Για την Αννούλα

Άννα Τεριακή – Σολωμού (1929-2009)

Μια ζωή μέσα από καταιγίδες…

Τον Αύγουστο του 2009 έφυγε από τη ζωή μια σημαντική γυναίκα, η Άννα Σολωμού, πολεοδόμος και τεκμηριωτής, υπεύθυνη της Μονάδας Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης του ΤΕΕ από το 1976 ως και την ολοκλήρωση της επαγγελματικής της καριέρας. Μία επιστήμονας, καταξιωμένη στο επαγγελματικό της αντικείμενο - ήταν εκείνη που εφάρμοσε την επιστήμη της τεκμηρίωσης στην Ελλάδα - αλλά και  μια πραγματική αγωνίστρια με σημαντική πολιτική και κοινωνική προσφορά. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και τους μετέπειτα αγώνες για  Δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη στην Ελλάδα. Για την αγωνιστική της στάση γνώρισε διώξεις, φυλακίσεις και εξορίες. Διέθετε όμως ψυχική δύναμη και   πίστη στις αξίες της, γι αυτό κατόρθωσε παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια να σταθεί όρθια.

« Μια ζωή μέσα από καταιγίδες….. Νίκος – Άννα (1944 – 1996)»

Αυτός είναι ο τίτλος του αυτοβιογραφικού βιβλίου της Άννας Σολωμού, στο οποίο μας περιγράφει την πορεία της  μέσα στο χρόνο  στις δύσκολες συνθήκες της τότε ελληνικής πραγματικότητας.  Η Άννα μαζί με το σύντροφο της  αρχιτέκτονα και αντιστασιακό Νίκο Σολωμό έζησαν μια πολυτάραχη ζωή  σαν μυθιστόρημα….

Η Άννα Τεριακή-Σολωμού γεννήθηκε το 1929 στην Αθήνα από γονείς Μικρασιάτες. Από νεαρή ηλικία,  πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Το 1944,  μόλις  15 χρονών, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ των Ανατολικών Συνοικιών. Ήταν πολύ μαχητική και σύντομα έγινε γραμματέας της ΕΠΟΝ Καισαριανής. Ο αδελφός της  Θανάσης Τεριακής  είχε εκτελεστεί από τους Γερμανούς μαζί με άλλους φοιτητές του Πολυτεχνείου στις 22 Ιουλίου του 1943, κατά τη διαδήλωση εναντίον της καθόδου των Βουλγάρων. Ήταν ένα δραματικό γεγονός που τη σημάδεψε βαθιά και δυνάμωσε το πείσμα της για Αντίσταση στους κατακτητές.

 Στο βιβλίο της με γλαφυρότητα περιγράφει τις εμπειρίες της από τη δράση της ΕΠΟΝ στην περίοδο της Κατοχής στη ‘λεύτερη’ Καισαριανή μέχρι τα Δεκεμβριανά:

«Στην Καισαριανή δεν τολμούσαν να πατήσουν οι Γερμανοί και οι τσολιάδες. Φοβόντουσαν γιατί τους κυνηγούσε ο κόσμος. Κάθε βράδυ τα χωνιά έβγαινα και μετέδιδαν τα νέα της ημέρας στους κατοίκους που τα περίμεναν. Οι ΕΠΟΝίτες που χειρίζονταν τα χωνιά έπρεπε όχι μόνο να είναι θαρραλέα παιδιά, αλλά και να ξέρουν να χειρίζονταν καλά τον λόγο. Η Ασπασία Παπαθανασίου, η περίφημη ηθοποιός, κατέβαινε με την υπέροχη φωνή της στη λεωφόρο της Καισαριανής. Στην πλατεία κάναμε πολλές εκδηλώσεις. Ο Παναγιώτης μου θύμισε ότι σαν υπεύθυνη της ΕΠΟΝ οργάνωνα τις εκδηλώσεις. Οι άνθρωποι ήταν ενθουσιασμένοι και συμμετείχαν μαζικά. Δεν έγινε μπλόκο στην Καισαριανή να συλλάβουνε ομήρους. Δεν τολμήσανε. Νοσταλγική και τραγική συγχρόνως, μα και γεμάτη ενθουσιασμό, η εποχή εκείνη στην Καισαριανή. Ήταν για μένα από τις πιο δημιουργικές και ρομαντικές περιόδους της ζωής μου. Η δημιουργία μέσα στη φωτιά μα και μέσα από τη φωτιά. Πόσο καιρό κράτησε αυτό; Ένα-δύο μήνες; Μέχρι την απελευθέρωση στις 12 Οκτωβρίου 1944 και λίγο μετά, τότε που όλος ο κόσμος κατέβαινε σε τεράστιες διαδηλώσεις μέχρι το Σύνταγμα πανηγυρίζοντας έξαλλος από χαρά. Νέοι και γέροι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, με σημαίες και με πλακάτ, πλημμύρισαν το κέντρο της Αθήνας. Ίσως εκείνη τη χαρμόσυνη μέρα κανείς να μην μπορούσε να φανταστεί τα τραγικά γεγονότα που θα επακολουθούσαν... Στις 3 του Δεκέμβρη, στο μεγάλο συλλαλητήριο κατά της διάλυσης του ΕΛΑΣ, όταν φτάσαμε στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, η αστυνομία, κρυμμένη στις ταράτσες τον γύρω μεγάρων, μας χτύπησε. Το αποτέλεσμα: 21 νεκροί και 140 τραυματίες. Αυτή ήταν η αρχή του Εμφυλίου Πολέμου. Την επομένη έγινε η κηδεία των θυμάτων στο Α' Νεκροταφείο μέσα σε βαρύ πένθος αλλά κι επιθυμία εκδίκησης. Είχα βάψει ένα πανό βουτώντας το στο αίμα των διαδηλωτών. Το πανό έγραφε το περίφημο σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης: «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στην τυραννία, διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα».

 Από τις αρχές του 1947 η Άννα επειδή ήταν μικρή και δεν έδινε στόχο για υποψίες έγινε σύνδεσμος μεταξύ των μελών του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ που λειτουργούσε παράνομα. Το 1948 μπήκε στο Πολυτεχνείο, πέρασε δεύτερη στη σχολή Χημικών Μηχανικών. Δεν μπόρεσε όμως τότε να εκπληρώσει το όνειρό της να σπουδάσει  μηχανικός γιατί λίγο μετά,  στις 2 Νοέμβρη του 1948  συνελήφθη από την Ασφάλεια. Τη σύλληψή της που ήταν η αιτία να διακόψει τις σπουδές της και να  υποστεί βασανισμούς, φυλακίσεις και διώξεις την περιγράφει με τα παρακάτω λόγια:

«Κατέβαινα, αν θυμάμαι καλά, κάθε Τρίτη, με τον Ηλεκτρικό Σιδηρόδρομο στο Νέο Φάληρο. Εκεί, στον πλαϊνό δρόμο, μέσα σε ένα τσαγκάρικο συναντούσα τον […], νέο 25 χρονών, φοιτητή, γραμματέα της ΕΠΟΝ Πειραιά. Τέλη Οκτωβρίου 1948, στο συνηθισμένο μας ραντεβού, τον βλέπω να έρχεται προς συνάντησή μου στον δρόμο, έξω από το μαγαζί. Δεν υποψιάστηκα τίποτα, αλλά μου φάνηκε περίεργο. Φαινόταν πολύ αναστατωμένος και απελπισμένος. Μου είπε ότι περνούσε άσχημα. Δεν είχε λεφτά, τσιγάρα... Ίσως η συνείδησή του τον έκανε να αισθάνεται άσχημα, αφού με είχε προδώσει και μου κουβάλαγε το χαφιέ. Μόλις χωρίσαμε και πήρα τον Ηλεκτρικό, στην Ομόνοια, κατάλαβα ότι με παρακολουθούσε ένας τύπος που φαινόταν καθαρά ασφαλίτης. Αργότερα έμαθα πως τον λέγανε […] -και ήταν ένας απαίσιος άνθρωπος, αρχιβασανιστής. Μέσα στο τραίνο, ετοιμάστηκα να κατέβω στην Ομόνοια και μετά σκέφθηκα να κατέβω στην επόμενη στάση, στη Βικτώρια, για το επόμενο ραντεβού που είχα. Ξανακάθισε και αυτός. Τότε κατάλαβα ότι με ακολουθούσε. Ευτυχώς! Γιατί θα έκαιγα τον επόμενο που θα συναντούσα. Εξ άλλου γι’ αυτό δεν με έπιασε. Για να γνωρίσει τις ενέργειές μου και να γίνει αλυσίδα. Δεν ήξερα πώς να ξεφύγω. Κατέβηκα στην επόμενη στάση. Σκέφτηκα και πήγα στο Πολυτεχνείο. Αν με πιάνανε, είχα κάποια δικαιολογία ότι πήγαινα στο Σχολείο μου, αν και ήταν γιορτινή ημέρα: Παραμονή 28ης Οκτωβρίου. Ευτυχώς, η κεντρική είσοδος ήταν ανοιχτή. Μπαίνω μέσα. Αυτός από έξω με περιμένει να ξαναβγώ. Κατά τύχη, ένας επιμελητής ανοίγει την πλαϊνή πόρτα της οδού Στουρνάρη. Επωφελήθηκα και βγήκα. Έτσι ο ασφαλίτης με έχασε. Ειδοποίησα ότι με παρακολουθούν. Δεν πέρασε από το μυαλό κανενός ότι ο γραμματέας του Πειραιά ήταν στα χέρια της Ασφάλειας. Και έτσι μου είπαν να πάω να τον ειδοποιήσω. Ξαναπήγα στο ραντεβού την άλλη Τρίτη στο ίδιο σημείο με την προηγούμενη φορά για να τον ειδοποιήσω ότι τον παρακολουθούν. Η ασφάλεια δεν με άφησε να φύγω από φόβο μην τους ξεφύγω. Μοιραίο ραντεβού! Μου σφράγισε τα όνειρά μου και τις σπουδές μου…».

Το 1949, στη δίκη των 16 ΕΠΟΝιτών, η Άννα Τεριακή καταδικάστηκε παμψηφεί σε θάνατο. Μετά την αναθεώρηση της δίκης η ποινή της μετατράπηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση. Το 1954 συλλαμβάνεται ξανά κι εξορίζεται στον Αι-Στράτη, όπου έμεινε έξι μήνες. Μόλις είχε παντρευτεί με τον  Νίκο Σολωμό, που υπήρξε στέλεχος της ΕΠΟΝ, της ΕΔΑ και αργότερα του Κινήματος για την Ειρήνη, όπως και ιδρυτικό μέλος του ΚΚΕ εσωτερικού. Από το 1955 που αποφυλακίστηκε, η Άννα συνέχισε την αγωνιστική δράση της στην ΕΔΑ.

Πήρε επίσης ενεργό μέρος στο κίνημα για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Το Νοέμβρη του  1964 ήταν παρούσα στην αιματηρή επέτειο της Ανατίναξης της Γέφυρας στο Γοργοπόταμο όταν  μια ισχυρή έκρηξη προκάλεσε το θάνατο 13 ατόμων και των τραυματισμό πολλών  αντιστασιακών που παρευρίσκονταν στην εκδήλωση. Αν και το τραγικό γεγονός αποδόθηκε αμέσως από την Αριστερά σε σαμποτάζ ακροδεξιών κύκλων ή επιχείρηση οργανωμένη από τις  μυστικές αμερικανικές υπηρεσίες, το επίσημο πόρισμα από τις έρευνες που ακολούθησαν υιοθέτησε την εκδοχή του ατυχήματος από παλιά νάρκη. Από τα επεισόδια κατά των αστυνομικών που ακολούθησαν την έκρηξη, συνελήφθησαν 18 άτομα, ανάμεσά τους ο στρατηγός Αυγερόπουλος του ΕΛΑΣ και ο στρατηγός Κοσίντας του ΕΔΕΣ καθώς και η Άννα Σολωμού αντιπρόεδρος της αντιστασιακής οργάνωσης ΦΟΙΝΙΞ. Στη δίκη που άρχισε στη Λαμία στις 26 Μαΐου 1965, καταδικάστηκε μαζί με άλλους οργανωτικούς υπεύθυνους της εκδήλωσης σε φυλάκιση.  Οι καταδικασθέντες άσκησαν έφεση και αφέθηκαν ελεύθεροι.

Στη δικτατορία νέες ταλαιπωρίες περίμεναν την Άννα Σολωμού, η οποία εξορίστηκε στη Γυάρο, παίρνοντας μαζί της το μικρό της γιο Μάκη. Μετά από πιέσεις αναγκάστηκε να τον στείλει στη μητέρα της στην Αθήνα. Στο μεταξύ, η μεγαλύτερη κόρη της Μάντα είχε σταλεί στο Παρίσι, όπου είχε δραπετεύσει ο Νίκος  Σολωμός. Η Άννα έμεινε δυόμισι χρόνια στη Γυάρο και στις φυλακές της Αλικαρνασσού στην Κρήτη και απολύθηκε το 1969. Με πολλές δυσκολίες κατάφερε να πάρει διαβατήριο και σύντομα όλη η οικογένεια έσμιξε ξανά  στο Παρίσι . Εκεί έζησε μέχρι το 1976, οπότε επέστρεψαν στην Αθήνα.  

