Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ημέρα της ποίησης. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ημέρα της ποίησης. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 21 Μαρτίου 2017

Ποίηση είναι η μεταφρασμένη σιωπή, Κώστας Καναβούρης

Ποίηση είναι η μεταφρασμένη σιωπή
Κι η σιωπή μεταφρασμένη ποίηση.
Αλλά όπως ξέρετε
Η ποίηση χάνει πολύ στις μεταφράσεις·
το ίδιο και η σιωπή.

Μας λείπει αυτή την ώρα η πρωινή συντροφιά του Κώστα Καναβούρη από το Δεύτερο πρόγραμμα, μας λείπει η απογευματινή συντροφιά από το Τρίτο Πρόγραμμα. Αναζητήσαμε και πάλι αυτή την Κυριακή τον τολμηρό του λόγο στην Κυριακάτικη Αυγή, μα έλιπε. 

Προσωρινή η απουσία του. Δυσκολίες...

Βρήκα στα αποκόμματα που τακτοποιούσα τις προάλλες το κείμενό του με τίτλο "Χώρα χωρίς πατρίδα" από τη στήλη "Υπάρχει λόγος" στην Αυγή, 29 Σεπτεμβρίου 2013, λίγες μέρες από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα:

"...Μακάρι το γλωσσικό μητρώο της δημοκρατίας και της ελευθερίας να μην συμπλήρωνε ακόμα τα κενά του με νεκρούς. Και με φονιάδες. Όμως αυτή είναι η πραγματικότητα. Η πραγματική πραγματικότητα. Και η πραγματική πραγματικότητα είναι πως η δημοκρατία ψυχορραγεί παρ' όλα τα χαρμόσυνα αγγέλματα και σαλπίσματα των ποδηγετών της, διότι περί ηγετών ούτε λόγος να γίνεται. Αυτή λοιπόν η ποδηγετημένη πραγματικότητα λέει πως σε μια τέτοια επαίσχυντη δημοκρατία, που δεν είναι διαρκές αίτημα απόκρισης και διαρκές αίτιο ερωτημάτων ελευθερίας, αλλά τυπικό καθεστώς αφαίμαξης των εννοιών, άλλου είδους ηγεσίες χρειάζονται. Και επομένως άλλου είδους ηγηλασία, αλλά αυτό είναι άλλου είδους παραμυθία (η ιστορία έπεται).

Στο εδώ του πράγματος χρειάζονται άλλα. Χρειάζεται άλλου τρόπου ταχύτητα γιατί το πράγμα μας πρόλαβε και πάλι: Ολίγον κατ' ολίγον χάναμε την όποια δημοκρατία μέσα από τα χέρια μας (θυμήσου το '60) κι εμείς φωνάζαμε «Ζήτω και γεια» όταν έκαιγαν τους ασφαλίτικους φακέλους της Ιστορίας μας, της καθημερινής μας Ιστορίας που πυροβολήθηκε και κυνηγήθηκε μέσα σε όλους τους δημόσιους χώρους με προεξάρχοντα τον χώρο της αγοράς εργασίας.

Όταν λοιπόν έκαιγαν τους φακέλους μας μέσα στους κλιβάνους της «Χαλυβουργικής» για να αποκαθαρθεί μια στιλπνή δημοκρατία όπου η μνήμη γλιστρούσε και χανόταν όπως χάνεται η μνήμη των απεργών της Αλουμίνας, η μνήμη της Σωτηρίας Βασιλακοπούλου, η μνήμη τόσης και τέτοιας αιματοβαμμένης αγωνίας πάνω στη στιλπνή επιφάνεια μιας δημοκρατίας που καταργεί όχι απλώς τις διαχωριστικές γραμμές, αλλά κυρίως τη διεπιφάνεια της μνήμης, εμείς φωνάζαμε «ζήτω και γεια». Και αποφαλήσαμε τη μνήμη. Γίναμε νηφάλιοι. Έρμαια μιας καταχθόνιας Σικελικής Εκστρατείας.

Κάπου εκεί, σ' εκείνη τη χώρα, γεννήθηκε ο Ρουπακιάς. Σ' εκείνη τη χώρα που δεν έγινε ποτέ πατρίδα. Μονάχα κυβερνήσεις που σάπιζαν η μια πάνω στην άλλη, επιμηκύνοντας ταυτόχρονα όλα τα στιλέτα που κόβουμε ζωές. Επιμένω: από μόνος του ο Ρουπακιάς είναι λίγος. Από μόνη της η «Χρυσή Αυγή» είναι λίγη. Το πολύ είναι η αποκοπή ενός ταξικού καθεστώτος εξουσίας με το ίδιο στιλέτο από το συστηματικό συνυπάρχειν (που βεβαίως έχει εκτραπεί σε συστημικό και το οποίο λέγεται δημοκρατία. Χρόνια και χρόνια. Από παραλλαγή σε παραλλαγή. 

.... Όπου η «Χρυσή Αυγή» καθαρίζει τμήμα ελληνικού εδάφους για το οποίο έδωσαν τη ζωή τους (λυπημένη συνέχεια ο Παύλος Φύσσας) άνδρες και γυναίκες μιας χώρας που είχε πατρίδα. Όπου ένα φασιστόμουτρο όπως ο Άδωνις Γεωργιάδης παριστάνει τον υπουργό Υγείας, ενώ δουλειά του είναι να αποκόψει την υγεία των πολιτών από τη δημοκρατία.Όπως ο Αρβανιτόπουλος αποκόπτει τη δημόσια παιδεία από τη δημοκρατία. Όπως ο Κεδίκογλου αποκόπτει την πληροφορία από την ελευθερία αξιολόγησης της δημοκρατίας. Όπως ο Βενιζέλος αποκόπτει τη λογική και το αίσθημα της δημοκρατίας με ευφραδή ακαταληψία. Α, και χωρίς αυτό το καθεστώς, θα ήταν πολύ μικρό το φονικό στιλέτο. Ο Παύλος θα ζούσε και η χώρα μας θα είχε πατρίδα."


Ευχόμαστε να μην κρατήσει για πολύ ακόμη αυτή η σιωπή, να νικήσει η αγάπη του...

--------------------------------------

Σημείωση: Οι παραπάνω στίχοι του Κώστα Καναβούρη είναι από τη συλλογή "Ο κόσμος ακόμα χρειάζεται σφαγές και άλλα ποιήματα" (Καστανιώτης, 2005).

Πέμπτη 21 Μαρτίου 2013

Η λειτουργία του αναγνώστη και η δύναμη της ποίησης


Πηγή: http://www.astrolavos.gr/astrolavos_greek/htmlpages/artists/2008/10/kmst.htm


"Η λειτουργία του αναγνώστη / 2
Συμπληρωνόταν μισός αιώνας από το θάνατο του Σέσαρ Βαγιέχο και προγραμματίστηκαν εορτασμοί. Ο Χούλιο Βέλεθ διοργάνωσε στην ισπανία συνέδρια, σεμινάρια, εκδόσεις και μιαν έκθεση η οποία παρουσίαζε εικόνες του ποιητή, της χώρας του, της εποχής και των ανθρώπων του.

Όμως, εκείνες τις ημέρες, ο Χούλιο Βέλεθ γνώρισε τον Χοσέ Μανουέλ Καστανιόν. Και τότε, κάθε φόρος τιμής του φάνηκε μηδαμινός.

Ο  Χοσέ Μανουέλ Καστανιόν ήταν λοχαγός στον ισπανικό εμφύλιο. Μαχόμενος υπέρ του Φράνκο, είχε χάσει ένα χέρι και κερδίσει μερικά μετάλλια.

Μια νύχτα, λίγο μετά τη λήξη του πολέμου, ο λοχαγός ανακάλυψε κατά τύχη ένα απαγορευμένο βιβλίο. Έσκυψε, διάβασε έναν στίχο, διάβασε δυο στίχους, και πια δεν μπόρεσε να ξεκολλήσει. Ο λοχαγός Καστανιόν, ήρωας του νικηφόρου στρατού, πέρασε όλη τη νυχτα ξάγρυπνος, αιχμαλωτισμένος, διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας τον Σέσαρ Βαγιέχο, ποιητή των ηττημένων. Και ξημερώνοντας εκείνη η νύχτα, αποκήρυξε το στρατό κι αρνήθηκε να ξαναεισπράξει έστω και μία πεσέτα από την κυβέρνηση του Φράνκο.

Κατόπιν, τον φυλάκισαν και πήρε το δρόμο της εξορίας."
 
Έτσι λοιπόν, η ποίηση του περουβιανού ποιητή Σέσαρ Βαγιέχο βρήκε τον ισπανό συγγραφέα Χοσέ Μανουέλ Καστανιόν. Και μεις βρήκαμε την όμορφη ιστορία τους, που είναι αληθινή, γραμμένη από τον ουρουγουανό συγγραφέα Εδουάρδο Γκαλεάνο στο "βιβλίο των εναγκαλισμών" (εκδ. Κέδρος 2001, μτφρ. Μελίνα Παναγιωτίδου)

Ο Σέσαρ Βαγιέχο (1892-1938) ήταν περουβιανός ποιητής, πρωτοπόρος στο κίνημα του σουρεαλισμού. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα "Ποιητικά Άπαντα" του ποιητή σε μετάφραση από τον Ρήγα Καππάτο (εκδ. Gutenberg, 2010).

