«Πλούτη, γέλοια και χαραίς και βαφή για ταις ψαραίς»: Και εις έτη πολλά!

Πέρασ’ ο χρόνος, πέρασαν τα ογδόντα δύο,

Πέρασαν τόσα βάσανα και δάκρυα και πίκραις,

Ας πούμε με μειδίαμα στο παρελθόν ADIO

Και σήμερ’ ας  γλεντίσωμε με φλάουτα με λύραις             

Έτσι ξεκινούσαν τις ευχές για τον καινούριο χρόνο του 1883 οι διανομείς  της κρητικής εφημερίδας «Πατρίς».

Ξεφυλλίζω το «Κρητικό Ημερολόγιο 2000» των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη (έκδοση Φιλιππότη), στο οποίο υπάρχουν, πέραν των χρηστικών πληροφοριών όπως σε κάθε ημερολόγιο, πολλά ενδιαφέροντα κείμενα για την Κρήτη (ιστορία, λαογραφία, ποίηση, μουσική κτλ.). Τα σκίτσα στην παρουσίαση κάθε μήνα έχει κάνει ο σπουδαίος Χανιώτης σκιτσογράφος Σπύρος Ορνεράκης, τα οποία μάλιστα συνοδεύονται από δίστιχα σε μορφή μαντινάδας του Γιώργου Καράτζη.

Στο κείμενό της με τίτλο «Ευχές από τα περασμένα», η  Ζαχαρένια Σημανδηράκη (τότε προϊσταμένη του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης) δίνει πληροφορίες για τις ευχές που απηύθυναν «προς τους κυρίους κυρίους συνδρομητάς» οι διανομείς των τοπικών εφημερίδων και οι ταχυδρομικοί της Κρητικής Πολιτείας. Στα κείμενα αυτά ζητούν με σοβαρό ή σκωπτικό ύφος την «καλή χέρα»* από τους συνδρομητές, ταυτόχρονα όμως εκφράζουν και την αγωνία τους να ελευθερωθεί το νησί από την τουρκική κυριαρχία.

Παραθέτω εδώ ολόκληρο το κείμενο από το ευχετήριο δελτάριο του διανομέα της εφημερίδας «Άμυνα» (διατηρείται η ορθογραφία του αρχικού):

Ταίρι νιόνυμφο προβαίνει

Ο Γενάρης κ’ η Αυγή,

Να το στρώση, το προσμένει

Νυφικό κρεββάτ’ η γη

Ο Γενάρης σκουντουφλιάρης

στέκει δίπλα στην αυγή,

και σαν γέρος αρωστάρης

φανερόνεται στη γη

Και η γη φτιασιδωμένη

με τα χιόνια του βουνού,

απ’ το ταίρι περιμένει

καλή χέρα τ’ ουρανού.

Τι θα είναι δα τα δώρα,

γέλια, δάκρυα, καϋμοί;

θα τα ίδη κάθε χώρα

όταν έρθη η στιγμή.

Εγώ εύχομαι να ήνε

πλούτη, γέλοια και χαραίς

τριαντάφυλλα μυρσίναι

και βαφή για ταις ψαραίς

Δαχτυλείδια και στεφάνια

θέλω όλα να βρεθούν,

και βεζυρικά φιρμάνια

γέροι νειοί να ‘πανδρευθούν.

Και η γράδες να ζηλεύουν

και να θέλουν παντρειά,

να φορέσουν να γυρεύουν

την ουρά τη μακρυά.

Τώρα ήλθεν η σειρά μου

ένα λόγο να ειπώ

για τη τζέπη τη κυρά μου

ένα λόγο χαρωπό.

Ως το βράδυ να γεμίση

από λίραις Αγγλικαίς

και να ιδώ να ξεχειλίση

σαν τσουκάλι με φακαίς.

Κι ο Θεός ν’ ανταποδώση

τη γενναία δωρεά

εις εκείνον όπου δώση

περισσότερο παρά.

και εις έτη πολλά.

Και επιστρέφοντας στον διανομέα της «Πατρίς», να πώς τελειώνει τις ευχές του:

Χαρά Σας και να ζήσετε να ‘δήτε μιάν ημέρα,

Να ανατείλη ευτυχής, την λύρα θα σας παίζω,

Κι ‘εγώ για να χορεύητε, με την δεξιά μου χέρα

Όλο τον χρόνο γελαστό

Εις της «Πατρίδος» τον χορό.

