Άννα Τεριακή – Σολωμού (1929-2009)
Μια ζωή μέσα από
καταιγίδες…
Τον Αύγουστο
του 2009 έφυγε από τη ζωή μια σημαντική γυναίκα, η Άννα Σολωμού, πολεοδόμος και τεκμηριωτής, υπεύθυνη της Μονάδας Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης του ΤΕΕ
από το 1976 ως και την ολοκλήρωση της επαγγελματικής της καριέρας. Μία επιστήμονας, καταξιωμένη στο επαγγελματικό της
αντικείμενο - ήταν εκείνη που εφάρμοσε την επιστήμη της τεκμηρίωσης στην Ελλάδα
- αλλά και μια πραγματική αγωνίστρια με σημαντική
πολιτική και κοινωνική προσφορά. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και τους
μετέπειτα αγώνες για Δημοκρατία και κοινωνική
δικαιοσύνη στην Ελλάδα. Για την αγωνιστική της στάση γνώρισε διώξεις,
φυλακίσεις και εξορίες. Διέθετε όμως ψυχική δύναμη και πίστη στις αξίες της, γι αυτό κατόρθωσε παρά
τις δυσκολίες και τα εμπόδια να σταθεί όρθια.
« Μια ζωή μέσα από καταιγίδες….. Νίκος – Άννα (1944 –
1996)»
Αυτός
είναι ο τίτλος του αυτοβιογραφικού βιβλίου της Άννας Σολωμού, στο οποίο μας περιγράφει την πορεία της μέσα στο χρόνο στις δύσκολες συνθήκες της τότε ελληνικής
πραγματικότητας. Η Άννα μαζί με το
σύντροφο της αρχιτέκτονα και
αντιστασιακό Νίκο Σολωμό έζησαν μια πολυτάραχη ζωή σαν μυθιστόρημα….
Η
Άννα Τεριακή-Σολωμού γεννήθηκε το 1929 στην Αθήνα από γονείς Μικρασιάτες. Από
νεαρή ηλικία, πήρε μέρος στην Εθνική
Αντίσταση. Το 1944, μόλις 15 χρονών, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ των Ανατολικών
Συνοικιών. Ήταν πολύ μαχητική και σύντομα έγινε γραμματέας της ΕΠΟΝ
Καισαριανής. Ο αδελφός της Θανάσης
Τεριακής είχε εκτελεστεί από τους Γερμανούς
μαζί με άλλους φοιτητές του Πολυτεχνείου στις 22 Ιουλίου του 1943, κατά τη
διαδήλωση εναντίον της καθόδου των Βουλγάρων. Ήταν ένα δραματικό γεγονός που τη
σημάδεψε βαθιά και δυνάμωσε το πείσμα της για Αντίσταση στους κατακτητές.
Στο βιβλίο της με γλαφυρότητα περιγράφει τις εμπειρίες
της από τη δράση της ΕΠΟΝ στην περίοδο της Κατοχής στη ‘λεύτερη’ Καισαριανή μέχρι
τα Δεκεμβριανά:
«Στην Καισαριανή δεν τολμούσαν να
πατήσουν οι Γερμανοί και οι τσολιάδες. Φοβόντουσαν γιατί τους κυνηγούσε ο
κόσμος. Κάθε βράδυ τα χωνιά έβγαινα και μετέδιδαν τα νέα της ημέρας στους
κατοίκους που τα περίμεναν. Οι ΕΠΟΝίτες που χειρίζονταν τα χωνιά έπρεπε όχι
μόνο να είναι θαρραλέα παιδιά, αλλά και να ξέρουν να χειρίζονταν καλά τον λόγο.
