Στο Κάστρο του Υμηττού, κατάπληκτοι τα βλέπουν κι απορούνε πούθε έβγαινε μια τέτοια λεβεντιά

 Χρονικό

1985

Είμαι μελετητής και επιβλέπων μηχανικός επταώροφης πολυκατοικίας στον Άγιο Αρτέμιο, στην οδό Αγραίων.

Ο Άγιος Αρτέμιος, η παλιά Γούβα, είναι συνοικία του δήμου Αθηναίων, μεταξύ Παγκρατίου και δήμου Υμηττού.

Το οικοδομικό σύστημα είναι συνεχές, δεξιά και αριστερά του οικοπέδου μας είναι οικοδομημένα, και επειδή λόγω υπογείου έχουμε βαθειά εκσκαφή, χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Ιδιαίτερα όταν συνορεύουμε με παλιά σπίτια, αμφίβολης θεμελίωσης και κατασκευής, μη γίνει κάποιο μοιραίο σφάλμα και τα...φέρουμε κάτω, με επιπτώσεις ανθρώπινες και υλικές, που ούτε να τις φανταστούμε δεν θέλουμε.

Στα αριστερά λοιπόν ήταν ένα ισόγειο σπίτι, περιποιημένο, αλλά παλαιό και κλειστό.

Είναι πρωί, γίνεται εκσκαφή και δουλεύουν μηχανήματα (αερόσφυρο και τσάπα), οπότε κάποια στιγμή βλέπω έκπληκτος ν' ανοίγει η πόρτα από το σπιτάκι και να βγαίνει ένας παππούς, που με πλησιάζει ασθμαίνων και ανήσυχος για την εκσκαφή, που κατέβαινε σύρριζα  στη μεσοτοιχία του.

Τον καθησύχασα και για να τον βεβαιώσω ότι ο μηχανικός είναι παρών και οι χειριστές των μηχανημάτων δεν κάνουν του κεφαλιού τους, προθυμοποιήθηκα να του δείξω τα σχέδια για την εκσκαφή και την πορεία των εργασιών, που θα ήταν προσεκτική και επιμελημένη.

Ανοίγοντας όμως τον μαύρο μηχανικό χαρτοφύλακα που κουβαλούσαμε όλοι τότε, για να του δείξω σχέδια, βλέπει ο παππούς το διπλωμένο πρωινό Ριζοσπάστη να προβάλει ανάμεσα από κατόψεις και ξυλότυπους.

Με κοιτάζει καλά - καλά και μου λέει: "Ξέρεις ότι το σπίτι αυτό είναι μνημείο της Εθνικής Αντίστασης; Έλα να δεις!"

 Έκπληκτος για άλλη μια φορά εγώ, πλησιάζω και βλέπω την πινακίδα που έγραφε για το "Κάστρο του Υμηττού", που τόσα είχα διαβάσει (Κ. Κοτζιάς: Καπνισμένος ουρανός κ.α.) για τους τρεις επονίτες που πολέμησαν και έπεσαν μέχρις ενός, απέναντι σ' ένα συρφετό από Ταγματασφαλίτες και Γερμανούς.

Το σπιτάκι ήταν γιάφκα και αποθήκη οπλισμού του εφεδρικού ΕΛΑΣ της Αθήνας και σήμερα διατηρητέο ιστορικό μνημείο.

Τη συνέχεια και τη χαρά του παππού τη φαντάζεστε.

Η δική μου "αμοιβή" πάντως ήταν σημαντική, αφού είχα εξασφαλισμένο τον πρωινό καφέ μου!

 

Υ.Γ.

Για την ιστορία, τα ονόματα των τριών νεαρών επονιτών που θυσιάστηκαν στο Κάστρο του Υμηττού στις 28 Απριλίου 1944: Δημήτρης Αυγέρης 18 ετών, Θανάσης Κιοκμενίδης 17 ετών, Κώστας Φολτόπουλος 17 ετών…

 

Χάρης Κουρής

συνταξ. Πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ

 

 

Δημοσιεύω το παραπάνω κείμενο του Χάρη Κουρή, ως μια δική του προσωπική μαρτυρία γνωριμίας του Κάστρου του Υμηττού στα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του.

Ήταν σαν σήμερα το 1944 που τα τρία παλικάρια, αντάρτες του ΕΛΑΣ, κλεισμένοι στο σπιτάκι της οδού Αγραίων του Υμηττού έπεσαν ηρωικά στη μάχη που έδωσαν με μονάδες της Γερμανικής Χωροφυλακής συνοδευόμενες από διμοιρία των Ταγμάτων Ασφαλείας. 

Γράφει η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη στο ποίημά της «Σαν θρύλος»:

 

Κάστρο δεν ήταν, ένα σπίτι απλό
βαμμένο απ' τα συνθήματα του αγώνα
σαν όλα τ' άλλα εκεί στον Υμηττό.
Μα τ' όρισε η τύχη προμαχώνα.

Κάστρο δεν ήταν, μ' άντεξε σαν Κάστρο.
Ολάκερη μια μέρα και βωμός
υψώθηκε κι ολόκληρο σαν άστρο
 στην αίγλη του το πήρεν ο ουρανός

Τρία παιδιά, τρεις νέοι, τρεις επονίτες
ήταν οι μόνοι άξιοι του φρουροί
και γύρω ένα φουσάτο γκεσταμπίδες,
τσολιάδες, καστροπάρτες Γερμανοί.

Κι όταν το γέρμα του ήλιου οι αντρειωμένοι
σιγήσαν πια κι αυτοί, χωρίς πνοή
προχώρησαν αργά, δειλά, σκιαγμένοι
οι πολιορκητές μες στη σιγή.

Σωρό τα πτώματα έλεγαν θα βρούνε
και βρήκαν μόνον τρία νεκρά παιδιά.
Κατάπληκτοι τα βλέπουν κι απορούνε
πούθε έβγαινε μια τέτοια λεβεντιά.

Το Κάστρο του Υμηττού και τα τρία παλικάρια του όπως τα απέδωσε ο Γιώργος Μόσχος σε χαρακτικό