Αφού δεν ζης, σου εύχομαι την Αιώνια Μνήμη!

Έτσι απαντούσε η Μαύρη νεράιδα του κάστρου στο Λεύκωμα του 19χρονου επονίτη Στέφανου Σκαράκη μετά το θάνατό του το 1944, για την ερώτηση "Τι μου εύχεσθε;". Η ίδια κοπέλα είχε απαντήσει νωρίτερα για την ερώτηση "Τι όργανο προτιμάτε;": "Το μαγεμένο τσιγγάνικο βιολί που μόνο γι' αγάπη παίζει" Και συμπλήρωσε στη συνέχεια η ίδια: " Θα μου άρεσε και το ακκορντεόν, αν δεν μου θύμιζε τον βάρβαρο κατακτητή". Μα ... η Μοντέρνα καλόγρια προτιμά "Το βιολί της κοιλιάς", σημειώνοντας έτσι την πείνα που βιώνει.

Στην ερώτηση "Ποίον τέλος σας αρέσει;", η Κατίνα απαντά "Το τέλος του πολέμου". 

Τι "φρονούν περί του κτήτορος"; Μα... τα καλύτερα: "Γόης... και τρελά ερωτευμένος". "Αγοράκι πολύ όμορφο μα πρέπει να το προσέχουν οι γονείς του" γράφει η Μοντέρνα καλόγρια. "'Οτι έχει γίνει πολύ ενοχλητικός εις τον δρόμον της Χαλέπας, διότι τις κάνει και βγαίνουν όλες στα μπαλκόνια", γράφει το Αγριολούλουδο.

Η Marine του εύχεται: "Να πάρεις όταν γίνεις εντελώς κύριος και πάψης τις περασάδες σου από την Χαλέπα, το 12ον ψηφίον της αλφαβήτου· επίθετον πάλι δωδέκατον της αλφαβήτου".

Στο Λεύκωμα, που άρχισε να κυκλοφορεί ο νεαρός Στέφανος από το 1943, παρέλασαν νεράιδες, ιππότες, πριγκήπισσες, αετόπουλα, παιδιά όλα - οι σημερινοί γονείς μας και παπούδες μας - που μέσα στη φρίκη του πολέμου και της φασιστικής κατοχής πάλευαν και ήλπιζαν σ' ένα καλύτερο μέλλον.

Ο Στέφανος Σκαράκης (1925-1944)

Ο Στέφανος Σκαράκης ήταν δραστήριος Επονίτης, ομαδάρχης της 3ης ομάδας της ΕΠΟΝ στα Χανιά, έμενε στη συνοικία Τοπανά κοντά στη Νέα Χώρα. Τον έπιασαν την 1η Σεπτέμβρη του 1944 στη στοά απέναντι από την Τριμάρτυρη (τη Μητρόπολη Χανίων στην οδό Χάληδων), τον οδήγησαν στο κολαστήριο της Αγιάς και τον εκτέλεσαν μαζί με άλλους 53 Χανιώτες αγωνιστές. Ήταν 16 Σεπτεμβρίου 1944. Ο Στέφανος ήταν 19 χρονών. Ήταν "ο τελευταίος Επονίτης που έπεσε κάτω από τα βόλια εκτελεστικού αποσπάσματος των κατακτητών".

