Ο 20ος αιώνας μέσα από τις διαφημίσεις στα περιοδικά του ΤΕΕ: Έκθεση αφίσας στη Βιβλιοθήκη ΤΕΕ

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση ξεκινά στις 16 Ιανουαρίου στη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ, ενταγμένη στο πλαίσιο της διοργάνωσης «Αθήνα 2018 - Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» του δήμου Αθηναίων. Πρόκειται για έκθεση αφισών που απιεκονίζουν διαφημίσεις όπως είχαν δημοσιευτεί στα περιοδικά του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Τεχνικά Χρονικά και Ενημερωτικό Δελτίο. Οι διαφημίσεις δίνουν πληροφορίες για την τεχνολογία της εποχής, για τις εταιρείες (ελληνικές και ξένες) που δραστηριοποιούνται, για την εικόνα κάθε εποχής και τη διαχρονική εξέλιξή της, αλλά μπορούν επίσης να δώσουν την ευκαιρία για παραπέρα ερμηνεία και νοηματοδότηση των εικόνων. 

Σημειώνεται ότι η Έκθεση είναι ενδεικτική, και κατά το δυνατόν αντιπροσωπευτική, παρουσίαση των διαφημίσεων που έχουν καταχωρισθεί σε βάση δεδομένων και είναι ελεύθερα προσβάσιμη στη διεύθυνση https://teediaf.omeka.net/.

Η διάρκεια της Έκθεσης είναι 16-31 Ιανουαρίου 2019 και γίνεται στους χώρους της Βιβλιοθήκης, Λέκκα 23-25 στον 1ο όροφο.

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα και Πέμπτη 8:00 έως 20:00 - Τρίτη, Τετάρτη και Παρασκευή 8:00 έως 15:00.

Εξάλλου, στο πλαίσιο της Έκθεσης θα διοργανωθεί ημερίδα στις 21 Ιανουαρίου 2019 (θα γράψω περισσότερα αργότερα).

Πληροφορίες στα τηλέφωνα 2103291717, 2103291701 και ση διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου tee_lib@tee.gr.

Διαφήμιση στα Τεχνικά Χρονικά, τεύχος του 1959

Διαφήμιση στο Ενημερωτικό Δελτίο, τεύχος του 1985

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 6. Αναφορές για Βιβλιοθήκες και πληροφόρηση

Το Τεχνικό Επιμελητήριο είχε πάντα ένα σταθερό και διαρκές ενδιαφέρον για τις βιβλιοθήκες και γενικά την πληροφόρηση, πράγμα που εξάλλου έγινε ολοφάνερο από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, δημιουργώντας ήδη το 1927 τη δική του Βιβλιοθήκη, την οποία διατηρεί και μέχρι σήμερα (για την πορεία της Βιβλιοθήκης του ΤΕΕ θα ασχοληθώ σε άλλη ανάρτηση αναλυτικά).

Έτσι, ήδη στο πρώτο τεύχος του 1932 δημοσιεύεται η απόφαση της  Διοικούσας Επιτροπής να αγοράσει τη Βιβλιοθήκη του Καθηγητή ΕΜΠ Γ. Κονοπισσόπουλου, μετά από θετική εισήγηση της επιτροπής που συνέστησε προς τούτο ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Ν. Κιτσίκης, έχοντας υπόψη "την ανάγκην όπως το Επιμελητήριον αποκτήση βιβλιοθήκην ανάλογον της αποστολής του". Σημειώνεται ότι η συλλογή, αποτελούμενη από 900 τόμους, περιελάμβανε κυρίως μηχανολογικά βιβλία, περιοδικά VDI της περιόδου 1880-1907, 8-10 τόμους από εξάγλωσσο τεχνικό λεξικό, καθώς και "συλλογή αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων επί των φυσικών και μηχανικών θεμάτων". Λίγο αργότερα, η Δ.Ε. αγόρασε επίσης τη Βιβλιοθήκη του Λουδοβίκου Σνάιδερ, η οποία απετελείτο από 700 βιβλία, για θέματα κυρίως Πολιτικών Μηχανικών.


Το ενδιαφέρον συνεχίστηκε και  σχεδόν σε όλα τα τεύχη υπήχαν αποφάσεις, επίκαιρα νέα και άλλες σχετικές ανακοινώσεις, καθώς και βιβλιογραφία ελληνικών και ξενόγλωσσων βιβλίων, συχνά εκδόσεις του ΤΕΕ και με εκτενή παρουσίαση του περιεχομένου τους,  θεωρώντας τη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ ως "προάγουσα την τεχνικήν κίνησιν και συμβάλλουσα εις την ανύψωσιν του επιστημονικού επιπέδου". Μάλιστα, στο τεύχος του Αυγούστου δημοσιεύεται η λίστα των περιοδικών της Βιβλιοθήκης. Είναι 47 τίτλοι, από τους οποίους οι 12 είναι ελληνικοί και οι υπόλοιποι κυρίως γερμανικοί και γαλλικοί (υπάρχουν μόνο 4 περιοδικά στην αγγλική γλώσσα).

Εξάλλου, η Επιτροπή του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών μελέτησε "το ζήτημα δημιουργίας μικράς και συντόμου τεχνικής βιβλιοθήκης εις την οποίαν ο Μηχανικός να δύναται να προσφεύγει διά τον υπολογισμόν και κατασκευήν τεχνικών έργων συνήθους τύπου". Εκφράστηκε δε η ανάγκη μετάφρασης τεχνικών βιβλίων, κατ' αρχάς γερμανικών, για εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης. Επίσης, κάτω από τον γενικό τίτλο "Οργάνωσις, ενημερότης, στατιστική", το Τμήμα, "προς πληρεστέραν ενημέρωσιν  και μεθοδικωτέραν κατεύθυνσιν των εργασιών του εφ' όλων των ζητημάτων της χώρας", αποφάσισε να καταρτίζει "ειδικούς φακέλους όπου θα συγκεντρωθούν συστηματικώς όλοι οι Νόμοι, Διατάγματα, στατιστικαί πληροφορίαι, πάσης φύσεως διατριβαί...".

Το έργο λοιπόν της τεχνικής πληροφόρησης και τεκμηρίωσης στο ΤΕΕ χρονολογείται από τα πρώτα χρόνια δημιουργίας του ίδιου του ΤΕΕ και απετέλεσε όλα τα χρόνια βασικό πυλώνα της ύπαρξής του.

Είναι όμως εξίσου ενδιαφέρον ότι συνδέεται και συνδυάζεται η λειτουργία της Βιβλιοθήκης και με ζητήματα όπως η χρήση της (τεχνικής) γλώσσας, η ορολογία, η τέχνη της γραφής και η έκδοση και μετάφραση βιβλίων. Ήδη στο 2ο τεύχος του 1932 γίνεται αναφορά στην "τεχνική λογογραφία" (technical/engineering literature;) που βρίσκεται σε εμβρυώδη κατάσταση στην Ελλάδα και στις  προσπάθειες που έχουν ήδη ξεκινήσει για τη δημιουργία τεχνικού λεξιλογίου.

