Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2012

Ξεθωριάζουν πίσω μας τα περασμένα;




Ρίγησε τάφε
ο θρήνος μου τ' αγέρι
του φθινοπώρου

Τούτο το Φθινόπωρο
γερασμένα μοιάζουν
τα πουλιά και τα σύννεφα

Τόσα όνειρα
αγριόχορτα στον τάφο
του στρατιώτη

(Από τα χαϊκού του φθινοπώρου του Matsu Basho στο: Haiku "Το ραβδί του οδοιπόρου", εκδ. Αιώρα, 2011).

Ο θάνατος.

Ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η επιστροφή· ταυτόχρονα το ξεκίνημα κι ο γυρισμός· κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι' αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος.... "Μην πεθάνεις, για να μην πεθάνουμε!" φωνάζουν μέσα σου οι νεκροί... 

(Νίκος Καζαντζάκης, Ασκητική, εκδ. Ελένης Καζαντζάκη, 1971).

Και η λήθη.

Η λήθη των νεκρών, που τόσο αξεπέραστα ύμνησε ο Λορέντζος Μαβίλης στο ομώνυμο ποίημα:

Kαλότυχοι οι νεκροί, που λησμονάνε
Tην πίκρια της ζωής...


Και η λήθη των ζωντανών που διατρέχει όλο το έργο της Κικής Δημουλά  :

Πόσο εύκολα γυρίζει η κλειδαριά των αισθημάτων
μ' ένα οποιοδήποτε κλειδί της λησμονιάς.

(Από το Λίγο του Κόσμου, εκδ. στιγμή, 1990)

Η λήθη και η μνήμη:

Αν δεν υπήρχες εσύ απόσταση
θα πέρναγε πολύ ευκολότερα 
πιο γρήγορα εν μια νυκτί η λήθη
τη δύσκολη παρατεταμένη εφηβεία της
αυτό που χάριν ευφωνίας ονομάζουμε μνήμη...

(Από το "Η εφηβεία της Λήθης", εκδ. στιγμή, 1994)

Και η φωτογραφία:

Νέα σου δεν έχω.
Η φωτογραφία σου στάσιμη.
Όπως βρέχει χωρίς να βρέχει.

(από το ποίημα "Απροσδοκίες", της συλλογής Χαίρε ποτέ", εκδ. στιγμή, 1991)

Και τελικά

Κυλάει ο καιρός
ξεθωριάζουν πίσω μας
τα περασμένα

(χαϊκού του φθινοπώρου του Yosa Buson)


Ο θάνατος, η λήθη και η μνήμη, ζούμε για να ζούν... Πάνε 23 χρόνια...
Εις μνήμην...

Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2012

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 2: Αναφορές για Ταμείο Μηχανικών, Δημόσια Έργα, Αρχιτεκτονική

Συνεχίζω το ξεφύλλισμα των Τεχνικών Χρονικών του 1932 που ήταν η πρώτη χρονιά έκδοσής τους και όπου καταδεικνύεται ο ρόλος και η απήχηση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας τόσο μέσα στη χώρα όσο και στην Ευρώπη (προηγούμενη ανάρτηση με αναφορές σε Κιτσίκη, Βενιζέλο και Γερμανία). Αφιερώνω την ανάρτηση στους συναδέλφους μου στο ΤΕΕ που απεργούν για το αυτονόητο, το δικαίωμα στη δουλειά!

Ταμείο Συντάξεων μηχανικών και εργοληπτών

Από το πρώτο ήδη τεύχος δημοσιεύτηκε άρθρο σχετικά με τις ενέργειες της Διοίκησης του ΤΕΕ υπό τον Νικόλαο Κιτσίκη να ιδρύσει ασφαλιστικό οργανισμό για τα μέλη του. Στο πλαίσιο αυτό, το ΤΕΕ ανέπτυξε και υποστήριξε πρωτοβουλίες για την κατάρτιση εναλλακτικών Σχεδίων Νόμου προκειμένου να ληφθεί οριστική απόφαση για το νέο Ταμείο. Σε επόμενο τεύχος εξάλλου, δημοσιεύεται η ανταλλαγή αλληλογραφίαας ανάμεσα στη Διοίκηση του ΤΕΕ και στο μηχανικό Ν. Ψιλόπουλο σχετικά με τη στάση του ΤΕΕ απέναντι στο ταμείο εργοληπτών δημοσίων έργων. Σημειώνεται πάντως ότι, παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις της Αντιπροσωπείς του ΤΕΕ ότι με το Ταμείο Συντάξεων Μηχανικών  «τα μέλη θα επεβαρύνονταο δια καταθλιπτικών υπό τας σημερινάς συνθήκας εισφορών»,  τελικά συμφώνησε με τη δημιουργία του κοινού Ταμείου Μηχανικών και Εργοληπτών Μηχανικών (το σημερινό ή ... μέχρι πρότινος ΤΣΜΕΔΕ).

Νόμος για τα Δημόσια Έργα

Την ψήφιση του Νόμου "Περί εκτελέσεως δημοσίων έργων", σε αντικατάσταση Προεδρικού Διατάγματος του 1929. Μάλιστα, όπως αναφέρεται στο τεύχος 7 του 1932, σ. 384-388, ο τελικά ψηφισθείς νόμος ήταν αποτέλεσμα επίμονου, άοκνου και ανένδοτου αγώνα του ΤΕΕ και ειδικά του Προέδρου Νίκου Κιτσίκη, ώστε το αρχικώς κατατεθέν σχέδιο νόμου "όπερ εν τη πρωταρχική αυτού μορφή απέβαινε καταστρεπτικόν δια τα συμφέροντα των εργοληπτών δημοσίων έργων" να τροποποιηθεί με όρους ευνοϊκούς για τους εργολήπτες μηχανικούς, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη και την οικονομική κρίση της εποχής. Σε προηγούμενο τεύχος των Τεχνικών Χρονικών (15 Ιανουαρίου 1932), περιγράφονται οι δραστηριότητες και οι παρεμβάσεις του ΤΕΕ προκειμένου να γίνουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις και βελτιώσεις του αρχικού νομοσχεδίου. Το κείμενο του Νόμου 5615 δημοσιεύτηκε στο τεύχος 18, 15 Σεπτεμβρίου 1932.

Αρχιτεκτονική

 Το ενδιαφέρον του ΤΕΕ για την αρχιτεκτονική, τους δημιουργούς και τα νέα ρεύματα ήταν πάντα ξεχωριστό και αυτό μαρτυρούν τα ποικίλα δημοσιεύματα σε όλη τη διάρκεια της ζωής του περιοδικού. Για το 1932 ξεχωρίζω καταρχήν το άρθρο που γράφτηκε ειδικά για τα Τεχνικά Χρονικά από τον Alberto Sartoris, Ιταλοελβετό αρχιτέκτονα πρωτοπόρο στο κίνημα του μοντερνισμού και της ορθολογικής αρχιτεκτονικής, καθηγητή στο Πολυτεχνείο της Λωζάννης  (Το νέον πνεύμα εις την αρχιτεκτονική / μελέτη ειδικώς γραφείσα δια τα "Τεχνικά Χρονικά", 15 Μαρτίου 1932 ; έτ. Α', τ. 1, τεύχ. 6 , σ. 285-288). 