Από το Λαύριο για τη Μακρόνησο, στην επισκεψη το 2002. Η Άννα μαζί με τη μητέρα μου.

Στη Μακρόνησο το 2002

Αυτοεξόριστη στο Παρίσι η Άννα την περίοδο της δικτατορίας, σπούδασε πολεοδόμος και τεκμηριωτής. Η πτυχιακή της εργασία μάλιστα με αντικείμενο τις κοινωνικές και πολεοδομικές επιδράσεις από την εγκατάσταση των προσφύγων του 1922 με ιδιαίτερη αναφορά στα προσφυγικά της Καισαριανής, ήταν από τις πρώτες εργασίες στο θέμα αυτό και αποτέλεσε συχνή πηγή αναφοράς από μετέπειτα  μελετητές και φοιτητές (“Incidences sociales et urbaines de l'arrivee des refugies d' Asie mineure en Grece 1922-1975”, Univ. de Paris VII, Inst. d' Urbanisme). Όταν επέστρεψε στην Αθήνα μετά τη μεταπολίτευση  εργάστηκε στη Βιβλιοθήκη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και  με τη συμβολή της δημιούργησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη Μονάδα Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης. Η Άννα Σολωμού, με την επαγγελματική της δράση και επιμονή, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αξιοποίηση του έργου που παράγεται από το ΤΕΕ με τη συγκέντρωση, την επιστημονική επεξεργασία και τη δημιουργία τρόπων αναζήτησης και προβολής του στους μηχανικούς, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή της στη συνεργασία μηχανικών και βιβλιοθηκονόμων, η επιμονή της να απασχολούνται μηχανικοί στο έργο της πληροφόρησης, ώστε να εξασφαλίζεται η διάχυση με τον καλύτερο και πιο έγκυρο τρόπο, η διαρκής αναζήτηση και αποδοχή των νέων τρόπων οργάνωσης με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών από την αρχή, καθιστώντας τη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ πρωτοπόρο για τα ελληνικά δεδομένα. Με μεράκι δούλεψε μαζί με άλλους συναδέλφους μηχανικούς και για την πρώτη καταγραφή της ιστορίας του ΤΕΕ, μέσα από την αποδελτίωση των πρακτικών των συνεδριάσεων ΔΕ και Αντιπροσωπείας από την ίδρυσή του το 1923. Διετέλεσε συντονίστρια της Επιτροπής Τυποποίησης στην Τεκμηρίωση του ΕΛΟΤ. Έγινε  επίσης γραμματέας της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκάριων και για την σημαντική και καινοτόμο προσφορά της στην καθιέρωση του επαγγέλματος τιμήθηκε και βραβεύτηκε από την Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων. (βλέπε και http://library.tee.gr/digital/books_tee/book_55834/book_55834_80s.pdf)

Σε ένα από τα πολλά γλέντια μέσα στη Βιβλιοθήκη. 
Διακρίνεται και ο Νίκος Σολωμός αριστερά, όρθιος ο Στέφανος Ιωακειμίδης.

 Για το έργο της η ίδια αναφέρει στο βιβλίο της τα ακόλουθα:

«Δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα «Τεκμηρίωση» και εισήχθησαν Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές. Βοήθησα όσο μπορούσα στη διάδοση της επιστημονικής πληροφόρησης και τεχνολογίας στην Ελλάδα. Με βοήθησαν πολύ οι γνώσεις μου στην τεκμηρίωση που απέκτησα στη Γαλλία. Επίσης, βρήκαν εκεί δουλειά αρκετοί άνθρωποι. Έγραψα άρθρα για τη δουλειά μου, βιβλιογραφίες, κυρίως πολεοδομικές, συμμετείχα σε συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, παρέδιδα μαθήματα. Έκανα φίλους νέους ανθρώπους όπως την Κατερίνα Τοράκη, πολύ καλή επιστήμονα, την Μαίρη Παπαδάκη που δυστυχώς πέθανε ξαφνικά, τη Σταυρούλα Γεροστάθη, τον Βαγγέλη, τη Μαρία, την Ντίνα, τον Γιώργο Καρανάσιο, τον Στέφανο Ιωακειμίδη που βοήθησε πολύ στην ανάπτυξη της βιβλιοθήκης, καθώς και τους άλλους συνεργάτες. Για την προσφορά μου, η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκάριων μου έδωσε βραβείο σε επίσημη τελετή.»

Στο γάμο της Πέπης

Στη Βιβλιοθήκη, πίσω της η Ελευθερία Κόλλια, υπεύθυνη τότε του Γραφείου Τυποποίησης

 Στον κοινωνικό χώρο μετά τη μεταπολίτευση, δούλεψε για τα κινήματα Ειρήνης, Γυναικών, αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης και διάσωσης των ιστορικών αρχείων. Πολιτικά δραστηριοποιήθηκε στον Συνασπισμό της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας και   στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Το 1978 εκλέχτηκε  σύμβουλος του 1^ου Διαμερίσματος του Δήμου Αθηναίων. Η Άννα Τεριακή - Σολωμού ποτέ δεν σταμάτησε να νοιάζεται και να συμμετέχει ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες και όταν ήταν σε πλήρη δραστηριότητα και όταν συνταξιοδοτήθηκε Ήταν αγαπητή στους συναδέλφους της  οι οποίοι  τη θυμούνται  σαν ένα άτομο  νηφάλιο, ευγενικό και αισιόδοξο που, σαν μια μαχητική γυναίκα που υποστήριζε με πείσμα τις απόψεις της αλλά  σεβόταν τις απόψεις των άλλων απ’ oπου αν προέρχονταν.

Στις 24 Οκτώβρη 2010, ένα και κάτι χρόνο από το θάνατό της, βρεθήκαμε παλιοί και νεότεροι φίλοι της Άννας, μετά από κάλεσμα των παιδιών της του Μάκη και της Μάντας, στο νεκροταφείο του Βύρωνα, για να τιμήσουμε τη μνήμη της. Ήταν εκεί παλιοί συναγωνιστές και σύντροφοί της από την κοινή πορεία δεκαετιών στους κοινωνικούς αγώνες, συνάδελφοί και φίλοι από το Τεχνικό Επιμελητήριο και από το χώρο των βιβλιοθηκονόμων. Δυο λόγια είπε για την Άννα ο τότε Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιάννης Αλαβάνος, τονίζοντας ότι η συνεργασία μαζί της ήταν τιμή, μάθημα και χαρά.

Συγκινησιακά φορτισμένη η ομιλία της φίλης και συναγωνίστριάς της Κλεοπάτρας Χατζηβασιλείου:

«Όταν μου τηλεφώνησε η Μάντα για τη συνάντηση φίλων στον τάφο της Άννας και του Νίκου Σολωμού, το μυαλό μου πήγε στον πρώτο κάτοικο του τον Θανάση Τεριακή που σκοτώθηκε σε εκείνη τη διαδήλωση της κατοχής από τους Γερμανούς. Ύστερα πέρασε στην Κατίνα τη μάνα της και στον Δημητρό τον άντρα της. Χωρίς σταματημό πήγε σε όλους τους φίλους, τους ξεχωριστούς που χάθηκαν τα τελευταία χρόνια αφήνοντας σε εμάς μια ερημιά.

Εκείνες τις μέρες διαβάζω ένα καλό βιβλίο του Χέντρικ φον Λουν «Η Πορεία του ανθρωπισμού. Η πάλη για το δικαίωμα να σκέφτεσαι», εκδόσεις Διογένης, Αθήνα 1971 σε μετάφραση Κώστα Κουλουφάκου. Ο Κώστας γύρισε από τη Λέρο με ανήκεστο βλάβη, έχει ζήσει όλες τις περιπέτειες των στρατοπέδων και επιλέγει αυτό το βιβλίο για την πρώτη έκδοση του  μέσα στη χειρότερη φάση της Χούντας. Ξαναδιαβάζοντας το βιβλίο καταλαβαίνω γιατί αισθανόμουν αυτή την απέραντη μοναξιά.  Γιατί μου λείπουν τόσο πολύ οι άνθρωποι, οι φίλοι μου όλων των εποχών. Η κατοχή μας βρήκε έφηβους σχεδόν παιδιά. Παλέψαμε χρόνια για την επιβίωση του λαού μας και την ελευθερία του τόπου μας. Το πληρώσαμε με κυνηγητά, φυλακές, σκοτωμούς για πολλά χρόνια. Ζήσαμε με τους ανθρώπους μας, προσπαθήσαμε να καταλάβουμε τις αιτίες της κακοδαιμονίας μας. Διαβάσαμε με πάθος για όλες τις εποχές, σκεφτήκαμε για τα παλιά, τα τωρινά και τα μελλούμενα, προσπαθήσαμε. Κανένας μας δεν ζήτησε κάτι για τον εαυτό του. Είμαστε άξιοι να τον φροντίσουμε μόνοι μας κάτω από οποιασδήποτε συνθήκες και προβλήματα. Αυτό ήταν το κέρδος του καθενός μας στην ατελείωτη και δύσκολη ζωή μας. Θυμάμαι πάντα τις κηδείες του Νίκου Σολωμού και του ;;;. Ήταν παρόντες όλες οι εποχές, όλες οι γενιές, όλοι είχαν κάτι να θυμούνται, κάτι σπουδαίο και ανθρώπινο μαζί τους.

Το Νίκο Σολωμό τον γνώρισα στο Σύνταγμα στις 12.10.1944 την ημέρα της απελευθέρωσης της Αθήνας. Χόρευε και τραγουδούσε Γερμανέ, Γερμανέ σε έφαγε το ΚΚΕ. Αγνοούσαμε το τι μας περίμενε. Μετά το Δεκέμβρη κάποιοι από εμάς βρεθήκαμε στις φυλακές παρόλο που απαλλαγήκαμε για εγκλήματα επί κατοχής βάσει συμφωνίας της Βάρκιζας. Εμείς αυτά δεν το πολυκαταλαβαίναμε. Εμείς γίναμε ο μαθητικός τομέας της ΕΠΟΝ. Μπορεί να είχαμε στερηθεί για χρόνια τα σχολεία μας μα είχαμε πλουτίσει την καρδιά και το νου μας με όνειρα για μια ζωή που να αξίζει να την ζει κανείς. Μαζευόμαστε στο σπίτι του Νίκου που ήταν ο επικεφαλής μας, φτιάχναμε προγράμματα για να κερδίσουμε το χαμένο χρόνο. Το βράδυ κατά τις 11 που τελείωναν τα φροντιστήρια εμείς και οι δάσκαλοι μας χαρούμενοι γεμίζαμε τους δρόμους της Αθήνας συγκλονισμένοι από καινούργια σπουδαία πράγματα για τις επιστήμες που θέλαμε να σπουδάσουμε. Είμαστε βλέπεις ακόμα παιδιά. Έτσι μας βρήκε ο εμφύλιος γίναμε παράνομοι στον τόπο μας, περάσαμε τα νιάτα μας στα Μακρονήσια, στις φυλακές και στις εξορίες και τα άλλα παιδιά ξενιτευτήκαν στις άκρες της γης και στα βάθη της για την επιβίωση. Μόλις πήγαμε να πάρουμε μια ανάσα πλάκωσε η Χούντα. Εμείς τα παιδιά της κατοχής που επιζήσανε μαθαίνουμε σιγά- σιγά να υπερασπίζουμε το δικαίωμα μας να σκεφτόμαστε και να κρίνουμε και να μην είμαστε υπάκουοι υπήκοοι θεωριών και αποφάσεων. Ο καθένας διάλεξε τον δικό του δρόμο. Κοινό σημείο όλων μας  το να νοιαζόμαστε για τους ανθρώπους και για τη ζωή τους».

 Τα τελευταία χρόνια χάθηκαν βασανιστικά πολλές από τις φίλες και τους φίλους μου, ανάμεσα τους η Φανή Μανωλκίδου. Κρινιώ Παυλίδου, η Παγώνα Στεφάνου και η Αννούλα του τελευταίου θρανίου. Όλες γυναίκες σκεπτόμενες, άξιες και δημιουργικές πάντα σε κάθε άνθρωπο που είχε ανάγκη, ήθελε δουλειά, ήθελε γιατρό, ήθελε φροντίδα, στοργή και αγάπη.

Χάθηκαν και οι φίλοι μου. Ο Γρηγόρης Διαμαντόπουλος, πάντα παρών και δάσκαλος για όλους μας για το πέρασμα από την θεωρία στην πράξη. Οι πόλεις είναι για τους ανθρώπους, τα ποτάμια είναι για τους ανθρώπους, όλα τα όμορφα και τα σπουδαία είναι για τους ανθρώπους. Σκεφτείτε και ελάτε να τα φτιάξουμε. Ο Φίλιππος Ηλιού με την ιστορία των ανθρώπων και την πορεία για την γνώση χωρίς παρωπίδες. Ο Αντώνης Καραγιάννης με τον κήπο του. Ο Αντώνης που είχε μια λύση για τα δύσκολα. Ο Αντώνης και οι φίλοι του. Ο Νίκος Γεργάκης με τα αρχεία και τα ντοκουμέντα του και με τους κίτρινους φακέλους με απαντήσεις σε όλα μας τα ερωτήματα παντού με κούριερ  να μην χάνονται και ο Νίκος Σολωμός, φίλος και οδηγός ενήμερος για ό,τι σπουδαίο έβγαινε για τη σκέψη και τον προβληματισμό των ανθρώπων να το μοιραστεί μαζί μας, να το συστήσει και να μας δώσει τη δυνατότητα να απαντήσουμε μόνοι μας στα ερωτήματα μας.