Δώστε και Σείς ένα παρά εις τον πτωχόν ΚΙΝΕΖΟ

Διανομέα της «Πατρίδος».

Και εις έτη πολλά!

……………………………………………………………………………..

*Η καλή χέρα είναι ένα χρηματικό ποσόν που δινόταν (ή και δίνεται ακόμη) ως δώρο με την ευκαιρία της Πρωτοχρονιάς. Θυμάμαι, κάθε παραμονή ή ανήμερα Πρωτοχρονιάς, ο μπαμπάς μας έδινε πάντα ένα μικρό χαρτζιλίκι για την καλή του χέρα. Ήταν κάτι ιδιαίτερο για μας τα παιδιά τότε και είχε πολλή αξία.

Διαβάζουμε ημερολόγιο μέσα από το Twitter: μια πρωτότυπη αξιοποίηση ιστορικού αρχείου

Τι ξέρουμε για την ιστορία της Σκωτίας και τους Ιακωβίτες; Τι ξέρουμε για την Επανάσταση «Σαράντα – Πέντε»; Ξέρουμε ότι οι σκωτσέζικες φούστες καταργήθηκαν από τους Άγγλους μετά την εξέγερση των Ιακωβιτών το 1745; Ποια ήταν οι σχέση των Στιούαρτ με τους Ιακωβίτες;

Να μια ευκαιρία να μάθουμε για την ιστορία της Σκωτίας και της Αγγλίας, για τις πολιτικές και θρησκευτικές τοποθετήσεις των ηγετών τους. Και αυτά μέσα από μια πρωτότυπη εφαρμογή του μικροϊστολογίου, του Twitter, που μπορεί να τιτιβίζει, με λίγα λόγια κάθε φορά, και να μας μαθαίνει αλλά και να μας κεντρίζει (γιατί όχι) να μάθουμε και περισσότερα ανατρέχοντας σε άλλες πηγές. Είναι μια πρωτότυπη εφαρμογή η αξιοποίηση του Twitter για την παρουσίαση ενός ημερολογίου.

Αυτό έκαναν τα Αρχεία της Βασιλικής Τράπεζας της Σκωτίας (Royal Bank of Scotland) που για 10 εβδομάδες θα μπορεί κανείς να διαβάζει το ημερολόγιο του John Campbell, αρχιταμία της Τράπεζας την εποχή της επανάστασης του 1745 (έχει εκδοθεί και σε βιβλίο με τα στοιχεία: The Diary of John Campbell: a Scottish banker and the ‘Forty-Five’, Royal Bank of Scotland, 1995). Σημειώνεται ότι οι Ιακωβίτες υπό τον Charles Edward Stuart είχαν καταλάβει το Εδιμβούργο για το διάστημα 16 Σεπτεμβρίου έως 1 Νοεμβρίου 1745, που ήταν και η τελευταία εξέγερσή τους, ξεκινώντας από τον προηγούμενο αιώνα με τους Στιούαρτ και το βασιλιά Ιάκωβο. Στο ημερολόγιο του Campbell μπορεί κανείς να διαβάσει τα γεγονότα όπως τα περιγράφει και τις ενέργειες που έκανε ο ίδιος για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα προκειμένου η τράπεζα να είναι ασφαλής, αλλά και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την όμορφη πόλη του Εδιμβούργου.

Τα Αρχεία έχουν τις πληροφορίες σε μορφή σελίδων Wiki (http://heritagearchives.rbs.com/wiki/Welcome_to_RBS_Heritage_Online),

ενώ έχουν δημιουργήσει και σχετικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα πάνω στο ίδιο θέμα (http://www.rbs.com/microsites/our-teaching-resources/content/curriculum-for-excellence/occupation-of-edinburgh/index.htm).

Διαβάζουμε το ημερολόγιο στο http://twitter.com/#!/JohnoftheBank για 10 εβδομάδες και ... παίρνουμε ιδέες. Καλή ανάγνωση.

Ας προσθέσουμε λοιπόν στον προβληματισμό μας στοιχεία για τις δυνατότητες, τις προϋποθέσεις, τα οφέλη και μη από τη χρήση των κοινωνικών δικτύων.