Οίκος επαγγελματιών (από σχέδιο του Sartoris)
Η νέα αρχιτεκτονική την οποία παρουσιάζει ο Sartoris είναι η «ορθολογική ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, άμεσον παράγωγον του νέου πολιτισμού», η οποία «θέτει σταθεράς βάσεις, ικανάς ν’ ανανεώσουν την αστυδομικήν και πλαστικήν τέχνην». Αντιδιαστέλλει την «καθαράν αρχιτεκτονικήν» από την «διακοσμητικήν αρχιτεκτονικήν» και τονίζει στοιχεία που χαρακτηρίζουν το νέο κίνημα, όπως είναι η τοποθέτηση της αρχιτεκτονικής εις το πραγματικό της επίπεδο σε σχέση με το τοπίο, το κλίμα, τις ειδικές ανάγκες κάθε τόπου και τα μέσα που παρέχει η τεχνολογία, καθώς και η χωρική ισορροπία για την αποφυγή «υπερτροφικών συνθέσεων και ακροτήτων».  Μάλιστα ολοκληρώνει την παρουσίαση με την αναφορά του στη σχέση της πλαστικής τάξης και της πλαστικής ωραιότητας με τους αριθμούς και την γεωμετρική λαμπρότητα, επικαλούμενος τον Πυθαγόρα ο οποίος «είχε παρατηρήσει ότι κάθε αρμονία εξαρτάται από μίαν αναλογίαν, από μίαν αριθμητικήν σχέσιν, πράγμα αληθές και δι’ ημάς...».

Το "ωραιότατον σχέδιον δημοτικού σχολείου επί επικλινούς εδάφους" του Δημ. Πικιώνη
 Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι  «Ταξιδιωτικαί σημειώσεις απο την Ελλάδα» του Heinrich Lauterbach, οι οποίες δημοσιεύθηκαν αρχικά στο βερολινέζικο περιοδικό Die Forme. Ο Γερμανός αρχιτέκτονας παρουσιάζει με ιδιαίτερα θετικό τρόπο την αρχιτεκτονική κίνηση στην Ελλάδα, τόσο με λόγια όσο και με φωτογραφίες αντίστοιχων έργων. Έτσι, δεσπόζουν οι αναφορές στο έργο του Πάτροκλου Καραντινού, του Δημήτρη Πικιώνη, του Μητσάκη και άλλων εμβληματικών μέχρι σήμερα μορφών της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Μάλιστα, ολοκληρώνει την παρουσίασή του σημειώνοντας:
«... Η εντύπωσις ήν δημιουργεί η πρόχειρος επαφή με την εργασίαν των νεωτέρων Ελλήνων αρχιτεκτόνων, είναι ότι η εργασία αύτη συντελείται μετά μεγίστης σοβαρότητος προς ικανοποίησιν των επιδιωκομένων σκοπών, απηλλαγμένη από προσωπικάς φιλοδοξίας¸ επηρεαζομένη από αίσθημα κλασσικισμού... Αι παρατηρήσεις αύται έχουν τοσούτον μεγαλυτέραν αξίαν, εάν υπολογίση τις ότι οι αρχιτέκτονες έχουν πρωτίστως να αντιδράσουν κατά της προτιμήσεως του κοινού προς τους κίνοας, κιονόκρανα και λοιπούς κλασσικούς αρχιτεκτονικούς τύπους. ΟΙ Έλληνες αρχιτέκτονες τελούσιν ευτυχώς εις στενήν επαφήν μετά της οικοδομικής παραδόσεως των νήσων του Αιγαίου, εις ήν αποδίδουσιν αξίαν αρχής προς δημιουργίαν και ουχί συμβατικήν τοιαύτην...»

Το Στρατιωτικό Νοσκομείο Πατρών, έργο του αρχιτέκτονα Ανδρ. Κριεζή
Είχε επίσης άρθρα του αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή για το στρατιωτικό νοσοκομείο Πατρών και των αρχιτεκτόνων Β. Κασσάνδρα και Λ. Μπόνη για  «το κινηματοθέατρον του Μετοχικού Ταμείου Στρατού», και στις δύο περιπτώσεις με λεπτομερή σχέδια των επιμέρους τμημάτων τους.

Στο άρθρο περιέχονται κατόψεις και τομές του Κινηματοθεάτρου που περικλείεται από τους δρόμους Πανεπιστημίου, Αμερικής, Βουκουρεστίου και Σταδίου. Εδώ, η κάτοψη της πλατείας.

*** Οι παραπάνω πληροφορίες και οι εικόνες έχουν ληφθεί από την ψηφιοποιημένη συλλογή των Τεχνικών Χρονικών που έχει γίνει από τη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ                                                                                                                                         

Τρίτη 20 Νοεμβρίου 2012

Χρόνης Μίσσιος: Δεν έχουμε πια το δικαίωμα της συγγνωστής πλάνης


"... Ζήσαμε την ομορφιά των πιο γενναιόδωρων ιδεολογιών και χάσαμε τον άνθρωπο μέσα στον ουμανισμό τους... Δεν μπορούμε πια ν' αποδεχτούμε τη μακιαβελική αντίληψη της ιστορίας, ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, γιατί εμείς ξέρουμε πια ότι ο πιο γενναιόδωρος ανθρωπιστικός σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, αλλά αντίθετα προδίδεται απ' αυτά. Είναι οδυνηρά βιωμένο ιστορικά ότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε καμιά κατεύθυνση ανθρώπινου πολιτισμού, όταν δεν επαγρυπνούμε και δεν υπερασπιζόμαστε αδιάλλακτα την κάθε ανθρώπινη ύπαρξη, την ατομική ελευθερία του ανθρώπου, το σεβασμό της ιδιαιτερότητάς του, τις διαφορετικές φιλοσοφικές, θρησκευτικές και ιδεολογικές του πεποιθήσεις, αν δε διασφαλίζουμε σε κάθε βήμα και σε κάθε στιγμή τις διαδικασίες εκείνες που θα επιτρέπουν την εκρηκτική άνθηση της προσωπικότητας του ατόμου, την ελεύθερη ανάπτυξη αυτού του ιδιαίτερου και μοναδικού κόσμου που είναι ο καθένας από μας... Έχει δικαιολογηθεί τόση βία και τόση βαρβαρότητα εν ονόματι των ανθρωπιστικών ιδανικών και των απελευθερωτικών επαναστάσεων, ώστε δεν έχουμε πια το δικαίωμα της συγγνωστής πλάνης, δεν μπορούμε να μιλάμε για σύνολα και για αριθμούς, αλλά να αναζητούμε, να εξετάζουμε κάθε φορά τη "μοίρα" του ατόμου μέσα στο ιστορικό γεγονός...Διαφιρετικά, δεν μπορούμε να μιλάμε για ανθρώπινο πολιτισμό, για τη δυνατότητα ανανέωσης και εξέλιξής του...Δεν μπορούμε να αντιληφθούμε μια κοινωνία που θα βιώνει τον πολιτισμό του ανθρώπου, όπου δεν θα υπάρχει η έννοια του λάθους, όπου ιδανικό της θα είναι η ομοιομορφία και όχι η διαφορά, γιατί τότε θα βρεθούμε σε μια κοινωνία όπου η έννοια του διανοείσθαι, αυτή η κατεξοχήν ανθρώπινη ιδιαιτερότητα μέσα στο φυσικό κόσμο, θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί από τη λειτουργία του ενστίκτου... Η γενιά μας, αγαπητέ μου, εβίωσε με το δραματικότερο τρόπο τους εφιαλτικούς κύκλους της ιστορίας, αυτού του Καιάδα των ανθρώπινων συναισθημάτων, όπου οι δήμιοι μετατρέπονται σε θύματα και τα θύματα σε δημίους..."