Με την παρουσία μας σήμερα τιμάμε τη μνήμη της Άννας και Νίκου Σολωμού αλλά και όλα τα παιδιά της κατοχής και του πολέμου που μόχθησαν και βασανίστηκαν για τους ανθρώπους. Ευχαριστώ τη Μάντα και τον Μάκη για αυτή τη συνάντηση και ευχαριστώ όλους τους φίλους που ήλθαν εδώ.

Κλεοπάτρα Χατζηβασιλείου,  24/10/2010»                            

Με τη Νίνα Σκανδάλη στο σπίτι μου, Δεκέμβρης 2005

 Από μέρους της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης, η Μαρία Αλεξανδράκη,  μέλος του ΔΣ, είπε τα παρακάτω λόγια:

«Ένας χρόνος χωρίς την Άννα

 Η Άννα Τεριακή – Σολωμού, πολεοδόμος – πολιτικός μηχανικός & βιβλιοθηκονόμος – τεκμηριώτρια, υπήρξε από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες στο χώρο μας. Για την σημαντική και καινοτόμο προσφορά της στην καθιέρωση του επαγγέλματος τιμήθηκε και βραβεύτηκε από την Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων στην οποία είχε διατελέσει Γενική Γραμματέας.

Ήταν εκείνη που εισήγαγε την τεκμηρίωση στην Ελλάδα ως υπεύθυνη της μονάδας Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, από το 1975 μέχρι το τέλος της επαγγελματικής της καριέρας. Αν και είχε σπουδάσει πολεοδόμος – πολιτικός μηχανικός στο εξωτερικό με την παραπάνω επαγγελματική δράση προώθησε την συνεργασία των μηχανικών με τους βιβλιοθηκονόμους, πράγμα που αποτέλεσε μια μεγάλη καινοτομία για τα πρώτα βήματα της βιβλιοθηκονομίας στη χώρα μας. Στο πλαίσιο της παραπάνω επαγγελματικής της ενασχόλησης διετέλεσε και μέλος της επιτροπής τεκμηρίωσης του ΕΛΟΤ.

Εκτός αυτού η Άννα υπήρξε μια σημαντική γυναίκα με έντονη κοινωνική και πολιτική δράση στην Ελλάδα. Αγωνίστηκε για τη Δημοκρατία, τα κοινωνικά ιδεώδη της Αριστεράς και την ποιότητα της ζωής, μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ, της προδικτατορικής ΕΔΑ, του ΚΚΕ Εσωτερικού και του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας. Για την κοινωνική της δράση υπέστη αρκετές διώξεις μέχρι και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, όπου εξορίστηκε στη Γυάρο μαζί με το μικρό της γιο Μάκη. Πήρε ενεργά μέρος στο κίνημα για την αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης.

Την Άννα την διέκρινε η νηφαλιότητα, η σεμνότητα και η καλοσύνη.

Έμπαινε μπροστά και είχε στο πρόσωπο την αγαλλίαση του προσφέρω !!

Με εκείνο το αφοπλιστικό της χαμόγελο και την έμφυτη και δυναμική ευγένειά της προσπαθούσε να ισορροπήσει τις πλέον δύσκολες καταστάσεις !!

Η βιβλιοθηκονομική κοινότητα θα τη θυμάται πάντα ως μια σπουδαία γυναίκα και θα αποτελεί το φάρο και το καλό παράδειγμα για όλους μας !!

Άννα θα ήθελα να σου εκφράσω ποιητικά πλέον και όχι βιβλιοθηκονομικά τα παρακάτω λόγια:

-          Ήσουν ωραία στη Μορφή !!

-          Ηρωική στο παράστημα !!

-          Κινήσεις εγκάρδιες υποδοχής !!

-          Το χαμόγελο έκφρασης ψυχής !!

-          Η φωνή βαθιά, Χρωματιστή !!

-          Ο Αγώνας σου σε ανύψωσε πιο πάνω από σχετικότητες, συμβάσεις και

      καθωσπρεπισμούς !!

-          Φωτεινή και μπροστάρισσα !!

-          Γαλήνια πορεύεσαι προς την αθανασία !!

-          Ο λόγος ανήκει στο χρόνο !!

-          Η σιωπή στην Αιωνιότητα !!

-          Η μνήμη σου θα μας συνοδεύει αέναα!!

                                      ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ»

Η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων & Επιστημόνων Πληροφόρησης, με την πολύτιμη συνδρομή της Βιβλιοθήκης – Μονάδας Τεκμηρίωσης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, τιμώντας τη μνήμη της, προχώρησε σε επανέκδοση του βιβλίου «Μια ζωή μέσα από καταιγίδες….. Νίκος – Άννα (1944 – 1996)».

Η επαγγελματική δραστηριότητα για την Άννα δεν ξεχώριζε από την κοινωνική και την πολιτική δράση. Σε κάθε της επικοινωνία και συναλλαγή ήταν νηφάλια, ευγενική και αισιόδοξη, είχε τις δικές της απόψεις τις οποίες υποστήριζε με πείσμα αλλά και σεβόταν τις απόψεις των άλλων από οποιαδήποτε πλευρά και αν προέρχονταν. Η Άννα ήταν μια   μαχητική γυναίκα και εξαίρετη επιστήμονας, μια αγωνίστρια μέχρι το τέλος. Ήταν μια φίλη πάνω απ’ όλα. Ήταν η Σολωμίτσα, όπως την έλεγε η άλλη φίλη που έφυγε τόσο νωρίς, η Μαίρη Παπαδάκη. Για μένα, ήταν και κάτι παραπάνω  η Αννούλα.

Πάντα πρωτοπόρα και στα γλέντια μας...

 Αχ,Αννούλα του χιονιά

Ήμουν τυχερή που Είδα την Άννα κάποτε

Το καλό και το κακό παράδειγμα

Χτύπησε πάλι ο κ. Πάγκαλος και όποιος δεν είναι φασίστας ή κομμουνιστής, πρέπει να είναι ... con (γαλλιστί), αν θέλει να βγούμε από την ευρωζώνη, αν θέλουμε τέλος πάντων κάτι άλλο από αυτό που θέλει αυτός και οι γύρω του. Κι επειδή στο αφιέρωμα π.χ. της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας στις 20/11/2011 με θέμα "Έχει ζωή η Ευρωζώνη", δεν νομίζω ότι (όλοι) αυτοί οι οικονομολόγοι που γράφουν είναι φασίστες ή κομμουνιστές, μάλλον για ... μαλάκες μου φαίνονται (γιατί το αποφεύγουμε στα ελληνικά αλήθεια, οι Γάλλοι πώς το άκουσαν στη γλώσσα τους, δεν είδα μπίπ στη μετάδοση, εγώ πάντως έτσι νιώθω με τόσα αναίτια χαράτσια που πληρώνω...).

 Τέλος πάντων, επειδή πάλι αναρωτιέμαι για τα παραδείγματα κι επειδή το παραπάνω δεν μπορεί να αποτελεί το καλό παράδειγμα, βρήκα την ευκαιρία να πιαστώ από έναν ωραίο άνθρωπο που έφυγε αυτές τις μέρες, το Ντίνο Κατσουρίδη, που με τις ταινίες του μεγαλώσαμε κάποιοι κάποιας ηλικάις, αλλά που τις χάρηκαν και ακόμη τις χαίρονται οι νεότερες γενιές. Ο Ντίνος Κατσουρίδης είχε συνεργαστεί με το Θανάση Βέγγο (άλλον ωραίο άνθρωπο - καλέ μου άνθρωπε, τι φράση κι αυτή) σε πολλές ταινίες, όπως "Θανάση πάρε τ' όπλο σου", "Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση" κ.ά. Όμως, εδώ θα παραθέσω ένα βίντεο από συνεργασία του Κατσουρίδη με τον Κώστα Χατζηχρήστο το 1963  στην ταινία "Της κακομοίρας" (ή "Ο μπακαλόγατος"), όπου ο Ζήκος τραγουδάει τα "Τάλληρα" (επίκαιρο;):

Μικρό, μικρό, μικρό το μεροκάματο
μικρό το μεροκάματο κι η κάψα μου μεγάλη
λέω τη μια να παντρευτώ μα πιο καλά σαν το σκεφτώ
μα πιο καλά σαν το σκεφτώ το αναβάλω πάλι

Τάληρα τάληρα τάληρα μόνο έντεκα
τάληρα μόνο έντεκα με τις κρατήσεις δέκα
δεν φτάνουνε για πάρτη μου και θέλω και γυναίκα

Τάληρα τάληρα τάληρα μόνο έντεκα
τάληρα μόνο έντεκα με τις κρατήσεις δέκα
δεν φτάνουνε για πάρτη μου και θέλω και γυναίκα

 Και αξίζει κανείς να δει από το αρχείο της ΕΡΤ το ντοκυμανταιρ για το Ντίνο Κατσουρίδη από την πολύ καλή σειρά "Η ιστορία των χρόνων μου". Είναι το καλό παράδειγμα!

Βιβλιοθήκες και Αγανακτισμένοι στις Ηνωμένες Πολιτείες

 (Πηγή της φωτογραφίας)

Πολύ ωραία η ιδέα τoυ Greek Libraries - Scoop.it και της Κατερίνας Κεράστα (Χρόνια Καλά και Πολλά Κατερίνα, καλή δύναμη) να μας ενημερώσει για τις βιβλιοθήκες των Αγανακτισμένων της Αμερικής μέσα από το σχετικό άρθρο του τελευταίου Lifo. Πράγματι, αν αναζητήσει κανείς στο Διαδίκτυο, θα βρει πλούσιο υλικό για τη συμβολή των βιβλιοθηκών και τη συμμετοχή των βιβλιοθηκονόμων στο κίνημα των Αγανακτισμένων της Αμερικής.

Αλλά επειδή ανώνυμος σχολιαστής στο παραπάνω άρθρο δείχνει επιφυλακτικός και ο ίδιος ή η ίδια δεν θα πήγαινε λέει να διαβάσει σε ένα δημόσιο χώρο, και επειδή το μήνυμα και ο συμβολισμός αυτών των πρωτοβουλιών ασφαλώς ερμηνεύονται, βρήκα πολύ ενδιαφέρον και παραπέμπω στο άρθρο της Barbara Fister με τίτλο "Why the Occupy Wall Street Movement Has Libraries", Library Journal, Oct. 27 2011, όπου η συγγραφέας τονίζει ότι η δράση αυτή είναι κάτι που δημιουργεί κοινότητα:

"...It's more a way to define the community through a culturally meaningful form of sharing, a physical impulse to pass books from one hand to another. It's what you do when you come together: you pool your books so that they can be browsed and shared. Sharing books is communal nourishment, like breaking bread...."

Ενδιαφέρον και το βίντεο με τίτλο Libraries and Occupations (Βιβλιοθήκες και Καταλήψεις) όπου ο Matthew Battles (συγγραφέας και του βιβλίου "Library: an unquiet history) συγκρίνει τις βιβλιοθήκες και το κίνημα Occupy Libraries σήμερα με το ριζοσπαστικό κίνημα που αναπτύχθηκε στη Μεγάλη Βρετανία το 19ο αιώνα. Και αυτός απαντάει το ίδιο στο παραπάνω ερώτημα, οι βιβλιοθήκες αυτές παρέχουν μια ευκαιρία για ανάγνωση και συζήτηση (providing a forum for reading, for conversation... a space to share...). Είναι σύντομο και αξίζει να το παρακολουθήσει κανείς.

Χαίρομαι και εκτιμώ τους Αμερικάνους βιβλιοθηκονόμους και υπενθυμίζω τη στάση που είχαν πάρει για τον περίφημο Πατριωτικό Νόμο (Patriot Act), τότε που η κυβέρνηση Μπους, μετά την καταστροφή των Δίδυμων Πύργων το 2001, έδινε τη δυνατότητα με νόμο να ελέγχονται τα προσωπικά δεδομένα και μέσα από τη χρήση των βιβλιοθηκών, και τότε μεγάλος αριθμός των βιβλιοθηκονόμων της Αμερικής αλλά και η Ένωσή τους (American Library Association) αντέδρασαν σθεναρά και αποφασιστικά ώστε να μην εφαρμοστεί στην πράξη. Γενναίες αντιδράσεις που αξίζει να έχουμε υπόψη μας.

 Φωτογραφικό υλικό από το κίνημα "Occupy Libraries" 

Βιβλιοθήκες και σημεία των καιρών

Σημείο 1: "Σημειώσεις, θέματα sos, ύλες μαθημάτων..."

