Στο δρόμο της ελπίδας και της αξιοπρέπειας, στο δρόμο της Αριστεράς!

"Αγαπητοί πολίτες, στόχος μας είναι να καταγγείλουμε τη διεστραμμένη πορεία της σημερινής τυφλής πολιτικής που μας οδηγεί σε καταστροφές και να προτείνουμε έναν δρόμο σωτηρίας".

Έτσι ξεκινούν το βιβλίο τους με τίτλο "Ο δρόμος της ελπίδας" οι δύο γέροντες σοφοί από τη Γαλλία Στεφάν Εσσέλ και Εντγκάρ Μορέν.*  Στο μόλις 85 σελίδων βιβλίο τους (που στη Γαλλία εκδόθηκε το 2011 με τον τίτλο Le chemin de l'espérance), καταθέτουν τις σκέψεις τους, καταστάλαγμα μιας ζωής στοχασμών και αγώνων για ελευθερία και δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα. Μιλούν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι λαοί σε όλο τον κόσμο και προτείνουν ένα δρόμο "προς μια καινούρια πολιτική για όλη την Ευρώπη, η οποία μπορεί να δώσει μια σωτήρια προοπτική", ένα δρόμο του εύ ζήν, μακριά από "τα πλοκάμια του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού και τη βαρβαρότητα των εθνοτικών εκκαθαρίσεων".

Επιθυμούμε, γράφουν, την αναγέννηση μέσω των τεσσάρων πηγών που τροφοδοτούν την αριστερά: την ελευθεριακή (ελευθερία των ατόμων), τη σοσιαλιστική (βελτίωση της κοινωνίας), την κομμουνιστική (κοινοτική αδελφότητα) και την οικολογική (αποκατάσταση της σχέσης με τη φύση και τη Μητέρα-Γη).

Η παγκοσμιοποίηση, η ανάπτυξη και η δυτικοποίηση είναι, λένε, οι τρεις όψεις του ίδιου φαινομένου, του φιλελευθερισμού. Μιλούν για τη Γή-Πατρίδα που θ' αγκαλιάζει και θα σέβεται τις επιμέρους πατρίδες. Προτείνουν την ανάπτυξη της αλληλεγγύης και της πολιτιστικής γονιμότητας που ευνοεί η παγκοσμιοποίηση, διασώζοντας όμως ταυτόχρονα και και τη ζωτική αυτονομία σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Πρέπει να μειώσουμε, λένε, την οικονομία του περιττού και της επιφανειακότητας, να προτείνουμε όχι τη διαιώνιση της τυποποιημένης δυτικοποίησης αλλά μια πολιτική για όλη την ανθρωπότητα.


Υπάρχει, λένε, έλλειμμα αγάπης και συμπόνοιας, έλλειμμα κατανόησης, υπάρχει ηγεμονία της ποσότητας αγαθών έναντι της ποιότητας ζωής.

Δεν μένουν στις διαπιστώσεις, αλλά κάνουν προτάσεις για την καινούρια πολεοδομία-χωροταξία, για την απογραφειοκρατικοποίηση και την ανάπτυξη πρωτοβουλιών, για την παιδεία, για την πολιτική νεολαίας, για την εργασία και για ένα ευρωπαϊκό New Deal με έργα υποδομής που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και θα ωθήσουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας αντίθετα με τις πολιτικές λιτότητας, για θέματα οικονομίας, για την πολιτική εξανθρωπισμού και προσοχής για κάθε πολίτη, για την πολιτική αξιοπρέπειας προς κάθε πολίτη!

Μιλούν για την παιδεία που μαθαίνει τους ανθρώπους πώς να ζουν, για τη γνώση που ενώνει τη σκέψη και δεν την κατακερματίζει, για την αισθητική παιδεία και την αισθητική της καθημερινότητας.

Τα λόγια τους είναι τόσο επίκαιρα. Επίκαιρα για τη Γαλλία με την έξαρση του ισλαμικού φανατισμού και το χτύπημα στο Charlie Hebdo. Επίκαιρα για την Ελλάδα και το πείραμα της αριστερής ανατροπής που ελπίζουμε στο ξεκίνημά της από την επόμενη Δευτέρα. Επίκαιρα για όλη την Ευρώπη γιατί αυτή η ανατροπή ελπίζουμε να δώσει το έναυσμα για μια νέα κατάσταση.

Οι δύο Γάλλοι στοχαστές τελειώνουν το μανιφέστο της ελπίδας με μια προτροπή:

"Έχουμε ανάγκη από μια καινούρια πολιτική θέλησης για ζωή που να μας απαλλάξει από την απάθεια και τη θανάσιμη παραίτηση."

Αυτή την Αριστερά θέλουμε, σ΄αυτήν πιστέψαμε εδώ και δεκαετίες, γι΄αυτήν ελπίζουμε από τις 26 του Γενάρη μέσω του Σύριζα. Ή τουλάχιστον, σ΄αυτή την Αριστερά πιστεύω εγώ, σ΄αυτήν πίστευα και πριν από 40 και πριν από 26 χρόνια.

Σ' αυτή την Αριστερά ελπίζω ακόμη. Ακόμη κι αν υπάρχουν κάποιοι προβληματισμοί. Επιφυλάσσομαι ελπίζοντας, όπως εύστοχα τελείωνε το άρθρο του με τίτλο "Το χαρούμενο και λυπηρό στρίμωγμα της Αριστεράς" στην Αυγή τον περασμένο Σεπτέμβρη ο Δημήτρης Σεβαστάκης.

Ας ελπίζουμε λοιπόν σε ένα εύ ζήν όπως το οραματίστηκαν οι Εσσέλ και Μορέν, γιατί

"το αστραφτερό μέλλον έχει πεθάνει, μπορούμε όμως ν' ανοίξουμε το δρόμο στο εφικτό μέλλον".

-----------------------

* Οι δύο συγγραφείς είναι σημαντικές προσωπικότητες της Γαλλίας. Ο Στεφάν Εσσέλ (1917-2012) έγινε γνωστός στην Ελλάδα και από τα "Αγανακτήστε" και "Αγωνιστείτε". Ο Εντγκάρ Μορέν (1921- με καταγωγή και από Θεσσαλονίκη), για πολλά χρόνια επικεφαλής του Εθνικού Κέντρου Ερευνών της Γαλλίας CNRS, είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων κοινωνικού και πολιτικού ενδιαφέροντος, από τα οποία έχω διαβάσει επίσης τα "Η Μέθοδος" και "Τα Δαιμόνια μου").

Για το Νίκο Πλουμπίδη: Σε τούτη την πατρίδα τί γυρεύω, με μισθοφόρους και πραιτωριανούς...

Αρχείο οικογένειας Νίκου Πλουμπίδη, επιμέλεια: Αλέκος Π. Ζάννας, Μουσείο Μπενάκη, 2008

Το αρχείο του Νίκου Πλουμπίδη δόθηκε στα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη το 2005 από τον γιο του Δημήτρη. Ήταν το αρχείο που φύλαγε η μητέρα του Ιουλία Παπαχρήστου - Πλουμπίδη μετά την εκτέλεσή του το 1954.