(Από το βιβλίο Χρόνης Μίσσιος, "Χαμογέλα, ρε... Τι σου ζητάνε;", Γράμματα, 1988)

Ποταμός ο λόγος του Χρόνη Μίσσιου. Έφυγε σήμερα στα 82 του χρόνια. Καλή πατρίδα σύντροφε!

Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2012

17 Νοεμβρίου: Στη μνήμη του καθηγητή Θεόδωρου Σκουλικίδη

Όσοι περάσαμε από τους χημικούς μηχανικούς στο Μετσόβιο, θυμόμαστε το Σκουλικίδη με τη βαρειά βραχνή φωνή, τα μεγάλα δυσκολοδιάβαστα βιβλία και την καλοσυνάτη αποδοχή για όλους τους φοιτητές του. Σχεδόν όλοι περάσαμε από τα εργαστήριά του.Τα θέματά του Φυσικοχημεία, Ηλεκτροχημεία, Διάβρωση, Προστασία μνημείων, Ακρόπολη. Το έργο του για τη σωτηρία των μαρμάρων στην Ακρόπολη είναι πρωτοποριακό και με παγκόσμια αναγνώριση.

Μα ο Σκουλικίδης ήταν και ο δάσκαλος, που τις μαύρες μέρες του Νοέμβρη του 73 και μετά στάθηκε δίπλα στους φοιτητές του και για τη στάση του αυτή κλείστηκε για σαράντα μέρες στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Ήταν ήταν ένας από τους καθηγητές του Πολυτεχνείου (όπως και ο Θεοδόσης Τάσιος στους πολιτικούς μηχανικούς) που κράτησαν γενναία στάση απέναντι στη χούντα και στους εγκάθετούς της.

Στη μνήμη του, κι επειδή ήταν ο καθηγητής στον οποίο έκανα κι εγώ τη διπλωματική μου ("Μηχανισμός σχηματισμού ενεργού δρόμου κατά την διάβρωση υπό μηχανική καταπόνηση κραμάτων αλουμινίου"), παραθέτω λίγες αναφορές για τη στάση του αυτή.

Το 2007 διοργανώθηκε στο ΤΕΕ ημερίδα στη μνήμη του. Ανάμεσα στους ομιλητές, η Εύη Παπακωνσταντίνου, χημικός μηχανικός, από τους ενεργούς φοιτητές του Πολυτεχνείου εκείνο το Νοέμβρη του '73 στον αγώνα ενάντια στη χούντα (και να σημειώσω η πρώτη γυναίκα μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ αργότερα) είπε για το δάσκαλό της και μετέπειτα συνεργάτη στα έργα της Ακρόπολης:

"... Από τα μαθητικά του χρόνια συμμετείχε ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες. Για την αντιστασιακή του δράση στην Κατοχή φυλακίστηκε το 1942 σε ηλικία κάτω των 18 ετών στις φυλακές Αβέρωφ.

Στη διάρκεια της Δικτατορίας όταν οι περισσότεροι ακαδημαϊκοί σιωπούσαν, αυτός ήταν ο συμπαραστάτης των αγωνιζομένων φοιτητών και ο προστάτης των διωκόμενων. Για αυτό μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 φυλακίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Και μέσα από το κελλί του κυριολεκτικά χλεύαζε το καθεστώς με απίστευτη τόλμη και σαρκασμό. Αυτά δεν μπορούν να ξεχαστούν..."

Στη συνέντευξη  που είχε δώσει για την εκπομπή Ρεπορτάζ χωρίς Σύνορα και προβλήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2005, ο καθηγητής είπε ανάμεσα στα άλλα:
".....
Εκείνο που θέλω να τονίσω είναι το εξής. Πρώτον δεν εμφανίζω τον εαυτό μου ως αντιστασιακό, όταν έγιναν τόσο μεγάλες πράξεις αυτοθυσίας και αξιοπρέπειας από άλλους. Θέλω επίσης να τονίσω και να εξάρω το ήθος και την μαχητικότητα των σπουδαστών οι οποίοι μας δώσανε την δυνατότητα να κρατήσουμε κι εμείς την αξιοπρέπεια των ανωτάτων ιδρυμάτων....
...
Όχι για μένα, όλο το τετράγωνο ήτανε πιασμένο. Η πόρτα η δική μου έβλεπε στην οδό Ηρακλείου και ήτανε δίπλα στο πολυτεχνείο και τα είχανε κλείσει αυτά γύρω-γύρω. Και του Τάσιου δίπλα και παρακολουθούσαμε από μακριά. Κάποιοι σπουδαστές που προσπάθησαν να το σκάσουν τους βάλαμε μέσα στην πόρτα της πολυκατοικίας και φύγανε αργότερα και γενικά ήτανε μία νύχτα πολύ, πάρα πολύ έντονη και για τους σπουδαστές και για μας.
...
Και ψάξαμε σπουδαστές μας και είδαμε ότι φρουρούσαν τα εργαστήρια. Και σας είπα μέχρι την τελευταία στιγμή δεν είχε γίνει καμία ζημιά. Μετά εμφανιστήκανε ζημιές. Μόνο το γραφείο του Επιτρόπου. Σπάσανε την πόρτα και πήρανε μέσα τους καταλόγους που κατέγραφε για τον καθένα δικός μας αντίθετος, φανατικός, φαρμάκι και κάτι τέτοια πράγματα.
...
 Βέβαια το θέμα ήτανε να πούμε ποιοι ήτανε σπουδαστές μέσα ονόματα. Και δε λέγαμε βέβαια προφανώς ονόματα. Και είπα μάλιστα στο Σπανό ότι κύριε Σπανέ εσείς έχετε τη μισή ΕΣΑ μέσα και δεν μπορείτε να ξέρετε ποιοι ήτανε; Στην ΕΣΑ όπως ξέρετε έγραφε απάνω η επιγραφή “καλώς ήρθατε”. Εκεί μας πήγανε και ήτανε ο καλός και ο κακός ερχότανε, κύριε Καθηγητά τι θέλετε ευχαρίστως, θέλω τσιγάρα μου τελειώσανε, καλά εντάξει. Ερχότανε ο άλλος το πίστεψες λέει ότι θα σου φέρει τσιγάρα; Σήκω επάνω κάτσε κάτω και τα λοιπά τέτοια πράγματα.
Αλλά δεν μας κακοποίησαν έτσι κι αλλιώς, διότι είχε ξεσηκωθεί η παγκόσμια κοινή γνώμη και κυρίως οι Καθηγητές μας που είχαμε σπουδάσει έξω, η Διεθνής Επιτροπή Διαβρώσεως στην οποία ήμουνα μέλος και τα λοιπά. Κι έτσι ήτανε απ΄ αυτήν την άποψη ήρεμη η κατάσταση μέσα σε ένα κελί που δεν μπορούσαμε να περπατήσουμε. Περπατούσαμε απάνω στο κρεβάτι μόνοι μας, μας βγάζανε πέντε λεπτά έξω και ερχότανε κάτι δήθεν γιατροί μας ρωτάγανε πως πάμε. Να λέω έχω ένα κομπολόι και παίζω. Μόλις φεύγανε φωνάζανε τον λοχία, ερχότανε ο λοχίας έχεις ένα κομπολόι; Φέρτο εδώ. Ασκούσαν ψυχολογική βία λίγο πριν την ανάκριση και στην ανάκριση κατεβαίναμε κάτω στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και εκεί πέρα ξανά ρωτούσανε τα ίδια και τα ίδια και κάποια στιγμή εμφανίστηκε ένας Εισαγγελέας ο οποίος απήγγειλε κατηγορία για εσχάτη προδοσία.