Ο Χοσέ Μανουέλ Καστανιόν ήταν Ισπανός συγγραφέας, ο οποίος πολέμησε αρχικά στο πλευρό του Φράνκο, κατάφερε όμως να ξεφύγει και ...  φυσικά να υποστεί τις συνέπειες του φασιστικού καθεστώτος. Για την αγάπη του στον περουβιανό ποιητή είχε τιμηθεί στο γενέθλιο τόπο του Βαγιέχο, το χωριό Σαντιάγο ντε Τσιούκο στις περουβιανές Άνδεις. 



Η ποίηση του Βαγιέχο βρήκε τον Καστανιόν, η ποίηση του Βαγιέχο βρήκε όμως και τον Θανάση Παπακωνσταντίνου κι έγραψε το τραγούδι ""Διάφανος". Το εμπνεύστηκε από το ποίημα του Βαγιέχο "Ποίημα για να διαβαστεί & να τραγουδηθεί". Ωραία ιδέα!

Έχει λοιπόν τη δύναμή της η ποίηση και σε βρίσκει. Όπως λέει ο Τίτος Πατρίκιος στην τελευταία του συλλογή:

...
Ἐκεῖ ποὺ ξανασκέφτεσαι ἂν γίνεται οἱ ἄνθρωποι
νὰ σμίξουν

ὄχι μόνο τὴν ὥρα μιᾶς ἐπικείμενης καταστροφῆς

ἀλλὰ καὶ μέσα στὴ βολὴ τῶν ἥσυχων ἡμερῶν τους

ἂν γίνεται νὰ συναντηθοῦν οἱ φίλοι ποὺ ἔχουνε ξεκόψει

ὄχι μόνο στὴν ἔξαρση τῶν λυτρωτικῶν τους ὁραμάτων

ἀλλὰ καὶ μέσα στὴν τριβὴ ἀτομικῶν ἐπιδιώξεων

ἂν γίνεται οἱ ἄλλοι νὰ χωρέσουν στὸν προσωπικό σου

χρόνο

μαζί τους νὰ μονοιάσεις μὲς στὸν ἀπόρρητό σου χῶρο
...
ἐκεῖ ποὺ ἀναλογίζεσαι ἂν μπορεῖς ἀκόμα ν’ ἀπευθύνεσαι

σὲ ὅσους ἀπορρίπτουν πρὶν κὰν ἀκούσουνε τὰ λόγια σου

νὰ μὴν σιωπᾶς μπροστὰ σ’ αὐτοὺς ποὺ δὲν θέλουνε νὰ ξέρουν

πὼς ὅλοι μαζὶ βαδίζουμε πρὸς τὸν θάνατο

ἐκεῖ ποὺ προσπαθεῖς νὰ μεταπείσεις ὅσους ἀρνιοῦνται

πὼς ἡ ζωὴ εἶναι ἀπὸ μόνη της ἕνα θαῦμα...

Ἐκεῖ ἀπάνω σὲ βρίσκει ἡ ποίηση
...

Την χρειαζόμαστε την ποίηση, γι' αυτό  "από δω και πέρα", για να μας βρίσκει, δεν πρέπει "ν' αφαιρέσουμε... απ' τον ποιητή τα οράματά του..." όπως τραγούδησε στην ιδιαίτερη ποιητική του γλώσσα ο Νάνος Βαλαωρίτης.

Και βέβαια, τελειώνοντας, δεν μπορώ να μην κάνω αναφορά στο Μίκη Θεοδωράκη και στο Μάνο Χατζηδάκι. Τους βρήκε η ποίηση ή βρήκαν την ποίηση και μας τη γνώρισαν. Άξιοι! 

Τετάρτη 21 Μαρτίου 2012

Τί νέο υπάρχει, της Βικτωρίας Θεοδώρου

Τί νέο υπάρχει που να μήν
το ψηλαφίσαμε, ποια οράματα μάς διαφύγαν
και τί είναι ΝΕΟ, τί όραμα, εκτός
από την περιπλάνησή μας.

Δεν απαιτούμε βάθρο ούτε δάφνη
στα μουσεία με τις αράχνες.
Αλλά τί νέο, ποιο όραμα νέο
θα επιφοιτήσει τώρα
σε πύρινα μαλλιά, ή μήπως
ήρθε των οραματισμών το τέλος;

(από την ποιητική συλλογή "Ευνοημένοι", εκδ. Καστανιώτη 1998). 

Περισσότερα για τη Χανιώτισσα ποιήτρια, εδώ.

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2011

Για τη μέρα της ποίησης


«… τα μάτια δεν καλοθωρού στο μάκρεμα του τόπου,
μα πλια μακρά και πλια καλά θωρεί η καρδιά τ’ αθρώπου…».

Βιτσέντζος Κορνάρος