Όπως γράφει ο Ζάννας στην εισαγωγή, μέσα από τα έγγραφα διαφαίνεται η φροντίδα αλλά και "η αγωνία της οικογένειας για τη διάσωση του υλικού, που θα επέτρεπε την αποκατάσταση του ονόματός του". Αναφέρεται επίσης στις τρεις ξεχωριστές προσωπικότητες, Βελουχιώτη, Μπελογιάννη και Πλουμπίδη, για τους οποίους γράφει ότι ανήκουν "στο μεταπολεμικό πάνθεον των μαρτύρων της κομμουνιστικής αριστεράς" και ότι "στην προσωπική τους ιστορία εμφανίζεται στην πράξη αυτό που ονομάζουμε σταλινισμό".

Το βιβλίο περιέχει χρονολόγιο, περιγραφή του αρχείου και φωτογραφίες.

.....................................

Κινήσαμε για μακρινό ταξίδι
κι η νύχτα φαρμακώνει τα φιλιά
ποιος κόσμος μας κρατάει και ποιο σανίδι
απόψε που δικάζουν τον Πλουμπίδη.
Οι λύκοι αγκαλιά με τα σκυλιά, οι λύκοι αγκαλιά με τα σκυλιά.

Σε τούτη την πατρίδα τί γυρεύω,
με μισθοφόρους και πραιτωριανούς.

(από τα Τροπάρια για φονιάδες, σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου και μουσική του Θάνου Μικρούτσικου. Ολόκληρος ο δίσκος εδώ) 

Σαν αύριο, 14 Αυγούστου, εκτελέστηκε ο Νίκος Πλουμπίδης, πριν από εξήντα χρόνια, στο Δαφνί. Νωρίτερα, πριν από δύο χρόνια, είχε προσπαθήσει να γλυτώσει το Νίκο Μπελογιάννη από την εκτέλεση. Ήταν μια εξαιρετική περίπτωση ανιδιοτελούς σύντροφου αγωνιστή.

Το κόκκινο μπαλόνι - Καλό μήνα!

Πρώτη του μήνα σήμερα. Πρώτη του καλοκαιριού.  Σα σήμερα μας εσκοτώσανε οι Γερμανοί, μου είπε πρωί πρωί η μάνα μου. Στο χωριό της, το Κυρτωμάδω, κάνουν σήμερα εκδήλωση όπως και κάθε χρόνο. Είναι ένα από τα χωριά του κάμπου της Κυδωνίας Χανίων που ξεκλήρισαν οι Γερμανοί εκείνες τις αποφράδες μέρες του '41. Κάνουν εκδηλώσεις για να θυμούνται. Όπως γίνονται και στ' άλλα χωριά εδώ γύρω. Όπως γίνονται στη Βιάννο, στην Κάνδανο, στα Καλάβρυτα, στο Δίστομο, στο Κομμένο... Για να θυμούνται οι μεγαλύτεροι και να μην ξεχνούν, και για να μαθαίνουν οι νεότεροι, και να μην ξεχνούν. Άραγε, υπάρχει μνήμη; Φοβάμαι πως είναι ζητούμενο των καιρών...

Αλλά, για να ξεκινήσουμε όμορφα το μήνα και επειδή "Δεν θέλουμε θλιμμένους στη γιορτή μας", όπως πολύ όμορφα γράφει ο Θεόδωρος Τσελεπής στο χθεσινό Δρόμο της Αριστεράς, προτείνω να δούμε μια τρυφερή γαλλική ταινία του 1956.

Γιατί αριστερός, γράφει ο Τσελεπής, "πρώτα από όλα και πάνω από όλα, είναι αυτός που αγαπά τη ζωή και ζει με αισιοδοξία την κάθε της μέρα... [είναι αυτός] που ερωτοτροπεί με την ουτοπία, [...] που θέλει το αδύνατο, [...] που παλεύει καθημερινά να αλλάξει την μοίρα του...

Ενα μικρό αγόρι βρίσκει ένα κόκκινο μπαλλόνι και μ' αυτό τριγυρίζει στους δρόμους του Παρισιού. Η ταινία άρεσε τότε, είχε μάλιστα βραβευτεί στις Κάννες. Η διάρκειά της είναι λίγο παραπάνω από μισή ώρα. 

Ας απολαύσουμε λοιπόν τις περιπλανήσεις του μικρού στο Παρίσι της δεκαετίας του '50, την ίδια εποχή που η Αριστερά στην Ελλάδα έγινε για πρώτη φορά Αξιωματική Αντιπολίτευση...

Πρώτη φορά Αριστερά!

Δεν είναι λίγο. Εγώ τουλάχιστον έτσι το νιώθω απόψε, νιώθω τη χαρά που δεν ένιωσε ο πατέρας μου ας πούμε, που ψήφιζε μια ζωή Αριστερά μα ποτέ δεν χάρηκε ένα βράδυ εκλογών.  Κι εγώ, μια το 2012 και άλλη μια απόψε, ένιωσα όμορφα, χάρηκα. Δεν είναι λίγο, δεν σκέφτομαι τί θα γίνει, μπορεί έτσι και μπορεί αλλιώς, εύχομαι να μη γίνουν αλλιώς τα πράγματα, όμως αυτά τ' αφήνω (προς το παρόν) για τους γκρινιάρηδες (καλοπροαίρετους και κακοπροαίρετους)  ...σκεπτικιστές.

Για την ώρα, χαίρομαι.
Πρώτη φορά Αριστερά! Δεν είναι λίγο. Έστω κι έτσι. Να βγούν οι εφιάλτες και τα φαντάσματα που φοβόταν ο κ. Σαμαράς και να γίνουν ελπίδα και γέλιο και προσδοκία. Αυτό ζητάμε. Η νέα γενιά μπορεί να γίνει καλύτερη από τη δική μας.

Μες στα πανηγύρια της αποψινής βραδυάς, ας παραθέσω λίγες γραμμές από την Καντάτα του αγαπημένου μου ποιητή Τάσου Λειβαδίτη  (αντιγραφή από την έκδοση 1991 του Κέδρου, αξίζει όμως να διαβαστεί ολόκληρη):

......................

Α, οι ηλίθιοι, που πήγαμε και χαθήκαμε στη ξενιτιά,

     κάτω απ' τα τείχη της Ιερουσαλήμ, ή στην παλιά

     πολυτραγουδημένη Τροία

χωρίς κανένας Όμηρος να πεί κάτι για μας. Μα νά,

     που όπως ύστερ' από καιρό μπαίνει κανείς στο σπί-

    τι που του λήστεψαν, ανοίγουμε δακρύζοντας και

    μπαίνουμε

στην Ιστορία.

.......................

Και τότε είδαμε τη γη που χρόνια ψάχναμε, πως δεν

    την έγραφε κανένας χάρτης κι ουδέ καμμιά ΓΡαφή

    τραγουδούσ' εκείνη.

Και χτίσαμε την πιο μεγάλη ήπειρο μέσα μας. Και την

    καλέσαμε: αδερφωσύνη.

.............................

Η σημαία μας είναι αγέρωχη σαν τη φαρέτρα

η σημαία μας είναι αναμάρτητη σαν τις μητέρες

η σημαία μας είναι σκληρή σαν το Θεό -

Κι ω μή, μή μας στερήσεις ποτέ, ώ άγια, γλυκειά ζωή

την αγάπη μας για σένα.

Γιατί, αλήθεια, φίλοι μου, πέστε μου, τί άλλο είναι, λοι-

     πόν, η παντοδυναμία

απ' την απέραντη τούτη δίψα. Νάσαι τόσο πρόσκαιρος,

     και να κάνεις όνειρα

τόσο αιώνια!

Ποια Αριστερά;

Για μια  "ερωτεύσιμη και φρέσκια, αλλά και έξυπνη και έντιμη" Αριστερά

Αντιγράφω το άρθρο του καθηγητή Δ. Σεβαστάκη  για την Αριστερά όπως πρέπει να είναι. Αν και γράφτηκε την ημέρα των εκλογών και πριν βγάλουν αποτελέσματα οι κάλπες, πάντοτε αλλά και ιδιαίτερα αυτές τις μέρες, οι παρατηρήσεις του είναι όχι απλά ενδιαφέρουσες αλλά πολύ περισσότερο και από χρήσιμες.

--------------------

Ο θρίαμβος και η αντίρρηση

του Δημήτρη Σεβαστάκη*

Η Αριστερά θα 'πρεπε να συγκεντρώνει και να μετουσιώνει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την παραίτηση, την απότομη και συνήθως άσφαιρη τσαντίλα, σε κάτι πιο λόγιο, περισσότερο διαρκές, λιγότερο ναρκισσιστικό, βαθύτερα πολιτικό.

Κι όμως οι εκλογές δεν μεταβάλλουν και πολλά στη μικρή μέρα, τη μέρα του φτωχού. Δεν τροποποιούν τις φαντασιώσεις του μαζικού, χαμηλού ανθρώπου που χωρίς σοβαρά συναισθηματικά επιχειρήματα κοιτάζει προσεκτικά τις κρεμασμένες εφημερίδες, τις ημερομηνίες λήξης στα ράφια, κάνει αργά και διστακτικά κάθε αγορά, τρίβει σφιχτά τα ελάχιστα χαρτονομίσματα, ιδρώνει τα ψηφοδέλτια. Αυτού του πολίτη που όλα του φαίνονται τεράστια και ιλιγγιώδη: η μέρα, τα ψώνια, οι μετακινήσεις. Αυτού του τελειωμένου κατοίκου της πόλης που είναι εύθραυστος, που δεν τα πήρε απάνω του όταν οι πασόκοι κανιβάλιζαν με τις τοπικές, τους δήμους, τις υπηρεσίες και τις εργολαβίες, όταν οι νεοδημοκράτες τσαλαβουτούσαν στερημένοι και άστατοι, όταν οι χειρότεροι από όλους, οι καιροσκόποι, έχωναν το λαδωμένο χέρι τους παντού, στις τσέπες και στις ηθικές. Αυτού του πολίτη που δεν του περισσεύει να συμπονέσει, να συγκινηθεί, να δει τον άλλον, να σκεφτεί τον νέο. Οι εκλογές δεν αγγίζουν τον στεγνωμένο, μικρό, φοβισμένο, που προσπαθεί να θυμηθεί όχι για να ιστορηθεί αλλά μόνο για να δραπετεύσει, για να μη ζήσει την αδιακύμαντη ημερήσια οδύνη.

Όλοι οι κόμβοι εξουσίας είναι πιασμένοι. Από τους γρήγορους, τους καπάτσους, τους αδίστακτους. Αυτός ο πολίτης πάντα περισσεύει. Ναι. Ψήφος αριστερής εμπιστοσύνης. Αυτή η ψήφος θα 'πρεπε να είναι η ψήφος μέριμνας και έννοιας γι' αυτόν τον άνθρωπο. Τον μόνο της πόλης, τον έρημο της ιστορίας, που δεν έζησε κανένα έπος, καμιά μεγάλη αλήθεια και που πάντα ήταν απ' έξω. Αυτόν τον χαμηλής έντασης, υψηλής λύπης, βαθιάς παραίτησης πολίτη. Οι εκλογές όμως περνάνε δίπλα του. Αστοχούν. Ο Θεσμός είναι αναίσθητος, θαμπός, τυλιγμένος σε μια τελεστική και υψηλόφωνη ζελατίνη. Η Αριστερά κανονικά θα 'πρεπε να είναι το περιεχόμενο μιας τέτοιας αποκατάστασης. Όχι να χρηματίσει τον παραιτημένο, το υπόλειμμα της νόθας μεταπολεμικής και ιδίως μεταδικτατορικής αστυφιλίας, όχι να του αποκαταστήσει το χαμένο λαϊκό κύρος του, αλλά να τον κάνει να ξαναγαπήσει, να αναθαρρήσει. Να μπορέσει να του ξυπνήσει το κοιμισμένο νεύμα προς τον άλλο, να τον ωθήσει ώστε να ξαναδεί με τόλμη τα βήματα στο χαλασμένο πεζοδρόμιο που όμως κάπου οδηγούν.

Η Αριστερά θα 'πρεπε να συγκεντρώνει και να μετουσιώνει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την παραίτηση, την απότομη και συνήθως άσφαιρη τσαντίλα, σε κάτι πιο λόγιο, περισσότερο διαρκές, λιγότερο ναρκισσιστικό, βαθύτερα πολιτικό. Η Αριστερά θα 'πρεπε να είναι η μεγάλη ηθική δύναμη που γίνεται πολιτικά έγκυρη μέσα από αυτήν την αποκατάσταση. Κι όμως. Βλέπει κανείς στον λόγο της το μεγάλο αφήγημα -ξέπνοο και ελπιδοφόρο-, δεν βλέπει καθαρά το άγγιγμα. Βλέπει κανείς στον λόγο της Αριστεράς τη ρητορική του «άλλου», την αλληλέγγυα εκφώνηση, δεν διακρίνει εύκολα τη γενναιόδωρη και νοημένη χειρονομία.

Μπορεί να είμαι πνεύμα αντιλογίας και να διστάζω τώρα που η Αριστερά πάει καλά, που αναλαμβάνει επιτέλους την ισχύ, έστω και χωρίς ιδεολογική ωρίμανση και πυκνότητα. Μπορεί να επιφυλάσσομαι από μια γρουσούζα, παιδική σχεδόν, καχυποψία ότι αυτός που τρέμει από φιλόδοξη ωραιοπάθεια, θα 'ναι ο πρώτος (όπως πάντα) που θα λακίσει στο απολίτικο και επαγγελματικό. Μπορεί. Σήμερα που είναι μέρα μιας πολιτικής γιορτής, όπου η «αστική δημοκρατία» επιφυλάσσει καλοδιπλωμένες και ατσάκιστες ελπίδες, σήμερα που η αριστερά πράττει και εκδηλώνεται και δομεί, η όλη και σύγκορμη αριστερά - παρ' ολα τα συντηρημένα ενδομίση και τις καχυποψίες - σήμερα λοιπόν πίσω από την τραυματισμένη χαρά, ας κρατάμε και την περίσκεψη.

Η Αριστερά που νομιμοποιείται από την αθλιότητα και ανικανότητα της εμπράγματης διοικητικής πολιτικής των κομμάτων εξουσίας, η Αριστερά που μπορεί να ενθουσιάσει ή έστω αργόσυρτα να παρασύρει, κυλώντας και ανεμίζοντας στη χλοερή πόλη, κάνει τη μισή δουλειά. Η άλλη μισή δουλειά είναι το τι κάνει τη δύναμή της, πώς τη γέρνει τρυφερά πάνω στον χαμένο πολίτη, στον δραπέτη νέο. Η Αριστερά βεβαίως συνεγείρει, αλλά πρέπει και να αντέχει. Πρέπει να είναι ερωτεύσιμη και φρέσκια, αλλά κυρίως έξυπνη και έντιμη. Η πίεση από ένα αντιπαραγωγικό σύστημα που δεν «τέλειωσε τη δουλειά», που δεν έχει πάρει όσα θα ήθελε, θα είναι μετεκλογικά μεγάλη, αδίστακτη και κατακλυσμιαία. Και η Αριστερά πρέπει να αντέξει. Και θα αντέξει αν η συστημική παρεκτροπή δεν τρυπώνει μέσα στην ψυχή της. Όσο δρα δύσκολα, ανικανοποίητα, στοχαστικά, τόσο θα βρίσκεται εκεί και την επόμενη, δύσκολη μέρα.

Η αριστερά ή εξασφαλίζει το βαθύ νόημα για τους απαρηγόρητους ή απλώς κάνει καριέρα. Εκείνη, αλλά κι εμείς διαλέγουμε…

* Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, επ. καθηγητής ΕΜΠ dsevastakis@arch.ntua.gr

--------------------

Πηγή: Αυγή 6 Μαίου 2012 http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=686674

Είμαι χαρούμενη απόψε!

"Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους..."
 
Το παραπάνω ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη έγραφε σήμερα ο πίνακας στο εκλογικό τμήμα. Συμβολικό;

Ψηφίζω από το 1977, μετά από 35 χρόνια, χαμογέλασα επιτέλους! Αφήστε με να είμαι χαρούμενη  γι' απόψε. Κι αύριο μέρα είναι.

Για την Αννούλα

Άννα Τεριακή – Σολωμού (1929-2009)

Μια ζωή μέσα από καταιγίδες…

Τον Αύγουστο του 2009 έφυγε από τη ζωή μια σημαντική γυναίκα, η Άννα Σολωμού, πολεοδόμος και τεκμηριωτής, υπεύθυνη της Μονάδας Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης του ΤΕΕ από το 1976 ως και την ολοκλήρωση της επαγγελματικής της καριέρας. Μία επιστήμονας, καταξιωμένη στο επαγγελματικό της αντικείμενο - ήταν εκείνη που εφάρμοσε την επιστήμη της τεκμηρίωσης στην Ελλάδα - αλλά και  μια πραγματική αγωνίστρια με σημαντική πολιτική και κοινωνική προσφορά. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και τους μετέπειτα αγώνες για  Δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη στην Ελλάδα. Για την αγωνιστική της στάση γνώρισε διώξεις, φυλακίσεις και εξορίες. Διέθετε όμως ψυχική δύναμη και   πίστη στις αξίες της, γι αυτό κατόρθωσε παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια να σταθεί όρθια.

« Μια ζωή μέσα από καταιγίδες….. Νίκος – Άννα (1944 – 1996)»

Αυτός είναι ο τίτλος του αυτοβιογραφικού βιβλίου της Άννας Σολωμού, στο οποίο μας περιγράφει την πορεία της  μέσα στο χρόνο  στις δύσκολες συνθήκες της τότε ελληνικής πραγματικότητας.  Η Άννα μαζί με το σύντροφο της  αρχιτέκτονα και αντιστασιακό Νίκο Σολωμό έζησαν μια πολυτάραχη ζωή  σαν μυθιστόρημα….

Η Άννα Τεριακή-Σολωμού γεννήθηκε το 1929 στην Αθήνα από γονείς Μικρασιάτες. Από νεαρή ηλικία,  πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Το 1944,  μόλις  15 χρονών, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ των Ανατολικών Συνοικιών. Ήταν πολύ μαχητική και σύντομα έγινε γραμματέας της ΕΠΟΝ Καισαριανής. Ο αδελφός της  Θανάσης Τεριακής  είχε εκτελεστεί από τους Γερμανούς μαζί με άλλους φοιτητές του Πολυτεχνείου στις 22 Ιουλίου του 1943, κατά τη διαδήλωση εναντίον της καθόδου των Βουλγάρων. Ήταν ένα δραματικό γεγονός που τη σημάδεψε βαθιά και δυνάμωσε το πείσμα της για Αντίσταση στους κατακτητές.

 Στο βιβλίο της με γλαφυρότητα περιγράφει τις εμπειρίες της από τη δράση της ΕΠΟΝ στην περίοδο της Κατοχής στη ‘λεύτερη’ Καισαριανή μέχρι τα Δεκεμβριανά:

«Στην Καισαριανή δεν τολμούσαν να πατήσουν οι Γερμανοί και οι τσολιάδες. Φοβόντουσαν γιατί τους κυνηγούσε ο κόσμος. Κάθε βράδυ τα χωνιά έβγαινα και μετέδιδαν τα νέα της ημέρας στους κατοίκους που τα περίμεναν. Οι ΕΠΟΝίτες που χειρίζονταν τα χωνιά έπρεπε όχι μόνο να είναι θαρραλέα παιδιά, αλλά και να ξέρουν να χειρίζονταν καλά τον λόγο. Η Ασπασία Παπαθανασίου, η περίφημη ηθοποιός, κατέβαινε με την υπέροχη φωνή της στη λεωφόρο της Καισαριανής. Στην πλατεία κάναμε πολλές εκδηλώσεις. Ο Παναγιώτης μου θύμισε ότι σαν υπεύθυνη της ΕΠΟΝ οργάνωνα τις εκδηλώσεις. Οι άνθρωποι ήταν ενθουσιασμένοι και συμμετείχαν μαζικά. Δεν έγινε μπλόκο στην Καισαριανή να συλλάβουνε ομήρους. Δεν τολμήσανε. Νοσταλγική και τραγική συγχρόνως, μα και γεμάτη ενθουσιασμό, η εποχή εκείνη στην Καισαριανή. Ήταν για μένα από τις πιο δημιουργικές και ρομαντικές περιόδους της ζωής μου. Η δημιουργία μέσα στη φωτιά μα και μέσα από τη φωτιά. Πόσο καιρό κράτησε αυτό; Ένα-δύο μήνες; Μέχρι την απελευθέρωση στις 12 Οκτωβρίου 1944 και λίγο μετά, τότε που όλος ο κόσμος κατέβαινε σε τεράστιες διαδηλώσεις μέχρι το Σύνταγμα πανηγυρίζοντας έξαλλος από χαρά. Νέοι και γέροι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, με σημαίες και με πλακάτ, πλημμύρισαν το κέντρο της Αθήνας. Ίσως εκείνη τη χαρμόσυνη μέρα κανείς να μην μπορούσε να φανταστεί τα τραγικά γεγονότα που θα επακολουθούσαν... Στις 3 του Δεκέμβρη, στο μεγάλο συλλαλητήριο κατά της διάλυσης του ΕΛΑΣ, όταν φτάσαμε στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, η αστυνομία, κρυμμένη στις ταράτσες τον γύρω μεγάρων, μας χτύπησε. Το αποτέλεσμα: 21 νεκροί και 140 τραυματίες. Αυτή ήταν η αρχή του Εμφυλίου Πολέμου. Την επομένη έγινε η κηδεία των θυμάτων στο Α' Νεκροταφείο μέσα σε βαρύ πένθος αλλά κι επιθυμία εκδίκησης. Είχα βάψει ένα πανό βουτώντας το στο αίμα των διαδηλωτών. Το πανό έγραφε το περίφημο σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης: «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στην τυραννία, διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα».

 Από τις αρχές του 1947 η Άννα επειδή ήταν μικρή και δεν έδινε στόχο για υποψίες έγινε σύνδεσμος μεταξύ των μελών του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ που λειτουργούσε παράνομα. Το 1948 μπήκε στο Πολυτεχνείο, πέρασε δεύτερη στη σχολή Χημικών Μηχανικών. Δεν μπόρεσε όμως τότε να εκπληρώσει το όνειρό της να σπουδάσει  μηχανικός γιατί λίγο μετά,  στις 2 Νοέμβρη του 1948  συνελήφθη από την Ασφάλεια. Τη σύλληψή της που ήταν η αιτία να διακόψει τις σπουδές της και να  υποστεί βασανισμούς, φυλακίσεις και διώξεις την περιγράφει με τα παρακάτω λόγια:

«Κατέβαινα, αν θυμάμαι καλά, κάθε Τρίτη, με τον Ηλεκτρικό Σιδηρόδρομο στο Νέο Φάληρο. Εκεί, στον πλαϊνό δρόμο, μέσα σε ένα τσαγκάρικο συναντούσα τον […], νέο 25 χρονών, φοιτητή, γραμματέα της ΕΠΟΝ Πειραιά. Τέλη Οκτωβρίου 1948, στο συνηθισμένο μας ραντεβού, τον βλέπω να έρχεται προς συνάντησή μου στον δρόμο, έξω από το μαγαζί. Δεν υποψιάστηκα τίποτα, αλλά μου φάνηκε περίεργο. Φαινόταν πολύ αναστατωμένος και απελπισμένος. Μου είπε ότι περνούσε άσχημα. Δεν είχε λεφτά, τσιγάρα... Ίσως η συνείδησή του τον έκανε να αισθάνεται άσχημα, αφού με είχε προδώσει και μου κουβάλαγε το χαφιέ. Μόλις χωρίσαμε και πήρα τον Ηλεκτρικό, στην Ομόνοια, κατάλαβα ότι με παρακολουθούσε ένας τύπος που φαινόταν καθαρά ασφαλίτης. Αργότερα έμαθα πως τον λέγανε […] -και ήταν ένας απαίσιος άνθρωπος, αρχιβασανιστής. Μέσα στο τραίνο, ετοιμάστηκα να κατέβω στην Ομόνοια και μετά σκέφθηκα να κατέβω στην επόμενη στάση, στη Βικτώρια, για το επόμενο ραντεβού που είχα. Ξανακάθισε και αυτός. Τότε κατάλαβα ότι με ακολουθούσε. Ευτυχώς! Γιατί θα έκαιγα τον επόμενο που θα συναντούσα. Εξ άλλου γι’ αυτό δεν με έπιασε. Για να γνωρίσει τις ενέργειές μου και να γίνει αλυσίδα. Δεν ήξερα πώς να ξεφύγω. Κατέβηκα στην επόμενη στάση. Σκέφτηκα και πήγα στο Πολυτεχνείο. Αν με πιάνανε, είχα κάποια δικαιολογία ότι πήγαινα στο Σχολείο μου, αν και ήταν γιορτινή ημέρα: Παραμονή 28ης Οκτωβρίου. Ευτυχώς, η κεντρική είσοδος ήταν ανοιχτή. Μπαίνω μέσα. Αυτός από έξω με περιμένει να ξαναβγώ. Κατά τύχη, ένας επιμελητής ανοίγει την πλαϊνή πόρτα της οδού Στουρνάρη. Επωφελήθηκα και βγήκα. Έτσι ο ασφαλίτης με έχασε. Ειδοποίησα ότι με παρακολουθούν. Δεν πέρασε από το μυαλό κανενός ότι ο γραμματέας του Πειραιά ήταν στα χέρια της Ασφάλειας. Και έτσι μου είπαν να πάω να τον ειδοποιήσω. Ξαναπήγα στο ραντεβού την άλλη Τρίτη στο ίδιο σημείο με την προηγούμενη φορά για να τον ειδοποιήσω ότι τον παρακολουθούν. Η ασφάλεια δεν με άφησε να φύγω από φόβο μην τους ξεφύγω. Μοιραίο ραντεβού! Μου σφράγισε τα όνειρά μου και τις σπουδές μου…».

Το 1949, στη δίκη των 16 ΕΠΟΝιτών, η Άννα Τεριακή καταδικάστηκε παμψηφεί σε θάνατο. Μετά την αναθεώρηση της δίκης η ποινή της μετατράπηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση. Το 1954 συλλαμβάνεται ξανά κι εξορίζεται στον Αι-Στράτη, όπου έμεινε έξι μήνες. Μόλις είχε παντρευτεί με τον  Νίκο Σολωμό, που υπήρξε στέλεχος της ΕΠΟΝ, της ΕΔΑ και αργότερα του Κινήματος για την Ειρήνη, όπως και ιδρυτικό μέλος του ΚΚΕ εσωτερικού. Από το 1955 που αποφυλακίστηκε, η Άννα συνέχισε την αγωνιστική δράση της στην ΕΔΑ.

Πήρε επίσης ενεργό μέρος στο κίνημα για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Το Νοέμβρη του  1964 ήταν παρούσα στην αιματηρή επέτειο της Ανατίναξης της Γέφυρας στο Γοργοπόταμο όταν  μια ισχυρή έκρηξη προκάλεσε το θάνατο 13 ατόμων και των τραυματισμό πολλών  αντιστασιακών που παρευρίσκονταν στην εκδήλωση. Αν και το τραγικό γεγονός αποδόθηκε αμέσως από την Αριστερά σε σαμποτάζ ακροδεξιών κύκλων ή επιχείρηση οργανωμένη από τις  μυστικές αμερικανικές υπηρεσίες, το επίσημο πόρισμα από τις έρευνες που ακολούθησαν υιοθέτησε την εκδοχή του ατυχήματος από παλιά νάρκη. Από τα επεισόδια κατά των αστυνομικών που ακολούθησαν την έκρηξη, συνελήφθησαν 18 άτομα, ανάμεσά τους ο στρατηγός Αυγερόπουλος του ΕΛΑΣ και ο στρατηγός Κοσίντας του ΕΔΕΣ καθώς και η Άννα Σολωμού αντιπρόεδρος της αντιστασιακής οργάνωσης ΦΟΙΝΙΞ. Στη δίκη που άρχισε στη Λαμία στις 26 Μαΐου 1965, καταδικάστηκε μαζί με άλλους οργανωτικούς υπεύθυνους της εκδήλωσης σε φυλάκιση.  Οι καταδικασθέντες άσκησαν έφεση και αφέθηκαν ελεύθεροι.

Στη δικτατορία νέες ταλαιπωρίες περίμεναν την Άννα Σολωμού, η οποία εξορίστηκε στη Γυάρο, παίρνοντας μαζί της το μικρό της γιο Μάκη. Μετά από πιέσεις αναγκάστηκε να τον στείλει στη μητέρα της στην Αθήνα. Στο μεταξύ, η μεγαλύτερη κόρη της Μάντα είχε σταλεί στο Παρίσι, όπου είχε δραπετεύσει ο Νίκος  Σολωμός. Η Άννα έμεινε δυόμισι χρόνια στη Γυάρο και στις φυλακές της Αλικαρνασσού στην Κρήτη και απολύθηκε το 1969. Με πολλές δυσκολίες κατάφερε να πάρει διαβατήριο και σύντομα όλη η οικογένεια έσμιξε ξανά  στο Παρίσι . Εκεί έζησε μέχρι το 1976, οπότε επέστρεψαν στην Αθήνα.  

Από το Λαύριο για τη Μακρόνησο, στην επισκεψη το 2002. Η Άννα μαζί με τη μητέρα μου.

Στη Μακρόνησο το 2002

Αυτοεξόριστη στο Παρίσι η Άννα την περίοδο της δικτατορίας, σπούδασε πολεοδόμος και τεκμηριωτής. Η πτυχιακή της εργασία μάλιστα με αντικείμενο τις κοινωνικές και πολεοδομικές επιδράσεις από την εγκατάσταση των προσφύγων του 1922 με ιδιαίτερη αναφορά στα προσφυγικά της Καισαριανής, ήταν από τις πρώτες εργασίες στο θέμα αυτό και αποτέλεσε συχνή πηγή αναφοράς από μετέπειτα  μελετητές και φοιτητές (“Incidences sociales et urbaines de l'arrivee des refugies d' Asie mineure en Grece 1922-1975”, Univ. de Paris VII, Inst. d' Urbanisme). Όταν επέστρεψε στην Αθήνα μετά τη μεταπολίτευση  εργάστηκε στη Βιβλιοθήκη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και  με τη συμβολή της δημιούργησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη Μονάδα Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης. Η Άννα Σολωμού, με την επαγγελματική της δράση και επιμονή, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αξιοποίηση του έργου που παράγεται από το ΤΕΕ με τη συγκέντρωση, την επιστημονική επεξεργασία και τη δημιουργία τρόπων αναζήτησης και προβολής του στους μηχανικούς, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή της στη συνεργασία μηχανικών και βιβλιοθηκονόμων, η επιμονή της να απασχολούνται μηχανικοί στο έργο της πληροφόρησης, ώστε να εξασφαλίζεται η διάχυση με τον καλύτερο και πιο έγκυρο τρόπο, η διαρκής αναζήτηση και αποδοχή των νέων τρόπων οργάνωσης με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών από την αρχή, καθιστώντας τη Βιβλιοθήκη του ΤΕΕ πρωτοπόρο για τα ελληνικά δεδομένα. Με μεράκι δούλεψε μαζί με άλλους συναδέλφους μηχανικούς και για την πρώτη καταγραφή της ιστορίας του ΤΕΕ, μέσα από την αποδελτίωση των πρακτικών των συνεδριάσεων ΔΕ και Αντιπροσωπείας από την ίδρυσή του το 1923. Διετέλεσε συντονίστρια της Επιτροπής Τυποποίησης στην Τεκμηρίωση του ΕΛΟΤ. Έγινε  επίσης γραμματέας της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκάριων και για την σημαντική και καινοτόμο προσφορά της στην καθιέρωση του επαγγέλματος τιμήθηκε και βραβεύτηκε από την Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων. (βλέπε και http://library.tee.gr/digital/books_tee/book_55834/book_55834_80s.pdf)

Σε ένα από τα πολλά γλέντια μέσα στη Βιβλιοθήκη. 
Διακρίνεται και ο Νίκος Σολωμός αριστερά, όρθιος ο Στέφανος Ιωακειμίδης.

 Για το έργο της η ίδια αναφέρει στο βιβλίο της τα ακόλουθα:

«Δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα «Τεκμηρίωση» και εισήχθησαν Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές. Βοήθησα όσο μπορούσα στη διάδοση της επιστημονικής πληροφόρησης και τεχνολογίας στην Ελλάδα. Με βοήθησαν πολύ οι γνώσεις μου στην τεκμηρίωση που απέκτησα στη Γαλλία. Επίσης, βρήκαν εκεί δουλειά αρκετοί άνθρωποι. Έγραψα άρθρα για τη δουλειά μου, βιβλιογραφίες, κυρίως πολεοδομικές, συμμετείχα σε συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, παρέδιδα μαθήματα. Έκανα φίλους νέους ανθρώπους όπως την Κατερίνα Τοράκη, πολύ καλή επιστήμονα, την Μαίρη Παπαδάκη που δυστυχώς πέθανε ξαφνικά, τη Σταυρούλα Γεροστάθη, τον Βαγγέλη, τη Μαρία, την Ντίνα, τον Γιώργο Καρανάσιο, τον Στέφανο Ιωακειμίδη που βοήθησε πολύ στην ανάπτυξη της βιβλιοθήκης, καθώς και τους άλλους συνεργάτες. Για την προσφορά μου, η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκάριων μου έδωσε βραβείο σε επίσημη τελετή.»

Στο γάμο της Πέπης

Στη Βιβλιοθήκη, πίσω της η Ελευθερία Κόλλια, υπεύθυνη τότε του Γραφείου Τυποποίησης

 Στον κοινωνικό χώρο μετά τη μεταπολίτευση, δούλεψε για τα κινήματα Ειρήνης, Γυναικών, αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης και διάσωσης των ιστορικών αρχείων. Πολιτικά δραστηριοποιήθηκε στον Συνασπισμό της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας και   στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Το 1978 εκλέχτηκε  σύμβουλος του 1^ου Διαμερίσματος του Δήμου Αθηναίων. Η Άννα Τεριακή - Σολωμού ποτέ δεν σταμάτησε να νοιάζεται και να συμμετέχει ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες και όταν ήταν σε πλήρη δραστηριότητα και όταν συνταξιοδοτήθηκε Ήταν αγαπητή στους συναδέλφους της  οι οποίοι  τη θυμούνται  σαν ένα άτομο  νηφάλιο, ευγενικό και αισιόδοξο που, σαν μια μαχητική γυναίκα που υποστήριζε με πείσμα τις απόψεις της αλλά  σεβόταν τις απόψεις των άλλων απ’ oπου αν προέρχονταν.

Στις 24 Οκτώβρη 2010, ένα και κάτι χρόνο από το θάνατό της, βρεθήκαμε παλιοί και νεότεροι φίλοι της Άννας, μετά από κάλεσμα των παιδιών της του Μάκη και της Μάντας, στο νεκροταφείο του Βύρωνα, για να τιμήσουμε τη μνήμη της. Ήταν εκεί παλιοί συναγωνιστές και σύντροφοί της από την κοινή πορεία δεκαετιών στους κοινωνικούς αγώνες, συνάδελφοί και φίλοι από το Τεχνικό Επιμελητήριο και από το χώρο των βιβλιοθηκονόμων. Δυο λόγια είπε για την Άννα ο τότε Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιάννης Αλαβάνος, τονίζοντας ότι η συνεργασία μαζί της ήταν τιμή, μάθημα και χαρά.

Συγκινησιακά φορτισμένη η ομιλία της φίλης και συναγωνίστριάς της Κλεοπάτρας Χατζηβασιλείου:

«Όταν μου τηλεφώνησε η Μάντα για τη συνάντηση φίλων στον τάφο της Άννας και του Νίκου Σολωμού, το μυαλό μου πήγε στον πρώτο κάτοικο του τον Θανάση Τεριακή που σκοτώθηκε σε εκείνη τη διαδήλωση της κατοχής από τους Γερμανούς. Ύστερα πέρασε στην Κατίνα τη μάνα της και στον Δημητρό τον άντρα της. Χωρίς σταματημό πήγε σε όλους τους φίλους, τους ξεχωριστούς που χάθηκαν τα τελευταία χρόνια αφήνοντας σε εμάς μια ερημιά.

Εκείνες τις μέρες διαβάζω ένα καλό βιβλίο του Χέντρικ φον Λουν «Η Πορεία του ανθρωπισμού. Η πάλη για το δικαίωμα να σκέφτεσαι», εκδόσεις Διογένης, Αθήνα 1971 σε μετάφραση Κώστα Κουλουφάκου. Ο Κώστας γύρισε από τη Λέρο με ανήκεστο βλάβη, έχει ζήσει όλες τις περιπέτειες των στρατοπέδων και επιλέγει αυτό το βιβλίο για την πρώτη έκδοση του  μέσα στη χειρότερη φάση της Χούντας. Ξαναδιαβάζοντας το βιβλίο καταλαβαίνω γιατί αισθανόμουν αυτή την απέραντη μοναξιά.  Γιατί μου λείπουν τόσο πολύ οι άνθρωποι, οι φίλοι μου όλων των εποχών. Η κατοχή μας βρήκε έφηβους σχεδόν παιδιά. Παλέψαμε χρόνια για την επιβίωση του λαού μας και την ελευθερία του τόπου μας. Το πληρώσαμε με κυνηγητά, φυλακές, σκοτωμούς για πολλά χρόνια. Ζήσαμε με τους ανθρώπους μας, προσπαθήσαμε να καταλάβουμε τις αιτίες της κακοδαιμονίας μας. Διαβάσαμε με πάθος για όλες τις εποχές, σκεφτήκαμε για τα παλιά, τα τωρινά και τα μελλούμενα, προσπαθήσαμε. Κανένας μας δεν ζήτησε κάτι για τον εαυτό του. Είμαστε άξιοι να τον φροντίσουμε μόνοι μας κάτω από οποιασδήποτε συνθήκες και προβλήματα. Αυτό ήταν το κέρδος του καθενός μας στην ατελείωτη και δύσκολη ζωή μας. Θυμάμαι πάντα τις κηδείες του Νίκου Σολωμού και του ;;;. Ήταν παρόντες όλες οι εποχές, όλες οι γενιές, όλοι είχαν κάτι να θυμούνται, κάτι σπουδαίο και ανθρώπινο μαζί τους.

Το Νίκο Σολωμό τον γνώρισα στο Σύνταγμα στις 12.10.1944 την ημέρα της απελευθέρωσης της Αθήνας. Χόρευε και τραγουδούσε Γερμανέ, Γερμανέ σε έφαγε το ΚΚΕ. Αγνοούσαμε το τι μας περίμενε. Μετά το Δεκέμβρη κάποιοι από εμάς βρεθήκαμε στις φυλακές παρόλο που απαλλαγήκαμε για εγκλήματα επί κατοχής βάσει συμφωνίας της Βάρκιζας. Εμείς αυτά δεν το πολυκαταλαβαίναμε. Εμείς γίναμε ο μαθητικός τομέας της ΕΠΟΝ. Μπορεί να είχαμε στερηθεί για χρόνια τα σχολεία μας μα είχαμε πλουτίσει την καρδιά και το νου μας με όνειρα για μια ζωή που να αξίζει να την ζει κανείς. Μαζευόμαστε στο σπίτι του Νίκου που ήταν ο επικεφαλής μας, φτιάχναμε προγράμματα για να κερδίσουμε το χαμένο χρόνο. Το βράδυ κατά τις 11 που τελείωναν τα φροντιστήρια εμείς και οι δάσκαλοι μας χαρούμενοι γεμίζαμε τους δρόμους της Αθήνας συγκλονισμένοι από καινούργια σπουδαία πράγματα για τις επιστήμες που θέλαμε να σπουδάσουμε. Είμαστε βλέπεις ακόμα παιδιά. Έτσι μας βρήκε ο εμφύλιος γίναμε παράνομοι στον τόπο μας, περάσαμε τα νιάτα μας στα Μακρονήσια, στις φυλακές και στις εξορίες και τα άλλα παιδιά ξενιτευτήκαν στις άκρες της γης και στα βάθη της για την επιβίωση. Μόλις πήγαμε να πάρουμε μια ανάσα πλάκωσε η Χούντα. Εμείς τα παιδιά της κατοχής που επιζήσανε μαθαίνουμε σιγά- σιγά να υπερασπίζουμε το δικαίωμα μας να σκεφτόμαστε και να κρίνουμε και να μην είμαστε υπάκουοι υπήκοοι θεωριών και αποφάσεων. Ο καθένας διάλεξε τον δικό του δρόμο. Κοινό σημείο όλων μας  το να νοιαζόμαστε για τους ανθρώπους και για τη ζωή τους».

 Τα τελευταία χρόνια χάθηκαν βασανιστικά πολλές από τις φίλες και τους φίλους μου, ανάμεσα τους η Φανή Μανωλκίδου. Κρινιώ Παυλίδου, η Παγώνα Στεφάνου και η Αννούλα του τελευταίου θρανίου. Όλες γυναίκες σκεπτόμενες, άξιες και δημιουργικές πάντα σε κάθε άνθρωπο που είχε ανάγκη, ήθελε δουλειά, ήθελε γιατρό, ήθελε φροντίδα, στοργή και αγάπη.

Χάθηκαν και οι φίλοι μου. Ο Γρηγόρης Διαμαντόπουλος, πάντα παρών και δάσκαλος για όλους μας για το πέρασμα από την θεωρία στην πράξη. Οι πόλεις είναι για τους ανθρώπους, τα ποτάμια είναι για τους ανθρώπους, όλα τα όμορφα και τα σπουδαία είναι για τους ανθρώπους. Σκεφτείτε και ελάτε να τα φτιάξουμε. Ο Φίλιππος Ηλιού με την ιστορία των ανθρώπων και την πορεία για την γνώση χωρίς παρωπίδες. Ο Αντώνης Καραγιάννης με τον κήπο του. Ο Αντώνης που είχε μια λύση για τα δύσκολα. Ο Αντώνης και οι φίλοι του. Ο Νίκος Γεργάκης με τα αρχεία και τα ντοκουμέντα του και με τους κίτρινους φακέλους με απαντήσεις σε όλα μας τα ερωτήματα παντού με κούριερ  να μην χάνονται και ο Νίκος Σολωμός, φίλος και οδηγός ενήμερος για ό,τι σπουδαίο έβγαινε για τη σκέψη και τον προβληματισμό των ανθρώπων να το μοιραστεί μαζί μας, να το συστήσει και να μας δώσει τη δυνατότητα να απαντήσουμε μόνοι μας στα ερωτήματα μας.

Με την παρουσία μας σήμερα τιμάμε τη μνήμη της Άννας και Νίκου Σολωμού αλλά και όλα τα παιδιά της κατοχής και του πολέμου που μόχθησαν και βασανίστηκαν για τους ανθρώπους. Ευχαριστώ τη Μάντα και τον Μάκη για αυτή τη συνάντηση και ευχαριστώ όλους τους φίλους που ήλθαν εδώ.

Κλεοπάτρα Χατζηβασιλείου,  24/10/2010»                            

Με τη Νίνα Σκανδάλη στο σπίτι μου, Δεκέμβρης 2005

 Από μέρους της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης, η Μαρία Αλεξανδράκη,  μέλος του ΔΣ, είπε τα παρακάτω λόγια:

«Ένας χρόνος χωρίς την Άννα

 Η Άννα Τεριακή – Σολωμού, πολεοδόμος – πολιτικός μηχανικός & βιβλιοθηκονόμος – τεκμηριώτρια, υπήρξε από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες στο χώρο μας. Για την σημαντική και καινοτόμο προσφορά της στην καθιέρωση του επαγγέλματος τιμήθηκε και βραβεύτηκε από την Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων στην οποία είχε διατελέσει Γενική Γραμματέας.

Ήταν εκείνη που εισήγαγε την τεκμηρίωση στην Ελλάδα ως υπεύθυνη της μονάδας Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, από το 1975 μέχρι το τέλος της επαγγελματικής της καριέρας. Αν και είχε σπουδάσει πολεοδόμος – πολιτικός μηχανικός στο εξωτερικό με την παραπάνω επαγγελματική δράση προώθησε την συνεργασία των μηχανικών με τους βιβλιοθηκονόμους, πράγμα που αποτέλεσε μια μεγάλη καινοτομία για τα πρώτα βήματα της βιβλιοθηκονομίας στη χώρα μας. Στο πλαίσιο της παραπάνω επαγγελματικής της ενασχόλησης διετέλεσε και μέλος της επιτροπής τεκμηρίωσης του ΕΛΟΤ.

Εκτός αυτού η Άννα υπήρξε μια σημαντική γυναίκα με έντονη κοινωνική και πολιτική δράση στην Ελλάδα. Αγωνίστηκε για τη Δημοκρατία, τα κοινωνικά ιδεώδη της Αριστεράς και την ποιότητα της ζωής, μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ, της προδικτατορικής ΕΔΑ, του ΚΚΕ Εσωτερικού και του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας. Για την κοινωνική της δράση υπέστη αρκετές διώξεις μέχρι και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, όπου εξορίστηκε στη Γυάρο μαζί με το μικρό της γιο Μάκη. Πήρε ενεργά μέρος στο κίνημα για την αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης.

Την Άννα την διέκρινε η νηφαλιότητα, η σεμνότητα και η καλοσύνη.

Έμπαινε μπροστά και είχε στο πρόσωπο την αγαλλίαση του προσφέρω !!

Με εκείνο το αφοπλιστικό της χαμόγελο και την έμφυτη και δυναμική ευγένειά της προσπαθούσε να ισορροπήσει τις πλέον δύσκολες καταστάσεις !!

Η βιβλιοθηκονομική κοινότητα θα τη θυμάται πάντα ως μια σπουδαία γυναίκα και θα αποτελεί το φάρο και το καλό παράδειγμα για όλους μας !!

Άννα θα ήθελα να σου εκφράσω ποιητικά πλέον και όχι βιβλιοθηκονομικά τα παρακάτω λόγια:

-          Ήσουν ωραία στη Μορφή !!

-          Ηρωική στο παράστημα !!

-          Κινήσεις εγκάρδιες υποδοχής !!

-          Το χαμόγελο έκφρασης ψυχής !!

-          Η φωνή βαθιά, Χρωματιστή !!

-          Ο Αγώνας σου σε ανύψωσε πιο πάνω από σχετικότητες, συμβάσεις και

      καθωσπρεπισμούς !!

-          Φωτεινή και μπροστάρισσα !!

-          Γαλήνια πορεύεσαι προς την αθανασία !!

-          Ο λόγος ανήκει στο χρόνο !!

-          Η σιωπή στην Αιωνιότητα !!

-          Η μνήμη σου θα μας συνοδεύει αέναα!!

                                      ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ»

Η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων & Επιστημόνων Πληροφόρησης, με την πολύτιμη συνδρομή της Βιβλιοθήκης – Μονάδας Τεκμηρίωσης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, τιμώντας τη μνήμη της, προχώρησε σε επανέκδοση του βιβλίου «Μια ζωή μέσα από καταιγίδες….. Νίκος – Άννα (1944 – 1996)».

Η επαγγελματική δραστηριότητα για την Άννα δεν ξεχώριζε από την κοινωνική και την πολιτική δράση. Σε κάθε της επικοινωνία και συναλλαγή ήταν νηφάλια, ευγενική και αισιόδοξη, είχε τις δικές της απόψεις τις οποίες υποστήριζε με πείσμα αλλά και σεβόταν τις απόψεις των άλλων από οποιαδήποτε πλευρά και αν προέρχονταν. Η Άννα ήταν μια   μαχητική γυναίκα και εξαίρετη επιστήμονας, μια αγωνίστρια μέχρι το τέλος. Ήταν μια φίλη πάνω απ’ όλα. Ήταν η Σολωμίτσα, όπως την έλεγε η άλλη φίλη που έφυγε τόσο νωρίς, η Μαίρη Παπαδάκη. Για μένα, ήταν και κάτι παραπάνω  η Αννούλα.

Πάντα πρωτοπόρα και στα γλέντια μας...

 Αχ,Αννούλα του χιονιά

Ήμουν τυχερή που Είδα την Άννα κάποτε