Το παραπάνω βίντεο είναι ένα μόνο δείγμα από αυτά τα τόσο όμορφα που κάνουν τα παιδιά στα σχολεία όλης της χώρας. Ας μου επιτραπεί εδώ να παραθέσω το παράδειγμα του 2ου Γυμνασίου Χανίων, όπου Διευθυντής είναι ο φίλος Αντώνης Αθανασάκης, ένας δραστήριος και διαρκώς στοχαζόμενος άνθρωπος, που έχει βέβαια δίπλα του πρόθυμους συνεργάτες και συνοδοιπόρους τους καθηγητές του σχολείου, αλλά και πολλούς ανθρώπους και θεσμούς της πόλης, και ... φυσικά τους φίλους όποτε χρειαστεί. (Είμαι σίγουρη ότι ήδη ο Αντώνης οραματίζεται και σχεδιάζει το σχολικό έτος 2017/18!!! Όπως και τόσοι άλλοι δάσκαλοι και στα Χανιά και παντού).
Για τα παιδιά, δεν υπάρχουν λόγια, οι εικόνες στο παραπάνω βίντεο τα λένε όλα. Εξάλλου, τα παιδιά αυτό που θέλουν είναι να δώσεις εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους. Και τα παιδιά μεγαλουργούν. Και ο κόσμος τότε μπορεί ν' αλλάξει, δεν νομίζεις Κεμάλ; ...
Τα σχολεία της Κοραή όπως φαίνονται από το Στάδιο Χανίων (Πηγή)
Για την ιστορία, να πω ότι στα χρόνια μου το σχολείο αυτό ήταν το Β' Αρρένων, εγώ πήγαινα στο παραδιπλανό, το Β' Θηλέων. Ανάμεσα ήταν το 4ο δημοτικό και δίπλα στο δικό μας ήταν η λεγόμενη Εμπορική. Τώρα έχουν αλλάξει ονομασίες φυσικά. Εξακολουθούν όμως να είναι τα σχολεία της Κοραή, ένας πεζόδρομος μόνο με σχολεία. Για την ιστορία του 2ου Γυμνασίου, υπάρχουν πληροφορίες εδώ, εδώ και εδώ.
Το 2o Πανελλήνιο Βραβείο στον διαγωνισμό «Οι μαθητές μας ξεναγούν στα αρχαία θέατρα» πήραν πριν λίγους μήνες οι μαθητές του 2ου Γυμνασίου Χανίων για το ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στο αρχαίο θέατρο της Απτέρας Χανίων. Ο διαγωνισμός είχε διοργανωθεί από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, την ΕΡΤ και το Σωματείο «Διάζωμα». Είναι μια εξαιρετική πρωτοβουλία που, πέρα από την ενημέρωση για τον σημαντικό αυτό και ιδιαίτερο αρχαιολογικό χώρο, εκπέμπει μηνύματα συνεργασίας, συμμετοχής και συνδιαλλαγής, αγάπης για τον τόπο, δίψας για γνώση και για δημιουργία.
Το αρχαίο θέατρο της Απτέρας χτίστηκε στα ελληνιστικά χρόνια και για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε ασβεστόλιθος, μία τοπική πέτρα από την οποία ήταν χτισμένα και τα περισσότερα κτήρια της Απτέρας. (Μάλιστα, να σημειώσω εδώ ότι στην ξενάγηση που βρέθηκα τον Μάιο του 2015 στο πλαίσιο της δράσης “Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές”, η αρχαιολόγος που μας ξενάγησε στον χώρο του θεάτρου - με πολλή προσοχή γιατί δεν είχαν ακόμη ολοκληρωθεί οι εργασίες της αποκάλυψης - μας έδειξε προβληματικά σημεία του θεάτρου από την χρήση ασβεστοκάμινων τα προηγούμενα πριν από τις ανασκαφές χρόνια!). Μπορούμε να δούμε το κοίλο χτισμένο σε πλαγιά, σχεδόν ημικύκλιο, μέρος της σκηνής και τα παρασκήνια, τις κερκίδες, τις κλίμακες, την ορχήστρα και τις παρόδους που οδηγούσαν σε αυτήν. Είναι ένα εξαιρετικό δείγμα αρχιτεκτονικής και λειτουργίας (με βάση την αρχιτεκτονική) αρχαίου θεάτρου.
Οι μαθητές του 2ου Γυμνασίου μίλησαν το Φεβρουάριο που μας πέρασε σε πρωινή εκπομπή της ΕΡΤ1. Όμως, τα καλύτερα έγιναν πίσω και μετά τις κάμερες, όταν τα ίδια τα παιδιά του γυμνασίου ξενάγησαν μαθητές δημοτικού σχολείου του Βαμβακόπουλου που είχαν επισκεφθεί το χώρο. Οι παραπάνω φωτογραφίες δεν δείχνουν τίποτε άλλο από την αξία και τη χαρά της συνέργειας, της επικοινωνίας, της αναγνώρισης και της μάθησης. Τα παιδιά έχουν μάθει τα ίδια και μπορούν να μάθουν σε άλλα παιδιά τι είναι το αρχαίο θέατρο της Απτέρας.
Μετά την παραγωγή του ντοκιμαντέρ και τη βράβευση, ακολούθησαν και άλλες σχετικές πρωτοβουλίες. Το 2ο Γυμνάσιο Χανίων μαζί με το Γυμνάσιο Βάμου υιοθέτησαν το αρχαίο θέατρο της Απτέρας με τη συνεργασία και τη συμβολή της εταιρείας Διάζωμα, όραμα της οποίας είναι η προστασία των αρχαίων θεάτρων, η ανάδειξη και η ένταξή τους στην καθημερινότητα μας. Η εκδήλωση της υιοθεσίας πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2016, στην οποία, όπως δείχνει και το παρακάτω βίντεο οι μαθητές έδωσαν τον όρκο για την προστασία του θεάτρου:
Τον τόπο τούτο τον προγονικό θα τιμώ/ δεν θ' αφήσω να ξεχαστεί/ θα έρχομαι εδώ για να γροικώ/ εκείνα που έχει να μου πει/ και θα τα πάω, μα τω Θεώ, όσο μακρύτερα μπορώ./ Θα γίνω σκεπή να τον γλυτώσω απ' τους ανέμους,/ κραυγή θα βγάλω ν' ακουστεί στα πέρατα η φωνή του,/ θ' απλώσω αγκαλιά για να φωλιάσει το εγώ στο εμείς/ θα έρχομαι εδώ, θα ερχόμαστε εδώ/ ν' ανταμώνουμε/ να μην αφήσουμε τον χρόνο να νικήσει.
Αντιλαμβανόμαστε και μεις οι εκτός σχολείου, ότι τόσο η πράξη της υιοθεσίας όσο και η συνεργασία των δύο σχολείων για τον κοινό σκοπό επιφορτίζει τα σχολεία και τους μαθητές τους με την ευθύνη συνολικής μέριμνας για το αρχαίο αυτό θέατρο. Τα παιδιά δηλαδή αναλαμβάνουν ρόλους και υποχρεώσεις, μαθαίνουν την ιστορία του θεάτρου που οφείλουν να τη διαδώσουν και σε άλλους και ευαισθητοποιούνται για την προστασία του συγκεκριμένου αλλά και όλων των μνημείων της χώρας. Και φυσικά με την πρωτοβουλία αυτή αναδεικνύεται ο κοινωνικός - μαζί με τον εκπαιδευτικό - ρόλος του σχολείου.
Ας δώσω όμως με την ευκαιρία και μερικές γενικότερες πληροφορίες για τον αρχαιολογικό χώρο. Η Απτέρα, αλλιώς τα Άπτερα όπως λέγαμε την τοποθεσία από παλιά, είναι μία από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις-κράτη της Κρήτης, η μικρή Πομπηία της Κρήτης όπως την έχουν ονομάσει λόγω των πολλών μνημείων της που σώζονται σε μεγάλο ύψος. Αναφέρεται ήδη στις πινακίδες της Γραμμικής Β (14ος - 13ος αι. π.Χ.) και ζει μέχρι και τον 7ο αι. μ.Χ., οπότε καταστρέφεται από ισχυρό σεισμό σε συνδυασμό με τις επιθέσεις των Σαρακηνών. Η σημαντικότερη βέβαια περίοδος ανάπτυξης ήταν στα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια (τέλος 4ου - 3ο αι. π.Χ.). Μέσα στον χώρο υπήρχε η μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (σώζεται το εκκλησάκι μέχρι σήμερα) που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα . Οι μοναχοί της καλλιεργούσαν δημητριακά και όσπρια και απέδιδαν τα έσοδα στη μονή της Πάτμου. Πρέπει επίσης να πούμε ότι πέραν του θεάτρου, ξεχωρίζουν οι ρωμαϊκές δεξαμενές, μέρος του αρχαίου τείχους 4 χλμ, το διμερές ιερό του 5ου αι. π.Χ. και τμήμα οικίας.
Σχετικά με την ονομασία της τοποθεσίας, υπάρχουν δύο εκδοχές. Η μία, που φαίνεται και ως επικρατέστερη, το όνομα Απτέρα αποδίδεται από αντίστοιχο επίθετο της θεάς Αρτέμιδος, Άρτεμις Απτέρα. Κατά τον Παυσανία το όνομά του έδωσε στην πόλη ο μυθικός βασιλιάς των Δελφών Πτέρας ή Απτέρας. Υπάρχει βέβαια και ο μύθος, η δεύτερη εκδοχή, που μας παραδίδεται από τον Στέφανο Βυζάντιο (6ο αι. μ.Χ.), σύμφωνα με τον οποίο το όνομα προέρχεται από τον αγώνα που διεξήχθη στον λόφο μεταξύ των Μουσών και των Σειρήνων. Οι Σειρήνες ηττήθηκαν, πέταξαν τα φτερά τους, έμειναν “άπτερες” κι έπεσαν στη θάλασσα, ενώ τα λευκά φτερά τους σχημάτισαν τα νησάκια στον κόλπο της Σούδας που ονομάζονται Λευκές.
Μην ξεχάσουμε ν' αναφέρουμε το όνομα της αρχαιολόγου που είναι η ψυχή των ανασκαφών στην Απτέρα, την Βάννα Νινιού - Κινδελή. Πολλές λεπτομέρειες, ιστορικά και άλλα στοιχεία, φωτογραφίες κτλ. μπορεί επίσης να βρει κανείς στο λεύκωμα που κυκλοφόρησε το 2008 με την επιμέλεια της κ. Κινδελή.
Αν βρεθείτε στη διαδρομή από Χανιά προς Ρέθυμνο, εκεί λίγο μετά τη Σούδα, στο έμπα του Αποκόρωνα, στα δεξιά σας, στα Μεγάλα Χωράφια δίπλα, στην κορφή του λόφου στέκεται η Απτέρα, ν' αγναντεύει τον κόλπο της Σούδας και να χαιρετά το Ιτζεδίν, το φρούριο, εκεί όπου "αι εγκληματικαί φυλακαί Καλαμίου", όπου τα "Πέτρινα χρόνια" και "Οι μέρες του '36" (και η "Δικαίωση" του Γιάννη Φίλη). Αν πάλι σε λίγο καιρό ταξιδέψετε στο εξωτερικό, μην παραξενευτείτε αν δείτε στις οθόνες του αεροσκάφους να προβάλλονται σκηνές από το ντοκιμαντέρ του 2ου Γυμνασίου Χανίων. Η εταιρεία Aegean θεώρησε ασφαλώς πως τα παιδιά και οι δημιουργίες τους είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές του τόπου μας. Και είναι. Η αριστεία για την οποία πολλοί ερίζουν...
Το παραπάνω βίντεο με τον τίτλο "Εκδρομή" είναι έργο μαθητών του 2ου Γυμνασίου Χανίων, αληθινά συγκινητικό και γνήσια ανθρώπινο, μας δίνει ένα μάθημα ισοτιμίας και ανθρωπιάς. Αυτό που βγαίνει με συγκινησιακά φορτισμένο, αλλά απλό, σύντομο και καθόλα αληθινό τρόπο είναι ότι τα παιδιά που χάνονται στη θάλασσα του Αιγαίου παλεύοντας να ξεφύγουν από τον πόλεμο και αναζητώντας τη Γη της Επαγγελίας στην Ευρώπη του 21ου αιώνα είναι παιδιά σαν και τα δικά μας. Τα ίδια τα παιδιά αναγνωρίζουν σ' εκείνα τα άλλα παιδιά τους εαυτούς τους και τους συμμαθητές τους, συνειδητοποιούν ότι αυτό που συμβαίνει σ' εκείνα τα άλλα παιδιά θα μπορούσε να συμβεί και στα ίδια.
Δεν έχω παρά να πω ένα μεγάλο μπράβο στους μαθητές και στις μαθήτριες του Β' Γυμνασίου Χανίων κι ένα μεγάλο επίσης μπράβο στους δασκάλους τους, γιατί σίγουρα (και) σε αυτούς οφείλεται αυτό το έργο αλλά και όλες οι πολλές δραστηριότητες που έχουν τα παιδιά του σχολείου αυτού τα τελευταία χρόνια.
Μια και ο λόγος στα παιδιά, μου 'ρχεται στο νου το γαϊτανάκι, κι αμέσως οι στίχοι από το ομώνυμο παραμύθι της Ζωρζ Σαρρή:
Αν όλα τα παιδιά της γης πιάναν γερά τα χέρια κορίτσια αγόρια στη σειρά και στήνανε χορό ο κύκλος θα γινότανε πολύ πολύ μεγάλος κι ολόκληρη τη Γη μας θ’ αγκάλιαζε θαρρώ. Κι ύστερα, μου 'ρχεται στο νου ο περίφημος πίνακας του Ματίς "Ο Χορός".
Ο χορός του Ανρί Ματίς, η παραπάνω εκδοχή από το Μουσείο Ερμιτάζ
Για τα παιδιά που αγωνιούν πώς να γλυτώσουν απ' τα κύματα του Αιγαίου...
Για τα παιδιά που γαντζώνονται στα σύρματα της Ειδομένης...
Για τα παιδιά που γίνονται απάτριδες πριν μάθουν τι είναι η πατρίδα και νιώσουν τη ζέστα και τη γλύκα της αγκαλιάς της...
Για τα παιδιά των δικών μας σχολείων και τα παιδιά όλου του κόσμου που είναι όλα ίδια και όλα ίσα...