Αντλώ όλες τις παραπάνω πληροφορίες από το εξαιρετικό βιβλίο του Σταύρου Βλοντάκη Η "Οχυρά θέσις Κρήτης" : χρονικό της γερμανικής κατοχής στα Χανιά απ' τον Οχτώβρη του 1944 ως το Μάη του 1945 και της αγγλογερμανικής απ' το Μάη ως τον Ιούλη του 1945 (1976). Ο συγγραφέας, επονίτης ο ίδιος τότε, φιλόλογος στη συνέχεια, κατέγραψε με λεπτομέρειες αλλά και με ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο την κατάσταση στο Νομό Χανίων μετά τον Οκτώβριο του 1944 που έφυγαν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής από την υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ ο μισός νομός Χανίων (καθώς και η νήσος Μήλος) παρέμειναν κάτω από γερμανική κατοχή μέχρι τον Μάιο του 1945, αλλά και υπό αγγλογερμανική κατοχή μέχρι τον Ιούλιο 1945! Αποκάλυψε το ρόλο όχι μόνο των Γερμανών κατακτητών (που έτσι κι αλλιώς ήταν δεδομένος), αλλά και των Άγγλων συμμάχων αλλά και των ντόπιων συνεργατών με τους κατακτητές, αυτών που κατέδιδαν αγωνιστές πατριώτες, που σκότωσαν το Μανόλη Πιμπλή, που συνέλαβαν το νεαρό Στέφανο Σκαράκη, αλλά και ντόπιων παλληκαράδων της ΕΟΚ που κάποιοι είχαν ως στόχο τους το ΕΑΜ, όπως ο γνωστός Παύλος Γύπαρης που απείλησε με το φοβερό "Επαέ θα το κάνομε Ρέθεμνος!"!!!

Από τα παραπάνω εμπνεύστηκε να γράψει το τελευταίο της μυθιστόρημα και η Μάρω Δούκα "Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ", στο οποίο βέβαια δίνει ρόλο και στο νεαρό Στέφανο.

Το Λεύκωμα του Στέφανου τριγύριζε ανάμεσα στους νέους της πόλης καιρό μετά την εκτέλεσή του. ΄Εγραφε το 1945 ο Άγρυπνος τιμωρός:

"Αν ζούσες, φτωχέ μου φίλε, θα σου ευχόμουν κάθε πράγμα που μπορεί να επιθυμήσει μια νεανική καρδιά. Αλλά οι βάρβαροι Ούννοι σε εδολοφόνησαν άνανδρα και τώρα δεν μου μένει να σου ευχηθώ άλλο παρά η αγνή σου ψυχή να εύρη την αιωνίαν ανάπαυσιν και το χώμα που σε σκεπάζει να είναι ελαφρόν. 

Αιωνία σου η μνήμη αείμνηστέ μας συναγωνιστή Στέφανε."

Αιώνια μνήμη για τον Στέφανο Σκαράκη (19χρονος επονίτης, εκτελέστηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1944, αγωνιζόταν να φύγουν οι φασίστες από την Ελλάδα)

Αιώνια μνήμη για τον Κώστα Γεωργάκη (Κερκυραίος φοιτητής, αυτοπυρπολήθηκε στη Γένοβα στις 19 Σεπτεμβρίου 1970, διαμαρτυρόμενος για τη χούντα στην Ελλάδα)

Αιώνια μνήμη για τον Παύλο Φύσσα (34χρονος μουσικός και εργατόπαιδο από τις γειτονιές του Πειραιά, δολοφονήθηκε από τους φασίστες στις 17 Σεπτεμβρίου 2013, γιατί έγραφε και τραγουδούσε αντιφασιστικά τραγούδια, γιατί ήταν αντιφασίστας, γιατί ήθελε να μην ξανάρθει φασισμός)

Αφού δεν ζήτε, σας υπόσχομαι την Αιώνια Μνήμη! 

Κάτω ο φασισμός!

Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ

Αλήθεια παντοτινή περιέχει  ο τίτλος της ανάρτησης, που είναι παρμένος από το ομότιτλο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα. Η Χανιώτισσα συγγραφέας στο δεύτερο βιβλίο της τριλογίας της για τα Χανιά (το πρώτο ήταν το "Αθώοι και φταίχτες") αναφέρεται στα πραγματικά γεγονότα της παράτασης της γερμανικής κατοχής στο νομό Χανίων μέχρι τον Μάιο 1945 (όταν στις 12 Οκτωβρίου 1944 η Αθήνα γιόρταζε την απελευθέρωση, το Δεκέμβρη του '44 συνέβησαν τα τραγικά γεγονότα στην Αθήνα που σήμαναν και την αφετηρία της πορείας προς τον εμφύλιο και το Μάιο του 1945 η Ευρώπη γιόρταζε την αντιφασιστική νίκη), ενώ και για δυο μήνες ακόμα παρέμεινε υπό αγγλογερμανική κατοχή.

