Σάββατο 17 Μαρτίου 2018

Όταν γεράσεις...




Όταν σου ασπρίσουν τα μαλλιά κι είναι ο ύπνος σου πολύς
και γέρνεις πλάι στη φωτιά, πάρε κι αυτό κοντά σου,
τα μάτια σου, διαβάζοντας, τα τρυφερά να ονειρευτείς
και τις σκιές πώς βάθαιναν άλλοτε στη ματιά σου·

και πόσοι σ' ερωτεύτηκαν σαν έσμιγες με τη χαρά
τη χάρη σου, κι αγάπησαν πολύ την ομορφιά σου,
μα ένας μόνο λάτρεψε τη φιλαπόδημη καρδιά
και τους καημούς αγάπησε στα πόσα πρόσωπά σου·

κι έπειτα γονατίζοντας στη σχάρα που φεγγοβολά,
ψιθύρισε, λυπητερά, ο Έρωτας εκείνος
πώς έφυγε, περπάτησε για λίγο πέρα στα βουνά
και τη μορφή του έκρυψε σ' ένα των άστρων σμήνος.



Είναι το ποίημα When you are old του William Butler Yeats, στη μετάφραση του Διονύση Καψάλη (ελληνικός τίτλος Όταν γεράσεις, από τη συλλογή Μπαλάντες και Περιστάσεις, Άγρα, 1997, το αντέγραψα από εδώ).

Στο παραπάνω βίντεο ακούγεται να το τραγουδά ο γνωστός Ιταλός τροβαδούρος Άντζελο Μπραντουάρντι. Αυτό το ποίημα διάλεξαν και μια παρέα Ιρλανδών να απαγγείλουν πάνω από τον τάφο του ποιητή στο χωριό Drumcliff της επαρχίας Sligo, όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του (παρακάτω βίντεο). 




Ο Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς (1865-1939) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Αγγλόγωνους ποιητές του 20ου αιώνα, ένας οραματιστής, για τον οποίον ο Έλιοτ είπε ότι ήταν ένας από τους λίγους ποιητές που "η ιστρία τους ήταν η ιστορία της εποχής μας" και που αποτελούν "μέρος της συνείδησης της εποχής μας, η οποία δεν μπορεί να γίνει κατανοητή χωρίς αυτούς" (αντιγραφή από τήν εισαγωγή του Σπύρου Ηλιόπουλου στο "Μυθολογίες και Οράματα", Γαβριηλίδης1999, που έκανε επίσης την επιμέλεια και τη μετάφραση ).



Όμως, για το ίδιο περίπου θέμα, αλλά με άλλη ματιά, έγραψε και ένας πολύ παλιότερος, επίσης σπουδαίος, Ιρλανδός συγγραφέας, ο Τζόναθαν Σουίφτ (1667-1745), με τίτλο Resolutions 1699: When I come to be old, που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Άγρα ως Αποφάσεις για όταν θα είμαι γέρος μαζί με το κείμενο Στοχασμός για ένα σκουπόξυλο (αναφορά στον Ιρλανδό επιστήμονα Robert Boyle, γνωστό από τον νόμο των αερίων). Είναι σε μετάφραση Μίλτου Φραγκόπουλου και προλόγισμα Γεράσιμου Βώκου.


Στο κείμενο αυτό, που ο Σουίφτ έγραψε πάντως σε νεαρή ηλικία, δίνει συμβουλές στον εαυτό του τι να προσέξει όταν γεράσει. Και τι λέει; Να μη μιλά πολύ, να μην καυχιέται για την αλλοτινή ομορφιά του, να μη γίνεται φορτικός, να μην είναι αυστηρός με τους νέους, να μη λέει την ίδια ιστορία ξανά και ξανά και μερικά ακόμη και τέλος να μην προσπαθεί να τηρεί όλους τους κανόνες....

Μας λένε τίποτα τα λόγια τους; 

Για τους Ιρλανδούς που γιορτάζουν σήμερα (ημέρα του Άγιου Πατρίκιου σήμερα, μεγάλη γιορτή γι' αυτούς).
Και για όσους και όσες γεννήθηκαν (γεννηθήκαμε) σήμερα (και αύριο).

4 σχόλια:

  1. ...γιατί όποτε οι άνθρωποι έχουν δίκιο δεν είναι νέοι...
    e. e. cummings.

    Τι μεγάλη αλήθεια!


    *


    De Senectute

    Να γερνάς δεν είναι να κοιτάζεσαι στον καθρέφτη
    και να εντοπίζεις τις ρυτίδες στο πρόσωπο:
    να γερνάς είναι να βλέπεις τις χαρακιές
    που σημαδεύουν τους ανθρώπους που αγαπήσαμε
    κι όλα όσα μια μέρα συγκινούσαν
    σήμερα πια ολότελα αδιάφορα.

    Οι ρυτίδες της ψυχής είναι βαθύτερες
    από του δέρματος. Λευκότερο,
    το χιόνι στην ελπίδα απ' ό,τι στα μαλλιά.
    Ακόμα το χέρι είναι δυνατό, αλλά δεν βρίσκει
    πια τίποτα που να το θέλουνε τα μάτια.

    Να γερνάς είναι αυτό:
    να πεθαίνει η καρδιά χωρίς να σταματήσει.

    ANTONIO RIVERO TARAVILLO, Ποίημα δημοσιευμένο στο (.poema..), τ. 18, μτφρ.: Δανάη Ταχταρά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Οι ρυτίδες της ψυχής είναι βαθύτερες
    από του δέρματος. Λευκότερο,
    το χιόνι στην ελπίδα απ' ό,τι στα μαλλιά.

    Τόση αλήθεια... Σας ευχαριστώ πολύ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή