Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2012

Ξεφυλλίζοντας τα Τεχνικά Χρονικά του ΤΕΕ πριν από 80 χρόνια, πρώτη χρονιά έκδοσής τους. 6. Αναφορές για Βιβλιοθήκες και πληροφόρηση


Το Τεχνικό Επιμελητήριο είχε πάντα ένα σταθερό και διαρκές ενδιαφέρον για τις βιβλιοθήκες και γενικά την πληροφόρηση, πράγμα που εξάλλου έγινε ολοφάνερο από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, δημιουργώντας ήδη το 1927 τη δική του Βιβλιοθήκη, την οποία διατηρεί και μέχρι σήμερα (για την πορεία της Βιβλιοθήκης του ΤΕΕ θα ασχοληθώ σε άλλη ανάρτηση αναλυτικά).

Έτσι, ήδη στο πρώτο τεύχος του 1932 δημοσιεύεται η απόφαση της  Διοικούσας Επιτροπής να αγοράσει τη Βιβλιοθήκη του Καθηγητή ΕΜΠ Γ. Κονοπισσόπουλου, μετά από θετική εισήγηση της επιτροπής που συνέστησε προς τούτο ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Ν. Κιτσίκης, έχοντας υπόψη "την ανάγκην όπως το Επιμελητήριον αποκτήση βιβλιοθήκην ανάλογον της αποστολής του". Σημειώνεται ότι η συλλογή, αποτελούμενη από 900 τόμους, περιελάμβανε κυρίως μηχανολογικά βιβλία, περιοδικά VDI της περιόδου 1880-1907, 8-10 τόμους από εξάγλωσσο τεχνικό λεξικό, καθώς και "συλλογή αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων επί των φυσικών και μηχανικών θεμάτων". Λίγο αργότερα, η Δ.Ε. αγόρασε επίσης τη Βιβλιοθήκη του Λουδοβίκου Σνάιδερ, η οποία απετελείτο από 700 βιβλία, για θέματα κυρίως Πολιτικών Μηχανικών.


Το ενδιαφέρον συνεχίστηκε και  σχεδόν σε όλα τα τεύχη υπήχαν αποφάσεις, επίκαιρα νέα και άλλες σχετικές ανακοινώσεις, καθώς και βιβλιογραφία ελληνικών και ξενόγλωσσων βιβλίων, συχνά εκδόσεις του ΤΕΕ και με εκτενή παρουσίαση του περιεχομένου τους,  θεωρώντας τη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ ως "προάγουσα την τεχνικήν κίνησιν και συμβάλλουσα εις την ανύψωσιν του επιστημονικού επιπέδου". Μάλιστα, στο τεύχος του Αυγούστου δημοσιεύεται η λίστα των περιοδικών της Βιβλιοθήκης. Είναι 47 τίτλοι, από τους οποίους οι 12 είναι ελληνικοί και οι υπόλοιποι κυρίως γερμανικοί και γαλλικοί (υπάρχουν μόνο 4 περιοδικά στην αγγλική γλώσσα).

Εξάλλου, η Επιτροπή του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών μελέτησε "το ζήτημα δημιουργίας μικράς και συντόμου τεχνικής βιβλιοθήκης εις την οποίαν ο Μηχανικός να δύναται να προσφεύγει διά τον υπολογισμόν και κατασκευήν τεχνικών έργων συνήθους τύπου". Εκφράστηκε δε η ανάγκη μετάφρασης τεχνικών βιβλίων, κατ' αρχάς γερμανικών, για εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης. Επίσης, κάτω από τον γενικό τίτλο "Οργάνωσις, ενημερότης, στατιστική", το Τμήμα, "προς πληρεστέραν ενημέρωσιν  και μεθοδικωτέραν κατεύθυνσιν των εργασιών του εφ' όλων των ζητημάτων της χώρας", αποφάσισε να καταρτίζει "ειδικούς φακέλους όπου θα συγκεντρωθούν συστηματικώς όλοι οι Νόμοι, Διατάγματα, στατιστικαί πληροφορίαι, πάσης φύσεως διατριβαί...".

Το έργο λοιπόν της τεχνικής πληροφόρησης και τεκμηρίωσης στο ΤΕΕ χρονολογείται από τα πρώτα χρόνια δημιουργίας του ίδιου του ΤΕΕ και απετέλεσε όλα τα χρόνια βασικό πυλώνα της ύπαρξής του.