Η Ασπασία Παπαθανασίου, η περίφημη ηθοποιός, κατέβαινε με την υπέροχη φωνή της
στη λεωφόρο της Καισαριανής. Στην πλατεία κάναμε πολλές εκδηλώσεις. Ο
Παναγιώτης μου θύμισε ότι σαν υπεύθυνη της ΕΠΟΝ οργάνωνα τις εκδηλώσεις. Οι
άνθρωποι ήταν ενθουσιασμένοι και συμμετείχαν μαζικά. Δεν έγινε μπλόκο στην
Καισαριανή να συλλάβουνε ομήρους. Δεν τολμήσανε. Νοσταλγική και τραγική
συγχρόνως, μα και γεμάτη ενθουσιασμό, η εποχή εκείνη στην Καισαριανή. Ήταν για
μένα από τις πιο δημιουργικές και ρομαντικές περιόδους της ζωής μου. Η
δημιουργία μέσα στη φωτιά μα και μέσα από τη φωτιά. Πόσο καιρό κράτησε αυτό;
Ένα-δύο μήνες; Μέχρι την απελευθέρωση στις 12 Οκτωβρίου 1944 και λίγο μετά,
τότε που όλος ο κόσμος κατέβαινε σε τεράστιες διαδηλώσεις μέχρι το Σύνταγμα
πανηγυρίζοντας έξαλλος από χαρά. Νέοι και γέροι, άντρες, γυναίκες και παιδιά,
με σημαίες και με πλακάτ, πλημμύρισαν το κέντρο της Αθήνας. Ίσως εκείνη τη χαρμόσυνη
μέρα κανείς να μην μπορούσε να φανταστεί τα τραγικά γεγονότα που θα
επακολουθούσαν... Στις 3 του Δεκέμβρη, στο μεγάλο συλλαλητήριο κατά της
διάλυσης του ΕΛΑΣ, όταν φτάσαμε στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, η
αστυνομία, κρυμμένη στις ταράτσες τον γύρω μεγάρων, μας χτύπησε. Το αποτέλεσμα:
21 νεκροί και 140 τραυματίες. Αυτή ήταν η αρχή του Εμφυλίου Πολέμου. Την
επομένη έγινε η κηδεία των θυμάτων στο Α' Νεκροταφείο μέσα σε βαρύ πένθος αλλά
κι επιθυμία εκδίκησης. Είχα βάψει ένα πανό βουτώντας το στο αίμα των
διαδηλωτών. Το πανό έγραφε το περίφημο σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης: «Όταν
ο λαός βρίσκεται μπροστά στην τυραννία, διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα».
Από τις αρχές του 1947 η Άννα επειδή ήταν
μικρή και δεν έδινε στόχο για υποψίες έγινε σύνδεσμος μεταξύ των μελών του
Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ που λειτουργούσε παράνομα. Το 1948 μπήκε στο
Πολυτεχνείο, πέρασε δεύτερη στη σχολή Χημικών Μηχανικών. Δεν μπόρεσε όμως τότε να
εκπληρώσει το όνειρό της να σπουδάσει
μηχανικός γιατί λίγο μετά, στις 2
Νοέμβρη του 1948 συνελήφθη από την
Ασφάλεια. Τη σύλληψή της που ήταν η αιτία να διακόψει τις σπουδές της και
να υποστεί βασανισμούς, φυλακίσεις και
διώξεις την περιγράφει με τα παρακάτω λόγια:
«Κατέβαινα, αν θυμάμαι καλά, κάθε Τρίτη,
με τον Ηλεκτρικό Σιδηρόδρομο στο Νέο Φάληρο. Εκεί, στον πλαϊνό δρόμο, μέσα σε
ένα τσαγκάρικο συναντούσα τον […], νέο 25 χρονών, φοιτητή, γραμματέα της ΕΠΟΝ
Πειραιά. Τέλη Οκτωβρίου 1948, στο συνηθισμένο μας ραντεβού, τον βλέπω να
έρχεται προς συνάντησή μου στον δρόμο, έξω από το μαγαζί. Δεν υποψιάστηκα
τίποτα, αλλά μου φάνηκε περίεργο. Φαινόταν πολύ αναστατωμένος και απελπισμένος.
Μου είπε ότι περνούσε άσχημα. Δεν είχε λεφτά, τσιγάρα... Ίσως η συνείδησή του
τον έκανε να αισθάνεται άσχημα, αφού με είχε προδώσει και μου κουβάλαγε το
χαφιέ. Μόλις χωρίσαμε και πήρα τον Ηλεκτρικό, στην Ομόνοια, κατάλαβα ότι με
παρακολουθούσε ένας τύπος που φαινόταν καθαρά ασφαλίτης. Αργότερα έμαθα πως τον
λέγανε […] -και ήταν ένας απαίσιος άνθρωπος, αρχιβασανιστής. Μέσα στο τραίνο,
ετοιμάστηκα να κατέβω στην Ομόνοια και μετά σκέφθηκα να κατέβω στην επόμενη
στάση, στη Βικτώρια, για το επόμενο ραντεβού που είχα. Ξανακάθισε και αυτός.
