Το φανταστικό μουσείο του Νάνου Βαλαωρίτη

Κολάζ του Νάνου Βαλαωρίτη που συνοδεύει το ποίημα "Οικοδόμοι και αποδομιστές" (Πηγή)

Στον έναν δίνεται δώρον άδωρον
Το Κάστρο του Βοριά τριώροφο
Στον δεύτερο ο άκτιστος Πύργος
Μ' ένα δυάρι ισόγειο

Βγαίνει στον εξώστη αστέρι
Ο νέος Πρωθυπουργός
Κι από την πίσω πόρτα σβησμένος
Δραπέτευσε ο παλιός

Κι οι δυο τους φτάνουν ίσαμε
Περίπου στο μισό του μπόι
Του γίγαντα που ξεπροβάλλει
Από αλουμίνιο γυαλιστερός

Σε μια κρεμάστρα καρφωμένος
Τα δυο του μπράτσα μάλλινα
Το κεφάλι του ένας γάντζος
Κρέμεται στου ντουλαπιού το άνοιγμα

Από πάνω ως κάτω φτάνει
Ένα πράσινο στο πάτωμα φουστάνι
Κάποιος τόβαψε καταλάθος
Χωρίς να ξέρει με τι ταιριάζει

Βλέπω τα χρώματα όλα μαζί
Δυο δυο και χωριστά το βυσσινί
Το κόκκινο το γαλάζιο το κίτρινο
Με ζαλίζουν και κλείνω τα μάτια

Πριν από λίγο ήμουν κάπου
Τώρα δεν είμαι πουθενά
Τίποτα δεν μου πηγαίνει καλά
Γεννήθηκα στον κόσμο ανάποδα

Και χάλασε το έργο του ο Θεός
Τον πανύψηλο Πύργο του γκρέμισε
Το δυάρι ισοπεδώθηκε εντελώς
Και το τριώροφο αφανίστηκε

Τώρα τρέχουν στην πεδιάδα
Λιοντάρια ελάφια και ζαρκάδια
Βουνοκορφές εδώ δεν υπάρχουν
Τον ουρανό ψηλά να βαστάξουν.

Κολάζ του Νάνου Βαλαωρίτη με τίτλο "Αλφάβητος των Κωφαλάλων" (Πηγή)

Το παραπάνω είναι το πρώτο μέρος από το ποίημα "Οικοδόμοι και αποδομιστές" του Νάνου Βαλαωρίτη  που απήγγειλε ο ίδιος στη διάρκεια συνομιλίας του με την Φωτεινή Μαργαρίτη, αρχιτέκτονα και διδάσκουσα στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Όλα τα υλικά του σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε το 2007 στον Βόλο περιλήφθηκαν στο βιβλίο "Το εργαστήρι του συγγραφέα, το εργαστήρι του αρχιτέκτονα και μια συνομιλία με τον Νάνο Βαλαωρίτη: Ένα δοκίμιο με κείμενα και εικόνες" (Καστανιώτης, 2007), απ' όπου και αντέγραψα το παραπάνω.

 

Τα κολάζ αυτά του Νάνου Βαλαωρίτη περιέχονται στο βιβλίο του μαζί με τα ποιήματα με τίτλο "Μια αλφάβητος κωφαλάλων",  (μαζί και το παραπάνω ποίημα). Διαβάζουμε στη σελίδα του βιβλίου στην Βιβλιονέτ:

 

Τα κολάζ αυτά έγιναν τη δεκαετία του 1970 στην Καλιφόρνια κι είχαν εκτεθεί σε μια μικρή γκαλερί του Σαν Φρανσίσκο και μερικά παρουσιάστηκαν στο περιοδικό "Androgyne". Η ιδέα ήταν να φτιαχτεί ένα αλφάβητο κωφαλάλων σε συνδυασμό με ορισμένες εικόνες, έτσι ώστε να μιλάνε με την άηχη εικαστική γλώσσα που να υποβάλλει προοπτικές. Σ' αυτή τη σειρά έρχονται τώρα να προστεθούν και ποιήματα, που δεν αντιστοιχούν μεν θεματικά αλλά που απηχούν λεπτομέρειες στις εικόνες έτσι ώστε ο αναγνώστης να τις συλλαμβάνει μόνος του. Η ονειρική ατμόσφαιρά τους γίνεται τότε εικονολεκτική. 

Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2003 από τις εκδόσεις Άγκυρα. Την ίδια εποχή πραγματοποιήθηκε έκθεση στην αίθουσα "Αστρολάβος - Δεξαμενή" με έργα τα 27 κολάζ του ποιητή που περιέχονται και στο βιβλίο.

Δανείζομαι τον τίτλο της ανάρτησης από τη Φωτεινή Μαργαρίτη που έγραψε για τη διάσταση του χώρου στο έργο του ιδιότυπου αυτού συλλέκτη, όπως χαρακτηρίζει τον ποιητή, στο αφιέρωμα του περιοδικού Διαβάζω (2010, τεύχος 511, σελ. 84-89) :

Το σύνολο του έργου του θα μπορούσε να πει κανείς ότι αποτελεί ένα τέτοιο φανταστικό μουσείο ["μια σύνοψη του κόσμου που μπορεί να είναι και ο κόσμος του συλλέκτη ποιητή", γράφει παραπάνω], μια συλλογή όπου κατοικούν ετερόκλιτα αντικείμενα και εποχές σαν αποσπάσματα.

Αρχιτεκτονική και Πολεοδομία στην Κρήτη μετά την Ένωση: μια εξαιρετική έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση υπάρχει αυτό τον καιρό στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, ενταγμένη στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό των 100 χρόνων της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Η έκθεση οργανώθηκε από το Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Χανίων (τμήμα του Σ.Α.Δ.Α.Σ.-Π.Ε.Α), με τη συνεργασία των αντίστοιχων συλλόγων των άλλων νομών του νησιού και με συνδιοργανωτές την Περιφέρεια Κρήτης - Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος". Η επιστημονική επιμέλεια έχει γίνει από την Αμαλία Κωτσάκη, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου Κρήτης. 

Ο χώρος της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων

Η έκθεση εκτείνεται στο ισόγειο και στους δύο ορόφους της Πινακοθήκης, ενώ στο υπόγειο προβάλλεται βίντεο με τίτλο: "Χανιά: Μεταμορφώσεις της πόλης μέσα από τον κινηματογραφικό φακό. Μικρή συμβολή στον αγώνα της μνήμης ενάντια στη λήθη» σε επιμέλεια - έρευνα της (και πολύ καλής φίλης μου) Έμμυς Παπαβασιλείου.

Μέσα από τις 8 θεματικές ενότητες όπως έχουν κατανεμηθεί στα τρία επίπεδα, μας δίνεται η δυνατότητα, μέσα από φωτογραφίες και σχέδια (σπάνια σε αρκετές περιπτώσεις), να περιηγηθούμε, όχι μόνο στα αρχιτεκτονικά έργα, αλλά ταυτόχρονα και στην ιστορική, κοινωνική, οικονομική και πολιτική διαδρομή της Κρήτης από την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας μέχρι σήμερα. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι οι ξεναγήσεις που γίνονται από την κ. Κωτσάκη, η οποία διαθέτει, πέρα από την πολύ καλή γνώση του θέματος, θέρμη, μεράκι, καλή διάθεση και αστείρευτη υπομονή, εξηγώντας με κάθε λεπτομέρεια τις αρχιτεκτονικές, αλλά και ιστορικές και κοινωνικές πτυχές των διαδρομών που περιγράφει.

Έννοιες που τονίζονται στην έκθεση και αξίζει κανείς να σταθεί ιδιαίτερα, συσχετίζοντάς τις και με άλλες σχετικές γνώσεις και αναγνώσεις που έχει κάνει, είναι η πολυπολιτισμικότητα που χαρακτήριζε τον κρητικό χώρο στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, ο εξευρωπαϊσμός και το όραμα του αστικού εκσυγχρονισμού, η "μινωική φαντασίωση" και η "επινόηση της σχέσης με την Ελλάδα", η αναζήτηση και η ερμηνεία του τόπου και ο "κρη(ι)τικός τοπικισμός", η αρχιτεκτονική της ανάγκης και η αρχιτεκτονική της ανάκαμψης, φύση και ιστορία στην αρχιτεκτονική της Κρήτης.

Η "μινωική φαντασίωση" στην αναζήτηση του τόπου

Ο λαϊκός πολιτισμός και η παράδοση στην αναζήτηση του τόπου

Ένα άλλο επίσης χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η συμβολή γνωστών αρχιτεκτόνων και πολεοδόμων της εποχής, όπως ο Πικιώνης, ο Καραντινός, ο Μητσάκης, ο Καυταντζόγλου, ο Κωνσταντινίδης, ο Δοξιάδης, ο Μυλωνάς, ο Σαββάκης, ο Δεκαβάλλας, ο Καλλιγάς, ο Μπίρης κ.ά. Από τα έργα που σχεδιάστηκαν (π.χ. Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών!) ή/και υλοποιήθηκαν (σχολικά κτίρια, ξενοδοχεία Ξενία, αποκατάσταση/αξιοποίηση μνημείων κτλ.) γίνεται φανερή τόσο η σημασία που δινόταν για πρόοδο και ανάπτυξη, αλλά φυσικά και η οικονομική δυνατότητα που υπήρχε για τέτοια έργα.

Κι όμως, είχαν σχεδιάσει στις αρχές του αιώνα την ανέγερση Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών στην Κρήτη (νομίζω στο Ηράκλειο)

Η Δημοτική Αγορά, στολίδι και σημείο αναφοράς για την πόλη των Χανίων

Η έκθεση αρχίζει από το 1898, χρονιά που έρχεται ο Πρίγκηπας Γεώργιος ως Ύπατος Αρμοστής στην Κρήτη και ξεκινά η περίοδος της Κρητικής Πολιτείας. Έτσι, η πρώτη ενότητα έχει τίτλο "Κρητική πολιτεία 1898-1913: Η προετοιμασία για την Ένωση". Παρουσιάζεται το φύλλο αρ. 23 από την Επίσημη Εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας όπου δημοσιεύεται ο νόμος "Περί σχεδίου των πόλεων, κωμοπόλεων και χωρίων". (ενδιαφέρουσα αναφορά στα διατάγματα που είχαν ψηφιστεί την περίοδο εκείνη στην Κρήτη σχετικά με τις οικοδομικές άδειες κάνει ο Γ. Νίκας σε άρθρο του στα Τεχνικά Χρονικά του 2010 - δυστυχώς δεν εκδίδονται πλέον περιοδικά από το ΤΕΕ!).

Η μορφή του Ελευθέριου Βενιζέλου δεσπόζει στην ιστορική πορεία της Κρήτης

Οπωσδήποτε, η περίοδος αυτή όπως και η επόμενη, σημαδεύονται και από την παρουσία του Ελευθέριου Βενιζέλου στα κρητικά και στη συνέχεια στα ελληνικά πολιτικά πράγματα (το 2002, το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Βενιζέλος"  μαζί με το ΕΜΠ και το ΤΕΕ είχαν οργανώσει Συνέδριο με θέμα "Ελευθέριος Βενιζέλος και Ελληνική πόλη: Πολεοδομικές πολιτικές και κοινωνικοπολιτικές ανακατατάξεις").

Η δεύτερη ενότητα έχει τίτλο "Μεσοπόλεμος 1913-1940: Η μετάβαση", όπου περιγράφεται η περίοδος μετάβασης της Κρήτης στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη μετά την Ένωση, με σοβαρές αναφορές στα προβλήματα μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών, στις ανάγκες ανοικοδόμησης, στέγασης και μόρφωσης του πληθυσμού, αλλά και αντιμετώπισης μολυσματικών ασθενειών κτλ.

Ξαναχτίσανε τις ζωές τους πάνω στα ερείπια

Η τρίτη ενότητα  "Ο πόλεμος 1940-1944: Η καταστροφή" και η τέταρτη ενότητα "1945 - 1958: Η ανόρθωση" ασχολούνται με τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής και στις προσπάθειες αποκατάστασης και επανόδου σε κατάσταση ανάπτυξης και ευημερίας. Εδώ θα δούμε τις καταστροφές και τα μνημεία που δημιουργήθηκαν τα επόμενα χρόνια, την Έκθεση της Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων Κρήτης (συμμετείχαν οι Καζαντζάκης, Κακριδής, Καλιτσουνάκης, Κουτουλάκης), την παρουσία του Κωνσταντίνου Δοξιάδη στο έργο της οικιστικής ανάπτυξης του νησιού. (Ας μου επιτραπεί να συμπληρώσω ότι εδώ πρέπει να αναφερθεί και η παρουσία της ξεχωριστής αρχιτεκτόνισσας  Μαρίας Ζαγορησίου, η οποία ήρθε το 1945 στην Κρήτη και κατέγραψε την κατάσταση, όπως περιγράφονται και στο βιβλίο της "Λαϊκή αρχιτεκτονική στην Κρήτη").