Αυτό διότι λέει το κίνημα αυτό ξεκίνησε από τους ιταλούς κομμουνιστές και ούτω καθεξής. Βέβαια δεν προχώρησε αυτό γιατί μας απέλυσαν στο τέλος εκεί αρχές πρωτοχρονιάς πριν τα Χριστούγεννα, δηλαδή μείναμε ένα μικρό διάστημα. Στο ΕΑΤ-ΕΣΑ βέβαια ήτανε τραγική η κατάσταση. Είχανε φρουρούς οι οποίοι πρέπει να ήτανε άρρωστοι οι άνθρωποι, τους είχανε ντρεσάρει και αν θέλανε κάποιον να τον μεταχειριστούν κατά τρόπο άλλο τους φωνάζανε και αυτοί μπαίνανε μέσα και σε σπάγανε στο ξύλο. Αυτοί εξαφανίστηκαν, μετά δεν τους είδαμε. Αλλά είχε και εσατζήδες που υπηρετούσαν και για να πάει κανείς στην τουαλέτα εσατζήδες κανονικοί με ξιφολόγχες φρουρούσανε τον κρατούμενο από τους φύλακες αυτούς οι οποίοι βεβαίως ήθελαν να του επιτεθούν.
Και υπήρχε και άλλο ένα θέμα ότι ακούγαμε φωνές και βασανίζανε και εμένα τουλάχιστον και στους άλλους λέγανε ότι ξέρεις βασανίζουμε τον τάδε σπουδαστή σου και επομένως πρέπει να μας πεις κάτι, αλλιώς θα συνεχίσουμε. Βέβαια αυτό ήταν ένα μεγάλο δίλημμα, αλλά τελικά είπα βασανίστε τον είναι νέο παιδί, θα αντέξει. Αυτά δε ότι δεν κάνουνε τέτοιες βιαιοπραγίες, εκ των υστέρων όταν είδαμε τους σπουδαστές μας χτυπημένους και κρεμασμένους από τα χέρια από τη φάλαγγα εδώ και τα λοιπά, τότε πιστοποιήσαμε ότι είχανε πάρα πολύ βασανιστεί. Τους βγάλανε κι αυτούς μαζί με μας και μετά τους ξαναπιάσανε. Και το θέμα ακόμα είναι να τελειώσω ότι την ημέρα που είχα μάθημα αφήνανε οι σπουδαστές ένα γαρύφαλλο επάνω ή ένα τριαντάφυλλο στην έδρα.
...
Καλά παλιά στην κατοχή όταν ήμουνα δεκάξι χρονών έμεινα οχτώ μήνες στο Αβέρωφ και εκεί ήτανε τραγικές οι συνθήκες διότι τουφεκίζανε και ανθρώπους που δεν είχανε καν δικαστεί. Ήτανε οι περίφημοι σαράντα όμηροι όταν γινότανε κάτι εναντίον των γερμανών και παίρνανε από τα κελιά μέσα. Τέλος πάντων και παρά τα δεκαέξι χρόνια μπόρεσε κανείς να αντέξει σε αυτά. Αλλά δεν υπήρχε αυτό το δίλημμα να σου βάζουνε τον τρίτο να τον βασανίζουνε για σένα. Εμένα με χτυπήσανε οι ιταλοί και έμεινα ένα μήνα στο νοσοκομείο. Είναι ακόμα τα σημάδια στο κεφάλι που μου σπάγανε καρέκλες στο κεφάλι και τα λοιπά. Αλλά αυτό το δίλημμα το τελευταίο ότι τον χτυπάμε για να μιλήσεις ήτανε πραγματικά καινούριο. Καινούρια εφεύρεση.
.............
Ήμουνα στη δίκη των κατηγορούμενων για το πραξικόπημα αυτό, όπου και κατέθεσα ότι τα εργαστήρια μείνανε ανέπαφα, ότι ήτανε μέσα της ΕΣΑ άνθρωποι που παρακολουθούσανε και με ρωτήσανε διάφορα παραπειστικά οι διάφοροι δικηγόροι και απαντούσα εκεί. Ήτανε μια περίεργη δίκη, ήταν ο περίφημος Εισαγγελέας που το ξεχνάω το όνομά του..
...........
Την ώρα που περικύκλωσαν το πολυτεχνείο ο στρατός οι πυροβολισμοί ήτανε κυρίως για να κλείσουμε τα παράθυρα να μη βλέπουμε γύρω-γύρω τι γίνεται. Τώρα, πυροβολισμοί υπήρχανε διότι απέξω γινόταν ένα είδος μάχης. Αν μιλάμε για νεκρούς, ήτανε μερικοί που τους πήρανε απέξω τραυματισμένους και πεθάνανε μέσα. Μέσα στο πολυτεχνείο ένας ελέχθη τότε στη δίκη ότι είχε τραυματιστεί στο λαιμό από μία σφαίρα. Κατά τα άλλα στις γιορτές του πολυτεχνείου εμφανιζότανε μητέρες και βέβαια ρωτήσαμε τι γίνεται γιατί κλαίει, τι είχε. Αλλά δεν ήθελε να πει, ήτανε τρομοκρατία τότε. Και πιστεύω ότι μερικοί σπουδαστές, δεν ξέρω αν μέσα έγινε αυτό όταν μπήκε ο στρατός ή απέξω, πάντως είχανε σκοτωθεί."

Ο Θεόδωρος Σκουλικίδης έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 2005 σε ηλικία 80 ετών.

Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2012

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 1: Αναφορές σε Κιτσίκη, Βενιζέλο και Γερμανία


Το πρώτο τεύχος των Τεχνικών Χρονικών έχει ημερομηνία 1 Ιανουαρίου 1932
Φέτος συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την πρώτη έκδοση των Τεχνικών Χρονικών, του περιοδικού του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Αποστολή του είχε την πληροφόρηση και την επικοινωνία των μελών μεταξύ τους, με τη Διοίκηση και με τις πολυπληθείς Επιτροπές του, ώστε να καταστήσει δυνατή τη συμβολή τους "στην προαγωγή του θεσμού και στην πραγμάτωση του προορισμού του", που είναι "η ύψωσις της στάθμης των τεχνικών επιστημών και η ρύθμισις των επιστημονικών και επαγγελματικών δράσεων των μηχανικών επ' ωφελεία του κοινωνικού συνόλου" (όπως γράφει το κύριο άρθρο του πρώτου τεύχους). 

