Τετάρτη 25 Ιουλίου 2018

Πατρίδα βουρκωμένη από κισσό... Εις μνήμην!

Πατρίδα βουρκωμένη από κισσό,
βουνά που σου γυρνούν την πλάτη.
Να πεις πως ξενιτεύεσαι,
να ρίξεις πέτρα,
βρίσκει στο ίδιο σου κεφάλι…

Μιχάλης Γκανάς, Πατρίδα βουρκωμένη

Αχ αυτός ο τόπος αυτό το χώμα…



Σάββατο 7 Ιουλίου 2018

Όπως το ψωμί, του Βαγγέλη Κακατσάκη: σταυροδένοντας τις μνήμες με τις ρίζες



Μνήμες, αγάπες, λέξεις, Νίππος, μάνα και πατέρας, ποιητής, χρόνος και θάνατος, και πάλι λέξεις, παιχνίδια με τις λέξεις,  και πάλι θάνατος, και σιωπή, πατρίδα, πατρίδα και πατρίδα, Ευρώπη, Συρία, Ειδομένη, Μεσόγειος, πρόσφυγες, Λέσβος, Λαμπεντούζα, θάλασσα, ελπίδα, άνθρωπος, καλοσύνη, Κρήτη, Νίππος, κυπαρίσσι, χελιδόνια, ποίηση, Μνήμη και Λήθη, το ψωμί, η Μάνα, το Νίππος, οι Κατούνες, τ' Άγιο Πνεύμα, το κυπαρίσσι, τα χελιδόνια...

Αυτές οι λέξεις μου' ρθαν μόλις διάβασα την καινούρια ποιητική συλλογή του Βαγγέλη Κακατσάκη "Όπως το ψωμί" (Πυξίδα της Πόλης, Χανιά, 2018).

Τιτιβίσματα χελιδονιών οι φράσεις των ποιητών μας

γράφει ο ίδιος.

Λέξεις και φράσεις όλο ευαισθησία, καλοσύνη, ανθρωπιά· και μνήμες που σταυροδένουν με τις ρίζες· και παιχνίδια με τις λέξεις:

Αν...
[...]
Ο πολύς λαός στο φέουδό του...
Οι γραμματικοί στ' αρματολίκια τους...
Οι αρματολοί στα χαρτιά τους...
Οι πρόκριτοι στη μοίρα τους...

Δε γράφεται με τα "αν" η Ιστορία!

(Δεν μπορώ να μην σκεφτώ πως οι δύο προηγούμενες αναρτήσεις μου ήταν για τα βιβλία "Παιχνίδια με τις λέξεις" της Έρπενμπεργκ και "Αν" της Δημητρούκα, σύμπτωση ή τι περίεργα παιχνίδια...)

Όταν, λένε, φύγει το βιβλίο από τον συγγραφέα, τότε ανήκει στον κάθε αναγνώστη ξεχωριστά· κι εκείνος κάνει τη δική του ανάγνωση, τη δική του ερμηνεία στα λόγια του συγγραφέα. Κι εγώ, σαν αναγνώστρια, αντί για τα δικά μου τετριμμένα λόγια και τις δικές μου ερμηνείες, θα μπορούσα καλύτερα ν' απομονώσω φράσεις δικές του και να τις κάνω σημαία μου, όπως:

Χειρότεροι από τους εχθρούς
που μας περιτρυγυρίζουν,
οι δαίμονες που επιμένουν
να κυκλοφορούν στις φλέβες μας.

(από το ποίημα Πρωτομαγιά)

Ένας χαμός στη Μεσόγειο.
Νεκροταφείο προσφύγων τα νερά της.
Ευρώπη ακούς;
Από το άλλο της αυτί
γιατί 'ναι η μάνα μας κουφή!
[...]
Τι παιχνίδι κι αυτό
της Πινακωτής...

(από το ποίημα Ευρώπη, ακούς;)

Κόντρα στους ανέμους των καιρών,
με σύμμαχο τον ήλιο,
ν' αντισταθούμε!

(από το ποίημα Ν' αντισταθούμε)


Η εικονογράφηση της Αγγέλας Μάλμου είναι διακριτική μα και ξεχωριστή!