Η έκθεση συνεχίζεται με τις ενότητες "Η μεταπολεμική αστική έκρηξη: 1945-2002", "1958 - 1967: Μια βραχύβια αισιόδοξη παρένθεση" και "1967 - 2013: Αντιφάσεις και προοπτικές", στις οποίες είναι φανερή η έντονη ανοικοδόμηση σε συνάρτηση με την οικονομική και τουριστική ανάπτυξη. Είναι χαρακτηριστικό εξάλλου, σε κάθε περίοδο που μελετά η έκθεση, όπως παρατηρεί και η κ. Κωτσάκη, ότι κατέστρεφαν σημεία των παλιών ιστορικών στιγμών του τόπου για να δημιουργήσουν καινούρια, που αντιπροσώπευαν τα εκάστοτε νέα, αναδυόμενα οικονομικά και κοινωνικοπολιτικά ενδιαφέροντα της εποχής (βλέπε στα Χανιά τη δημοτική αγορά πάνω στα ενετικά τείχη, στα Χανιά και στο Ηράκλειο τα Ξενία αντίστοιχα  κτλ.). Έχει επίσης ενδιαφέρον η ιδιαίτερη αναφορά στην περίοδο της δικτατορίας (τότε που ο Παττακός διαλαλούσε ότι θα φτιάξουν κτίρια να φτάσουν στον ουρανό!).

Ο Αλέξης Μινωτής στο Φρούριο Φιρκά στα Χανιά

Το Αμφιθέατρο του Ευαγγελάτου στη Φορτέτσα Ρεθύμνου

ΙΗ 7η ενότητα χωρίζεται στις υποενότητες  "Η σχέση με το παρελθόν", "Αναζήτηση του τόπου" και "Η σχέση με τη φύση", όπου πολύ όμορφα συναντώνται η φύση με την ιστορία μέσα από την αρχιτεκτονική και την πολεοδομική πρόταση, όπου ανακινείται το ζήτημα της αναζήτησης και της ερμηνείας του τόπου και της τοπικότητας, όπου τίθενται και τα ζητήματα της κακής ερμηνείας και υλοποίησης       

Η τελευταία ενότητα είναι "Νέες πόλεις για τη γνώση" με αναφορές στο καινούριο που εκφράζεται και στην αρχιτεκτονική της Κρήτης, αλλά και με μια σημαντική αναφορά του οραματιστή Τάκη Ζενέτου που στη ρυθμιστική μελέτη του 1967 για την Αγία Γαλήνη στα νότια του Ν. Ρεθύμνης είχε κάνει λόγο για τηλε-εργασία, τηλε-επαφές, που θα προκύψουν ως αποτέλεσμα της εξελισσόμενης τεχνολογίας τηλεπικοινωνιών, δοκιμάζοντας έτσι τολμηρές προτάσεις με σεβασμό όμως στη φύση και στον πολιτισμό του συγκεκριμένου τόπου... (να αναφέρω εδώ το βιβλίο "Τάκης Χ. Ζενέτος, Ψηφιακά οράματα και αρχιτεκτονική").
      
Αξίζει να επισκεφθεί κανείς την έκθεση, μαθαίνει την ιστορία του τόπου, μαθαίνει και κρίνει...

Τη μέρα που επισκέφθηκα την έκθεση στα Χανιά, στην ομάδα που ξεναγηθήκαμε από την κ. Κωτσάκη ήταν και ο παλαίμαχος Χανιώτης φωτογράφος Τάσος Πρωτοψάλτης, ο Τάσος όπως υπογράφει, γεννημένος το 1930. Εδώ μας δείχνει μ' ενθουσιασμό μια δική του φωτογραφία...

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 2: Αναφορές για Ταμείο Μηχανικών, Δημόσια Έργα, Αρχιτεκτονική

Συνεχίζω το ξεφύλλισμα των Τεχνικών Χρονικών του 1932 που ήταν η πρώτη χρονιά έκδοσής τους και όπου καταδεικνύεται ο ρόλος και η απήχηση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας τόσο μέσα στη χώρα όσο και στην Ευρώπη (προηγούμενη ανάρτηση με αναφορές σε Κιτσίκη, Βενιζέλο και Γερμανία). Αφιερώνω την ανάρτηση στους συναδέλφους μου στο ΤΕΕ που απεργούν για το αυτονόητο, το δικαίωμα στη δουλειά!