Είναι όμως εξίσου ενδιαφέρον ότι συνδέεται και συνδυάζεται η λειτουργία της Βιβλιοθήκης και με ζητήματα όπως η χρήση της (τεχνικής) γλώσσας, η ορολογία, η τέχνη της γραφής και η έκδοση και μετάφραση βιβλίων. Ήδη στο 2ο τεύχος του 1932 γίνεται αναφορά στην "τεχνική λογογραφία" (technical/engineering literature;) που βρίσκεται σε εμβρυώδη κατάσταση στην Ελλάδα και στις  προσπάθειες που έχουν ήδη ξεκινήσει για τη δημιουργία τεχνικού λεξιλογίου.

"Εκεί όπου καλλιεργείται το βιβλίον, εκεί απαντώνται και αι ωραιότεραι τεχνοτροπίαι εκφράσεων συντεθειμέναι εκ των ευηχοτέρων, συντομωτέρων και ακριβεστέρων την έννοιαν λέξεων".

Η παραπάνω πρόταση μπορεί να αναγνωσθεί και ως απαρίθμηση κανόνων σχηματισμού όρων (βλέπε εδώ και τις σημερινές, διεθνώς τυποποιημένες αρχές σχηματισμού όρων).

Σχέδιο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών σε κατά μήκος τομή

Πέραν όμως των αναφορών σχετικά με τη διαρκή προβολή της Βιβλιοθήκης του ΤΕΕ μέσα από τα Τεχνικά Χρονικά του 1932, έχει αξία να αναφερθούμε και στο άρθρο για τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών γραμμένο από τον επιφανή αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό, ο οποίος είχε εκπονήσει και την αρχιτεκτονική μελέτη του κτιρίου, σύμφωνα με το πρόγραμμα του Δήμου Πατρέων.

Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών: Κάτοψη ισογείου
Στο κείμενο, ο Καραντινός περιγράφει τους χώρους και τις λειτουργίες της Βιβλιοθήκης, ενώ παραθέτει τα σχέδια κατόψεων και τομών όλων των ορόφων, δίνοντας τη δυνατότητα στον αναγνώστη να μελετήσει διεξοδικά όλους τους χώρους όπως τους μελέτησε. 

Έτσι, προβλέπονται στο ισόγειο αίθουσα συγκεντρώσεων και διαλέξεων περιλαμβάνουσα και μικρή σκηνή για παραστάσεις, "διαμέρισμα παραλαβής των βιβλίων, σκάλα υπηρεσίας και ανυψωτήρ διά την χρήσιν των αποθηκών των βιβλίων ως και W.C. διά τα εξωτερικής χρήσεως γραφεία".  Η ιματιοθήκη, οι αποθήκες και η κεντρική θέρμανση τοποθετούνται στο υπόγειο.

Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών: Κάτοψη ημιόροφου
Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών: Κάτοψη του αναγνωστηρίου (1ος όροφος)
Στον ημιόροφο προβλέπεονται τα βιβλιοστάσια, η γαλαρία της αίθουσας διαλέξεων, αναψυκτήριο και η αίθουσα του επιστάτη. Ενώ στον πρώτο όροφο τοποθετεί το αναγνωστήριο, εξασφαλίζοντας σχετική απομόνωση από το θόρυβο των δρόμων. (Περισσότερα για τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πάτρας, στη σελίδα της).

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι η μελέτη Βιβλιοθήκης του Καραντινού ήταν πρωτοποριακή για την εποχή της. Όμως, ακόμη και σήμερα, πόσες αλήθεια δημοτικές βιβλιοθήκες διαθέτουν τέτοια πολυτέλεια χώρων και υπηρεσιών και τέτοια "πολυτέλεια" αφθονίας... διαθέσιμου προσωπικού για να μπορεί ν' ανταπεξέρχεται στις απαιτήσεις αυτές; Όταν και οι λέξεις χάνουν το νόημά τους και η διαθεσιμότητα γίνεται (οιονεί) συνώνυμο της απαξίωσης, της αχρήστευσης, της απόλυσης!

Και για να επανέλθω στο ΤΕΕ και στη Βιβλιοθήκη του, δεν θάπρεπε να χρειάζεται να πω ότι ο ρόλος που της απέδωσε ο Νίκος Κιτσίκης πριν από 80 χρόνια δεν έχει πάψει να ισχύει, ρόλος ανάλογος της αποστολής του, δηλαδή να προάγει την επιστημονική κίνηση και να συμβάλλει στην ανύψωση του επιστημονικού επιπέδου, δηλαδή να συγκεντρώνει, να τεκμηριώνει και να ενημερώνει συστηματικά και μεθοδικά επί μηχανικών θεμάτων, δηλαδή να συνεχίσει να είναι για τους μηχανικούς (και όχι μόνο) αυτό που ήταν εδώ και 85 χρόνια. Σε τίποτα δεν εξυπηρετεί η απαξίωση των βιβλιοθηκών και των ανθρώπων που δουλεύουν γι' αυτές.