Το κυπαρίσσι είναι το δέντρο του Αποκόρωνα, το δέντρο του Νίππους, είναι και το δέντρο της σιωπής, της περισυλλογής, του στοχασμού, της ηρεμίας, το δέντρο της επιστροφής...

Επιστρέφω στον ίσκιο του κυπαρισσιού μου.
Σταυροδένομε τις μνήμες με τις ρίζες.
Τοξεύομε τον ουρανό.
......................

Σταυροδένομε τις μνήμες με τις ρίζες. Τι όμορφη έκφραση! Νομίζω είναι η καλύτερη σε όλη τη συλλογή, αυτή που τα λέει όλα· οι μνήμες κλωθογυρίζουν διαρκώς, "ανάβει κερί στο μανουάλι της θύμησης" μας λέει, και ο γενέθλιος τόπος γίνεται, είναι, το σημείο αναφοράς, το σημείο αρχής και τέλους, είναι η επιστροφή, είναι οι ρίζες, είναι η Μάνα, "Επιφώνημα για όλες τις χρήσεις".

Ένα από τα πάμπολλα αποκορωνιώτικα κυπαρίσσια,
όπως το φωτογράφισα στο Νίππος ένα σούρουπο του περασμένου Γενάρη

Εις τσι Κατούνες ήμουνα, στσ' αυλές τ' Αγιού Πνευμάτου
και τα πουλιά ερώτουνα που γύρω μου πετούσαν,
αν βλέπουν τσοι φευγάτους μας στου ουρανού το δώμα.
Κανένα δεν απάντουνε, κανένα δεν εμίλιε.
Μόνο ένα μικρό πουλί, μια γλυκοποταμίδα,
είπε πως τσοι αντάμωνε, μόλις η νύχτα πέσει. 
Γι' αυτό και ομορφοτραγουδεί.

Θα βρήκε πιστεύω και τον πατέρα μου η γλυκοποταμίδα, κι ήθελα να του δώσει ένα μήνυμα και να του πει 

Στο φως του ονείρου
έχουμε ανάψει εμείς το κερί μας!

Τρίτη 3 Ιουλίου 2018

Περιέργεια, στοχασμός και ποίηση τα υλικά στο Άν της Αγαθής Δημητρούκα






Αν μου δίναν έν’ άλογο μαύρο
και μου λέγαν τον δρόμο μου να ’βρω...

Αν μου δίναν κλωστές να κεντήσω
και μου λέγαν τον κόσμο να ντύσω...

Αν μου δίναν τις πίκρες τους όλοι
και μου λέγαν να χτίσω μια πόλη...



Ερωτήματα με Άν βάζει στα παιδάκια (μικρά, αλλά και μεγάλα θα έλεγα) η Αγαθή Δημητρούκα στο τελευταίο της βιβλίο Άν (Καλειδοσκόπιο, 2018). Κι Άν τη Δημητρούκα την γνωρίζουμε και την αγαπάμε για την ευαισθησία και την ποιότητα του έργου της, κι Άν αυτό είναι ένα ακόμη βιβλίο της που με λόγια ποιητικά και αληθινά κάνει τον μικρό αναγνώστη να φανταστεί τις εικόνες των στίχων της και να στοχαστεί τι θα γινόταν Άν, το βιβλίο δεν θα γινόταν τόσο όμορφο Άν έλιπε η φανταχτερή, δυναμική, πολύχρωμη, ζωντανή σαν ομιλούσα εικόνα η εικογράφηση του Καταλανού Τζουζέπ Αντόνι Τάσιες Πενέλια, στο απλούστερο Τάσιες.

Ένα ιδιαίτερο, αλλιώτικο παιδικό βιβλίο που προκαλεί την περιέργεια και τον στοχασμό με λόγια απλά, ποιητικά και παραμυθένια.


Για το Άν, ο Τάσιες πήρε βραβείο καλύτερης εικονογράφησης βιβλίου ποίησης
στο 7o φεστιβάλ BOOKILL FEST της Σερβίας

Αν σου δίναν έν’ άλογο μαύρο και σου λέγαν τον δρόμο σου να βρεις, ποιον δρόμο θα 'παιρνες; έγραψα στον (άλλο, λίγο μεγαλύτερο) εγγονό μου που έχει γενέθλια σήμερα...