκαιρία συνάντησης ανθρώπων από όλα τα μέρη της γης, θα συμμετάσχουν 3.500 σύνεδροι από 135 χώρες, ευτυχώς, δεν υπάρχουν ζητήματα διακρίσεων, η IFLA είναι φορέας με δημοκρατικές, ανθρωπιστικές ευαισθησίες (θα μπορούσε, αλήθεια, να είναι διαφορετικά για έναν θεσμό σχετικό με βιβλιοθήκες, όταν η βιβλιοθήκη είναι η ίδια φορέας δημοκρατίας ως φορέας γνώσης και πληροφορίας;). Έχω αντίστοιχη εμπειρία από τη συμμετοχή μου στο
62ο Συνέδριο το 1996 στο Πεκίνο (όπου, μάλιστα, συμμετείχα σε μια συζήτηση για την γκρίζα βιβλιογραφία στην επιστήμη και την τεχνολογία, τη βιβλιογραφία που δεν εκδίδεται από τυπικούς εμπορικούς εκδοτικούς φορείς, ενώ σε πόστερ παρουσίασα το σύστημα εικονικών βιβλιοθηκών του ΤΕΕ). Ήταν και τότε μια γιορτή και ήταν επίσης μια ευκαιρία γνωριμίας με τη χώρα φιλοξενίας. Έτσι και τώρα. Ας ευχηθούμε καλή επιτυχία και βέβαια καλή δύναμη στους διοργανωτές.