Ταμείο Συντάξεων μηχανικών και εργοληπτών

Από το πρώτο ήδη τεύχος δημοσιεύτηκε άρθρο σχετικά με τις ενέργειες της Διοίκησης του ΤΕΕ υπό τον Νικόλαο Κιτσίκη να ιδρύσει ασφαλιστικό οργανισμό για τα μέλη του. Στο πλαίσιο αυτό, το ΤΕΕ ανέπτυξε και υποστήριξε πρωτοβουλίες για την κατάρτιση εναλλακτικών Σχεδίων Νόμου προκειμένου να ληφθεί οριστική απόφαση για το νέο Ταμείο. Σε επόμενο τεύχος εξάλλου, δημοσιεύεται η ανταλλαγή αλληλογραφίαας ανάμεσα στη Διοίκηση του ΤΕΕ και στο μηχανικό Ν. Ψιλόπουλο σχετικά με τη στάση του ΤΕΕ απέναντι στο ταμείο εργοληπτών δημοσίων έργων. Σημειώνεται πάντως ότι, παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις της Αντιπροσωπείς του ΤΕΕ ότι με το Ταμείο Συντάξεων Μηχανικών  «τα μέλη θα επεβαρύνονταο δια καταθλιπτικών υπό τας σημερινάς συνθήκας εισφορών»,  τελικά συμφώνησε με τη δημιουργία του κοινού Ταμείου Μηχανικών και Εργοληπτών Μηχανικών (το σημερινό ή ... μέχρι πρότινος ΤΣΜΕΔΕ).

Νόμος για τα Δημόσια Έργα

Την ψήφιση του Νόμου "Περί εκτελέσεως δημοσίων έργων", σε αντικατάσταση Προεδρικού Διατάγματος του 1929. Μάλιστα, όπως αναφέρεται στο τεύχος 7 του 1932, σ. 384-388, ο τελικά ψηφισθείς νόμος ήταν αποτέλεσμα επίμονου, άοκνου και ανένδοτου αγώνα του ΤΕΕ και ειδικά του Προέδρου Νίκου Κιτσίκη, ώστε το αρχικώς κατατεθέν σχέδιο νόμου "όπερ εν τη πρωταρχική αυτού μορφή απέβαινε καταστρεπτικόν δια τα συμφέροντα των εργοληπτών δημοσίων έργων" να τροποποιηθεί με όρους ευνοϊκούς για τους εργολήπτες μηχανικούς, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη και την οικονομική κρίση της εποχής. Σε προηγούμενο τεύχος των Τεχνικών Χρονικών (15 Ιανουαρίου 1932), περιγράφονται οι δραστηριότητες και οι παρεμβάσεις του ΤΕΕ προκειμένου να γίνουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις και βελτιώσεις του αρχικού νομοσχεδίου. Το κείμενο του Νόμου 5615 δημοσιεύτηκε στο τεύχος 18, 15 Σεπτεμβρίου 1932.

Αρχιτεκτονική

 Το ενδιαφέρον του ΤΕΕ για την αρχιτεκτονική, τους δημιουργούς και τα νέα ρεύματα ήταν πάντα ξεχωριστό και αυτό μαρτυρούν τα ποικίλα δημοσιεύματα σε όλη τη διάρκεια της ζωής του περιοδικού. Για το 1932 ξεχωρίζω καταρχήν το άρθρο που γράφτηκε ειδικά για τα Τεχνικά Χρονικά από τον Alberto Sartoris, Ιταλοελβετό αρχιτέκτονα πρωτοπόρο στο κίνημα του μοντερνισμού και της ορθολογικής αρχιτεκτονικής, καθηγητή στο Πολυτεχνείο της Λωζάννης  (Το νέον πνεύμα εις την αρχιτεκτονική / μελέτη ειδικώς γραφείσα δια τα "Τεχνικά Χρονικά", 15 Μαρτίου 1932 ; έτ. Α', τ. 1, τεύχ. 6 , σ. 285-288). 