Δημιουργήθηκε έτσι μια δυνατή φωνή των μηχανικών, μέσα στη δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία βρισκόταν η χώρα (και) τότε. Το περιοδικό είχε συνεχή πορεία, σίγησε μόνο στα χρόνια της κατοχής, κι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση του πολυδιάστατου έργου των ελλήνων μηχανικών. Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια σιώπησε, όπως και το εβδομαδιαίο  Ενημερωτικό Δελτίο, στερώντας από τους μηχανικούς τη δυνατότητα και την ευκαιρία να έχουν δικό τους λόγο, τη δικιά τους συλλογική φωνή στον δικό τους συλλογικό Τύπο.

Ας είναι τα παρακάτω μια μικρή συμβολή αναφοράς στο έργο του ΤΕΕ, που αυτές τις μέρες δοκιμάζεται από τη λαίλαπα της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων...
  • Ο Νίκος Κιτσίκης και η οικονομική μελέτη των τεχνικών ζητημάτων


Ο Νίκος Κιτσίκης, σε πίνακα του Παρθένη
Πρόεδρος του ΤΕΕ ήταν εκείνη την εποχή ο καθηγητής του ΕΜΠ Νίκος Κιτσίκης, ένας προοδευτικός άνθρωπος, ο οποίος με τις γνώσεις και τις ιδέες του, με την εργατικότητα, τις οργανωτικές και διοικητικές του ικανότητες συνέβαλε πολλαπλά στην ανάδειξη και προώθηση ζητημάτων που αφορούσαν τους έλληνες μηχανικούς αλλά και την ανάπτυξη της χώρας συνολικά. Σταθμό αποτέλεσε η διάλεξη που έδωσε τον Δεκέμβριο 1931 με τίτλο "Γενική εισήγησις επί της οικονομικής μελέτης των τεχνικών ζητημάτων" και δημοσιεύεται στο πρώτο τεύχος, στην οποία τόνισε μεταξύ των άλλων τη σημασία των οικονομικών σπουδών για τους μηχανικούς, της οικονομικής έρευνας για τα τεχνικά ζητήματα και της επιστημονικής "ορθολογικής" οργάνωσης της εργασίας, παρουσίασε τα κυριώτερα παραγωγικά έργα (λιγνίτες, θερμικές και υδραυλικές πηγές ενέργειας, οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, εκμετάλλευση γαιών κτλ.) διατυπώνοντας ταυτόχρονα και αντίστοιχες προτάσεις αντιμετώπισης. Επίσης, αναφέρθηκε εκτενώς στην άποψή του για τη συγκρότηση Ανώτατου Οικονομικού Συμβουλίου, το οποίον "αποτελεί έμμονον σκέψιν της Κυβερνήσεως Βενιζέλου από της αρχής της τελευταίς βουλευτικής περιόδου" (σελ. 9 στο σχετικό άρθρο).
Νίκος Κιτσίκης, Γενική εισήγησις επί της οικονομικής μελέτης των τεχνικών ζητημάτων : το Ανώτατον Οικονομικόν Συμβούλιον, Τεχνικά Χρονικά, 1 Ιανουαρίου 1932 ; έτος Α', τ. 1, τεύχ. 1 , σελ. 4-20
Στην εποχή μας, που ο ρόλος του ΤΕΕ και των μηχανικών απαξιώνονται ποικιλοτρόπως, έχει επίκαιρο ενδιαφέρον η ιδιαίτερη σημασία που δίνεται, πριν από 80 χρόνια, στην ανάγκη να εκπροσωπούνται σε ένα τέτοιο όργανο όπως το Ανώτατο Οικονομικό Συμβούλιο οι μηχανικοί μέσω του φορέα τους, του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Εξάλλου, κατά την παρουσίαση από τον Νίκο Κιτσίκη αντίστοιχων πρωτοβουλιών σε άλλες χώρες της Ευρώπης, γίνεται η παρακάτω αναφορά  για την περίπτωση της Γερμανίας:

"...  Εν Γερμανία σοσιαλδημοκράται και ανεξάρτητοι, ήτοι άκροι αριστεροί, πάντως πτέρυγες μιας και της αυτής ιδεολογίας και παρατάξεως συνεβιβάσθησαν επί της αρχής της ιδρύσεως των Οικονομικών Συμβουλίων, διά των οποίων θεσπίζεται η αρχή της αξίας της ομάδος κατ' αντίθεσιν προς την αξίαν του ατόμου, καθ' ήν η εξουσία ανήκει εις τας οργανωμένας παραγωγικάς τάξεις, αποτελούσας κοινωνικάς δυνάμεις και ουχί εις την πλειοψηφίαν των ατομικών θελήσεων. Ούτω συνεπεία τοιούτου συμβιβασμού εψηφίσθησαν τα άρθρα 156 και 165 του Γερμανικού Συντάγματος της Weimar του 1919, δι' ού το πρώτον έλαβεν ύπαρξιν ο θεσμός..."

  • Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το ΤΕΕ



Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το Τεχνικό Επιμελητήριο και τις θέσεις που διατύπωνε, προφανώς προσβλέποντας στη θετική συνεισφορά του στην πολιτική ανόρθωσης που ήθελε να εφαρμόσει στη χώρα. Όταν το ΤΕΕ οργάνωσε σειρά διαλέξεων για τα τεχνικά και οικονομικά ζητήματα, εξέφρασε την επιθυμία του να τις παρακολουθήσει όλες. Μάλιστα έστειλε επιστολή στον Πρόεδρο του ΤΕΕ Νίκο Κιτσίκη μετά την πρώτη διάλεξη που αναφέρθηκε παραπάνω, στην οποία τοποθετείται σε διάφορα σημεία, όπως είναι η πρότίμηση ξένων εργοληπτικών εταιριών για τα διάφορα έργα που εκτελούνταν εκείνη την περίοδο. Αιτιολόγησε γιατί σε κάποια έργα προτιμήθηκαν ξένοι (όπως στα έργα Αξιού και Στρυμώνος) ενώ σε άλλα αρνήθηκε ο ίδιος ξένους  (όπως στο έργο των υπονόμων), ενώ εκθειάζει το επίπεδο σπουδών του Πολυτεχνείου και υπόσχεται ότι όταν αποκτηθεί πείρα εις τους έλληνες μηχανικούς δεν θα υπάρχει ανάγκη απασχόλησης ξένων.


Και η απάντηση του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου στη Γενική εισήγηση επί της οικονομικής μελέτης των τεχνικών ζητημάτων του Νίκου Κιτσίκη, Τεχνικά Χρονικά, 1 Ιανουαρίου 1932 ; έτος Α', τ. 1, τεύχ. 1 , σελ. 17-18

Να σημειώσω ότι και κατά τη συμπλήρωση του πρώτου χρόνου από την έκδοση των Τεχνικών Χρονικών, ο Ελευθέριος Βενιζέλος απέστειλε συγχαρητήρια επιστολή στον Πρόεδρο του ΤΕΕ Νίκο Κιτσίκη, στην οποία υπογραμμίζεται η συμβολή του περιοδικού στη δημοσιοποίηση της τεχνικής κίνησης της χώρας, τόσο  στο εσωτερικό όσο και σε αρμόδιους κύκλους του εξωτερικού.

Η δεύτερη επιστολή του Ελευθερίου Βενιζέλου δημοσιεύτηκε στο τεύχος 25 των Τεχνικών Χρονικών, 1 Ιανουαρίου 1933
Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύεται και άρθρο για τη βράβευση του ΤΕΕ από την Ακαδημία Αθηνών για την δράση του και τη συμβολή του στις τεχνικέ ςεφραμογές της Επιστήμης, όπως διατυπώνει ο καθηγητής Κ. Γεωργικόπουλος.

*(Για τον Βενιζέλο και την πολιτική του στην ίδια περίοδο όπως την είδε ο Νίκος Μπελογιάννης, έχω αναφερθεί σε παλιότερη ανάρτηση).

  • Η γερμανική εφημερίδα Deutche Allgemeine Zeitung για το ΤΕΕ



Το άρθρο του αρχισυντάκτη του Hutte George Sinner στη γερμανική εφημερίδα Deutche Allgemeine Zeitung για το ΤΕΕ. Αναδημοσιεύτηκε στα Τεχνικά Χρονικά το Νοέμβριο του 1932, τεύχ. 21 , σ. [1041]-1042.

Το Νοέμβριο του 1932 αναδημοσιεύτηκε το άρθρο του αρχισυντάκτη του περιοδικού Hutte George Sinner, το οποίο είχε εμφανιστεί αρχικά τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου στη γερμανική εφημερίδα Deutche Allgemeine Zeitung και αναφέρόταν στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Αναφέρει λοιπόν ανάμεσα στ' άλλα ο κ. Sinner τότε ότι το Τεχνικό Επιμελητήριο "είναι ίδρυμα όντως σημαντικώτατον, το οποίον κατά το βραχύ διάστημα της υπάρξεώς του συνετέλεσε πολυτιμοτάτην εργασίαν δια την ανύψωσιν της επαγγελματικής στάθμης των Ελλήνων Μηχανικών", ότι εν μέρει "ασχολείται με εργασίας τας οποίας εκτελούν από ετών αι εν Γερμανία επιτροπαί της προτυποποιήσεως η ένωσις Γερμανών μηχανικών (VDI)", ενώ αναφέρεται ιδιαίτερα σε δράσεις του όπως η προτυποποίηση, η δημιουργία τεχνικής επιστημονικής βιβλιογραφίας και η μετάφραση και δημοσίευση ξένων εργασιών, η νομοθεσία, η κατάρτιση τεχνικού λεξιλογίου, η επιστημονική οργάνωση της εργασίας κ.ά.

* Να σημειώσω δύο στοιχεία: εκείνη την εποχή η παραπάνω γερμανική εφημερίδα ήταν ακραία συντηρητική αν και είχε διαφορετική αφετηρία, ενώ από την άλλη μεγάλο μέρος των ελλήνων μηχανικών είχαν σπουδάσει σε γερμανικά πολυτεχνεία, όπως και ο ίδιος ο Κιτσίκης.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σημειώσεις

Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2012

Χειρόγραφες αφιερώσεις στα βιβλία της συλλογής μου: για τις Αφιερώσεις του Βιβλιοθηκάριου, αφιερωμένο εξαιρετικά!

Ποιον μπορεί αλήθεια να ενδιαφέρουν οι χειρόγραφες αφιερώσεις που έχουν τα βιβλία μου; Ο βιβλιοθηκάριος έριξε την ιδέα, έχει ξεκινήσει ένα ενδιαφέρον ιστολόγιο με τις αφιερώσεις των συγγραφέων στα βιβλία τους και ζήτησε από τους διαδικτυακούς φίλους του να γράψουμε κάτι αντίστοιχο για τη δική μας συλλογή.

Ενθουσιάστηκα στην αρχή, ύστερα όμως σκέφτηκα, πώς θα δημοσιοποιήσω αυτά τα στοιχεία, είναι αυτά που συνδέουν εμένα με τους άλλους, τους κοντινούς μου ανθρώπους, έχει νόημα να τα βγάλω έξω;

Όπως το συνηθίζω (για να μην το ονομάσω "επαγγελματική διαστροφή"), αναζήτησα σχετικές δραστηριότητες στον ελλαδικό χώρο. Έτσι, βρήκα να έχει γίνει κάτι τέτοιο στη συλλογή του Στρατή Τσίρκα που βρίσκεται στο ΕΚΕΒΙ. Γράφει ο Φίλιππος Παππάς με αφορμή την εργασία του για τις αφιερώσεις στα βιβλία που βρέθηκαν στη βιβλιοθήκη του Στρατή Τσίρκα:

"... [η αφιέρωση] στο µικρό της χώρο, στις λίγες κατά κανόνα αράδες της, δεν είναι δυνατό να αναζητήσουµε ούτε βαθιά νοήµατα, ούτε µεγάλη πρωτοτυπία, ούτε σπουδαία ειλικρίνεια. Σύντοµη, διεκπεραιωτική, τυπική, ενίοτε µε ενισχυµένες κολακείες, ιδίως όταν ανώνυµος αφιερώνει σε επώνυµο, συχνά νοτισµένη µε ισχυρές δόσεις αφέλειας κι ανοησίας και διόλου σπάνια εκφρασµένη µε λογής ασυναρτησίες κι ασάφειες, µια «µέσου τύπου» αφιέρωση όντως δε φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σηµασία ή να προσφέρεται για εξαγωγή πολλών και ασφαλών συµπερασµάτων..."

Επίσης, έχει γίνει μια αξιόλογη δουλειά για τη βιβλιοθήκη του ζεύγους Μιλλιέξ από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, στο πλαίσιο του συστήματος Λήκυθος: Χειρόγραφες αφιερώσεις στη συλλογή βιβλίων του ζεύγους Μιλλιέξ.

Αντιλαμβάνομαι τη σημασία όταν γίνεται μελέτη της συλλογής "επωνύμων", όπως είναι οι σχέσεις τους με άλλα πρόσωπα, επώνυμα ή όχι. Αλλά για εμάς τους υπόλοιπους, τι σημασία έχει μια τέτοια δημοσιοποίηση;

Ξεπερνώντας τις υπαρξιακές μου ανησυχίες, αποφάσισα να μπω στο παιχνίδι, έτσι το είδα κι έκανα άνω κάτω τη βιβλιοθήκη μου. Κάποιες αφιερώσεις τις θυμόμουν, κάποιες άλλες όχι, έψαχνα αφιερώσεις από συγκεκριμένα πρόσωπα, ξεδιάλεγα, ένιωθα συγκίνηση κάποιες φορές, θυμόμουνα στιγμές... Η ζωή μου τα τελευταία σαράντα χρόνια σα να πέρασε από μπροστά μου.

Βλέποντας κανείς τις αφιερώσεις, μπορεί να σκεφτεί διάφορα, για το ύφος και το περιεχόμενο του κειμένου της αφιέρωσης, για τον γραφικό χαρακτήρα του γράφοντος. Παραπέρα, η λίστα των βιβλίων που μας δωρίζονται μπορεί να οδηγήσει σε εικασίες ή συμπεράσματα για τις επιλογές των δωρητών ή ίσως και δικών μου. Έχω να παρατηρήσω πάντως ότι σπάνια ένα βιβλίο που μου χαρίστηκε δεν ήταν στα γούστα μου, στα ενδιαφέροντά μου.

Αφιερώσεις από οικεία πρόσωπα

Εδώ προσπάθησα να συγκεντρώσω αφιερώσεις σε βιβλία που μου χάρισαν πολύ οικεία πρόσωπα. Ξαναβλέποντάς τα

Τους στίχους του Γ. Αθάνα διάλεξε να μου αφιερώσει  η συμμαθήτρια και φίλη μου μέχρι σήμερα Έμμη στην ποιητική ανθολογία (Βίπερ, 1971) που μου χάρισε  το 1972.



























Αφιερώσεις από την μέχρι σήμερα φίλη μου Αργυρώ στην Ασκητική του Καζαντζάκη (το 1975) και στη "Γένεσις της τραγωδίας" του Νίτσε, εκδ. Φέξη 1965 (το 1976).

 
Αφιέρωση από την έτερη μέχρι σήμερα φίλη των γυμνασιακών μου χρόνων Ελένη, εδώ στην "Αθανασία" του Μίλαν Κούντερα (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1991)
Μια ξεχωριστή αφιέρωση από την Άννα, φίλη και συνάδελφο, για τον "Αιγύπτιο" του Μίκα Βαλτάρι (Κάκτος, 1984)
Αφιέρωση της Άννας Σολωμού για το "Φίμα" του Άμος Οζ


Εδώ αφιέρωση πάλι της Αννούλας ή Σολωμίτσας, όπως τη λέγαμε χαϊδευτικά, για τη συλλογή "Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου" του Τάσου Λειβαδίτη.

Από δυο καλούς φίλους, το "Πριμαρόλια" της Αθηνάς Κακούρη (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1998) και τα  "Φείγ βολάν της Κατοχής" του Κώστα Βάρναλη (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2007) 

Από οικογενειακή φίλη, για το "Σουέλ" της Ιωάννας Καρυστιάνη (Καστανιώτης, 2006)

Από τη φίλη μου Στέλλα για το "Εποχή των άκρων" του Eric Hobsbawm (Θεμέλιο, 1990). Να σημειώσω ότι χρειάστηκαν άλλα 15 χρόνια από τότε για να μπορώ να έχω περισσότερο ελεύθερο χρόνο, όπως μου εύχεται...

Η αφιέρωση της αδελφής μου δίνει και την απάντηση στους αρχικούς προβληματισμούς μου! Εδώ για το βιβλίο "Ζω για να τη διηγούμαι" του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες (Λιβάνης, 2003), μου το χάρισε όταν υποστήριξα τη διδακτορική μου διατριβή.
Βέβαια με τα παραπάνω δεν τελειώνω τις αφιερώσεις. Είναι αλήθεια ότι τελευταία όλο και λιγότερο έχω αφιερώσεις στα βιβλία που μου χαρίζουν κι αυτό γιατί ξέρουν οι φίλοι μου ότι με τόσα που έχω, μπορεί και να τους έχω προλάβει. Πάντα όμως σημειώνω ποιος μου το χάρισε. 

Πάντα σημειώνω ποιος μου το χάρισε, έτσι για να το διηγούμαι...


Αφιερώσεις από συγγραφείς

Δεν παίρνω συχνά αφιερώσεις από συγγραφείς, ντρέπομαι, κάποιες φορές νιώθω ότι και εκείνοι το κάνουν ανόρεχτα, ακολουθώντας τις ανάγκες (;) του μάρκετινγκ, όπως τελευταία που αναζήτησα μια καλή συγγραφέα που θα υπέγραφε το τελευταίο της βιβλίο, νομίζω εκείνη ένιωσε ακόμη πιο άσχημα από μένα! Τέλος πάντων, κρατώ το παραπάνω, τις έχω για να τις διηγούμαι. Και για κάποιες, αυτό έχει την ιδιαίτερη αξία του.

Αφιέρωση στα "Διηγήματά" του (1973) που μου χάρισε ο Χανιώτης αγωνιστής, γιατρός και λογοτέχνης Κώστας Χιωτάκης. Σ' αυτόν πήγαινα να κουβεντιάσουμε τότε που είχα τους πρώτους ιδεολογικούς προβληματισμούς μου για τον κόσμο, σ' αυτόν έδινα τα ποιήματα που έγραφα για να μου κάνει παρατηρήσεις και διορθώσεις.


Επισκέφθηκα τον Ασημάκη Πανσέληνο το Γενάρη του 1976 στο σπίτι του στην Κηφισιά. Ήμουν φοιτήτρια του Πολυτεχνείου, πήγα να συζητήσουμε για μια εκδήλωση που θα οργανώναμε στο Πολιτιστικό τμήμα για τον Βάρναλη (έχω γράψει κι εδώ). Μου χάρισε την ποιητική του συλλογή "Ταξίδια με πολλούς ανέμους".
Η Αργυρώ Κοκοβλή μαζί με τον άντρα της  Νίκο Κοκοβλή έγραψαν το βιβλίο "Άλλος δρόμος δεν υπήρχε" για να περιγράψουν τις περιπέτειες τους μαζί και με τον Γιάννη Λιονάκη, μετά τη λήξη του Εμφυλίου. Η αφιέρωση έγινε στην εκδήλωση προς τιμή τους στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων τον Απρίλιο 2009, με παρουσίαση του βιβλίου μαζί με την προβολή της ταινίας του Σταύρου Ψυλλάκη. Η Αργυρώ έχει μείνει μόνη της, οι άλλοι δυο έφυγαν μέσα στο 2012, την είδα τον Οκτώβριο σε μια εκδήλωση στα Χανιά, πιο ανήμπορη, υποβασταζόμενη, αλλά με το ίδιο καλωσυνάτο χαμόγελο.

Η Μαριάννα Κορομηλά υπογράφει το βιβλίο της "Η Μαρία των Μογγόλων" (Πατάκης, 2008). Άκουγα την Κορομηλά όταν είχε εκπομπή στο ραδιόφωνο, διαβάζω τα βιβλία της και γεμίζω ευχαρίστηση και γνώσεις.
Η Μάρω Δούκα είναι από τις αγαπημένες μου, ιδίως όταν γράφει για τα Χανιά, αξεπέραστη ...
Η Γιώγια Σιώκου, ποιήτρια από τα Χανιά, εδώ μου αφιερώνει τη συλλογή της "Εμπαιγμός των ειδώλων" (Δελφίνι, 1994)
Η Νίνα Σκανδάλη ήταν σημαντική προσωπικότητα για την εκπαίδευση των βιβλιοθηκονόμων στην Ελλάδα και πρωτοπόρα μαζί με την Άννα Σολωμού στο χώρο της Τεκμηρίωσης. Η κυρία Νίνα ήταν μια πραγματική δασκάλα. Τα βιβλία της είναι ακόμη αξεπέραστα. Εδώ μου υπογράφει το "Περιγραφική καταλογογράφηση: Κανόνες και εφαρμογές" (Ι.Γ.Βασιλείου, 1993).
Μαχητικός ο Luis Sepulveda έδωσε μια εξαιρετική ομιλία τον Ιούνιο του 2011 στο Ινστιτούτο Θερβάντες. Είχα μαζί μου το "Η τρέλα του Πινοσέτ" (Όπερα, 2003). Μάλιστα, το βιβλίο μου το είχε χαρίσει μια φοιτήτριά μου από το Ιόνιο, δεν είχε αφιέρωση, είχε ολόκληρο γράμμα με ημερομηνία 24/11/03, το διάβασα, συγκινήθηκα.