Τότε κατάλαβα ότι με ακολουθούσε. Ευτυχώς! Γιατί θα έκαιγα τον επόμενο που θα
συναντούσα. Εξ άλλου γι’ αυτό δεν με έπιασε. Για να γνωρίσει τις ενέργειές μου
και να γίνει αλυσίδα. Δεν ήξερα πώς να ξεφύγω. Κατέβηκα στην επόμενη στάση.
Σκέφτηκα και πήγα στο Πολυτεχνείο. Αν με πιάνανε, είχα κάποια δικαιολογία ότι
πήγαινα στο Σχολείο μου, αν και ήταν γιορτινή ημέρα: Παραμονή 28ης Οκτωβρίου.
Ευτυχώς, η κεντρική είσοδος ήταν ανοιχτή. Μπαίνω μέσα. Αυτός από έξω με
περιμένει να ξαναβγώ. Κατά τύχη, ένας επιμελητής ανοίγει την πλαϊνή πόρτα της
οδού Στουρνάρη. Επωφελήθηκα και βγήκα. Έτσι ο ασφαλίτης με έχασε. Ειδοποίησα
ότι με παρακολουθούν. Δεν πέρασε από το μυαλό κανενός ότι ο γραμματέας του
Πειραιά ήταν στα χέρια της Ασφάλειας. Και έτσι μου είπαν να πάω να τον
ειδοποιήσω. Ξαναπήγα στο ραντεβού την άλλη Τρίτη στο ίδιο σημείο με την
προηγούμενη φορά για να τον ειδοποιήσω ότι τον παρακολουθούν. Η ασφάλεια δεν με
άφησε να φύγω από φόβο μην τους ξεφύγω. Μοιραίο ραντεβού! Μου σφράγισε τα
όνειρά μου και τις σπουδές μου…».
Το
1949, στη δίκη των 16 ΕΠΟΝιτών, η Άννα Τεριακή καταδικάστηκε παμψηφεί σε
θάνατο. Μετά την αναθεώρηση της δίκης η ποινή της μετατράπηκε σε τέσσερα χρόνια
φυλάκιση. Το 1954 συλλαμβάνεται ξανά κι εξορίζεται στον Αι-Στράτη, όπου έμεινε
έξι μήνες. Μόλις είχε παντρευτεί με τον Νίκο Σολωμό, που υπήρξε στέλεχος της ΕΠΟΝ, της
ΕΔΑ και αργότερα του Κινήματος για την Ειρήνη, όπως και ιδρυτικό μέλος του ΚΚΕ
εσωτερικού. Από το 1955 που αποφυλακίστηκε, η Άννα συνέχισε την αγωνιστική
δράση της στην ΕΔΑ.
Πήρε
επίσης ενεργό μέρος στο κίνημα για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Το
Νοέμβρη του 1964 ήταν παρούσα στην
αιματηρή επέτειο της Ανατίναξης της Γέφυρας στο Γοργοπόταμο όταν μια ισχυρή έκρηξη προκάλεσε το θάνατο 13
ατόμων και των τραυματισμό πολλών αντιστασιακών
που παρευρίσκονταν στην εκδήλωση. Αν και το τραγικό γεγονός αποδόθηκε αμέσως
από την Αριστερά σε σαμποτάζ ακροδεξιών κύκλων ή επιχείρηση οργανωμένη από τις μυστικές αμερικανικές υπηρεσίες, το επίσημο
πόρισμα από τις έρευνες που ακολούθησαν υιοθέτησε την εκδοχή του ατυχήματος από
παλιά νάρκη. Από τα επεισόδια κατά των αστυνομικών που ακολούθησαν την έκρηξη,
συνελήφθησαν 18 άτομα, ανάμεσά τους ο στρατηγός Αυγερόπουλος του ΕΛΑΣ και ο
στρατηγός Κοσίντας του ΕΔΕΣ καθώς και η Άννα Σολωμού αντιπρόεδρος της
αντιστασιακής οργάνωσης ΦΟΙΝΙΞ. Στη δίκη που άρχισε στη Λαμία στις 26 Μαΐου
1965, καταδικάστηκε μαζί με άλλους οργανωτικούς υπεύθυνους της εκδήλωσης σε
φυλάκιση. Οι καταδικασθέντες άσκησαν
έφεση και αφέθηκαν ελεύθεροι.
Στη
δικτατορία νέες ταλαιπωρίες περίμεναν την Άννα Σολωμού, η οποία εξορίστηκε στη
Γυάρο, παίρνοντας μαζί της το μικρό της γιο Μάκη. Μετά από πιέσεις αναγκάστηκε
να τον στείλει στη μητέρα της στην Αθήνα. Στο μεταξύ, η μεγαλύτερη κόρη της
Μάντα είχε σταλεί στο Παρίσι, όπου είχε δραπετεύσει ο Νίκος Σολωμός. Η Άννα έμεινε δυόμισι χρόνια στη
Γυάρο και στις φυλακές της Αλικαρνασσού στην Κρήτη και απολύθηκε το 1969. Με
πολλές δυσκολίες κατάφερε να πάρει διαβατήριο και σύντομα όλη η οικογένεια
έσμιξε ξανά στο Παρίσι . Εκεί έζησε μέχρι
το 1976, οπότε επέστρεψαν στην Αθήνα.
 |
| Από το Λαύριο για τη Μακρόνησο, στην επισκεψη το 2002. Η Άννα μαζί με τη μητέρα μου. |
 |
| Στη Μακρόνησο το 2002 |
Αυτοεξόριστη στο Παρίσι η Άννα την περίοδο της δικτατορίας, σπούδασε πολεοδόμος και τεκμηριωτής. Η πτυχιακή της εργασία μάλιστα με αντικείμενο
τις κοινωνικές και πολεοδομικές επιδράσεις από την εγκατάσταση των προσφύγων
του 1922 με ιδιαίτερη αναφορά στα προσφυγικά της Καισαριανής, ήταν από
τις πρώτες εργασίες στο θέμα αυτό και αποτέλεσε συχνή πηγή αναφοράς από
μετέπειτα μελετητές και φοιτητές (“Incidences
sociales et urbaines de l'arrivee des refugies d' Asie mineure en Grece 1922-1975”, Univ. de Paris VII,
Inst. d' Urbanisme). Όταν επέστρεψε στην Αθήνα μετά τη μεταπολίτευση εργάστηκε στη Βιβλιοθήκη του Τεχνικού
Επιμελητηρίου Ελλάδας και με τη συμβολή
της δημιούργησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη Μονάδα Τεκμηρίωσης και
Πληροφόρησης. Η Άννα Σολωμού, με την επαγγελματική της δράση και επιμονή,
έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αξιοποίηση του έργου που παράγεται από το ΤΕΕ με
τη συγκέντρωση, την επιστημονική επεξεργασία και τη δημιουργία τρόπων
αναζήτησης και προβολής του στους μηχανικούς, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή της στη συνεργασία μηχανικών και
βιβλιοθηκονόμων, η επιμονή της να απασχολούνται μηχανικοί στο έργο της
πληροφόρησης, ώστε να εξασφαλίζεται η διάχυση με τον καλύτερο και πιο έγκυρο
τρόπο, η διαρκής αναζήτηση και αποδοχή των νέων τρόπων οργάνωσης με την
αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών από την αρχή, καθιστώντας τη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ
πρωτοπόρο για τα ελληνικά δεδομένα. Με μεράκι δούλεψε μαζί με άλλους
συναδέλφους μηχανικούς και για την πρώτη καταγραφή της ιστορίας του ΤΕΕ, μέσα από
την αποδελτίωση των πρακτικών των συνεδριάσεων ΔΕ και Αντιπροσωπείας από την
ίδρυσή του το 1923. Διετέλεσε συντονίστρια της Επιτροπής Τυποποίησης στην Τεκμηρίωση
του ΕΛΟΤ. Έγινε επίσης γραμματέας της
Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκάριων και για την σημαντική και καινοτόμο προσφορά της
στην καθιέρωση του επαγγέλματος τιμήθηκε και βραβεύτηκε από την Ένωση Ελλήνων
Βιβλιοθηκονόμων. (βλέπε και http://library.tee.gr/digital/books_tee/book_55834/book_55834_80s.pdf)
 |
Σε ένα από τα πολλά γλέντια μέσα στη Βιβλιοθήκη.
Διακρίνεται και ο Νίκος Σολωμός αριστερά, όρθιος ο Στέφανος Ιωακειμίδης. |
Για
το έργο της η ίδια αναφέρει στο βιβλίο της τα ακόλουθα:
«Δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα
«Τεκμηρίωση» και εισήχθησαν Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές. Βοήθησα όσο μπορούσα στη
διάδοση της επιστημονικής πληροφόρησης και τεχνολογίας στην Ελλάδα. Με βοήθησαν
πολύ οι γνώσεις μου στην τεκμηρίωση που απέκτησα στη Γαλλία. Επίσης, βρήκαν
εκεί δουλειά αρκετοί άνθρωποι. Έγραψα άρθρα για τη δουλειά μου, βιβλιογραφίες,
κυρίως πολεοδομικές, συμμετείχα σε συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό,
παρέδιδα μαθήματα. Έκανα φίλους νέους ανθρώπους όπως την Κατερίνα Τοράκη, πολύ
καλή επιστήμονα, την Μαίρη Παπαδάκη που δυστυχώς πέθανε ξαφνικά, τη Σταυρούλα
Γεροστάθη, τον Βαγγέλη, τη Μαρία, την Ντίνα, τον Γιώργο Καρανάσιο, τον Στέφανο
Ιωακειμίδη που βοήθησε πολύ στην ανάπτυξη της βιβλιοθήκης, καθώς και τους
άλλους συνεργάτες. Για την προσφορά μου, η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκάριων μου έδωσε
βραβείο σε επίσημη τελετή.»
 |
| Στο γάμο της Πέπης |
 |
| Στη Βιβλιοθήκη, πίσω της η Ελευθερία Κόλλια, υπεύθυνη τότε του Γραφείου Τυποποίησης |
Στον
κοινωνικό χώρο μετά τη μεταπολίτευση, δούλεψε για τα κινήματα Ειρήνης,
Γυναικών, αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης και διάσωσης των ιστορικών
αρχείων. Πολιτικά δραστηριοποιήθηκε στον Συνασπισμό της Αριστεράς των Κινημάτων
και της Οικολογίας και στην Τοπική
Αυτοδιοίκηση. Το 1978 εκλέχτηκε σύμβουλος του 1ου Διαμερίσματος του
Δήμου Αθηναίων. Η Άννα Τεριακή - Σολωμού ποτέ δεν σταμάτησε να νοιάζεται και να
συμμετέχει ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες και όταν ήταν σε πλήρη δραστηριότητα
και όταν συνταξιοδοτήθηκε Ήταν αγαπητή στους συναδέλφους της οι οποίοι
τη θυμούνται σαν ένα άτομο νηφάλιο, ευγενικό και αισιόδοξο που, σαν μια
μαχητική γυναίκα που υποστήριζε με πείσμα τις απόψεις της αλλά σεβόταν τις απόψεις των άλλων απ’ oπου αν προέρχονταν.
Στις
24 Οκτώβρη 2010, ένα και κάτι χρόνο από το θάνατό της, βρεθήκαμε παλιοί και νεότεροι
φίλοι της Άννας, μετά από κάλεσμα των παιδιών της του Μάκη και της Μάντας, στο
νεκροταφείο του Βύρωνα, για να τιμήσουμε τη μνήμη της. Ήταν εκεί παλιοί
συναγωνιστές και σύντροφοί της από την κοινή πορεία δεκαετιών στους κοινωνικούς
αγώνες, συνάδελφοί και φίλοι από το Τεχνικό Επιμελητήριο και από το χώρο των
βιβλιοθηκονόμων. Δυο λόγια είπε για την Άννα ο τότε Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιάννης
Αλαβάνος, τονίζοντας ότι η συνεργασία μαζί της ήταν τιμή, μάθημα και χαρά.
Συγκινησιακά
φορτισμένη η ομιλία της φίλης και συναγωνίστριάς της Κλεοπάτρας Χατζηβασιλείου:
«Όταν μου τηλεφώνησε η Μάντα για τη
συνάντηση φίλων στον τάφο της Άννας και του Νίκου Σολωμού, το μυαλό μου πήγε
στον πρώτο κάτοικο του τον Θανάση Τεριακή που σκοτώθηκε σε εκείνη τη διαδήλωση
της κατοχής από τους Γερμανούς. Ύστερα πέρασε στην Κατίνα τη μάνα της και στον
Δημητρό τον άντρα της. Χωρίς σταματημό πήγε σε όλους τους φίλους, τους
ξεχωριστούς που χάθηκαν τα τελευταία χρόνια αφήνοντας σε εμάς μια ερημιά.
Εκείνες τις μέρες διαβάζω ένα καλό
βιβλίο του Χέντρικ φον Λουν «Η Πορεία του ανθρωπισμού.
Η πάλη για το δικαίωμα να σκέφτεσαι», εκδόσεις Διογένης, Αθήνα 1971 σε μετάφραση
Κώστα Κουλουφάκου. Ο Κώστας γύρισε από τη Λέρο με ανήκεστο βλάβη, έχει ζήσει
όλες τις περιπέτειες των στρατοπέδων και επιλέγει αυτό το βιβλίο για την πρώτη
έκδοση του μέσα στη χειρότερη φάση της
Χούντας. Ξαναδιαβάζοντας το βιβλίο καταλαβαίνω γιατί αισθανόμουν αυτή την
απέραντη μοναξιά. Γιατί μου λείπουν τόσο
πολύ οι άνθρωποι, οι φίλοι μου όλων των εποχών. Η κατοχή μας βρήκε έφηβους
σχεδόν παιδιά. Παλέψαμε χρόνια για την επιβίωση του λαού μας και την ελευθερία
του τόπου μας. Το πληρώσαμε με κυνηγητά, φυλακές, σκοτωμούς για πολλά χρόνια.
Ζήσαμε με τους ανθρώπους μας, προσπαθήσαμε να καταλάβουμε τις αιτίες της
κακοδαιμονίας μας. Διαβάσαμε με πάθος για όλες τις εποχές, σκεφτήκαμε για τα
παλιά, τα τωρινά και τα μελλούμενα, προσπαθήσαμε. Κανένας μας δεν ζήτησε κάτι
για τον εαυτό του. Είμαστε άξιοι να τον φροντίσουμε μόνοι μας κάτω από
οποιασδήποτε συνθήκες και προβλήματα. Αυτό ήταν το κέρδος του καθενός μας στην
ατελείωτη και δύσκολη ζωή μας. Θυμάμαι πάντα τις κηδείες του Νίκου Σολωμού και
του ;;;. Ήταν παρόντες όλες οι εποχές, όλες οι γενιές, όλοι είχαν κάτι να
θυμούνται, κάτι σπουδαίο και ανθρώπινο μαζί τους.
Το Νίκο Σολωμό τον γνώρισα στο Σύνταγμα
στις 12.10.1944 την ημέρα της απελευθέρωσης της Αθήνας. Χόρευε και τραγουδούσε Γερμανέ,
Γερμανέ σε έφαγε το ΚΚΕ. Αγνοούσαμε το τι μας περίμενε. Μετά το Δεκέμβρη
κάποιοι από εμάς βρεθήκαμε στις φυλακές παρόλο που απαλλαγήκαμε για εγκλήματα
επί κατοχής βάσει συμφωνίας της Βάρκιζας. Εμείς αυτά δεν το πολυκαταλαβαίναμε.
Εμείς γίναμε ο μαθητικός τομέας της ΕΠΟΝ. Μπορεί να είχαμε στερηθεί για χρόνια
τα σχολεία μας μα είχαμε πλουτίσει την καρδιά και το νου μας με όνειρα για μια
ζωή που να αξίζει να την ζει κανείς. Μαζευόμαστε στο σπίτι του Νίκου που ήταν ο
επικεφαλής μας, φτιάχναμε προγράμματα για να κερδίσουμε το χαμένο χρόνο. Το
βράδυ κατά τις 11 που τελείωναν τα φροντιστήρια εμείς και οι δάσκαλοι μας
χαρούμενοι γεμίζαμε τους δρόμους της Αθήνας συγκλονισμένοι από καινούργια
σπουδαία πράγματα για τις επιστήμες που θέλαμε να σπουδάσουμε. Είμαστε βλέπεις
ακόμα παιδιά. Έτσι μας βρήκε ο εμφύλιος γίναμε παράνομοι στον τόπο μας,
περάσαμε τα νιάτα μας στα Μακρονήσια, στις φυλακές και στις εξορίες και τα άλλα
παιδιά ξενιτευτήκαν στις άκρες της γης και στα βάθη της για την επιβίωση. Μόλις
πήγαμε να πάρουμε μια ανάσα πλάκωσε η Χούντα. Εμείς τα παιδιά της κατοχής που
επιζήσανε μαθαίνουμε σιγά- σιγά να υπερασπίζουμε το δικαίωμα μας να σκεφτόμαστε
και να κρίνουμε και να μην είμαστε υπάκουοι υπήκοοι θεωριών και αποφάσεων. Ο
καθένας διάλεξε τον δικό του δρόμο. Κοινό σημείο όλων μας το να νοιαζόμαστε για τους ανθρώπους και για
τη ζωή τους».
Τα τελευταία χρόνια χάθηκαν βασανιστικά πολλές
από τις φίλες και τους φίλους μου, ανάμεσα τους η Φανή Μανωλκίδου. Κρινιώ
Παυλίδου, η Παγώνα Στεφάνου και η Αννούλα του τελευταίου θρανίου. Όλες
γυναίκες σκεπτόμενες, άξιες και δημιουργικές πάντα σε κάθε άνθρωπο που είχε ανάγκη,
ήθελε δουλειά, ήθελε γιατρό, ήθελε φροντίδα, στοργή και αγάπη.
Χάθηκαν και οι φίλοι μου. Ο Γρηγόρης
Διαμαντόπουλος, πάντα παρών και δάσκαλος για όλους μας για το πέρασμα από την
θεωρία στην πράξη. Οι πόλεις είναι για τους ανθρώπους, τα ποτάμια είναι για
τους ανθρώπους, όλα τα όμορφα και τα σπουδαία είναι για τους ανθρώπους.
Σκεφτείτε και ελάτε να τα φτιάξουμε. Ο Φίλιππος Ηλιού με την ιστορία των
ανθρώπων και την πορεία για την γνώση χωρίς παρωπίδες. Ο Αντώνης Καραγιάννης με
τον κήπο του. Ο Αντώνης που είχε μια λύση για τα δύσκολα. Ο Αντώνης και οι
φίλοι του. Ο Νίκος Γεργάκης με τα αρχεία και τα ντοκουμέντα του και με τους
κίτρινους φακέλους με απαντήσεις σε όλα μας τα ερωτήματα παντού με κούριερ να μην χάνονται και ο Νίκος Σολωμός, φίλος
και οδηγός ενήμερος για ό,τι σπουδαίο έβγαινε για τη σκέψη και τον
προβληματισμό των ανθρώπων να το μοιραστεί μαζί μας, να το συστήσει και να μας
δώσει τη δυνατότητα να απαντήσουμε μόνοι μας στα ερωτήματα μας.
Με την παρουσία μας σήμερα τιμάμε τη
μνήμη της Άννας και Νίκου Σολωμού αλλά και όλα τα παιδιά της κατοχής και του
πολέμου που μόχθησαν και βασανίστηκαν για τους ανθρώπους. Ευχαριστώ τη Μάντα
και τον Μάκη για αυτή τη συνάντηση και ευχαριστώ όλους τους φίλους που ήλθαν
εδώ.
Κλεοπάτρα Χατζηβασιλείου, 24/10/2010»
 |
| Με τη Νίνα Σκανδάλη στο σπίτι μου, Δεκέμβρης 2005 |
Από μέρους της Ένωσης Ελλήνων
Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης, η Μαρία Αλεξανδράκη, μέλος του ΔΣ, είπε τα παρακάτω λόγια:
«Ένας χρόνος χωρίς την Άννα
Η
Άννα Τεριακή – Σολωμού, πολεοδόμος – πολιτικός μηχανικός & βιβλιοθηκονόμος
– τεκμηριώτρια, υπήρξε από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες στο χώρο μας. Για
την σημαντική και καινοτόμο προσφορά της στην καθιέρωση του επαγγέλματος τιμήθηκε
και βραβεύτηκε από την Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων στην οποία είχε διατελέσει
Γενική Γραμματέας.
Ήταν εκείνη που εισήγαγε την τεκμηρίωση
στην Ελλάδα ως υπεύθυνη της μονάδας Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης του Τεχνικού
Επιμελητηρίου της Ελλάδος, από το 1975 μέχρι το τέλος της επαγγελματικής της
καριέρας. Αν και είχε σπουδάσει πολεοδόμος – πολιτικός μηχανικός στο εξωτερικό
με την παραπάνω επαγγελματική δράση προώθησε την συνεργασία των μηχανικών με
τους βιβλιοθηκονόμους, πράγμα που αποτέλεσε μια μεγάλη καινοτομία για τα πρώτα
βήματα της βιβλιοθηκονομίας στη χώρα μας. Στο πλαίσιο της παραπάνω
επαγγελματικής της ενασχόλησης διετέλεσε και μέλος της επιτροπής τεκμηρίωσης
του ΕΛΟΤ.
Εκτός αυτού η Άννα υπήρξε μια σημαντική
γυναίκα με έντονη κοινωνική και πολιτική δράση στην Ελλάδα. Αγωνίστηκε για τη
Δημοκρατία, τα κοινωνικά ιδεώδη της Αριστεράς και την ποιότητα της ζωής, μέσα
από τις γραμμές της ΕΠΟΝ, της προδικτατορικής ΕΔΑ, του ΚΚΕ Εσωτερικού και του
Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας. Για την κοινωνική
της δράση υπέστη αρκετές διώξεις μέχρι και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας,
όπου εξορίστηκε στη Γυάρο μαζί με το μικρό της γιο Μάκη. Πήρε ενεργά μέρος στο
κίνημα για την αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης.
Την Άννα την διέκρινε η νηφαλιότητα, η
σεμνότητα και η καλοσύνη.
Έμπαινε μπροστά και είχε στο πρόσωπο την
αγαλλίαση του προσφέρω !!
Με εκείνο το αφοπλιστικό της χαμόγελο
και την έμφυτη και δυναμική ευγένειά της προσπαθούσε να ισορροπήσει τις πλέον
δύσκολες καταστάσεις !!
Η βιβλιοθηκονομική κοινότητα θα τη
θυμάται πάντα ως μια σπουδαία γυναίκα και θα αποτελεί το φάρο και το καλό
παράδειγμα για όλους μας !!
Άννα θα ήθελα να σου εκφράσω ποιητικά
πλέον και όχι βιβλιοθηκονομικά τα παρακάτω λόγια:
-
Ήσουν ωραία στη Μορφή !!
-
Ηρωική στο παράστημα !!
-
Κινήσεις εγκάρδιες υποδοχής !!
-
Το χαμόγελο έκφρασης ψυχής !!
-
Η φωνή βαθιά, Χρωματιστή !!
-
Ο Αγώνας σου σε ανύψωσε πιο πάνω από σχετικότητες,
συμβάσεις και
καθωσπρεπισμούς !!
-
Φωτεινή και μπροστάρισσα !!
-
Γαλήνια πορεύεσαι προς την αθανασία !!
-
Ο λόγος ανήκει στο χρόνο !!
-
Η σιωπή στην Αιωνιότητα !!
-
Η μνήμη σου θα μας συνοδεύει αέναα!!
ΚΑΛΟ
ΤΑΞΙΔΙ»
Η
Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων & Επιστημόνων Πληροφόρησης, με την πολύτιμη
συνδρομή της Βιβλιοθήκης – Μονάδας Τεκμηρίωσης του Τεχνικού Επιμελητηρίου
Ελλάδος, τιμώντας τη μνήμη της, προχώρησε σε επανέκδοση του βιβλίου «Μια ζωή
μέσα από καταιγίδες….. Νίκος – Άννα (1944 – 1996)».
Η επαγγελματική δραστηριότητα για την Άννα δεν
ξεχώριζε από την κοινωνική και την πολιτική δράση. Σε κάθε της επικοινωνία και
συναλλαγή ήταν νηφάλια, ευγενική και αισιόδοξη, είχε τις δικές της απόψεις τις
οποίες υποστήριζε με πείσμα αλλά και σεβόταν τις απόψεις των άλλων από
οποιαδήποτε πλευρά και αν προέρχονταν. Η Άννα ήταν μια
μαχητική
γυναίκα και εξαίρετη επιστήμονας, μια αγωνίστρια μέχρι το τέλος. Ήταν μια φίλη
πάνω απ’ όλα. Ήταν η Σολωμίτσα, όπως την έλεγε η άλλη φίλη που έφυγε τόσο νωρίς,
η Μαίρη Παπαδάκη. Για μένα, ήταν και κάτι παραπάνω η Αννούλα.
 |
| Πάντα πρωτοπόρα και στα γλέντια μας... |