Και αν δεν καταλάβατε, μπορείτε να προστρέξετε στα τραπεζάκια της παράταξης που δημιούργησε την "Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη" σε ελληνικό Πανεπιστήμιο. Στόχος της ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης είναι "να παρέχει στους φοιτητές την καλύτερη δυνατή βοήθεια που θα χρειαστούν στις σπουδές τους".

Δηλαδή, να υποθέσω ή ότι τα μέλη της παράταξης δεν είναι φοιτητές αλλά κάποιοι σοφότεροι που μπορούν να βοηθήσουν τους καημένους τους φοιτητές να περνάνε τα μαθήματα ή/και ότι η Διοίκηση και οι διδάσκοντες του Πανεπιστημίου δεν παρέχουν τη δυνατότητα αυτή (δηλαδή δεν αναρτώνται οι ύλες των μαθημάτων και οι σημειώσεις στο διαδίκτυο μέσα από κάποια πλατφόρμα e-class κτλ.) ή/και ότι η βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου δεν παίζει κανένα τέτοιο ρόλο, δηλαδή, αυτό που λέμε το ρόλο της συμβολής στη μαθησιακή διαδικασία (learning organisation). 

Δεν έχει σημασία ποια είναι η παράταξη, ούτε ποιο είναι το Πανεπιστήμιο, αλλά δεν νομίζω ότι τα παραπάνω ισχύουν, ίσα ίσα πιστεύω ότι και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες έχουν τις υποδομές και έχουν ήδη αναπτύξει ηλεκτρονικές υπηρεσίες σαν αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω (και καλά θα κάνουν οι κυβερνώντες και οι περί αυτούς συμβουλάτορες, να το πάρουν υπόψη τους αντί να παριστάνουν τους κριτές και τους κατηγόρους για να δικαιολογήσουν το γκρέμισμα στο οποίο είναι τουλάχιστον είναι συνένοχοι). Και πώς αυτό το υλικό (π.χ. οι σημειώσεις) θα αναρτάται σε σελίδα παράταξης; Δεν αρκεί η ανάρτηση στην επίσημη σελίδα του τμήματος; Κι αν δεν έχουν αναρτηθεί εκεί, πώς θα αναρτηθούν σε σελίδα παράταξης; Και στο κάτω κάτω, εδώ δεν υπάρχουν πνευματικά δικαιώματα; 

Μα θα μου πείτε, υπόσχονται και θέματα "sos", μήπως υπόσχονται και ... θέματα; Μετά τις εκδρομές στη Μύκονο, τα πάρτυ στα Βαρελάδικα, τις ανακοινώσεις των διδασκόντων και τις οδηγίες για τους πρωτοετείς φοιτητές (υποκαθιστώντας τη γραμματεία, αλλά και τους φοιτητικούς συλλόγους), τώρα οι φοιτητικές παρατάξεις μοιράζουν και θέματα σος (πώς λέμε sauce, ketchup, mayonnaise...); 

Ξαναλέω, δεν έχει σημασία ποια είναι η παράταξη (ή μήπως έχει; εγώ πάντως δεν θα συμφωνούσα με το εν λόγω εγχείρημα απ' όποια παράταξη και αν είχε δημιουργηθεί), ούτε ποιο είναι το Πανεπιστήμιο, για τούτο και δεν παραπέμπω στο συγκεκριμένο ιστότοπο. Όμως, αναρωτιέμαι, ποιος είναι τελικά ο ρόλος της φοιτητικής παράταξης και του φοιτητικού συλλόγου (δεν μιλάω για ΕΦΕΕ βέβαια, άλλωστε τη σημαία του Πολυτεχνείου την κρατά - ως λάφυρο; - μια φοιτητική παράταξη). Και τι θα πεί ηλεκτρονική βιβλιοθήκη;

Μήπως μεγάλωσα και γίνομαι αυστηρή ( και ... ξεχνάω και παλιότερες αναντιστοιχίες ρόλων και έργων και λόγων);

Μήπως "ηλεκτρονική βιβλιοθήκη" μπορεί να είναι ό,τι δηλώσεις;

Σημείο 2: "Τα καταστήματα ... δημιουργούν δανειστικές βιβλιοθήκες"

Δεν έχει σημασία ποια είναι η αλυσίδα καταστημάτων, αν και όλοι τη γνωρίζουμε και χαιρόμαστε για το τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για το βιβλίο και τώρα για τις βιβλιοθήκες. Διάβασα ότι ήδη έχουν στηθεί δανειστικές βιβλιοθήκες στις εισόδους κάποιων ιδρυμάτων υγείας. Επειδή δεν ξέρω πώς λειτουργούν, αν απασχολούν βιβλιοθηκονόμους, αν έχουν συνεργασία με άλλες βιβλιοθήκες υγείας, αν έχουν συνεργασία με κάποιο φορέα βιβλιοθηκών, αναρωτιέμαι και ρωτώ. 

Μήπως "δανειστική βιβλιοθήκη" μπορεί να είναι ό,τι δηλώσεις;

Σημείο 3: Οι βιβλιοθήκες στα χωριά

Σαν μανιτάρια ξεφυτρώνουν μικρές και μεγάλες βιβλιοθήκες στα χωριά όλης της χώρας. Βιβλιοθήκες που στήνονται από την αγάπη και το μεράκι κάποιων κατοίκων, συλλογές βιβλίων, μερικοί υπολογιστές για να έχουν τα παιδιά πρόσβαση στο Διαδίκτυο, περιοδικά, φωτογραφίες, αρχειακό υλικό και εκδηλώσεις, πολλές εκδηλώσεις. Ευκαιρίες για συναντήσεις, αφηγήσεις, γνωριμίες, ανταλλαγές ψυχών... Βιβλιοθήκες όπου δίνεται η ευκαιρία για γνωριμία με την ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό κάθε τόπου.

Είναι όμορφες αυτές οι πρωτοβουλίες, δίνουν δύναμη στους ανθρώπους, και μάλιστα τώρα που όλοι νιώθουμε να υπάρχει αυτή η ανάγκη της φυσικής επικοινωνίας, της συνάντησης, του συναπαντήματος. Και είναι όμορφο που διαλέγουν οι άνθρωποι στα χωριά να φτιάχνουν βιβλιοθήκες, όχι απλά συλλόγους, αλλά βιβλιοθήκες, γιατί έτσι θεωρούν ότι κάνουν κάτι ανώτερο, ότι οι βιβλιοθήκες θα συμβάλουν σ΄αυτό το συναπάντημα... 

Μήπως η βιβλιοθήκη δεν είναι "ψυχής άκος" άλλωστε;

Σημείο 4: Οι βιβλιοθήκες σε περίοδο κρίσης

Να και μια ευκαιρία για τις βιβλιοθήκες. Αφού δεν μπορούμε να αγοράζουμε βιβλία όπως πριν, μπορούμε να δανειζόμαστε. Ξέρω, λάθος μήνυμα για τα βιβλιοπωλεία και τους εκδότες. Όμως, στην Αγγλία και τις άλλες χώρες με ισχυρή τη συνήθεια χρήσης βιβλιοθηκών εδώ και πολλές πολλές δεκαετίες, ποιο ήταν το λάθος μήνυμα;

Εγώ θα έλεγα, να διατίθεται κονδύλι για νέες αγορές στις βιβλιοθήκες, ώστε να αγοράζονται οι νέες εκδόσεις που πλέον σπανίζουν στις δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες. Και να γίνονται κοινές εκδηλώσεις βιβλιοθηκών με εκδότες και βιβλιοπωλεία, γιατί όχι, αρκεί να γίνεται με προσοχή, ιδιαίτερα στις μικρές τοπικές κοινωνίες.

Και να μια ευκαιρία για έρευνα: Έχει η κρίση επηρεάσει τη χρήση των βιβλιοθηκών; 

Και να ευκαιρίες για καμπάνιες, όπως αυτή της Θεσσαλονίκης με τις ημέρες βιβλιοθηκών.

Και να μια ευκαιρία οι βιβλιοθήκες να πάνε ακόμη πιο ενεργά στην κοινωνία, πέραν των συνεδρίων και άλλων εσωστρεφών εκδηλώσεων (όχι άχρηστων βέβαια και αυτών). 

Και η αρχή να γίνεται στα παιδιά. Τώρα, πώς αυτό θα το διαχειρίζονται οι διευθυντές των σχολείων, δεν το βλέπω καθαρά. Αλλά, να πάλι μια ευκαιρία για τις δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες, αλλά και τις βιβλιοθήκες των χωριών, να μια ευκαιρία συνεργασίας με τα σχολεία της περιοχής τους. 

Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι πρωτότυπες δικές μου ιδέες, υπάρχουν διάσπαρτες κυψέλες που αγωνίζονται, αυτενεργούν και δημιουργούν, παρά τα πενιχρά οικονομικά που διαθέτουν, με μέσα την αγάπη και το μεράκι να μας κάνουν να σηκωθούμε από τον καναπέ, να βγούμε από το σπίτι και να συνομιλήσουμε, να συνυπάρξουμε.

Μήπως η βιβλιοθήκη δεν είναι "ψυχής άκος" άλλωστε;

8ο Συνέδριο Ορολογίας 2011

Πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, 10-12 Νοεμβρίου, το 8ο Συνέδριο Ορολογίας της ΕΛΕΤΟ, όπως γίνεται κάθε δύο χρόνια από το 1997 (με αφετηρία βέβαια την ημερίδα  ΤΕΕ-ΕΛΟΤ/ΤΕ21 του 1992.


Το συνέδριο ήταν αφιερωμένο στον Μανόλη Τριανταφυλλίδη για τον οποίο μίλησε ο καθηγητής ΑΠΘ και Διευθυντής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (ιδρύματος Τριανταφυλλίδη) Γιώργος Παπαναστασίου με θέμα "Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ξενηλασία ή υποτέλεια. Ένας αιώνας μετά".


Στη διάρκεια του Συνεδρίου έγιναν σημαντικές ανακοινώσεις σε θέματα γλώσσας και ορολογίας, από έλληνες αλλά και ξένους επιστήμονες. Προσκεκλημένος ομιλητής ήταν ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, καθηγητής γλωσσολογίας Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Επιστημονικός συντονιστής στο Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών, που έδωσε διάλεξη με θέμα: Λεξικογραφία και ορολογία : Συμπεράσματα από τη σύγκριση δύο σύγχρονων νεοελληνικών λεξικών".


Επίσης, την τελευταία ημέρα οργανώθηκε συζήτηση με θέμα "Επιστημονική ορολογία και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ)".


Όλες οι παρουσιάσεις βρίσκονται:

http://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=140728.msg324889#msg324889
ή
http://www.youtube.com/playlist?list=PL0CF58918AE5EC670&feature=viewall

Τροχιές σε διασταύρωση - Γιάννης Ρίτσος

 Το φεγγάρι του Σεληνόφωτος

'Αφησέ με να 'ρθω μαζί σου.
Τι φεγγάρι απόψε!...
Είναι καλό το φεγγάρι
-δε θα φαίνεται που ασπρίσαν τα μαλλιά μου...
Το φεγγάρι θα κάνει πάλι
χρυσά τα μαλλιά μου.
Δε θα καταλάβεις.
'Αφησέ με να 'ρθω μαζί σου
'Οταν έχει φεγγάρι
μεγαλώνουν οι σκιές μες στο σπίτι,
αόρατα χέρια τραβούν τις κουρτίνες...
'Ενα δάχτυλο αχνό
γράφει στη σκόνη του πιάνου
λησμονημένα λόγια
-δε θέλω να τ' ακούσω.Σώπα...
Θα καθίσουμε λίγο στο πεζούλι,
πάνω στο ύψωμα
κι όπως θα μας φυσάει ο ανοιξιάτικος αέρας,
μπορεί και να φανταστούμε
κιόλας πως θα πετάξουμε...

.......................................

 Σαν σήμερα στις 11 Νοέμβρη 1990 έφυγε ο ποιητής.

Αξίζει να διαβαστεί η αλληλογραφία του με τον Άρη Αλεξάνδρου και την Καίτη Δρόσου:  

Τροχιές σε διασταύρωση. Επιστολικά δελτάρια της εξορίας και γράμματα στην Καίτη Δρόσου και τον Άρη Αλεξάνδρου, σε επιμέλεια της Λίζυς Τσιριμώκου, Άγρα 2008.

 

 

 

 

 

"Aυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ' τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,
αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο..."

 

 

Το μεγαλείο η Ελλάς! Ή και ... περιμένοντας τον Γκοντό (ή τον κοντό;)

"Το πρωτάθλημα αρχίζει, η εξέδρα πλημμυρίζει
γίνεται χαμός σε κάθε γκολ
Mα το ντέρμπι είναι στημένο, κι από πριν ξεπουλημένο
κι εσύ πνίγεσαι με δίχρωμα κασκόλ

Ελλάς, Ελλάς τι θα γίνει φίλε μου με μας
Ελλάς, Ελλάς μίλα μας και μη μας αγαπάς

Μπόρα είπες θα περάσει μα ο κόσμος τα 'χει χάσει
τα σκουπίδια δίνουν πάρτι στα στενά
Τα FM και τα κανάλια έχουν σφίξει σαν τανάλια
κι οι αφίσες φτύνουν μέλι με καρφιά

Ελλάς, Ελλάς τι θα γίνει φίλε μου με μας
Ελλάς, Ελλάς μίλα μας και μη μας αγαπάς

Μέσα σ' όλη αυτή τη δίνη όρθιο πες μου τι θα μείνει
σου φωνάζω μα εσύ δε μου μιλάς
Ψάχνεις για το μεγαλείο που σου μάθαν στο σχολείο
κι εγώ ξένος μετανάστης σου Ελλάς

Ελλάς, Ελλάς τι θα γίνει φίλε μου με μας
Ελλάς, Ελλάς μίλα μας και μη μας αγαπάς

Δε γουστάρω τα στημένα, έρχομαι ξανά σε σένα
δυο μαζί μπορούμε δωσ' μου δυο φιλιά
όλα μοιάζουνε χαμένα μα καλή μου έχω εσένα
παίρνω φόρα απ' τη δική σου αγκαλιά

Ελλάς, Ελλάς τι θα γίνει φίλε μου με μας
Ελλάς, Ελλάς μίλα μας και μη μας αγαπάς"

Στίχοι - Μουσική: Σταμάτης Μεσημέρης, το τραγούδησε υπέροχα ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου http://www.youtube.com/watch?v=i8luHZx5zNI (εδώ σε συναυλία τον Μάρτιο 2009, ένα μήνα αργότερα ο Σταμάτης Μεσημέρης έφυγε).

Κι εμείς ακόμη περιμένουμε, τι αλήθεια; Μετά τα πανηγύρια (γιατί αλήθεια;) κι αφού προτείναμε και θέση Αντιπροέδρου στον Πρόεδρο του Λάος που δεν τη δέχτηκε (για να μην έχει την τύχη του κ. Πάγκαλου;) κι αφού πανηγυρίσαμε που όλοι μαζί θα τα βρούμε (όχι η Αριστερά δεν θέλει, αλλά εντάξει τώρα..., κάπως έτσι έκανε τις δηλώσεις της σε ξένο κανάλι μία βουλευτής και υπουργικό στέλεχος της μέχρι τώρα Κυβέρνησης, περιχαρής που τα βρήκαν, τι αλήθεια βρήκαν και τι δεν βρίσκουν τόσες μέρες τώρα, άλλα λόγια ν΄αγαπιόμαστε δηλαδή...).

Έτσι, αξίζει να δούμε και να ξαναδούμε την παράσταση Περιμένοντας τον Γκοντό του Μπέκετ, φέτος στο Θέατρο Τέχνης, ένα πρωτότυπο θεατρικό εγχείρημα μόνο με γυναίκες http://www.theatro-technis.gr/NewPlayElement.aspx?PlayId=311. Εγώ πάντως θα  θυμηθώ και την παράσταση του 2008 στο θέατρο Τόπος Αλλού.

Ευτυχώς δεν υπάρχει μόνο η Ελλάς, υπάρχει κι η Ελλάδα που εκφράζεται, αγωνίζεται, δρά. Άκουσα στο Δεύτερο Πρόγραμμα τους Παγουρίστας  http://paguristas.gr/ να περιγράφουν τι κάνουν για την πόλη τους τα Γιάννενα (όπως και οι Πατρινίστας και οι Ελλαδίστας...). Άκουσα τους Γιατρούς του Κόσμου να μιλάνε για τους αποκλεισμένους του τόπου μας http://mdmgreece.gr/.

Και βέβαια, αρχίζει αύριο το 8ο Συνέδριο Ελληνική Γλώσσα και Ορολογία http://www.eleto.gr/gr/Conference08.htm, αφιερωμένο στο Μανόλη Τριαναταφυλλίδη. Η έναρξη θα γίνει αύριο το βράδυ στην Κεντρική αίθουσα του Πανεπιστημίου Αθηνών στις 7 το απόγευμα, οι εργασίες Παρασκευή και Σάββατο θα διεξάγονται στο Ευγενίδειο Ίδρυμα.

Πήρα την ιδέα για το τραγούδι από τον Βαγγέλη Κακατσάκη (http://petaxta.blogspot.com/2011/11/blog-post_08.html) , πραγματικά ήταν πολύ ταιριαστή η επιλογή (όπως πάντοτε άλλωστε).

Μαρία Κιουρί, μια σπουδαία γυναίκα, ένα ίνδαλμα

Δεν θυμάμαι ποιο ήταν ακριβώς το βιβλίο, ήταν πάντως η βιογραφία της Μαρίας Κιουρί, και ήταν αυτό που με επηρέασε ώστε να επιλέξω κατεύθυνση σπουδών. (Ήμουν και καλή μαθήτρια). Έτσι σπούδασα χημικός μηχανικός (και όχι χημικός που θα ήταν αναμενόμενο, για λόγους που μπορώ να εξηγήσω με τα μυαλά της εποχής, αλλά ούτε και αρχαιολόγος που το ήθελα επίσης πολύ και μέχρι τότε αυτό είχα ως πρώτη επιλογή ...)

Το 2010 που βρέθηκα στο Παρίσι, ο χώρος του Συνεδρίου που παρακολουθούσα ("Categorizing Human Experience, Classification in Languages and Knowledge Systems", πολύ ιδιαίτερο και ενδιαφέρον) ήταν κοντά, δίπλα σχεδόν στο Ινστιτούτο Pierre et Marie Curie του Πανεπιστημίου. Έτσι, καθημερινά περνούσα από δίπλα και καμάρωνα τις δύο μεγάλες φωτογραφίες στην τζαμαρία του ισογείου. Θυμόμουν τα εφηβικά μου χρόνια και τη λαχτάρα μου να μοιάσω στη γυναίκα εκείνη. Αστεία πράματα; Ε όχι, στην ηλικία εκείνη και στην εποχή εκείνη χρειαζόμασταν ινδάλματα και οράματα. Και γω είχα βρεί. Και τώρα χρειάζονται οι νέοι και τα αναζητούν. Τα εντοπίζουνν άραγε;

Το Ινστιτούτο Ραδίου (Pavillon Curie)  και το Μουσείο Curie στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού

Οι φωτογραφίες των δύο σπουδαίων χημικών δεσπόζουν στο παράθυρο του Ινστιτούτου

Ο δρόμος έχει τη δική του ιστορία....

Η Μαρία Κιουρί είχε γεννηθεί στις 7 Νοέμβρη 1867 στην Πολωνία. Ήταν μια σπουδαία γυναίκα.

Τα λόγια ρίχνουν καθεστώτα; Ή όταν θέλουν ανδρεία τα λόγια τα σοφά...

"... Ψυχικά εντόσθια, αυτό είναι όλο. Μπορείς να πείς πως υπάρχει και ο πόθος του Σουλτάνου, να λατρεύεις και να λατρεύεσαι τελείως μόνος αποκλείοντας όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Στην παλιά Ανατολή, γεννήθηκε έτσι το χαρέμι, και σήμερα έχουμε στη θέση του την οικογένεια, τον έρωτα και το σκύλο.  Και μπορώ να πώ πως η μανία μιας τέτοιας αποκλειστικής κατοχής ενός ανθρώπου , ώστε να μην μπορεί να πλησιάσει κανένας άλλος, είναι δείγμα προσωπικής μοναξιάς μέσα στην ανθρώπινη κοινότητα που ακόμα και οι σοσιαλιστές σπάνια την απαρνούνται. Εάν το δείς έτσι, δεν είμαστε τίποτε άλλο από μια αστική παρεκτροπή. Δες! Τι υπέροχο!..."

Βρήκα το παραπάνω απόσπασμα στον "Άνθρωπο χωρίς ιδιότητες" του Ρόμπερτ Μούζιλ (εκδ. Οδυσσέας, τ. ΙΙ, σελ. 328, μετάφραση από την Τούλα Σιετή που δυστυχώς έφυγε πρόωρα το 2010), κάνοντας το τέχνασμα που αναφέρει ο Κούντερα στο βιβλίο του "Η τέχνη του μυθιστορήματος" (εκδ. Εστία, 1996, μετάφραση Φίλ. Δρακονταειδής): "Οταν παίρνω στα χέρια μου αυτό το βιβλίο το ανοίγω πάντοτε στην τύχη, σε οποιαδήποτε σελίδα, χωρίς να με ενδιαφέρει τόσο αυτό που προηγείται ή αυτό που ακολουθεί. Κάθε απόσπασμα διαθέτει από μόνο του μια δική του αξία, μια δική του σοφία, που είναι πάντα εντυπωσιακή." (Παράθεση από το άρθρο του Θανάση Γιαλκέτση στην Ελευθεροτυπία 4/1/2004 "Γιατί διαλέγω τον Μούζιλ"). Οι συμπτώσεις με την ώρα που τα γράφω αυτά και με αυτά που παρακολουθώ να διαδραματίζονται στην πατρίδα μου απόψε και τόσες ημέρες τώρα είναι πραγματικά ανατριχιαστικές...

Ο Μούζιλ στο "Περί βλακείας" (εκδ. Δελφίνι, 1992), όπως σημειώνει πολύ όμορφα ο μεταφραστής του Γιώργος Κεντρωτής, πιστεύει ότι μέσω της πρόσδοσης νοήματος στα πράγματα, της νοηματοδοσίας, συγχωνεύονται το "εν τοις πράγμασι αντίκρυσμα του λόγου" με το νόημα. Γράφει:

"... Περιστασιακά είμαστε όλοι βλάκες, περιστασιακά, επίσης, πρέπει να ενεργούμε σαν τυφλοί, ή έστω, σαν μισότυφλοι, γιατί διαφορετικά ο κόσμος θα έπαυε να κινείται. Αλλά εάν ο κανόνας, που θα συναγόταν από τους κινδύνους της βλακείας, είναι "να απέχεις από κρίσεις και αποφάνσεις για ό,τι δεν πολυκαταλαβαίνεις", τότε είναι κάτι παραπάνω από ασφαλές ότι οι άνθρωποι θα παρέμεναν εσαεί αδρανείς!..."

Έχει ενδιαφέρον η ανάλυση του Γιώργου Κεντρωτή για τη νοηματοδότηση των πραγμάτων μέσω του λόγου, όπως γίνεται από τον Ρόμπερτ Μούζιλ, αλλά αντίστοιχα και από τον Τίτο Πατρίκιο στο ποίημά του Οι στίχοι, 3 από τη συλλογή "Αντικριστοί Καθρέφτες" (εκδ. Στιγμή, 1991):

Κανένας στίχος δεν ανατρέπει καθεστώτα

είχα γράψει πριν από χρόνια

κι ως σήμερα μου το καταλογίζουν.

Όμως οι στίχοι κάνουν τη δική τους τη δουλειά

δείχνουν τα καθεστώτα, τα κατονομάζουν

ακόμα κι όταν πάνε να εξωραϊστούν

ν΄ανακαινίσουν λίγο τη βιτρίνα

ν΄αλλάξουν επωνυμάι και ταμπέλα.

Μάλιστα οι στίχοι κάποτε πετυχαίνουν

σ΄απρόσμενες στάσεις τους ηγέτες

βέβαιους πως κανένας δεν τους βλέπει

με σώβρακο κιτρινισμένο κι ανοιχτό

πριν φορέσουν περισκελίδα ή παντελόνι

με καλαμέναι πόδια παντόφλες στραβοπατημένες

πριν βάλουν μπότες ή σκαρπίνια

με την κοιλιά να ξεχειλάει πριν τη ρουφήξουν

για να κουμπώσουν το αμπέχονο ή το σακκάκι

με τις μασέλες αφημένες στο ποτήρι

πριν ξαναπροβάρουν τον ιστορικό τους λόγο

με τα προγούλια τους να κρέμονται, τις λάπες

πριν θεληματικό υψώσουν το πηγούνι

πριν ατενίσουν πάντα νέοι το μέλλον.

Οι στίχοι δεν ανατρέπουν καθεστώτα

μα σίγουρα ζούνε πιο πολύ

απ΄ όλες τις καθεστωτικές αφίσες."

Είχαν, λέει, τη σοφία και την ανδρεία να λένε τα πράγματα με τ΄όνομά τους.


Ο Ρόμπερτ Μούζιλ γεννήθηκε  6 Νοεμβρίου 1880. Ανάμεσα στα άλλα, βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες τις αναφορές στον Μούζιλ, στην προσωπικότητά του, στις σχέσεις του με διανοητές της εποχής του όπως ο Χέρμαν Μπροχ και άλλοι, στον τρίτο τόμο της αυτοβιογραφίας του Ελίας Κανέτι Το παιγνίδι των ματιών (εκδ. Καστανιώτη, 2006). Άλλα βιβλία του που έχω είναι: Ο Κότσυφας (Διάττων, 1988), Δεσμοί (Νεφέλη, 1986), Τρεις Γυναίκες (Νεφέλη, 1985), Ο νεαρός Τέρλες (Ύψιλον, 1984).

"Αλληλεγγύη για βαθιά αυτοσυντήρηση κι ανάγκη"

...
Μα η καρδιά ανατινάζεται και φωνάζει: "Είμαι ο χωριάτης και πηδώ απάνω στη σκηνή κι επεμβαίνω στην πορεία του κόσμου!
Δε ζυγιάζω, δε μετρώ, δε βολεύομαι! Ακολουθώ  το βαθύ μου χτυποκάρδι."
...
Ξέρω τώρα. Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, λυτρώθηκα από το νού κι από την καρδιά, ανέβηκα πιο πάνω, είμαι λεύτερος. Αυτό θέλω. Δε θέλω τίποτα άλλο. Ζητούσα ελευτερία.
...
Μονάχα εκείνος λυτρώθηκε από την κόλαση του εγώ του που νιώθει να πεινάει όταν ένα παιδί της ράτσας του δεν έχει να φάει, και να σκιρτάει πασίχαρος όταν ένας άντρας και μια γυναίκα του σογιού του φιλιούνται.
...
Το ανηφόρισμα, ο πόλεμος με το αντίδρομο ρέμα, γεννάει τον πόνο. Μα ο πόνος δεν είναι ο απόλυτος μονάρχης. Η κάθε νίκη, η κάθε προσωρινή ισορρόπηση στο ανηφόρισμα γιομώνει χαρά το κάθε ζωντανό, που αναπνέει, θρέφεται, ερωτεύεται και γεννάει.
Μα μέσα από τη χαρά κι από τον πόνο αναπηδάει αιώνια η ελπίδα να ξεφύγουμε από τον πόνο, να πλατύνουμε τη χαρά.
...
Ποια είναι η ουσία του θεού μας; Ο αγώνας για την ελευτερία.
...
Γιατί ένας στα πέρατα τ' ουρανού και της γής αγωνίζεται. Ο Ένας. Κι αν χαθεί, εμείς έχουμε την ευθύνη. Άν χαθεί, εμείς χανόμαστε.
Να γιατί η σωτηρία του Σύμπαντου είναι και δική μας σωτηρία κι η αλληλεγγύη με τους ανθρώπους δεν είναι πια τρυφερόκαρδη πολυτέλεια παρά βαθιά αυτοσυντήρηση κι ανάγκη. Ανάγκη, όπως σένα στρατό που μάχεται, η σωτηρία του παραστάτη σου.
...
Η ανώτατη αρετή δεν είναι νά' σαι λεύτερος, παρά να μάχεσαι για ελευτερία.
...

Αποσπάσματα από την Ασκητική του Νίκου Καζαντζάκη που είχα σημειώσει με κόκκινο το Νοέμβρη του 1975. Πού να φανταζόμουν τότε που σημείωνα τα λόγια του για ελευτερία ότι θα τα ξανασκεφτόμουν μια μέρα σα σήμερα που λένε θα κριθεί αν θα έχουμε μόνιμη επιτροπεία!

Ποιά είναι η ουσία του θεού μας;
Ο Νίκος Καζαντζάκης έφυγε σαν σήμερα το 1957.

Το βάλς των χαμένων ποιητών

Ήθελα να γράψω για το βάλς των χαμένων ονείρων
 http://www.youtube.com/watch?v=8QUdX_Wx26g&feature=player_embedded#!

και αυθόρμητα μου ήρθαν οι χαμένοι ποιητές http://www.greektube.org/content/view/115358/2/

αλλά ήχησαν  τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής


"... έτσι
που πρέπει
- ίσως νάν κι ανάγκη απόλυτη -
να παραβάλω
την όλη
κατάσταση
μ΄ένα γυαλί
που όταν
βάζης
το μάτι
βλέπεις
ένα βαθύ
πηγάδι
και στο
βάθος
ένα
πουλί"

Στη μνήμη του ανθρώπου που έφυγε την περασμένη Πέμπτη (διαδηλωτή στο Σύνταγμα).

"Με τόσα φύλλα σου γνέφει ο ήλιος καλημέρα
με τόσα φλάμπουρα λάμπει, λάμπει ο ουρανός..."

Καλή βδομάδα.

Καλή δύναμη!

"Να καεί να καεί ... η Βουλή";!!!

Βρισκόμουν τις προάλλες στο κέντρο της Αθήνας και  μια ομάδα παιδιών, μάλλον μαθητές ήταν, διαδήλωναν μπροστά από τη Βουλή με το σύνθημα  "Να καεί να καεί το μπορντέλο η Βουλή". Και σκεφτόμουν, αυτά τα παιδιά αλήθεια αντιλαμβάνονται τι σημαίνει αυτό το σύνθημα; Αλλά, ακόμη περισσότερο, αυτοί που είναι μέσα στη Βουλή αντιλαμβάνονατι το μέγεθος της ζημιάς στη νεολαία όταν φωνάζει ένα τέτοιο σύνθημα;

Και αυτό είναι το πιο σοβαρό. Γιατί το Υπουργείο Παιδείας μοίρασε DVD αντί βιβλίων, ήδη στην πρώτη δημοτικού τα ... πρωτάκια έχουν μάθημα πληροφορικής, την περασμένη χρονιά μοίρασαν υπολογιστές στα γυμνάσια!!! Οποία νεωτερικότητα!

Γίναμε μοντέρνοι, όχι όμως και σύγχρονοι. Μας απασχόλησε γιατί τα ονόματα των αρχείων και των φακέλων στα DVD είναι με λατινικούς χαρακτήρες κι έτσι δεν αντιδράσαμε επί της ουσίας στην ίδια την ενέργεια του Υπουργείου και στα παιδαγωγικά/παιδευτικά ζητήματα που μπαίνουν (αφήνω βέβαια και τα οικονομικά!!!).  Κάνουμε και καμπάνιες φιλαναγνωσίας, προωθούμε και το ηλεκτρονικό βιβλίο, μιλάμε και για την ηλεκρονική δυνατότητα αναζήτησης πληροφοριών, κλείνουμε και τις σχολικές βιβλιοθήκες, όλα μαζί ένας αχταρμάς. Και τα παιδιά δεν εμπιστεύονται κανέναν και τίποτα. Τελικά, αυτά τα παιδιά τι μπούσουλα έχουν;

Τα χρώματα

του Νίκου Αντωνάτου

Όχι, δεν έμεινα βαμμένος
μήτε με τ' ουρανού όταν ξεχύθηκε

το μπλε

μήτε με των καιρών όσο περίσσεψε
το αίμα

Το χρώμα που το διάλεξα εγώ
ξεθώριασε σε άλλων χέρια
κι ό,τι απόμεινε είναι
ένα πρόσωπο που ξέρει
με τον δικό του τρόπο να κοκκινίζει
ακόμη

και για τις ίδιες πάντα αιτίες.

Για τις τις μέρες που έρχονται  και για όσα γίνονται για μένα χωρίς εμένα ...  

Διαβάζουμε ημερολόγιο μέσα από το Twitter: μια πρωτότυπη αξιοποίηση ιστορικού αρχείου

Τι ξέρουμε για την ιστορία της Σκωτίας και τους Ιακωβίτες; Τι ξέρουμε για την Επανάσταση «Σαράντα – Πέντε»; Ξέρουμε ότι οι σκωτσέζικες φούστες καταργήθηκαν από τους Άγγλους μετά την εξέγερση των Ιακωβιτών το 1745; Ποια ήταν οι σχέση των Στιούαρτ με τους Ιακωβίτες;

Να μια ευκαιρία να μάθουμε για την ιστορία της Σκωτίας και της Αγγλίας, για τις πολιτικές και θρησκευτικές τοποθετήσεις των ηγετών τους. Και αυτά μέσα από μια πρωτότυπη εφαρμογή του μικροϊστολογίου, του Twitter, που μπορεί να τιτιβίζει, με λίγα λόγια κάθε φορά, και να μας μαθαίνει αλλά και να μας κεντρίζει (γιατί όχι) να μάθουμε και περισσότερα ανατρέχοντας σε άλλες πηγές. Είναι μια πρωτότυπη εφαρμογή η αξιοποίηση του Twitter για την παρουσίαση ενός ημερολογίου.

Αυτό έκαναν τα Αρχεία της Βασιλικής Τράπεζας της Σκωτίας (Royal Bank of Scotland) που για 10 εβδομάδες θα μπορεί κανείς να διαβάζει το ημερολόγιο του John Campbell, αρχιταμία της Τράπεζας την εποχή της επανάστασης του 1745 (έχει εκδοθεί και σε βιβλίο με τα στοιχεία: The Diary of John Campbell: a Scottish banker and the ‘Forty-Five’, Royal Bank of Scotland, 1995). Σημειώνεται ότι οι Ιακωβίτες υπό τον Charles Edward Stuart είχαν καταλάβει το Εδιμβούργο για το διάστημα 16 Σεπτεμβρίου έως 1 Νοεμβρίου 1745, που ήταν και η τελευταία εξέγερσή τους, ξεκινώντας από τον προηγούμενο αιώνα με τους Στιούαρτ και το βασιλιά Ιάκωβο. Στο ημερολόγιο του Campbell μπορεί κανείς να διαβάσει τα γεγονότα όπως τα περιγράφει και τις ενέργειες που έκανε ο ίδιος για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα προκειμένου η τράπεζα να είναι ασφαλής, αλλά και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την όμορφη πόλη του Εδιμβούργου.

Τα Αρχεία έχουν τις πληροφορίες σε μορφή σελίδων Wiki (http://heritagearchives.rbs.com/wiki/Welcome_to_RBS_Heritage_Online),

ενώ έχουν δημιουργήσει και σχετικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα πάνω στο ίδιο θέμα (http://www.rbs.com/microsites/our-teaching-resources/content/curriculum-for-excellence/occupation-of-edinburgh/index.htm).

Διαβάζουμε το ημερολόγιο στο http://twitter.com/#!/JohnoftheBank για 10 εβδομάδες και ... παίρνουμε ιδέες. Καλή ανάγνωση.

Ας προσθέσουμε λοιπόν στον προβληματισμό μας στοιχεία για τις δυνατότητες, τις προϋποθέσεις, τα οφέλη και μη από τη χρήση των κοινωνικών δικτύων.

Η κυρία Νίνα έφυγε - στη μνήμη της Νίνας Σκανδάλη

Έφυγε από τη ζωή η Νίνα (Αλκμήνη) Σκανδάλη, η Καθηγήτρια Βιβλιοθηκονομίας, η ειδική της Τεκμηρίωσης, ο γλυκός άνθρωπος που έφερε στην Ελλάδα - μαζί με την Άννα Σολωμού - και μας έμαθε τι είναι η Τεκμηρίωση. Η κυρία Νίνα ήταν η δασκάλα. Και ήταν ένας γλυκός  και κομψός άνθρωπος, όλο ευγένεια, ακούραστη, δουλευταρού, και πολύ καλλιεργημένη. Πόσο χαιρόμουν όταν κουβεντιάζαμε για τις θεατρικές παραστάσεις και τις ταινίες που είχαμε δει (και είχε δει πολύ περισσότερες εκείνη) ή για τα βιβλία που είχαμε διαβάσει (και διάβαζε, διάβαζε συνεχώς ...).

Όσοι την είχαν καθηγήτρια στα ΤΕΙ θα έχουν να διηγηθούν πολλά και θα άξιζε να μας μεταφέρουν αυτό τον πλούτο. Για μένα, ήταν ο άνθρωπος της Τεκμηρίωσης, πάντα πλάι στην Αννούλα - τη Σολωμού. Στο ΤΕΕ μαζί στήσανε το 1976 το Γραφείο Τεκμηρίωσης, πρωτοποριακή δραστηριότητα για την Ελλάδα, έχοντας μεταφέρει όλη τη γνώση και την εμπειρία από τη Γαλλία όπου - αναγκαστικά  - ζούσαν την περίοδο της δικτατορίας. Το έργο του Τεχνικού Επιμελητηρίου συγκεντρώθηκε και οργανώθηκε επιστημονικά και σήμερα, χάρη στην πρωτοβουλία εκείνη, έχουμε τη δυνατότητα να αναζητούμε και να ανακτούμε πληροφορίες που αφορούν και/ή έχουν παραχθεί από το ΤΕΕ και από μηχανικούς. Η τεκμηρίωση περιελάμβανε περιγραφή, περίληψη (abstract) και λέξεις-κλειδιά (keywords), δεν είχε δηλαδή σε τίποτα να ζηλέψει από το έργο αντίστοιχων υπηρεσιών άλλων χωρών. Πρέπει δε να επισημάνουμε επίσης ότι χάρη στην πρωτοβουλία εκείνη αναπτύχθηκε, εξελίχθηκε και οργανώθηκε η τεχνική ορολογία στο ΤΕΕ, με τη συμβολή φυσικά και άλλων ανθρώπων (και η Μαίρη Παπαδάκη έχει φύγει, αυτή τόσο πρόωρα...)

Η κυρία Νίνα ήταν το πιο ενεργό και συνεπές μέλος της ΤΕ22, της Επιτροπής Τυποποίησης στην Τεκμηρίωση του ΕΛΟΤ που λειτουργεί με την υποστήριξη του ΤΕΕ. Εκείνη τελείωνε πρώτη τα κείμενά της, σε εκείνη ανατρέχαμε για κάθε απορία δική μας, εκείνη μας έλυνε τα προβλήματα και το δικό της κείμενο είχαμε σαν μπούσουλα για την απόδοση του τεράστιου προτύπου ISO 5127 (που μόλις πέρυσι τελειώσαμε) ακόμη και όταν, με δική της πρωτοβουλία, σταμάτησε να συμμετέχει στην Επιτροπή.

Από αριστερά η κυρία Νίνα, η Ματίνα Τσάφου, εγώ και η Μαρία Αραπάκη

Και βέβαια τα βιβλία της είναι αξεπέραστα, δεν έχουν ιστορική σημασία μόνο, είναι βασικά, απαραίτητα εγχειρίδια για τους βιβλιοθηκονόμους και για όσους θέλουν να έχουν μια συνολική ενημέρωση για το πεδίο της πληροφόρησης και τεκμηρίωσης, όπως το ονομάζει. Μακάρι να δίνονταν σε όλους τους φοιτητές, ας τα αναζητήσουν να τα διαβάσουν όσοι είναι στις βιβλιοθήκες. Έγραφε: "Η αποτελεσματικότητα των επιστημονικών πληροφοριακών δραστηριοτήτων εξαρτάται αφ' ενός από την ύπαρξη ενός καταρτισμένου και έμπειρου προσωπικού στα θέματα της Πληροφόρησης, αφ' ετέρου από την εξοικείωση όλων των επιστημόνων και τεχνικών με τις βασικές έννοιες και λειτουργίες της πληροφοριακής επιστήμης".

Η κυρία Νίνα (που ...  ήταν 5 ολόκληρα χρόνια μεγαλύτερη της Άννας της Σολωμού, έτσι μας έλεγε η Άννα και μεις γελούσαμε....) ήταν αγωνίστρια. Είχε περάσει και από τους φιλόξενους χώρους των  φυλακών και των ξερονησιών. Και όταν το 2002 πήγαμε "εκδρομή" πολλοί συνάδελφοι και φίλοι  στη Μακρόνησο (χάρη και στην πολύ καλή οργάνωση του Παναγιώτη του Σχίζα), είχε ετοιμάσει ένα  κείμενο για τις περιπτέτειές της, εκείνης και των άλλων γυναικών ,και εκεί μας το διάβασε και μείς δακρύσαμε.

Η κυρία Νίνα μας αφηγείται  τη ζωή στη Μακρόνησο, 2002

Ήταν ένας ωραίος άνθρωπος. Καλό ταξίδι κυρία Νίνα!

Στο σπίτι μου το Δεκέμβριο του 2005, όταν οργανώσαμε συνάντηση με  παλιά και νεότερα μέλη της ΤΕ 22 αλλά και άλλους συναδέλφους φίλους προς τιμήν της Άννας και της Νίνας (ήταν - χωρίς τήρηση καμίας σειράς - ο Γιώργος Μπώκος και η Γιάννα η Μανιάτη, η Η Ματίνα Τσάφου, η Βαλεντίνη Μονιάρου, η Στέλλα Χατζημαρή, η Νίκη Ζαχιώτη, η Γιάννα Δημοπούλου, η Ιωάννα Πολυδώρου, η Μαρία Αραπάκη, ο Παναγιώτης Σχίζας, ο Φίλιππας Τσιμπόγλου, η Ελευθερία Χαλβαδάκη, η Άννα Σκανδάλη, η Μαρία Γατσούλη, ο Βαγγέλης Καμαριωτάκης).

Η Βιβλιοθήκη στο Νίππος Αποκορώνου

Την Πανσέληνο του Αυγούστου, στις 13 Αυγούστου, διάλεξαν οι γυναίκες του Νίππους στον Αποκόρωνα Χανίων για να δεχτούν τους φίλους τους και να γιορτάσουν μαζί την έναρξη λειτουργίας της δανειστικής Βιβλιοθήκης του χωριού. Η Βιβλιοθήκη, έργο του Συλλόγου Γυναικών Νίππους "Περβολίτσια",  στεγάζεται στο πρώην νηπιαγωγείο. Διαθέτει πάνω από 2000 βιβλία, όλα δωρεές από Νιππιανούς αλλά και άλλους φίλους του χωριού και των ανθρώπων της, τα οποία έχουν καταχωρισθεί σε βιβλίο εισαγωγής και έχουν ταξιθετηθεί στα ράφια χωρισμένα σε γενικές θεματικές κατηγορίες. Ξεχωρίζουν τα βιβλία που αναφέρονται στην Κρήτη και συγκεκριμένα στην ιστορία της, στους ανθρώπους της, στους τόπους της, στη λαογραφία, στη μουσική και στα τραγούδια κτλ. Η συλλογή μπορεί να αποτελέσει σημαντική πηγή πληροφόρησης για όσους θέλουν να διαβάσουν για την Κρήτη (σημειώνεται ότι έχει βιβλία και ιστορικής σημασίας τα οποία δεν βρίσκονται πλέον στο εμπόριο), αλλά και πηγή ανάγνωσης λογοτεχνικών, ιστορικών και άλλων βιβλίων γενικότερου ενδιαφέροντος. Διαθέτει επίσης εγκυκλοπαίδειες, βιβλία μαγειρικής, καθώς και πολύ σημαντική συλλογή περιοδικών που εκδίδονται στην Κρήτη (όχι μόνο σύγχρονα, αλλά και παλαιότερων ετών, όπως τεύχη από την Κρητική Εστία και άλλα).
Η γιορτή έγινε στο προαύλιο του πρώην σχολείου, οι γυναίκες είχαν ετοιμάσει νηστήσιμες λιχουδιές (είναι ν' απορεί κανείς με τα τόσα διαφορετικά πιάτα που σερβίρονταν), όλο το χωριό - και ο Δήμος Αποκορώνου - συνέβαλε στην επιτυχία της βραδυάς, όλοι βοήθησαν, όχι μόνο  στα μαγειρέματα, αλλά και στο κουβάλημα, στο άσπρισμα, στο καθάρισμα, ήταν συγκινητική η εικόνα και μετά το τέλος της γιορτής πώς κινητοποιήθηκαν πάλι όλοι για να καθαρίσρι η αυλή και να μείνει όπως πρίν. Και ήταν συγκινητική η εικόνα των μικρών του χωριού, που πριν από λίγη ώρα χόρευαν ως συγκρότημα "Ακρίτες" και στο τέλος, με τις στολές ακόμη, μάζευαν τα τραπέζια μαζί με τις γυναίκες.

Και λοιπόν; Και μετά τι; Τί γίνεται με όλες αυτές τις βιβλιοθήκες στα χωριά;

Κατ'αρχήν γίνεται αυτό που μόλις περιέγραψα. Η συμμετοχή, η αλληλεγγύη, η συνεισφορά, η συνάντηση. Και μετά θα έρθουν και τ' άλλα. Ήδη, ιδέες πέσανε πολλές, να γίνει συνεργασία με τα σχολεία της περιοχής, να οργανωθούν βραδυές ανάγνωσης (ναι, δεν θα ήταν όμορφη μια βραδυά μαντινάδας;) κτλ, κτλ... Και με την ευκαιρία, να γνωρίσουμε τον τόπο μας και την ιστορία μας και να τιμήσουμε τους ανθρώπους της (πολύ καλή η αναφορά στο Ραφιόλι που έκανε το τοπικό κανάλι, πόσοι ντόπιοι ξέρουμε γιαυτό και δεν θα είχε ενδιαφέρον να ασχοληθούμε με την ετυμολογία των τοπωνυμίων και μια καλή ευκαιρία να ψάξουμε την ιστορία;). Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν άνθρωποι των γραμμάτων, πρόθυμοι να αξιοποιηθούν και να βοηθήσουν ουσιαστικά και με κάθε τρόπο, όπως η Μαρινέλλα Βλαχάκη (από τους σημαντικότερους δωρητές της Βιβλιοθήκης, συγγραφέας, ποιήτρια, ηθοποιός), οι ποιήτριες Ελένη Μαρινάκη, Αιμιλία Παπαβασιλείου, Στέλλα Αρκάδη), ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο Πολυτεχνείο Κρήτης Μένης Βαρουδάκης, ο καθηγητής Πληροφορικης στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο Σαράντος Καπιδάκης.

Καλοτάξιδη λοιπόν και αυτή η βιβλιοθήκη ...

Περισσότερα: 
http://www.haniotika-nea.gr/75646-%CE%94%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7%20%CF%83%CF%84%CE%BF%20%CE%9D%CE%AF%CF%80%CF%80%CE%BF%CF%82%20%20.html
http://petaxta.blogspot.com/2011/08/blog-post_22.html

Κάθε μήνα Αύγουστος (Χανιά)

Κοίτα σκοτεινιάζει.

Το λιμάνι φεγγάρι που ανάβει.

Κόκκινο το τζάμι

κι η ζωή μες το κύμα που σβήνει.

Δε μ' αφήνει...

Κάθε μήνας Αύγουστος, θάλασσα φωτιά,

τούτη η πόλη είναι εδώ για πάντα.

Κάθε μήνας Αύγουστος, τρέλα του Νοτιά.

Μέσα στα σοκάκια ξέφυγε η καρδιά,

εμείς θα 'μαστε εδώ για πάντα.

Πως ν' αντέξει ο θάνατος τέτοια μοιρασιά...

Πες μου, πόσο ακόμα,

το μελτέμι θα σπρώχνει κοντά σου.

Μέθυσε όλη η νύχτα

κι εγώ αλλάζω μορφή στα φιλιά σου

Στα φιλιά σου...

Στίχοι – Μουσική: Κώστας Λειβαδάς http://www.youtube.com/watch?v=qCMU1WyqHzE

Αύγουστος είναι

Αύγουστος είναι το τραγούδι του Νικόλα

και κάποια νύχτα στη ζωή που τα'χεις όλα

μια αγκαλιά και φορητό ραδιοφωνάκι

να παίζει Μάλαμα, Περίδη και Λιδάκη

Αύγουστος είναι και του Ρίτσου η σονάτα

αλλά μπορεί κι ένα χωνάκι σοκολάτα

του σεληνόφωτος αυτή η πανδαισία

να ξεγελιέσαι πως υπάρχει αθανασία...

Αύγουστος είναι ο ρεμβασμός του Σκιαθίτη

κι οι αναμνήσεις απ' το φως του Πανορμίτη

φλόγα κεριού σε ταπεινό προσκυνητάρι

με το σπαθί του Αρχαγγέλου στο θηκάρι.

Αύγουστος είναι και το δεύτερο φεγγάρι

προτού προλάβει ο Σεπτέμβρης να το πάρει

πέντε-έξι στίχοι που αγαπάς και τους θυμάσαι

είσαι κι εσύ που ξαγρυπνάς κι όταν κοιμάσαι

Στίχοι: Ηλίας Κατσούλης, Μουσική: Παντελής Θαλασσινός http://www.youtube.com/watch?v=0OSUdcd-ilQ

Και ο Αύγουστος του Νίκου Παπάζογλου http://www.youtube.com/watch?v=Ctt9UKG1DzE&feature=related

Και ο Αύγουστος του Οδυσσέα Ελύτη με το Βασίλη Γισδάκη, μουσική Μιχάλη Τρανουδάκη http://www.youtube.com/watch?v=LF0-flKMy6M&feature=related

και με τη Ρένα Κουμιώτη http://www.youtube.com/watch?v=9WTjL63r218

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά

κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά.

Αύγουστε μήνα και Θεέ σε σένα ορκιζόμαστε

πάλι του χρόνου να μας βρεις στο βράχο να φιλιόμαστε.

Απ΄την Παρθένο στον Σκορπιό χρυσή κλωστή να ράψουμε

κι έναν θαλασσινό σταυρό στη χάρη σου ν΄ανάψουμε.

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά

κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά.

Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι - Στη μνήμη Μιχάλη Κακογιάννη

Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι

κάποτε μου 'δινες, μόνο τη χαρά

μα τώρα πνίγεις τη χαρά στο δάκρυ

δε βρίσκω άκρη, δε βρίσκω γιατρειά

Φωτιές ανάβουνε μες στα δυο του μάτια

τ' αστέρια σβήνουνε όταν με θωρεί

σβήστε τα φώτα σβήστε το φεγγάρι

σαν θα με πάρει τον πόνο μου μη δει.

Στίχοι: Μιχάλης Κακογιάννης

Μουσική: Μάνος Χατζηδάκης

με τη Μαρίκα Νίνου: http://www.youtube.com/watch?v=PuKnRYYlu_E

με τη Μελίνα Μερκούρη: http://www.youtube.com/watch?v=FFyJ_YoE2Nk&feature=related από τη Στέλλα

Κώστας Καρυωτάκης και Σωτήρης Πέτρουλας: Εις μνήμην...

Κιθάρες

Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες

κιθάρες. Ο άνεμος όταν περνάει,

στίχους, ήχους παράξενους ξυπνάει

στις χορδές που κρέμονται σαν καδένες.

Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες.

Υψώνονται σαν δάχτυλα στα χάη,

στην κορυφή τους τ' άπειρο αντηχάει,

μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες.

Είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις,

χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε.

Στα νεύρα μας μπερδεύεται όλη η φύσις.

Στο σώμα, στην ενθύμηση πονούμε.

Μας διώχνουνε τα πράγματα, κι η ποίησις

είναι το καταφύγιο που φθονούμε.

Κώστας Καρυωτάκης (1896 – 1928)

Είμαστε Κάτι Ξεχαρβαλωμένες Κιθάρες, με το Χρήστο Θηβαίο σε μουσική Βασίλη Δημητρίου http://www.youtube.com/watch?v=EGLRnFEOUT4

 Σωτήρης Πέτρουλας

Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα

σε πήρε ο Λαμπράκης, σε πήρε η λευτεριά.

Μάρτυρες, ήρωες οδηγούνε

τα γαλάζια μάτια σου μας καλούνε.

Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα

Αηδόνι και λιοντάρι, βουνό και ξαστεριά.

Μάρτυρες, ήρωες οδηγούνε

τα γαλάζια μάτια σου μας καλούνε.

Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα

οδήγα το λαό σου, οδήγα μας μπροστά.

Μάρτυρες, ήρωες οδηγούνε

τα γαλάζια μάτια σου μας καλούνε.

Σωτήρης Πέτρουλας (1943-1965)

Στίχοι, Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης http://www.youtube.com/watch?v=EGLRnFEOUT4

Τα τριζόνια

Γιώργος Σεφέρης

Το σπίτι γέμισε τριζόνια
χτυπούν σαν άρρυθμα ρολόγια
λαχανιασμένα. Και τα χρόνια

που ζούμε σαν αυτά χτυπούν
καθώς οι δίκαιοι σιωπούν
σα να μην είχαν τι να πουν.

Κάποτε τ' άκουσα στο Πήλιο
να σκάβουνε γοργά ένα σπήλαιο
μέσα στη νύχτα. Αλλά το φύλλο

της μοίρας τώρα το γυρίσαμε
και μας γνωρίσατε και σας γνωρίσαμε
από τους υπερβόρειους ίσαμε

τους νέγρους του ισημερινού
που έχουνε σώμα χωρίς νου
και που φωνάζουν σαν πονούν.

Κι εγώ πονώ κι εσείς πονείτε
μα δε φωνάζουμε και μήτε
καν ψιθυρίζουμε, γιατί

η μηχανή είναι βιαστική
στη φρίκη και στην καταφρόνια
στο θάνατο και στη ζωή,

το σπίτι γέμισε τριζόνια.
 
Πρετόρια, 16 Γενάρη '42 
από το Ημερολόγιο Καταστρώματος Β' (1944-1945), αφιερωμένο στη Μαρώ  

(Με αφορμή την αναφορά στο ιστολόγιο του Βαγγέλη Κακατσάκη http://petaxta.blogspot.com/2011/06/blog-post_30.html)

Bloomsday - Οι Ιρλανδοί σήμερα γιορτάζουν και ταξιδεύουν

16 Ιουνίου 1904 - Η ... Οδύσσεια του Τζαίημς Τζόυς

"...Σκαρφαλωμένοι σε ψηλά σκαμνιά γύρω από τον πάγκο, με τα καπέλα ριγμένα πίσω, είτε καθισμένοι στα τραπέζια, ζητώντας περισσότερο ψωμί που δεν χρεώνεται, πίνοντας άπληστα, κατεβάζοντας σαν τον λύκο αμάσητη πλαδαρή τροφή, με τα μάτια έξω από τις κόγχες, σφουγγίζοντας υγρά μουστάκια. Ένας ωχρός ιδρωμένος νεαρός σκούπιζε ποτήρι, μαχαίρι, πηρούνι και κουτάλι με την πετσέτα του. Νέα εστία μικροβίων. Ένας άντρας με τη λιγδωμένη πετσέτα του περασμένη στο λαιμό του, σαν σαλιάρα μωρού, φτυάριζε θορυβωδώς σούπα στον οισοφάγο του. Ένας άλλος ξανάφτυνε στο πιάτο του, μισομασημένοι χόνδροι, δεν έχει δόντια για να τους μασήσει. Κόκκαλο από μπριζόλα στη σχάρα. Μπουκώνοντας το στόμα του για να ξεμπερδεύει γρήγορα. Λυπημένα μάτια μεθύστακα. Δαγκώνοντας περισσότερο απ’ όσο μπορεί να μασήσει. Έτσι είμαι κι εγώ; Να δούμε τους εαυτούς μας όπως μας βλέπουν οι άλλοι. Ο πεινασμένος είναι οργισμένος. Δόντι και σαγόνι που δουλεύουν. Μη! Ώχ! Ένα κόκκαλο! Εκείνος ο τελευταίος ειδωλολάτρης βασιλιάς της Ιρλανδίας, ο Κόρμακ, που μάθαμε στο σχολικό ποίημα, πνίγηκε από στραβοκατάπιωμα στο Σλέτυ, νότια του Μπόυν. Αναρωτιέμαι τι να έτρωγε. Κάτι που φέρνει λαιμαργία. Ο Άγιος Πατρίκιος τον προσηλύτισε στον Χριστιανισμό. Πάντως δεν τα κατάφερε να το καταπιεί ολόκληρο….» 

Από τις σκέψεις του κ. Μπλούμ, μπαίνοντας στο εστιατόριο του Μπάρτον, εκείνη την 16η Ιουνίου του 1904 στο Δουβλίνο. Όλη η μέρα σε ένα μυθιστόρημα - ποταμό, στον Οδυσσέα  του Τζέημς Τζόυς (μετάφραση Σωκράτη Καψάσκη, Κέδρος 1992).

Το σπίτι του Τζόυς στο Παρίσι (φωτογραφία δική μου, Μάιος 2011)

Για την Bloomsday στην Ιρλανδία και σε όλο τον κόσμο: http://www.jamesjoyce.ie/listing.asp?id=29

Μάνος Χατζιδάκης (1925 - 1994)

Εις μνήμην... Τα λόγια είναι περιττά.

Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι
κάποτε μου 'δινες, μόνο τη χαρά
μα τώρα πνίγεις τη χαρά στο δάκρυ
δε βρίσκω άκρη, δε βρίσκω γιατρειά.

Φωτιές ανάβουνε μες στα δυο του μάτια
τ' αστέρια σβήνουνε όταν με θωρεί
σβήστε τα φώτα σβήστε το φεγγάρι
σαν θα με πάρει τον πόνο μου μη δει.

Στίχοι: Μιχάλης Κακογιάννης, Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
http://www.youtube.com/watch?v=G2wBwHHIGtk

"Δεν φημίζεται η Ελλάδα για τις βιβλιοθήκες της". Αλήθεια, δεν φημίζεται η Ελλάδα για τις βιβλιοθήκες της;

Παρακολούθησα με πολύ ενδιαφέρον από το κανάλι της Βουλής τη συζήτηση που έγινε στις 8 Ιουνίου στο πλαίσιο της ενημερωτικής συνεδρίασης της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων σχετικά με την πολιτική του Υπουργείου Πολιτισμού (και Τουρισμού) για το βιβλίο. Παρόντες ήταν και μίλησαν ο Υπουργός κ. Γερουλάνος. καθώς και ο Πρόεδρος και η Διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ κ. Θεοδωρόπουλος και κ. Βελισσάρη αντίστοιχα.
Ενδιαφέρον και πολύ φλέγον το θέμα συνολικά, ενδιαφέροντα όσα ειπώθηκαν από τους υπεύθυνους του ΕΚΕΒΙ, όχι με πολύ ενδιαφέρον όλες οι τοποθετήσεις των βουλευτών, όμως εδώ θα ήθελα να σταθώ σε κάποια σημεία που αφορούν μόνο τις αναφορές στις βιβλιοθήκες.
Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι η συζήτηση κόντεψε να γίνει συζήτηση για τις βιβλιοθήκες. Εντοπίστηκε η έλλειψη σχολικών βιβλιοθηκών, εντοπίστηκαν τα προβλήματα στους εκδότες από την μη αγορά βιβλίων τους από τις βιβλιοθήκες ή από την μη πληρωμή τους για πώληση βιβλίων στις σχολικές βιβλιοθήκες. 
Σημειώθηκε ότι ο εκδοτικός οίκος Δημητράκου έκλεισε γιατί δεν υπήρχαν βιβλιοθήκες να αγοράσουν αντίτυπα από το όντως εξαιρετικά σημαντικό (το σημαντικότερο) λεξικό της ελληνικής γλώσσας.
Διατυπώθηκε η απουσία δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών.
Σημειώθηκε ότι το πρόγραμμα φιλαναγνωσίας που ήταν να ξεκινήσει πιλοτικά στην περιοχή της Ξάνθης καθυστερεί γιατί δεν υπάρχει δίκτυο βιβλιοθηκών και θα χρησιμοποιηθεί άλλος τρόπος προσέγγισης των αναγνωστών.
Σημειώθηκε από τον Υπουργό ότι το θέμα των βιβλιοθηκών είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας και συμφωνήθηκε από όλους ότι είναι χρήσιμο να επιδιωχθεί συνεδρίαση με την παρουσία και της Υπουργού.
Υποστηρίχτηκε - και μάλλον πρέπει να συμφώνησαν οι παρευρισκόμενοι - ότι "δεν φημίζεται η Ελλάδα για τις βιβλιοθήκες της". 


Και αναρωτιέμαι, τί δεν μου άρεσε στα παραπάνω; Μα η γκρίνια και η απόκρυψη του πραγματικού προβλήματος. 
Αλήθεια το πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει, δεν φημίζεται να έχει βιβλιοθήκες; Πραγματικά αναρωτιέμαι, πόσοι αναζήτησαν κάτι και δεν το βρήκαν σε κάποια βιβλιοθήκη; Ή μήπως δεν αναζήτησαν; Αν έκαναν λόγο για τη χρήση των βιβλιοθηκών, για την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας από την πολύ μικρή ηλικία και τη συμβολή των σχολείων και των βιβλιοθηκών τους, θα το συζητούσα. Και κάτι άλλο. Τόση αναφορά για τις σχολικές βιβλιοθήκες, αλλά καμια αναφορά γιατί δεν λειτουργούν. Και γιατί κλείνουν ή συρρικνώνονται οι δημόσιες και οι δημοτικές. Και τι προϋπολογισμός δίνεται για τις βιβλιοθήκες.


Και καμια αναφορά στους ανθρώπους των βιβλιοθηκών. Αλήθεια, πόσο είναι γνωστό πώς (απο)στελεχώνονται οι βιβλιοθήκες, πόσοι βιβλιοθηκονόμοι είναι άνεργοι, πόσοι ετεροαπασχολούνται (αν είναι "τυχεροί" να απασχολούνται). 

Θα περίμενα  την αντίδραση της Ένωσης, αλλά και των σχολών βιβλιοθηκονομίας. Εκτός αν τελικά συμφωνείται ότι το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχουν βιβλιοθήκες στην Ελλάδα. 
Και βέβαια, θα περιμένω την επανάληψη της συζήτησης στη Βουλή και τη διεκδίκηση εκπροσώπησης και των βιβλιοθηκονόμων.


Και επειδή ακούστηκε στη συζήτηση ότι οι σχολικές βιβλιοθήκες είναι η καρδιά, και συμπληρώνοντας πάνω στην αναφορά της Ένωσης στο Μακρυγιάννη, θα παραθέσω απόσπασμα από Επιστολή του Αδαμάντιου Κοραή που αναφέρεται στις βιβλιοθήκες (από τα Χρυσά Έπη, εκδ. Ακαδημία Αθηνών, 1934):


"Θέλετε να ευδοκιμήση το σχολείον σας; πρέπει να αρχίσετε από το να καταστήσετε Βιβλιοθήκην καλήν και πλουσίαν, ανάγκη δεν είναι να την κάμετε παρευθύς τοιαύτην, ανάγκη όμως είναι να την αρχίσετε. Αρκετόν είναι κατά το παρόν να διορίσετε ένα αριθμό γροσίων, όσα σας συγχωρούν αι περιστάσεις, εις αγοράν των αναγκαιοτέρων. Έπειτα μίαν ετήσιον ποσότητα να εξοδεύωνται κατ' έτος εις την αύξησιν της Βιβλιοθήκης. Διδάσκαλος χωρίς βιβλία είναι ράπτης χωρίς βελόνας, χωρίς ψαλίδια, χωρίς κλωστήν".

Και αλλού γράφει πάλι:

"Αν ο αυτού (εν Χίω)  Ρ. και ο προσδοκώμενος Π. είναι, ως τους λέγεις, φίλοι της πατρίδος και του Γένους όλου και αληθινοί μετ' επίγνωσιν ζηλωταί, κοινώνησέ τους ότι το οποίον έγραφα και εσυμβούλευα εις τους συμπατριώτας μετακένωμα της γνώσεως και επιστήμης εις τα κολοκύνθιά μας (τας κεφαλάς ημών ούτως ονομάζω) άλλως να γένη δυνατόν δεν είναι πλήν με καλούς διδασκάλους και με πλουσιωτάτην βιβλιοθήκην".


Όμως αυτά όλα τα γνωρίζουμε και συμφωνούμε, το 2011 τι κάνουμε παραπέρα;