"Εκεί όπου καλλιεργείται το βιβλίον, εκεί απαντώνται και αι ωραιότεραι τεχνοτροπίαι εκφράσεων συντεθειμέναι εκ των ευηχοτέρων, συντομωτέρων και ακριβεστέρων την έννοιαν λέξεων".

Η παραπάνω πρόταση μπορεί να αναγνωσθεί και ως απαρίθμηση κανόνων σχηματισμού όρων (βλέπε εδώ και τις σημερινές, διεθνώς τυποποιημένες αρχές σχηματισμού όρων).

Σχέδιο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών σε κατά μήκος τομή

Πέραν όμως των αναφορών σχετικά με τη διαρκή προβολή της Βιβλιοθήκης του ΤΕΕ μέσα από τα Τεχνικά Χρονικά του 1932, έχει αξία να αναφερθούμε και στο άρθρο για τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών γραμμένο από τον επιφανή αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό, ο οποίος είχε εκπονήσει και την αρχιτεκτονική μελέτη του κτιρίου, σύμφωνα με το πρόγραμμα του Δήμου Πατρέων.

Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών: Κάτοψη ισογείου

Στο κείμενο, ο Καραντινός περιγράφει τους χώρους και τις λειτουργίες της Βιβλιοθήκης, ενώ παραθέτει τα σχέδια κατόψεων και τομών όλων των ορόφων, δίνοντας τη δυνατότητα στον αναγνώστη να μελετήσει διεξοδικά όλους τους χώρους όπως τους μελέτησε. 

Έτσι, προβλέπονται στο ισόγειο αίθουσα συγκεντρώσεων και διαλέξεων περιλαμβάνουσα και μικρή σκηνή για παραστάσεις, "διαμέρισμα παραλαβής των βιβλίων, σκάλα υπηρεσίας και ανυψωτήρ διά την χρήσιν των αποθηκών των βιβλίων ως και W.C. διά τα εξωτερικής χρήσεως γραφεία".  Η ιματιοθήκη, οι αποθήκες και η κεντρική θέρμανση τοποθετούνται στο υπόγειο.

Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών: Κάτοψη ημιόροφου

Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών: Κάτοψη του αναγνωστηρίου (1ος όροφος)

Στον ημιόροφο προβλέπεονται τα βιβλιοστάσια, η γαλαρία της αίθουσας διαλέξεων, αναψυκτήριο και η αίθουσα του επιστάτη. Ενώ στον πρώτο όροφο τοποθετεί το αναγνωστήριο, εξασφαλίζοντας σχετική απομόνωση από το θόρυβο των δρόμων. (Περισσότερα για τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πάτρας, στη σελίδα της).

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι η μελέτη Βιβλιοθήκης του Καραντινού ήταν πρωτοποριακή για την εποχή της. Όμως, ακόμη και σήμερα, πόσες αλήθεια δημοτικές βιβλιοθήκες διαθέτουν τέτοια πολυτέλεια χώρων και υπηρεσιών και τέτοια "πολυτέλεια" αφθονίας... διαθέσιμου προσωπικού για να μπορεί ν' ανταπεξέρχεται στις απαιτήσεις αυτές; Όταν και οι λέξεις χάνουν το νόημά τους και η διαθεσιμότητα γίνεται (οιονεί) συνώνυμο της απαξίωσης, της αχρήστευσης, της απόλυσης!

Και για να επανέλθω στο ΤΕΕ και στη Βιβλιοθήκη του, δεν θάπρεπε να χρειάζεται να πω ότι ο ρόλος που της απέδωσε ο Νίκος Κιτσίκης πριν από 80 χρόνια δεν έχει πάψει να ισχύει, ρόλος ανάλογος της αποστολής του, δηλαδή να προάγει την επιστημονική κίνηση και να συμβάλλει στην ανύψωση του επιστημονικού επιπέδου, δηλαδή να συγκεντρώνει, να τεκμηριώνει και να ενημερώνει συστηματικά και μεθοδικά επί μηχανικών θεμάτων, δηλαδή να συνεχίσει να είναι για τους μηχανικούς (και όχι μόνο) αυτό που ήταν εδώ και 85 χρόνια. Σε τίποτα δεν εξυπηρετεί η απαξίωση των βιβλιοθηκών και των ανθρώπων που δουλεύουν γι' αυτές.

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 5. Αναφορές για τους σεισμούς και τις αντισεισμικές κατασκευές

Χάρτης των σεισμών της Χαλκιδικής, Σεπτέμβριος 1932 (Πηγή: Τεχνικά Χρονικά, 15/10/1932)

Με αφορμή τους σεισμούς της Χαλικιδικής τον Σεπτέμβριο του 1932, οι οποίοι ακολούθησαν τους σεισμούς στην Εύβοια και στην Κόρινθο και μάλιστα χαρακτηρίστηκαν από τον καθηγητή Αθ. Ρουσόπουλο κατά τι ισχυρότεροι των σεισμών της Κορίνθου του 1928, το Τεχνικό Επιμελητήριο κινητοποιήθηκε άμεσα και τέθηκε στη διάθεση της Κυβέρνησης για την τεχνική αποτύπωση, μελέτη και  αντιμετώπιση των προβλημάτων που προέκυψαν. 

Στο άρθρο του με τίτλο "Η ανάγκη κρατικής οργανώσεως έναντι θεομηνιών", ο Γενικός Γραμματέας του ΤΕΕ Μιχ. Οικονόμου αναφέρεται αρχικά στα προβλήματα που προέκυψαν μετά τους σεισμούς της Κορίνθου αποδίδοντας τη μεγέθυνση του Κορινθιακού δράματος, όπως το ονομάζει, στην έλλειψη οργάνωσης και μεθόδου. (Δυστυχώς, και πάλι μετά από 75 χρόνια τα ίδια πράγματα λέγαμε μετά τις φωτιές στην Ηλεία!)  

Στη συνέχεια περιγράφει την οργάνωση αντίστοιχων δραστηριοτήτων στην Ιταλία μετά τους σεισμούς του 1930 και προτείνει τη σύσταση Κεντρικής Μόνιμης Υπηρεσίας "με προοδευμένας αντιλήψεις", που θα παρέχει τη δυνατότητα γρήγορης και αποτελεσματικής δράσης. Στο μεταξύ, προτείνει σημαντικά μέτρα τόσο για την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων, όσο και για την οριστική αποκατάσταση αυτών.

Την Έκθεσή του για τους σεισμούς της Χαλκιδικής παρουσιάζει ο καθηγητής ΕΜΠ Αθ. Ρουσόπουλος (ο συγγραφέας, πέραν των άλλων, του σπουδαίου βιβλίου "Προς ουσιαστικόν λογισμόν και τάξιν. Κατασκευάζειν και χαίρειν"), στην οποία περιγράφει τα τεχνικά προβλήματα των κατασκευών και αποδίδει την ύπαρξη νεκρών και τόσων ζημιών στο "ευτελές των δομήσεων". Γράφει: "Η ολότης σχεδόν των οικιών είναι κτισμέναι με χώμα άνευ ασβέστου, τινές και ως ξηρολιθοδομαί." Καταλήγει: "... από σήμερον και εις το εξής δεν επιτρέπεται να κτίζεται σημαντική οικοδομή και οικοδομή εκ σκελετού σιδηροπαγούς σκυροδέματος η οποία να μη είναι αντισεισμική..." και προτείνει "να συνταχθώσι κανονισμοί αντισεισμικής δομικής εξασφαλίσεως καθ' όλον το Κράτος..."

Εξάλλου, ο πολιτικός μηχανικός Πλ. Εμμανουηλίδης υποστηρίζει την ανάγκη στροφής στην "ευθηνή αντισεισμική ανοικοδόμηση αγροτικών συνοικισμών" και προτείνει την υιοθέτηση ξύλινων κατασκευών, διατυπώνοντας πλεονεκτήματα, ιδιότητες, τεχνικές και οφέλη από μια τέτοια πολιτική.

Ενδεικτικό της συμβολής των μηχανικών στη μελέτη των σεισμικών δυνάμεων από πολύ νωρίς είναι και το πολυσέλιδο επιστημονικό άρθρο του καθηγητή Αθ. Ρουσόπουλου με τίτλο "Διανομή οριζοντίων δυνάμεων υπό ακάμπτου πλακός εις ολόσωμους εν τω χώρω φορείς : περίπτωσις σεισμικών δυνάμεων - διανομή και δίαιτα αυτών", που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο 1932, συμπτωματικά τον ίδιο μήνα που έγιναν οι σεισμοί της Χαλκιδικής.

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 4: Αναφορές για τα παραγωγικά έργα

Σημαντικός αριθμός δημοσιευμάτων στα Τεχνικά Χρονικά του 1932 αναφέρονται στα αντιπλημμυρικά και αποξηραντικά  έργα. Κάποιοι τίτλοι είναι οι παρακάτω:

• Η οικονομική αποδοτικότης και εκμετάλλευσις των αποξηραινόμενων γαιών εξ απόψεως γεωργικής οικονομίας.
• Πώς πρέπει να γίνη η γεωργική εκμετάλλευσις των αποξηραινομένων γαιών.
• Εθνική οικονομία και κράτος.
• Η εκμετάλλευσις των αποξηρανθησόμενων γαιών
• Διακανονισμός της παροχής πλημμυρών των χειμαρρωδών ποταμών
• Τα παραγωγικά έργα και η εξυγίανσις
• Τα παραγωγικά έργα Στρυμόνος και Αξιού από απόψεως προϋπολογισμού και εθνικής οικονομίας.
• Η σημασία της μηχανικής καλλιέργειας των αποξηραινομένων εκτάσεων.
• Επί της αρδεύσεως των αποξηραινομένων γαιών του Αξιού.
• Σκέψεις και εντυπώσεις εκ της διερευνήσεως των παραγωγικών έργων.
• Τα παραγωγικά έργα : η χρηματοδότησις και εκμετάλλευσις αυτών.
• Τεχνικαί και οικονομικαί σκέψεις επί της γεωργικής εκμεταλλεύσεως των παραγωγικών έργων.

Δεν είναι τυχαίο, αφού με τα έργα αυτά, για τα οποία είχαν ξεκινήσει οι αναθέσεις μελετών από τα τέλη της δεκαετίας του '20, ανεμένετο η απόδοση καλλιεργήσιμης γης για εκμετάλλευση (μην ξεχνάμε την ανάγκη τακτοποίησης και των χιλιάδων προσφύγων), ενώ συγχρόνως αντιμετωπιζόταν η ελονοσία που μάστιζε τις αγροτικές περιοχές και φυσικά δινόταν ευκαιρία αντιμετώπισης του μεγάλου οικονομικού προβλήματο της χώρας.

Διατάξεις χειμάρρων (Πηγή: http://library.tee.gr/digital/techr/1932/techr_1932_1_2_93.pdf)

 Τα περισσότερα δημοσιεύματα προέρχονται από τις ομιλίες διακεκριμένων επιστημόνων της εποχής (μηχανικών, γεωπόνων, οικονομολόγων κτλ.) που έγιναν στο πλαίσιο των διαλέξεων που διοργάνωσε το ΤΕΕ το χειμώνα του 1931 για τα τεχνικά ζητήματα, στο ειδικό μέρος αφιερωμένο στα παραγωγικά έργα.

Ο πολιτευτής και δημοσιολόγος Γ. Πεσμαζόγλου αναφέρεται διεξοδικά στη χρηματοδότηση και εκμετάλλευση των παραγωγικών έργων, στα οποία περιλαμβάνει τα αποξηραντικά έργα και τα έργα οδοποιίας. Τα πρώτα δε χωρίζονται σε τρεις ομάδες: στα έργα της πεδιάδος Θεσσαλονίκης, των πεδιάδων Σερρών - Δράμας και στα υδραυλικά έργα Ηπείρου, Θεσσαλίας, Κρήτης και Βοιωτικού Κηφισσού.

Ο Πεσμαζόγλου, αν και θεωρεί ότι τα έργα αυτά είναι επωφελή για την εθνική οικονομία και την αντιμετώπιση της ανεργίας, εν τούτοις κάνει κριτική στον τρόπο διαχείρισης των σχετικών ζητημάτων από την Κυβέρνηση μετά το 1928, υποστηρίζοντας ότι θα έπρεπε τα έργα να γίνονται τμηματικά και αφού έχουν εξασφαλιστεί τα απαιτούμενα κάθε φορά κεφάλαια. Κάνει λόγο για "θεμελιώδη σφάλματα" λέγοντας:

"Είναι όμως απορίας άξιον πώς υπεύθυνοι Κυβερνήται ήτο ποτέ δυνατόν, να εμπλακώσιν εις την εκτέλεσιν νέων παραγωγικών έργων χωρίς να έχουν εξασφαλίσει τους πόρους, διά των οποίων ηδύνατο να φέρουν εις πέρας τα αρξάμενα τοιαύτα".

Άλλο "κεφαλαιώδες" σφάλμα είναι ότι "ουδέν συγκεκριμένον σχέδιον υπάρχει μέχρις ώρας τουλάχιστον, περί της συντηρήσεως, του τρόπου της διαθέσεως των αποδιδομένων εις την καλλιέργειαν γαιών, του συστήματος και των μέσων της καλλιεργείας αυτών". Αναφέρεται επίσης στην εταιρεία Foundation που είχε αναλάβει από το 1925 τα έργα της Θεσσαλονίκης και, αν και είχε συμβατική υποχρέωση μετά την αποπεράτωση των  να συστήσει ανώνυμη ελληνική εταιρεία για την συντήρησή τους, αυτό δεν είχε γίνει ακόμη αλλά και η Κυβέρνηση δεν προέβη σε καμία ενέργεια.

Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος παρενέβη και πάλι (όπως και μετά την εισήγηση του Νίκου Κιτσίκη),  υποστηρίζοντας τη θέση της Κυβέρνησής του και διαβεβαιώνοντας  "την εκλεκτήν ταύτην ομήγυριν" ότι "πηγαίνομεν εις καλυτέρας ημέρας".

Βέβαια είναι σοβαρό το ζήτημα της αξιοποίησης των εδαφών που αποκαλύπτονται μετά την αποξήρανση. Ο γεωπόνος Χρ. Ευελπίδης ("Η εκμετάλλευσις των αποξηρανθησόμενων γαιών") υποστηρίζει ότι πέρα από την αύξηση του εθνικού εισοδήματος πρέπει να εξεταστεί και η κοινωνική ωφέλεια των έργων αυτών. Αναφέρει είδη καλλιεργειών που θα μπορούσαν να επιλεγούν (βαμβάκι, σιτάρι κτλ.), ενώ διερευνά τα συστήματα εκμετάλλευσης των νέων εδαφών που έχουν προταθεί, όπως οι εταιρείες, οι συνεταιρισμοί και ο κρατικός εποικισμός, διατυπώνοντας τη γνώμη του "από τεχνικής, οικονομικής και υγιεινής απόψεως".  Στις απόψεις του Ευελπίδη απαντούν διαφωνώντας είτε σε ομιλίες τους ή σε άρθρα και επιστολές στα Τ.Χ. άλλοι επιστήμονες (Μαργέτης, Παπαδόπουλος κ.ά.).

Για την οικονομική αποδοτικότητα μίλησε ο μηχανικός γεωπόνος Β. Σιμωνίδης,  περιγράφοντας με λεπτομέρειες και δίνοντας συγκεκριμένα οικονομικά στοιχεία που μπορεί να προκύψουν από τα διάφορα συστήματα και είδη καλλιεργειών. Αντίστοιχα σε άρθρο με τίτλο "Πώς πρέπει να γίνη η γεωργική εκμετάλλευσις των αποξηραινομένων γαιών", ο γεωπόνος Δημ. Μαργέτης, έχοντας την άποψη ότι πρέπει "να βασανισθή το πρόβλημα συνδυασμένον από πάσης απόψεως", παρουσιάζει τις απόψεις ξένων ειδικών και τα συστήματα που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες. Περιγράφει δε και συνιστά το ιταλικό σύστημα καλλιέργειας mezzadria ως κατάλληλο και για τη χώρα μας, σύστημα που όπως λέει εφάρμοσε με επιτυχία ο τότε "γεωργολάτρης Κυβερνήτης της Ιταλίας "  Μπενίτο Μουσολίνι (απαντώντας μάλιστα σε ισχυρισμό του Ευελπίδη περί ακαταλληλότητας καλλιέργειας σιτηρών και προκειμένου να υποστηρίξει δική του άποψη, αναφέρεται σε δήλωση του ... σοφού δικτάτορα ότι "η νεωτέρα γεωργική επιστήμη είναι ικανή διά κάθε θαύμα"!).

 

 

Έργα για τη διευθέτηση των χειμάρρων (Πηγή: http://library.tee.gr/digital/techr/1932/techr_1932_1_2_93.pdf)

 Υπάρχουν επίσης δημοσιεύματα σχετικά με τα τεχνικά ζητήματα που προκύπτουν από την αποξήρανση, με τα ζητήματα διευθέτησης των ποταμών και των χειμάρρων τους, με τα ζητήματα άρδευσης,  αντιμετώπισης των αλμυρών εδαφών, μηχανικής καλλιέργειας και χρήσης σύγχρονων μηχανημάτων. Γενικά, η συζήτηση που αναπτύχθηκε ήταν ιδιαίτερα ζωηρή, αλλά και χρήσιμη και έγινε σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη, οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά, περίοδο για την Ελλάδα (αλλά και για την Ευρώπη και τον κόσμο όλο). Η συμβολή του ΤΕΕ, όπως καταδεικνύεται και στις αναφορές αυτές, ήταν παραπάνω από καθοριστική στη συζήτηση αυτή.

Μηχάνημα για το ξερίζωμα των καλαμιών (Πηγή: http://library.tee.gr/digital/techr/1932/techr_1932_1_5_238.pdf)

Μηχάνημα "Γκρέδερ" με λεπίδα... (Πηγή: http://library.tee.gr/digital/techr/1932/techr_1932_1_5_238.pdf)

Τρακτέρ
(Πηγή: http://library.tee.gr/digital/techr/1932/techr_1932_1_5_238.pdf)

Προηγούμενες αναρτήσεις:

• Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 1: Αναφορές σε Κιτσίκη, Βενιζέλο και Γερμανία
• Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 2: Αναφορές για Ταμείο Μηχανικών, Δημόσια Έργα, Αρχιτεκτονική
• Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 3: Αναφορές για το Κτηματολόγιο!

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 3: Αναφορές για το Κτηματολόγιο!

Συνεχίζοντας το ξεφύλλισμα στα Τεχνικά Χρονικά του 1932, θα ασχοληθώ σήμερα με τις αναφορές στο (... πολύπαθο και πολυπόθητο) Κτηματολόγιο.

Ο Δ. Ν. Λαμπαδάριος, Ακαδημαϊκός, Πρύτανης και Καθηγητής Γεωδαισίας του ΕΜΠ, ξεκινώντας το άρθρο του με τίτλο "Το πρόβλημα του ελληνικού κτηματολογίου" (Τεχνικά Χρονικά, 15 Οκτωβρίου 1932, τεύχος 20), αναφέρεται στο ζήτημα "το οποίον από εκατό ετών περίπου απησχόλησεν Κυβερνήσεις και Υπηρεσίας...", δηλαδή στο ζήτημα που ακόμη σήμερα, εδώ και 180 χρόνια δηλαδή, συζητάμε ότι πρέπει να έχουμε!

Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή για το κτηματολόγιο στην Ελλάδα, αναφέρεται κατ' αρχήν στις ενέργειες κτηματογράφησης σε περιοχές της Πελοποννήσου από τους Ενετούς τον 17ο αιώνα. Μετά την επανάσταση του 1821, ήδη το 1836 δημοσιεύτηκε το διάταγμα “Περί Κτηματολογίων”, σε μια προσπάθεια μεταφοράς του γερμανικού θεσμού κτηματολογίου από τους Βαυαρούς στην Ελλάδα. Αν και το διάταγμα στην ουσία, όπως λέει ο συντάκτης του άρθρου, αφορούσε μόνο κατάρτιση κτηματικών καταλόγων, δεν εφαρμόστηκε και μόνο το 1888, στην Κυβέρνηση Τρικούπη, εκδηλώθηκε η ανάγκη σύνταξης του “Γενικού Επιτελικού Χάρτη της χώρας” (“αποδεικτικού κτηματολογίου”, όπως επίσης το ονομάζει). Όμως και τότε, αν και πρόθεση του Τρικούπη ήταν η σύνταξη Κτηματολογίου του Δημοσίου (μόνο) το οποίο θα ήταν “αφετηρία της συντάξεως του Γενικού Κτηματολογίου του Κράτους”, ούτε αυτό τελικά ψηφίστηκε.

Στη συνέχεια, το άρθρο αναφέρεται στη συνεργασία με την αυστροουγγρική κυβέρνηση, στη βοήθεια για την οργάνωση των τμημάτων Γεωδαισίας, Χαρτογραφίας και Κτηματολογίου της Χαρτογραφικής Υπηρεσίας Στρατού, στις συνεννοήσεις του ειδικού περί Κτηματολογίων Κ.Δ. Καρούσου με τους ειδικούς από ινστιτούτα της άλλης πλευράς, και εν τέλει στην αυστριακή αποστολή που έμεινε στην Ελλάδα από το 1889 μέχρι το 1897 και στην οποία οφείλεται, με “ιδιαιτέραν ευγνωμοσύνην” όπως τονίζει, η ελληνική γεωδαιτική επιστήμη.

Έχει ενδιαφέρον η εξιστόρηση των γεγονότων και των ενεργειών των μετέπειτα κυβερνήσεων που οδήγησαν στην ίδρυση “Ειδικού Ταμείου Κτηματολογίου” καθώς και της Ανωτάτης Σχολής Τοπογράφων Μηχανικών στο ΕΜΠ. Στην ουσία όμως, το Κράτος ουδέποτε απέκτησε Κτηματολόγιο και για τούτο αναλύει τους λόγους αποτυχίας του, ενώ προτείνει και τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος.

Απόσπασμα διανομής στο συνοικισμό Καλλίφυτον της Δράμας (Πηγή: http://library.tee.gr/digital/techr/1932/techr_1932_2_21_1056.pdf)

Αμέσως παρακάτω στο ίδιο τεύχος δημοσιεύεται άρθρο για την τακτοποίηση και παγίωση της αγροτικής ιδιοκτησίας από τον Γ. Ξένο, Προϊστάμενο της Τοπογραφικής Υπηρεσίας του Υπ. Γεωργίας. Εδώ, αναδεικνύονται από τον συντάκτη του άρθρου οι κοινωνικές, νομικές και τεχνικές πλευρές του ζητήματος, ενώ θεωρεί προβληματικό μια μικροϊδιοκτησία να απαρτίζεται  από πολλά και διεσπαρμένα αγροτεμάχια. Όταν μάλιστα τονίζει ότι “είναι άκρως δυσάρεστον όσω και επιζήμιον το να διέρχεται ο μικροϊδιοκτήτης διά των ξένων αγρών ίνα μεταβή και εργασθή εις την ιδιοκτησίαν του”, σκέφτομαι ότι αυτό συμβαίνει κατά κόρον ακόμη σήμερα (και ότι κι εγώ για να φτάσω τις 20 ρίζες ελιές που έχω κληρονομήσει από τον πατέρα μου σε μια θέση του χωριού θα πρέπει να διασχίσω τρία κτήματα, άλλα τόσα ή τέσσερα, δε θυμάμαι καλά, θα διασχίσω για το επόμενο κτηματάκι με 10 ρίζες, ενώ έχω 9 ακόμη ρίζες μέσα σε ξένα κτήματα, που... πια τις έχω ξεχάσει).

Εξαιρετικά ενδιαφέρον και αναλυτικό είναι επίσης το τρίτο άρθρο για το ίδιο θέμα του Χρ. Παπαστράτου με τίτλο "Περί των διανομών Μακεδονίας - Θεσσαλίας και της ανάγκης καταρτισμού υπηρεσίας κτηματολογίου" (1 Νοεμβρίου 1932, τεύχος 21), ο οποίος, αναφερόμενος ειδικότερα στις περιοχές Μακεδονίας και Θεσσαλίας και στην ανάγκη απελευθέρωσης των κολλήγων από την "δουλοπαροικία των τσιφλικάδων", περιέγραψε τον τρόπο που λειτούργησαν οι τοπογραφικές και κτηματογραφικές υπηρεσίες για υλοποίηση των παραπάνω, λαμβάνοντας υπόψη και την αποκατάσταση των προσφύγων του '22 (μόνο στη Μακεδονία κατέφθασαν 120 χιλιάδες γεωργικές και ημιγεωργικές οικογένειες, όπως λέει, μετά τη μικρασιατική καταστροφή, οι οποίες εγκαταστάθηκαν "εις γαίας ανταλλαξίμους, καταληφθείσας ή απαλλοτριωθείσας"). Διακρίνει το κτηματολόγιο σε αγροτικό και αστικό και  διατυπώνει συγκεκριμένες προτάσεις για την οργάνωση, στελέχωση, λειτουργία και παρακολούθηση των υπηρεσιών που απαιτούνται.

 

Ορίζει δε το Κτηματολόγιο ως  "το σύνολον των στοιχείων διατεταγμένων και εις σχήματα (σχέδια) και εις πίνακας  κατά τρόπον απλούν, σαφή και ευμεταχείριστον δια των οποίων ορίζεται εις εκάστην στιγμήν η θέσις, το σχήμα, η έκτασις και ο ιδιοκτήτης ακινήτου ιδιοκτησίας αγροτικής ή αστικής και την παρακολούθησιν των μεταβολών των στοιχείων τούτων ώστε εις εκάστην στιγμήν να παριστώσι την πραγματικότητα".

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 2: Αναφορές για Ταμείο Μηχανικών, Δημόσια Έργα, Αρχιτεκτονική

Συνεχίζω το ξεφύλλισμα των Τεχνικών Χρονικών του 1932 που ήταν η πρώτη χρονιά έκδοσής τους και όπου καταδεικνύεται ο ρόλος και η απήχηση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας τόσο μέσα στη χώρα όσο και στην Ευρώπη (προηγούμενη ανάρτηση με αναφορές σε Κιτσίκη, Βενιζέλο και Γερμανία). Αφιερώνω την ανάρτηση στους συναδέλφους μου στο ΤΕΕ που απεργούν για το αυτονόητο, το δικαίωμα στη δουλειά!