3 σχόλια:

  1. Δηλαδή να έχει βιβλιοθήκες το δημόσιο, να έχει βιλιοθήκες το (δημόσιο) ΤΕΕ και να έχουν βιβλιοθήκες τα δημόσια Πανεπιστήμια. Και όλα αυτά να τα πληρώνει, ποιός άλλος; Φυσικά ο Έλληνας φορολογούμενος. Ποιόν εξυπηρετεί όλο αυτό;

    Το ΤΕΕ δεν έχει λόγο ύπαρξης εκτός από τα ρουσφέτια και τις κομματικές/συντεχνιακές αναδείξεις.

    Αν είχε α) δεν θα ήταν δημόσιο, β) δεν θα ήταν υποχρεωτική η συνδρομή μηχανικών και πελατών τους, γ) δεν θα προσπαθούσε να απλώσει τα πλοκάμια του όπου μπορεί (έκδοση αδειών) δ) δεν θα ξόδευε περιουσίες ολόκληρες για να φτιάχνει πολυτελή κτίρια εν μέσω οικονομικής κρίσης και λιμού.

    Πλήρης κατάργηση του ΤΕΕ άμεσα και απόλυση όλων των εργαζομένων του (αν μπορούν, ας βρουν δουλειά αλλού· αν όχι, ας πρόσεχαν).

    Αν οι μηχανικοί θέλουν όργανο να προσασπίζει τα συμφέροντα τους απέναντι στο κράτος, έχουν κάθε δικαίωμα να φτιάξουν ένα και να το χρηματοδοτούν όποιοι από αυτούς θέλουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμε αναγνώστη, φυσικά το δημόσιο ΠΡΕΠΕΙ να έχει βιβλιοθήκες, όπως συμβαίνει εξάλλου σε όλο τον κόσμο, και όπως ΠΡΕΠΕΙ να έχει σχολεία, υγεία, κοινωνική προστασία.

    Όσο για το ΤΕΕ, αντιλαμβάνομαι, όμως δεν ισοπεδώνω και δεν συμπαρατάσσομαι απόλυτα ούτε με τη δική σου πλευρά ούτε όμως και με αυτό που περιγράφεις (που δυστυχώς περιέχει και αλήθειες).

    Αλλά όχι τόση κακία πια, η δουλειά είναι δικαίωμα για όλους και υποχρέωση της Πολιτείας για όλους! Μην φάμε τις σάρκες μας στο όνομα της κάθε Τρόικας.

    Στόχος των αναρτήσεών μου πάντως είναι η παρουσίαση στο χρόνο της δράσης του ΤΕΕ, εδώ μέσα από τα Τεχνικά Χρονικά.

    Και σταματάω εδώ, ανώνυμε αναγνώστη ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. (είμαι ο ίδιος που έκανα το αρχικό σχόλιο)

    Ας συμφωνήσουμε να διαφωνούμε, ωστόσο ας κάνω μια διευκρίνηση του αρχικού μου μηνύματος: ναι, ΦΥΣΙΚΑ δημόσιες βιβλιοθήκες, σχολεία, πανεπιστήμια και εν γένει δημόσια παιδεία (καθώς και υγεία και πρόνοια όπως αναφέρετε).

    Αλλά κεντρικοποιημένες, οργανωμένες δομές που πραγματικά παράγουν έργο και προάγουν την κοινωνία. Όχι μια εθνική βιβλιοθήκη, μία δημοτική, μία του ΤΕΕ και όλες μαζί πάρε τη μία βάρα την άλλη. (Αντίστοιχα, όχι 42 ΑΕΙ και 498 τμήματα απλωμένα σε κάθε πόλη και κωμόπολη -- αλλά αυτή είναι άλλη συζήτηση).

    Αυτές οι παθογένειες προϋπηρχαν και δυστυχώς τρία χρόνια μέσα στην κρίση εξακολουθούν να υπάρχουν. Και δεν είναι θέμα της τρόικας και κανενός ξένου· είναι κάτι που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε μόνοι μας και αλλάξουμε μόνοι μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή