Η Γάζα απαντά μέσα από ιστορίες νέων Παλαιστίνιων συγγραφέων

 

[...] Ένα τσαλακωμένο λευκό χαρτί κι ένα μαύρο στιλό ήταν τα πρώτα πράγματα που αντίκρισα μόλις σηκώθηκα. Ήταν πάνω στο κατάμεστο γραφείο μου που βρισκόταν στην αριστερή πλευρά του κρεβατιού. Κάθισα στο γραφείο κρατώντας στο δεξί μου χέρι το χαρτί και στο αριστερό το στιλό. «Αυτή είναι μια καλή ευκαιρία να ξεπεράσεις τη θλίψη σου˙ αν αποτύχεις, ως συνήθως, θα συνεχίσεις να ζεις με τον αφόρητο πόνο και τις άγρυπνες νύχτες σου». Έτσι μου υπαγόρευαν το θολωμένο μου μυαλό και η πονεμένη μου καρδιά από τότε που έχασα τις περίφημες ικανότητές μου να εκφράζομαι με λέξεις, το μέσον που συνήθως με εκπροσωπούσε κάθε φορά που μου δινόταν η ευκαιρία να κρατήσω ένα στιλό και να γράψω. Αυτή τη νύχτα αποφάσισα να ακολουθήσω τα καλέσματα της ψυχής μου. Με καλούσαν ήρεμα και γαλήνια να γράψω να γράμμα στο αθώο παιδί που έχασα εκείνη τη νύχτα.
[...]
Άφησα το στιλό να πέσει κάτω, τα δάκρυα μου ανέβλυζαν άφθονα, το κεφάλι μου ακούμπησε βαριά πάνω στο τραπέζι και θρηνούσα. Δεν μπορούσα να σταματήσω να επαναλαμβάνω τη λέξη «μόνος», μολύνοντας τις σιωπή εκείνης της νύχτας. Δεν άκουγα τίποτα, παρά μόνο τη μητέρα μου να ψιθυρίζει: «Τη λυπάμαι», είπε. «Ακόμα θρηνεί. Εξακολουθεί να γράφει κάθε βράδυ, αλλά αυτοί που πεθαίνουν δεν επιστρέφουν ποτέ».

Εκείνη συνέχισε να ψιθυρίζει κι εγώ συνέχισα να θρηνώ: «Ζήσαμε μαζί και πέθανες μόνος».

Είναι απόσπασμα από το διήγημα «Μια φορά και μια αυγή» της Παλαιστίνιας Σαχντ Αγουαντάλαχ, που περιέχεται στο βιβλίο «Η Γάζα απαντά: Ιστορίες από τη Γάζα» (εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2024, σε μετάφραση Βικτωρίας Λέκκα). Η Σαχντ, αν ζει, είναι σήμερα περίπου 35 χρονών*, απόφοιτη του Τμήματος Αγγλικών του Ισλαμικού Πανεπιστημίου της Γάζας. Σημειώνω την υπόθεση «αν ζει», γιατί το βιβλίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2014 και ξανά φέτος μετά από 10 χρόνια.

Περιέχονται 23 διηγήματα, 23 μικρές ιστορίες γραμμένες από 15 νέους και νέες συγγραφείς της Παλαιστίνης, όπου μάλιστα οι 12 είναι γυναίκες. Η συγκέντρωση και επιμέλεια έγινε από τον ποιητή και καθηγητή συγκριτικής λογοτεχνίας Ρεφαάτ Αλαρίρ, ενεργό ακτιβιστή για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων, που σκοτώθηκε πριν ένα χρόνο σε βομβαρδισμό από τους Ισραηλινούς (είχα γράψει εδώ: https://katerinatoraki.blogspot.com/2023/12/blog-post_19.html). Το βιβλίο είχε εκδοθεί στα αγγλικά το 2014 και ξανά το 2024, ενώ στα ελληνικά κυκλοφόρησε φέτος σε μετάφραση από τη Βικτωρία Λέκκα. Όλες οι ιστορίες κρίνονται τόσο για τη λογοτεχνική γραφή όσο και για τον τρόπο που αγγίζουν, μέσω της γραφής και μέσα από εικόνες της καθημερινότητας, το δράμα του παλαιστινιακού λαού εδώ και τόσες δεκαετίες, το δράμα δηλαδή των ίδιων αυτών των νέων ανθρώπων που τα όνειρά τους γίνονται στάχτη, που τους πνίγει η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα, η απανθρωποποίηση που βλέπουν (και βλέπουμε) να κυριαρχεί στον σημερινό κόσμο. Ο θάνατος και οι μνήμες αποτελούν κεντρικά στοιχεία κάθε ιστορίας.

Ας μου επιτραπεί να παραθέσω άλλο ένα απόσπασμα από την ιστορία «Η χώρα του ποτέ» που έγραψε η 19χρονη (το 2013) φοιτήτρια Τασνίμ Χαμούντα:

 

[...] Το επόμενο πρωί εμφανίστηκε πάλι μετά από μια έκτακτη κλήση, καθώς άλλο ένα «αγοράκι» και μεταφερθεί στον θάλαμό της. Είναι οκτώ τώρα, σκέφτηκε στις εννέα το βράδυ έφτασε πάλι η ώρα της ένεσης. Μελανιασμένα χεράκια τεντώθηκαν. Μάτια μισόκλειστα καρφώθηκαν στο ταβάνι. Κι ένα τελευταίο κρεβάτι.

Όταν έφτασε σ' αυτόν -το βιβλίο αυτή τη φορά ανοιχτό πάνω στο στήθος του, το άτριχο κεφάλι του ακουμπισμένο στην άκρη του μαξιλαριού- ο μικρός δεν χαμογέλασε. Κάθισε σχεδόν άκαμπτη δίπλα του και σήκωσε το βιβλίο. Ήταν ο Πίτερ Παν, η ιστορία του αγοριού που δεν μεγαλώνει ποτέ και περνάει την αέναη παιδική του ηλικία στο μικρό νησί της Χώρας του Ποτέ, όπου ζουν τα ξεχασμένα αγόρια.

Έβαλε το βιβλίο πίσω στα μικρά, παγωμένα χεράκια του, και ευχήθηκε να είχε μπορέσει να τελειώσει την ιστορία. «Κοιμήσου, αγόρ... Πίτερ Παν», ψιθύρισε.

Στον πρόλογο της ελληνικής έκδοσης, ο Σαλάχ Αλ Μούσα, πρώην επιτετραμμένος της Παλαιστίνης στην Ελλάδα και συγγραφέας του βιβλίου «Μνήμες Παλαιστίνης» που κυκλοφόρησε από την Εφημερίδα των Συντακτών, παραθέτει απόσπασμα ποιήματος του Λόρκα στη μνήμη του Ρεφάτ Αλαρίρ

-----------------------------------------------------

* Στο τέλος του βιβλίου περιέχονται τα βιογραφικά σημειώματα των νεαρών Παλαιστίνιων συγγραφέων, όπου άλλα χρονολογούνται στο 2013 και άλλα στο 2024. Έτυχε τα αποσπάσματα που παραθέτω να αναφέρονται στα στοιχεία του 2013. Ποιος ξέρει ποια είναι η τύχη των νέων αυτών...