Ταμείο Συντάξεων μηχανικών και εργοληπτών

Από το πρώτο ήδη τεύχος δημοσιεύτηκε άρθρο σχετικά με τις ενέργειες της Διοίκησης του ΤΕΕ υπό τον Νικόλαο Κιτσίκη να ιδρύσει ασφαλιστικό οργανισμό για τα μέλη του. Στο πλαίσιο αυτό, το ΤΕΕ ανέπτυξε και υποστήριξε πρωτοβουλίες για την κατάρτιση εναλλακτικών Σχεδίων Νόμου προκειμένου να ληφθεί οριστική απόφαση για το νέο Ταμείο. Σε επόμενο τεύχος εξάλλου, δημοσιεύεται η ανταλλαγή αλληλογραφίαας ανάμεσα στη Διοίκηση του ΤΕΕ και στο μηχανικό Ν. Ψιλόπουλο σχετικά με τη στάση του ΤΕΕ απέναντι στο ταμείο εργοληπτών δημοσίων έργων. Σημειώνεται πάντως ότι, παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις της Αντιπροσωπείς του ΤΕΕ ότι με το Ταμείο Συντάξεων Μηχανικών  «τα μέλη θα επεβαρύνονταο δια καταθλιπτικών υπό τας σημερινάς συνθήκας εισφορών»,  τελικά συμφώνησε με τη δημιουργία του κοινού Ταμείου Μηχανικών και Εργοληπτών Μηχανικών (το σημερινό ή ... μέχρι πρότινος ΤΣΜΕΔΕ).

Νόμος για τα Δημόσια Έργα

Την ψήφιση του Νόμου "Περί εκτελέσεως δημοσίων έργων", σε αντικατάσταση Προεδρικού Διατάγματος του 1929. Μάλιστα, όπως αναφέρεται στο τεύχος 7 του 1932, σ. 384-388, ο τελικά ψηφισθείς νόμος ήταν αποτέλεσμα επίμονου, άοκνου και ανένδοτου αγώνα του ΤΕΕ και ειδικά του Προέδρου Νίκου Κιτσίκη, ώστε το αρχικώς κατατεθέν σχέδιο νόμου "όπερ εν τη πρωταρχική αυτού μορφή απέβαινε καταστρεπτικόν δια τα συμφέροντα των εργοληπτών δημοσίων έργων" να τροποποιηθεί με όρους ευνοϊκούς για τους εργολήπτες μηχανικούς, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη και την οικονομική κρίση της εποχής. Σε προηγούμενο τεύχος των Τεχνικών Χρονικών (15 Ιανουαρίου 1932), περιγράφονται οι δραστηριότητες και οι παρεμβάσεις του ΤΕΕ προκειμένου να γίνουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις και βελτιώσεις του αρχικού νομοσχεδίου. Το κείμενο του Νόμου 5615 δημοσιεύτηκε στο τεύχος 18, 15 Σεπτεμβρίου 1932.

Αρχιτεκτονική

 Το ενδιαφέρον του ΤΕΕ για την αρχιτεκτονική, τους δημιουργούς και τα νέα ρεύματα ήταν πάντα ξεχωριστό και αυτό μαρτυρούν τα ποικίλα δημοσιεύματα σε όλη τη διάρκεια της ζωής του περιοδικού. Για το 1932 ξεχωρίζω καταρχήν το άρθρο που γράφτηκε ειδικά για τα Τεχνικά Χρονικά από τον Alberto Sartoris, Ιταλοελβετό αρχιτέκτονα πρωτοπόρο στο κίνημα του μοντερνισμού και της ορθολογικής αρχιτεκτονικής, καθηγητή στο Πολυτεχνείο της Λωζάννης  (Το νέον πνεύμα εις την αρχιτεκτονική / μελέτη ειδικώς γραφείσα δια τα "Τεχνικά Χρονικά", 15 Μαρτίου 1932 ; έτ. Α', τ. 1, τεύχ. 6 , σ. 285-288). 

Οίκος επαγγελματιών (από σχέδιο του Sartoris)

Η νέα αρχιτεκτονική την οποία παρουσιάζει ο Sartoris είναι η «ορθολογική ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, άμεσον παράγωγον του νέου πολιτισμού», η οποία «θέτει σταθεράς βάσεις, ικανάς ν’ ανανεώσουν την αστυδομικήν και πλαστικήν τέχνην». Αντιδιαστέλλει την «καθαράν αρχιτεκτονικήν» από την «διακοσμητικήν αρχιτεκτονικήν» και τονίζει στοιχεία που χαρακτηρίζουν το νέο κίνημα, όπως είναι η τοποθέτηση της αρχιτεκτονικής εις το πραγματικό της επίπεδο σε σχέση με το τοπίο, το κλίμα, τις ειδικές ανάγκες κάθε τόπου και τα μέσα που παρέχει η τεχνολογία, καθώς και η χωρική ισορροπία για την αποφυγή «υπερτροφικών συνθέσεων και ακροτήτων».  Μάλιστα ολοκληρώνει την παρουσίαση με την αναφορά του στη σχέση της πλαστικής τάξης και της πλαστικής ωραιότητας με τους αριθμούς και την γεωμετρική λαμπρότητα, επικαλούμενος τον Πυθαγόρα ο οποίος «είχε παρατηρήσει ότι κάθε αρμονία εξαρτάται από μίαν αναλογίαν, από μίαν αριθμητικήν σχέσιν, πράγμα αληθές και δι’ ημάς...».

Το "ωραιότατον σχέδιον δημοτικού σχολείου επί επικλινούς εδάφους" του Δημ. Πικιώνη

 Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι  «Ταξιδιωτικαί σημειώσεις απο την Ελλάδα» του Heinrich Lauterbach, οι οποίες δημοσιεύθηκαν αρχικά στο βερολινέζικο περιοδικό Die Forme. Ο Γερμανός αρχιτέκτονας παρουσιάζει με ιδιαίτερα θετικό τρόπο την αρχιτεκτονική κίνηση στην Ελλάδα, τόσο με λόγια όσο και με φωτογραφίες αντίστοιχων έργων. Έτσι, δεσπόζουν οι αναφορές στο έργο του Πάτροκλου Καραντινού, του Δημήτρη Πικιώνη, του Μητσάκη και άλλων εμβληματικών μέχρι σήμερα μορφών της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Μάλιστα, ολοκληρώνει την παρουσίασή του σημειώνοντας:

«... Η εντύπωσις ήν δημιουργεί η πρόχειρος επαφή με την εργασίαν των νεωτέρων Ελλήνων αρχιτεκτόνων, είναι ότι η εργασία αύτη συντελείται μετά μεγίστης σοβαρότητος προς ικανοποίησιν των επιδιωκομένων σκοπών, απηλλαγμένη από προσωπικάς φιλοδοξίας¸ επηρεαζομένη από αίσθημα κλασσικισμού... Αι παρατηρήσεις αύται έχουν τοσούτον μεγαλυτέραν αξίαν, εάν υπολογίση τις ότι οι αρχιτέκτονες έχουν πρωτίστως να αντιδράσουν κατά της προτιμήσεως του κοινού προς τους κίνοας, κιονόκρανα και λοιπούς κλασσικούς αρχιτεκτονικούς τύπους. ΟΙ Έλληνες αρχιτέκτονες τελούσιν ευτυχώς εις στενήν επαφήν μετά της οικοδομικής παραδόσεως των νήσων του Αιγαίου, εις ήν αποδίδουσιν αξίαν αρχής προς δημιουργίαν και ουχί συμβατικήν τοιαύτην...»