Οίκος επαγγελματιών (από σχέδιο του Sartoris)

Η νέα αρχιτεκτονική την οποία παρουσιάζει ο Sartoris είναι η «ορθολογική ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, άμεσον παράγωγον του νέου πολιτισμού», η οποία «θέτει σταθεράς βάσεις, ικανάς ν’ ανανεώσουν την αστυδομικήν και πλαστικήν τέχνην». Αντιδιαστέλλει την «καθαράν αρχιτεκτονικήν» από την «διακοσμητικήν αρχιτεκτονικήν» και τονίζει στοιχεία που χαρακτηρίζουν το νέο κίνημα, όπως είναι η τοποθέτηση της αρχιτεκτονικής εις το πραγματικό της επίπεδο σε σχέση με το τοπίο, το κλίμα, τις ειδικές ανάγκες κάθε τόπου και τα μέσα που παρέχει η τεχνολογία, καθώς και η χωρική ισορροπία για την αποφυγή «υπερτροφικών συνθέσεων και ακροτήτων».  Μάλιστα ολοκληρώνει την παρουσίαση με την αναφορά του στη σχέση της πλαστικής τάξης και της πλαστικής ωραιότητας με τους αριθμούς και την γεωμετρική λαμπρότητα, επικαλούμενος τον Πυθαγόρα ο οποίος «είχε παρατηρήσει ότι κάθε αρμονία εξαρτάται από μίαν αναλογίαν, από μίαν αριθμητικήν σχέσιν, πράγμα αληθές και δι’ ημάς...».

Το "ωραιότατον σχέδιον δημοτικού σχολείου επί επικλινούς εδάφους" του Δημ. Πικιώνη

 Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι  «Ταξιδιωτικαί σημειώσεις απο την Ελλάδα» του Heinrich Lauterbach, οι οποίες δημοσιεύθηκαν αρχικά στο βερολινέζικο περιοδικό Die Forme. Ο Γερμανός αρχιτέκτονας παρουσιάζει με ιδιαίτερα θετικό τρόπο την αρχιτεκτονική κίνηση στην Ελλάδα, τόσο με λόγια όσο και με φωτογραφίες αντίστοιχων έργων. Έτσι, δεσπόζουν οι αναφορές στο έργο του Πάτροκλου Καραντινού, του Δημήτρη Πικιώνη, του Μητσάκη και άλλων εμβληματικών μέχρι σήμερα μορφών της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Μάλιστα, ολοκληρώνει την παρουσίασή του σημειώνοντας:

«... Η εντύπωσις ήν δημιουργεί η πρόχειρος επαφή με την εργασίαν των νεωτέρων Ελλήνων αρχιτεκτόνων, είναι ότι η εργασία αύτη συντελείται μετά μεγίστης σοβαρότητος προς ικανοποίησιν των επιδιωκομένων σκοπών, απηλλαγμένη από προσωπικάς φιλοδοξίας¸ επηρεαζομένη από αίσθημα κλασσικισμού... Αι παρατηρήσεις αύται έχουν τοσούτον μεγαλυτέραν αξίαν, εάν υπολογίση τις ότι οι αρχιτέκτονες έχουν πρωτίστως να αντιδράσουν κατά της προτιμήσεως του κοινού προς τους κίνοας, κιονόκρανα και λοιπούς κλασσικούς αρχιτεκτονικούς τύπους. ΟΙ Έλληνες αρχιτέκτονες τελούσιν ευτυχώς εις στενήν επαφήν μετά της οικοδομικής παραδόσεως των νήσων του Αιγαίου, εις ήν αποδίδουσιν αξίαν αρχής προς δημιουργίαν και ουχί συμβατικήν τοιαύτην...»

Το Στρατιωτικό Νοσκομείο Πατρών, έργο του αρχιτέκτονα Ανδρ. Κριεζή

Είχε επίσης άρθρα του αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή για το στρατιωτικό νοσοκομείο Πατρών και των αρχιτεκτόνων Β. Κασσάνδρα και Λ. Μπόνη για  «το κινηματοθέατρον του Μετοχικού Ταμείου Στρατού», και στις δύο περιπτώσεις με λεπτομερή σχέδια των επιμέρους τμημάτων τους.

Στο άρθρο περιέχονται κατόψεις και τομές του Κινηματοθεάτρου που περικλείεται από τους δρόμους Πανεπιστημίου, Αμερικής, Βουκουρεστίου και Σταδίου. Εδώ, η κάτοψη της πλατείας.

*** Οι παραπάνω πληροφορίες και οι εικόνες έχουν ληφθεί από την ψηφιοποιημένη συλλογή των Τεχνικών Χρονικών που έχει γίνει από τη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ.