Οι άνθρωποί της ήταν ολιγαρκείς και αυτάρκεις, όπως τα άγρια θηρία που ζούσαν στις λόχμες γύρω....
Οι Παλμυρινοί λάτρευαν το θεό Ήλιο που τους τυραννούσε, τη θεά Σελήνη που τους ανακούφιζε και τους καθοδηγούσε, μελετούσαν τα άστρα και τους σεληνιακούς κύκλους, μετρούσαν και κατέγραφαν τις σκιές, τα μεγέθη και τις εποχιακές μετακινήσεις τους. Μύριζαν στον ξηρό αέρα την ύπαρξη του νερού που είχε μαζέψει γούβες-γούβες η γη και θα το κρατούσε μερικές ώρες, δυο-τρεις μέρες ίσως, πριν το ρουφήξει στα έγκατά της, και οδηγούσαν κατά κει τα κοπάδια τους...."
Παρακολουθώντας ως παθητική αναγνώστρια και θεατής τις καταστροφές στην Παλμύρα αυτές τις μέρες, θυμήθηκα πως είχα στη βιβλιοθήκη μου από παλιά ένα βιβλιαράκι της Μαριάννας Κορομηλά με κάποιες ιστορίες παραμυθένιες, με αναφορές στον αστερισμό του Καρκίνου και στην Παλμύρα. Θυμάμαι ότι μου είχε αφήσει μια γλύκα η ανάγνωσή του (εξάλλου, ήμουν σταθερή ακροάτρια των εκπομπών της, διαβάζω τα γραφτά της και θεωρώ εξαιρετικό το "Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα").
Πράγματι, είχα διαβάσει το βιβλίο τον Μάιο του 1993, έχει τον τίτλο "Τέσσερεις Ιστορίες για μια χαμένη πανσέληνο" και είχε εκδοθεί το 1989 για λογαριασμό της πολιτιστικής εταιρείας "Πανόραμα". Το βιβλίο περιέχει τέσσερεις ιστορίες, παραμύθια όπως τα ονομάζει η ίδια η συγγραφέας, τα οποία "γράφτηκαν παραμονές Δεκαπενταύγουστου του 1989, χίλια τριακόσια πενήντα τρία χρόνια μετά την ήττα των βυζαντινών στρατευμάτων στον ποταμό Γιάρμουκ και την αποχώρηση του αυτοκράτορα Ηράκλειου από την Αντιόχεια, εκείνον τον αναπόφευκτο Αύγουστο του 636".
Η πρώτη ιστορία έχει τον τίτλο "Στον αστερισμό του Καρκίνου: Σιωπές αγαπημένες της σελήνης εν γη ερήμω, ξηρά και ανύδρω" και είναι αφιερωμένη στους συνταξιδιώτες της της Παλμύρας στα 1984, 1985 και 1986. Το παραμύθι αναφέρεται στην "όμορφη και αδίστακτη" βασίλισσα της Παλμύρας Ζηνοβία.
"...Την έλεγαν Μπατ Ζαμπάι. Ανήκε στα μεγάλα αρχαιοαραβικά γένη που κατοίκησαν την όαση με τις φοινικιές και τα λιόδεντρα, κι ανέπετυξαν το διαμετακομιστικό εμπόριο στους δρόμους του μεταξιού και των μυρωδικών. Έμεινε γνωστή στην ιστορία σαν βασίλισσα Ζηνοβία. Η εφήμερη βασιλεία της κράτησε από την σελήνη στον αστερισμό του Καρκίνου, τον Ιούλιο του 267, μέχρι τη σεκλήνη στον αστερισμό του Λέοντα, τον Αύγουστο του 272. Μέσα σε αυτά τα πέντε χρόνια, με τα καμώματα και την αυθάδειά της, κατόρθωσε να τινάξει το κράτος της στον αέρα..."
Κι όταν οι Ρωμαίοι με τον Αυρηλιανό απειλούσαν την Παλμύρα,
"Ακόμα ένα φεγγάρι, έλεγαν οι αστρολόγοι του ιερού του Μπελ. Άλλη μια πανσέληνος θα λούσει την Παλμύρα, έλεγαν και οι Ασσύριοι του παλατιού, μα κανείς δεν τολμούσε να ολοκληρώσει τη φράση κι άφηναν τη βασίλισσα να πιστεύει πως όλα ήταν ζήτημα λίγων ημερών κι ότι σύντομα ο στρατός της θα κατατρόπωνε τους Ρωμαίους.
Κι ήταν πια κατακαλόκαιρο, τέλη Ιουλίου του 272, μια άγρια νύχτα, αφέγγαρη, όταν έφτασε η είδηση πως ο στρατός ήταν ανοιχτός για το ιππικό του Αυρηλιανού. Το τέλος της βασιλείας της Ζηνοβίας πλησίαζε... Αρχές Αυγούστου, δυο μέρες πριν από την πανσέληνο στον αστερισμό του Λέοντα, η Παλμύρα παραδόθηκε...
... Αυτοί οι ανυπόταχτοι Παλμυρινοί, μόλις έφυγε ο μεγάλος όγκος του αυτοκρατορικού στρατού κι έμειναν μόνοι με τη ρωμαϊκή φρουρά να τους θυμίζει την υποταγή τους, ξεσηκώθηκαν, έσφαξαν τη φρουρά κι έγιναν ξανά κύριοι της όασης και της ερήμου. Κι έλουζε η πανσέληνος τη φοινικούπολη κι ασήμιζαν τα λιόδεντρα κοντά στην αλμυρή λίμνη..."
"Ξένε, εσύ που θα φτάσεις κάποτε στη Συρία και θα μπεις σε μουσεία, θα περιηγηθείς αρχαιολογικούς χώρους και μεσαιωνικά μνημεία, ναούς, εκκλησίες και τζαμιά, θα περπατήσεις τις αγορές και θα χαζέψεις στα παμπάλαια σουκ, θα ανέβεις βουνά, θα διαβείς την έρημο, θα φτάσεις ως τις όχθες του Ευφράτη, μην αρκεστείς στα βιβλία και μη σταματήσεις απλά και μόνο στα πράγματα που βλέπεις. Βάλε τις αισθήσεις σου να δουλέψουν κι άφησέ τις να σε κυριεύσουν. Η διαλεκτική σχέση με τον πολιτισμό της Μέσης Ανατολής μπορεί να κερδηθεί μόνο με την καρδιά και με την ψυχή..."
Τι θα δεις αλήθεια απ' αυτά σήμερα, πέρα από σκοτωμούς, καταστροφές, μανία, μίσος, φανατισμό, μισαλλοδοξία, και πρόσωπα θλιμμένα στο δρόμο της προσφυγιάς!
... Λέιλα, λέιλ και γιαλέιλι, που θα πει στα αραβικά νύχτα....
_______________________________
Ψάχνοντας στην Βιβλιονετ για το βιβλίο, βρήκα πως φέτος κυκλοφόρησε από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης η ιστορία αυτή σε ξεχωριστή έκδοση, στο πλαίσιο Έκθεσης στη Θεσσαλονίκη με τίτλο "Χαίρε, ω φιλτάτη Συρία! Φωτογραφίες του Θεόφιλου Προδρόμου από έναν κόσμο οριστικά χαμένο". Πολύ ενδιαφέρον!
Την αραβική νύχτα την τραγούδησαν Άλκης Αλκαίος, Μάριος Τόκας, Δημήτρης Μητροπάνος