Το Στρατιωτικό Νοσκομείο Πατρών, έργο του αρχιτέκτονα Ανδρ. Κριεζή

Είχε επίσης άρθρα του αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή για το στρατιωτικό νοσοκομείο Πατρών και των αρχιτεκτόνων Β. Κασσάνδρα και Λ. Μπόνη για  «το κινηματοθέατρον του Μετοχικού Ταμείου Στρατού», και στις δύο περιπτώσεις με λεπτομερή σχέδια των επιμέρους τμημάτων τους.

Στο άρθρο περιέχονται κατόψεις και τομές του Κινηματοθεάτρου που περικλείεται από τους δρόμους Πανεπιστημίου, Αμερικής, Βουκουρεστίου και Σταδίου. Εδώ, η κάτοψη της πλατείας.

*** Οι παραπάνω πληροφορίες και οι εικόνες έχουν ληφθεί από την ψηφιοποιημένη συλλογή των Τεχνικών Χρονικών που έχει γίνει από τη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ.                                                                                                                                          

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 1: Αναφορές σε Κιτσίκη, Βενιζέλο και Γερμανία

Το πρώτο τεύχος των Τεχνικών Χρονικών έχει ημερομηνία 1 Ιανουαρίου 1932

Φέτος συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την πρώτη έκδοση των Τεχνικών Χρονικών, του περιοδικού του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Αποστολή του είχε την πληροφόρηση και την επικοινωνία των μελών μεταξύ τους, με τη Διοίκηση και με τις πολυπληθείς Επιτροπές του, ώστε να καταστήσει δυνατή τη συμβολή τους "στην προαγωγή του θεσμού και στην πραγμάτωση του προορισμού του", που είναι "η ύψωσις της στάθμης των τεχνικών επιστημών και η ρύθμισις των επιστημονικών και επαγγελματικών δράσεων των μηχανικών επ' ωφελεία του κοινωνικού συνόλου" (όπως γράφει το κύριο άρθρο του πρώτου τεύχους). 

Δημιουργήθηκε έτσι μια δυνατή φωνή των μηχανικών, μέσα στη δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία βρισκόταν η χώρα (και) τότε. Το περιοδικό είχε συνεχή πορεία, σίγησε μόνο στα χρόνια της κατοχής, κι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση του πολυδιάστατου έργου των ελλήνων μηχανικών. Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια σιώπησε, όπως και το εβδομαδιαίο  Ενημερωτικό Δελτίο, στερώντας από τους μηχανικούς τη δυνατότητα και την ευκαιρία να έχουν δικό τους λόγο, τη δικιά τους συλλογική φωνή στον δικό τους συλλογικό Τύπο.

Ας είναι τα παρακάτω μια μικρή συμβολή αναφοράς στο έργο του ΤΕΕ, που αυτές τις μέρες δοκιμάζεται από τη λαίλαπα της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων...

• Ο Νίκος Κιτσίκης και η οικονομική μελέτη των τεχνικών ζητημάτων

Ο Νίκος Κιτσίκης, σε πίνακα του Παρθένη

Πρόεδρος του ΤΕΕ ήταν εκείνη την εποχή ο καθηγητής του ΕΜΠ Νίκος Κιτσίκης, ένας προοδευτικός άνθρωπος, ο οποίος με τις γνώσεις και τις ιδέες του, με την εργατικότητα, τις οργανωτικές και διοικητικές του ικανότητες συνέβαλε πολλαπλά στην ανάδειξη και προώθηση ζητημάτων που αφορούσαν τους έλληνες μηχανικούς αλλά και την ανάπτυξη της χώρας συνολικά. Σταθμό αποτέλεσε η διάλεξη που έδωσε τον Δεκέμβριο 1931 με τίτλο "Γενική εισήγησις επί της οικονομικής μελέτης των τεχνικών ζητημάτων" και δημοσιεύεται στο πρώτο τεύχος, στην οποία τόνισε μεταξύ των άλλων τη σημασία των οικονομικών σπουδών για τους μηχανικούς, της οικονομικής έρευνας για τα τεχνικά ζητήματα και της επιστημονικής "ορθολογικής" οργάνωσης της εργασίας, παρουσίασε τα κυριώτερα παραγωγικά έργα (λιγνίτες, θερμικές και υδραυλικές πηγές ενέργειας, οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, εκμετάλλευση γαιών κτλ.) διατυπώνοντας ταυτόχρονα και αντίστοιχες προτάσεις αντιμετώπισης. Επίσης, αναφέρθηκε εκτενώς στην άποψή του για τη συγκρότηση Ανώτατου Οικονομικού Συμβουλίου, το οποίον "αποτελεί έμμονον σκέψιν της Κυβερνήσεως Βενιζέλου από της αρχής της τελευταίς βουλευτικής περιόδου" (σελ. 9 στο σχετικό άρθρο).

Νίκος Κιτσίκης, Γενική εισήγησις επί της οικονομικής μελέτης των τεχνικών ζητημάτων : το Ανώτατον Οικονομικόν Συμβούλιον, Τεχνικά Χρονικά, 1 Ιανουαρίου 1932 ; έτος Α', τ. 1, τεύχ. 1 , σελ. 4-20

Στην εποχή μας, που ο ρόλος του ΤΕΕ και των μηχανικών απαξιώνονται ποικιλοτρόπως, έχει επίκαιρο ενδιαφέρον η ιδιαίτερη σημασία που δίνεται, πριν από 80 χρόνια, στην ανάγκη να εκπροσωπούνται σε ένα τέτοιο όργανο όπως το Ανώτατο Οικονομικό Συμβούλιο οι μηχανικοί μέσω του φορέα τους, του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Εξάλλου, κατά την παρουσίαση από τον Νίκο Κιτσίκη αντίστοιχων πρωτοβουλιών σε άλλες χώρες της Ευρώπης, γίνεται η παρακάτω αναφορά  για την περίπτωση της Γερμανίας:

"...  Εν Γερμανία σοσιαλδημοκράται και ανεξάρτητοι, ήτοι άκροι αριστεροί, πάντως πτέρυγες μιας και της αυτής ιδεολογίας και παρατάξεως συνεβιβάσθησαν επί της αρχής της ιδρύσεως των Οικονομικών Συμβουλίων, διά των οποίων θεσπίζεται η αρχή της αξίας της ομάδος κατ' αντίθεσιν προς την αξίαν του ατόμου, καθ' ήν η εξουσία ανήκει εις τας οργανωμένας παραγωγικάς τάξεις, αποτελούσας κοινωνικάς δυνάμεις και ουχί εις την πλειοψηφίαν των ατομικών θελήσεων. Ούτω συνεπεία τοιούτου συμβιβασμού εψηφίσθησαν τα άρθρα 156 και 165 του Γερμανικού Συντάγματος της Weimar του 1919, δι' ού το πρώτον έλαβεν ύπαρξιν ο θεσμός..."

• Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το ΤΕΕ

Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το Τεχνικό Επιμελητήριο και τις θέσεις που διατύπωνε, προφανώς προσβλέποντας στη θετική συνεισφορά του στην πολιτική ανόρθωσης που ήθελε να εφαρμόσει στη χώρα. Όταν το ΤΕΕ οργάνωσε σειρά διαλέξεων για τα τεχνικά και οικονομικά ζητήματα, εξέφρασε την επιθυμία του να τις παρακολουθήσει όλες. Μάλιστα έστειλε επιστολή στον Πρόεδρο του ΤΕΕ Νίκο Κιτσίκη μετά την πρώτη διάλεξη που αναφέρθηκε παραπάνω, στην οποία τοποθετείται σε διάφορα σημεία, όπως είναι η πρότίμηση ξένων εργοληπτικών εταιριών για τα διάφορα έργα που εκτελούνταν εκείνη την περίοδο. Αιτιολόγησε γιατί σε κάποια έργα προτιμήθηκαν ξένοι (όπως στα έργα Αξιού και Στρυμώνος) ενώ σε άλλα αρνήθηκε ο ίδιος ξένους  (όπως στο έργο των υπονόμων), ενώ εκθειάζει το επίπεδο σπουδών του Πολυτεχνείου και υπόσχεται ότι όταν αποκτηθεί πείρα εις τους έλληνες μηχανικούς δεν θα υπάρχει ανάγκη απασχόλησης ξένων.

Και η απάντηση του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου στη Γενική εισήγηση επί της οικονομικής μελέτης των τεχνικών ζητημάτων του Νίκου Κιτσίκη, Τεχνικά Χρονικά, 1 Ιανουαρίου 1932 ; έτος Α', τ. 1, τεύχ. 1 , σελ. 17-18

Να σημειώσω ότι και κατά τη συμπλήρωση του πρώτου χρόνου από την έκδοση των Τεχνικών Χρονικών, ο Ελευθέριος Βενιζέλος απέστειλε συγχαρητήρια επιστολή στον Πρόεδρο του ΤΕΕ Νίκο Κιτσίκη, στην οποία υπογραμμίζεται η συμβολή του περιοδικού στη δημοσιοποίηση της τεχνικής κίνησης της χώρας, τόσο  στο εσωτερικό όσο και σε αρμόδιους κύκλους του εξωτερικού.

Η δεύτερη επιστολή του Ελευθερίου Βενιζέλου δημοσιεύτηκε στο τεύχος 25 των Τεχνικών Χρονικών, 1 Ιανουαρίου 1933

Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύεται και άρθρο για τη βράβευση του ΤΕΕ από την Ακαδημία Αθηνών για την δράση του και τη συμβολή του στις τεχνικέ ςεφραμογές της Επιστήμης, όπως διατυπώνει ο καθηγητής Κ. Γεωργικόπουλος.

*(Για τον Βενιζέλο και την πολιτική του στην ίδια περίοδο όπως την είδε ο Νίκος Μπελογιάννης, έχω αναφερθεί σε παλιότερη ανάρτηση).

• Η γερμανική εφημερίδα Deutche Allgemeine Zeitung για το ΤΕΕ

Το άρθρο του αρχισυντάκτη του Hutte George Sinner στη γερμανική εφημερίδα Deutche Allgemeine Zeitung για το ΤΕΕ. Αναδημοσιεύτηκε στα Τεχνικά Χρονικά το Νοέμβριο του 1932, τεύχ. 21 , σ. [1041]-1042.

Το Νοέμβριο του 1932 αναδημοσιεύτηκε το άρθρο του αρχισυντάκτη του περιοδικού Hutte George Sinner, το οποίο είχε εμφανιστεί αρχικά τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου στη γερμανική εφημερίδα Deutche Allgemeine Zeitung και αναφέρόταν στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Αναφέρει λοιπόν ανάμεσα στ' άλλα ο κ. Sinner τότε ότι το Τεχνικό Επιμελητήριο "είναι ίδρυμα όντως σημαντικώτατον, το οποίον κατά το βραχύ διάστημα της υπάρξεώς του συνετέλεσε πολυτιμοτάτην εργασίαν δια την ανύψωσιν της επαγγελματικής στάθμης των Ελλήνων Μηχανικών", ότι εν μέρει "ασχολείται με εργασίας τας οποίας εκτελούν από ετών αι εν Γερμανία επιτροπαί της προτυποποιήσεως η ένωσις Γερμανών μηχανικών (VDI)", ενώ αναφέρεται ιδιαίτερα σε δράσεις του όπως η προτυποποίηση, η δημιουργία τεχνικής επιστημονικής βιβλιογραφίας και η μετάφραση και δημοσίευση ξένων εργασιών, η νομοθεσία, η κατάρτιση τεχνικού λεξιλογίου, η επιστημονική οργάνωση της εργασίας κ.ά.

* Να σημειώσω δύο στοιχεία: εκείνη την εποχή η παραπάνω γερμανική εφημερίδα ήταν ακραία συντηρητική αν και είχε διαφορετική αφετηρία, ενώ από την άλλη μεγάλο μέρος των ελλήνων μηχανικών είχαν σπουδάσει σε γερμανικά πολυτεχνεία, όπως και ο ίδιος ο Κιτσίκης.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σημειώσεις

• Οι παραπάνω πληροφορίες και οι εικόνες έχουν ληφθεί από την ψηφιοποιημένη συλλογή των Τεχνικών Χρονικών που έχει γίνει από τη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ. 
• Εξάλλου, για την Ιστορία του ΤΕΕ και των Μηχανικών υπάρχει αντίστοιχη ιστοσελίδα στον ιστότοπο του ΤΕΕ που έχει δημιουργηθεί από την γράφουσα. 
• Υπάρχει επίσης το Λεύκωμα  "80 Χρόνια ΤΕΕ: οδοιπορικό στοχρόνο: «διά πυρός και σιδήρου»: η δημιουργική συμβολή του ΤΕΕ και των ΕλλήνωνΜηχανικών". 
• Περισσότερες πληροφορίες για το Νίκο Κιτσίκη υπάρχουν στην ειδική έκδοση των Τεχνικών Χρονικών του 1986 που έγινε με επιμέλεια της Έλλης Παππά (μπορεί ν' ανακτηθεί στην ψηφιοποιημένη μορφή μέσω της Βιβλιοθήκης ΤΕΕ δίνοντας ως θέμα "Κιτσίκης")