Η φίλη μου η Έμμη, που μου χάρισε την ποιητική ανθολογία το 1972, τώρα γράφει κι αυτή ποιήματα και τα εκδίδει. Εδώ, η αφιέρωση για την ποιητική της συλλογή "Στο κατώφλι" (Γραβριηλίδης, 2009).


Η διήγηση σταματά εδώ. Αφήνω για μένα τις όποιες θύμισες, τα όποια σχόλια πάνω στις αφιερώσεις. Τώρα, πρέπει να τακτοποιήσω τα βιβλία στη βιβλιοθήκη μου και τις σκέψεις στο κεφάλι μου που και τα δύο έγιναν άνω κάτω. 

Βιβλιοθηκάριε, να είσαι καλά και πάντα όρθιος, κι εσύ και η βιβλιοθηκαρίνα σου. Χαίρομαι που σας συνάντησα σ' εκείνη την αίθουσα διδασκαλίας, κάτι χρόνια πριν. Αφιερωμένο εξαιρετικά!


Στο αφιέρωμα συμμετέχουν επίσης:


- "Αφιερώσεις" από την "Αναγεννημένη"
- "Το σπίτι με τις ροδιές" από τα "Χαμένα Επεισόδια"
- "Χειρόγραφες αφιερώσεις στα βιβλία της συλλογής μου: για τις αφιερώσεις του Βιβλιοθηκάριου αφιερωμένο εξαιρετικά!" από το "Καγκουρώ"
- "Αφιερώσεις σε βιβλία" από το "Φαούδι"
- "In memoriam... και μια αφιέρωση σε ένα μελλοντικό βιβλίο" από τις "Rubies and Clouds"
- "Αφιερωμένο στις "Αφιερώσεις" " από το "From Information scientists... and others"
- "Προσκλητήριο ενθυμήσεων και σιωπητήριο λόγου" από τους "Κυνοκέφαλους"
- "Βιβλικό τάμα" από το "Εξεγερμένο το 2009"
- "Αφιερώσεις" από το "Ερυθρό Καγκουρώ"
- "Υστερόγραφο σε εκατό αντίτυπα" από τον "Τσαλαπετεινό"
- "Αφιερώνοντας στην... fun-μίλια" από την "Greek libraries in a new world"
- "Αφιερωμένο εξαιρετικά" από το "The three wishes's weblog"
- "Η αφιέρωση" από το "Σημειωματάριο"
- "Αφιέρωση σε βιβλίο" από τη "Roadartist... in athens!
- "Περί μορίων και πόρων" από το "Η Ωραία Σέλιτσα"
- "Επιστρέφοντας σε αυτά που δεν αφήσαμε πίσω" από τον "Βιβλιοθηκάριο"
- "Χαϊκού αφιερώσεις" από τον SilentCrossing
- "Με αγάπη, με εκτίμηση, με τιμή, με συμπάθεια, με φιλία με αφοσίωση με ευλάβια... στον... στην... στους..." από την "Anna-Silia"
- "Μια αφιέρωση που δεν έγινε ποτέ..." από το "Polyanna's days"
- "Οι φίλοι... τα βιβλία... οι φάροι μας" από τη "Dina Vitzileou"

Τρίτη 6 Νοεμβρίου 2012

Bella Ciao: η ιστορία ενός τραγουδιού


Πήρα την αφορμή να γράψω για το γνωστό επαναστατικό τραγούδι Bella Ciao, που το 'χουμε τραγουδήσει τόσες και τόσες φορές, από την επετειακή ανάρτηση της roadartist για τα 5 χρόνια του ιστολογίου της, όπου ... "πρόσφερε" για δωράκι το Soundtrack Volume 5. Ωραία ιδέα! Μέχρι τώρα τέτοια δωράκια κάναμε σε κασέτες κι αργότερα σε CD (αλλαγή γενεών;)

Είναι μια όμορφη συλλογή από μουσικά κομμάτια, ελληνικά και ξένα, που τα κατέβασα και τ' απόλαυσα. Ανάμεσά τους έχει το Bella Ciao στην "original" εκδοχή του όπως γράφει. Και πραγματικά είναι μια όμορφη εκτέλεση από γυναικεία φωνή με συνοδεία μουσικής.

Έχω στη συλλογή μου εδώ και χρόνια το άλμπουμ Cabaret Modern, μια παραγωγή του Noel Akchote, που περιέχει το Bella Ciao να τραγουδιέται από γυναικεία φωνή a capella, επίσης στην "original" εκδοχή όπως λέει. Στην εισαγωγή του τραγουδιού μάλιστα, κάνει μια σύντομη αναφορά στην προέλευσή του κι εκεί πρωτοάκουσα ότι, αν και τραγουδήθηκε πολύ από τους παρτιζάνους που πολεμούσαν το φασισμό κατά το Β' παγκόσμιο πόλεμο, στην πραγματικότητα έρχεται από πολύ παλιότερα, από τις αρχές του 20ου αιώνα ίσως και τα τέλη του 19ου. Ήταν το τραγούδι των γυναικών που δούλευαν εργάτριες στις φυτείες ρυζιού γύρω από τον Πάδο ποταμό και το τραγουδούσαν όταν πήγαιναν κι όταν έφευγαν από τη δουλειά.
Οι εργάτριες στις φυτείες ρυζιού γύρω από τον Πάδο ποταμό, αρχές του 20ου αιώνα (Πηγή: http://one-way.livejournal.com/421835.html) 





Το εκπληκτικό είναι ότι έχει βρεθεί και εκτέλεση τραγουδιού στα γίντις με την ίδια μελωδία!

Πολλές πληροφορίες για την ιστορία του τραγουδιού, για τη σχέση του με τραγούδια των τσιγγάνων και των Εβραίων της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης (όπου, μια εκδοχή λέει ότι έφτασαν εκεί από Ιταλούς εμπόρους που ταξίδευαν από την πατρίδα τους μέχρι την Οδησσό) και πολλές φωτογραφίες βρίσκονται συγκεντρωμένες στην ανάρτηση http://riowang.blogspot.gr/2008/12/bella-ciao.html. Επίσης, εκτελέσεις από διάφορα μέρη του κόσμου και από διάφορους καλλιτέχνες βρίσκονται εδώ  κι εδώ.

Έχουν μάλιστα επιχειρηθεί και ελληνικές αποδόσεις, όπως η παρακάτω (αν και δεν γνωρίζω να έχει τραγουδηθεί καμιά):

Το πρωί μόλις ξυπνάμε
όμορφη γεια σου, όμορφη γεια σου, όμορφη γεια σου
Το πρωί μόλις ξυπνάμε
Εκεί κάτω στους ορυζώνες πρέπει να πάμε

Κι ανάμεσα στα έντομα και τα κουνούπια
όμορφη γεια σου, όμορφη γεια σου, όμορφη γεια σου
Κι ανάμεσα στα έντομα και τα κουνούπια
Σκληρή δουλειά μας περιμένει

Ω μανούλα μου τι βάσανο
όμορφη γεια σου, όμορφη γεια σου, όμορφη γεια σου
Ω μανούλα μου τι βάσανο
Πάντα επικαλούμαι το κάθε αύριο

Μα θα έρθει μια μέρα που όλες εμείς
όμορφη γεια σου, όμορφη γεια σου, όμορφη γεια σου
Θα έρθει μια μέρα που όλες εμείς
θα δουλεύουμε στην ελευθερία.


Ξεχωριστή και η ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη εδώ.