Αφορμή για να γράψει την ιστορία της η συγγραφέας βρήκε στο γράμμα που έστειλε ο αντισυνταγματάρχης Παύλος Γύπαρης στον επίσκοπο Αγαθάγγελο ζητώντας του να μεσολαβήσει στους Γερμανούς ώστε να πετύχει συμφωνία  μαζί τους για να χτυπήσει τους "αναρχικούς". Και πολύτιμη πηγή ήταν το αξιόλογο βιβλίο του Σταύρου Βλοντάκη "Οχυρά θέσις Κρήτης" (που αξίζει να διαβαστεί έτσι κι αλλιώς ως ένα αποκαλυπτικό ιστορικό ντοκουμέντο).

Το μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα χρησιμοποιεί τα στοιχεία της πραγματικής ιστορίας, τα οποία εμπλουτίζει αφηγηματικά και λογοτεχνικά, έτσι ώστε το βιβλίο να διαβάζεται  με πολύ ενδιαφέρον. Οι λεπτομερείς περιγραφές της δράσης των οργανώσεων και των μαχών που γίνονται στο νομό Χανίων δίνουν όλη την εικόνα των αγώνων και του ρόλου όχι μόνο των Γερμανών κατακτητών, αλλά και των Βρετανών συμμάχων και των ντόπιων φίλων τους που προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να ελέγξουν και να ποδηγετήσουν τους αγωνιστές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, ακόμη και όταν τυπικά αγωνίζονταν από κοινού κατά του κατακτητή.

Εξαιρετικό στοιχείο του βιβλίου της Μάρως Δούκα είναι ότι αναδεικνύει ακριβώς αυτό το γεγονός της παρατεταμένης κατοχής στα Χανιά μαζί με το ρόλο που έπαιζαν οι σύμμαχοι στην Κρήτη σε όλη την περίοδο της κατοχής αρχικά και του εμφυλίου στη συνέχεια. Και είναι πραγματικά λυπηρό ακόμη περισσότερο όταν αυτό συμβαίνει σε έναν τόπο που ακριβώς πριν από 4 χρόνια, στις 20 Μαϊου 1941, οι άνθρωποί του είχαν αγωνιστεί όσο λίγοι στον κόσμο για το πολύτιμο αγαθό της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας.
 

"Και αρχίζει, 20 Μαϊου, απ' τις επτά το πρωί, η εναέρια έφοδος. Αρχηγός ο Γκέρινγκ, υπαρχηγός ο Στουντέντ. Σύννεφα αλεξιπτωτιστών σαν ακρίδες στον ουρανό. Το Καστέλι, ο βράχος της πόλης, για άλλη μια φορά στο έλεος των βομβαρδιστικών. Κι ένας εργάτης, ο Αλέκος Κουτσοδημητρόπουλος, Καστελιανός, πρόλαβε και μάζεψε τη σημαία που κυμάτιζε στο παλάτι της 5ης Μεραρχίας και την έκρυψε στο σπίτι του. Κανείς δεν την είχε σκεφτεί και κανείς ποτέ δεν θα την αναζητούσε. Ο βασιλιάς και η συνοδεία του είχαν ήδη επιβιβαστεί σε βρετανικό αντιτορπιλικό και αναχωρούσαν απ' το Λιβυκό για την Αίγυπτο".

Ναι, το δίκιο είναι ζόρικο πολύ, μα αξίζει να το υποστηρίζουμε!