"Ο Ανταίος τυφεκίστηκε τη νύχτα της 30 Μαρτίου 1952". Έτσι τελείωνε η Έλλη Παππά την Εισαγωγή της στην επανέκδοση του Ανταίου σε δύο τόμους από το ΕΛΙΑ το 2000.
30 Μαρτίου 1952. Ήταν τότε πριν από 60 χρόνια που τουφεκίστηκαν ο Νίκος Μπελογιάννης, ο Νίκος Καλούμενος, ο Ηλίας Αργυριάδης και ο Δημήτρης Μπάτσης. Ο τελευταίος, γόνος αστικής οικογένειας και λαμπρός επιστήμονας, ήταν ένας φωτισμένος δημοκράτης, ο οποίος με σθένος διατύπωνε και πρόβαλλε τις απόψεις του μέσα στη μαύρη περίοδο της δεκαετίας του 40. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του περιοδικού Ανταίος (δεκαπνθήμερο περιοδικό για τη Μελέτη των προβλημάτων της Ανοικοδόμησης) και βασικό του στέλεχος (στη σύνταξη συνεχώς από το 1945 που ξεκίνησε και εκδότης/διευθυντής σύνταξης από το 1947 μέχρι το βίαιο κλείσιμό του το 1951, μετά τη σύλληψή του ίδιου, που είχε σα συνέχεια τη θανατική καταδίκη και την εκτέλεση.
 |
| Ο Δημήτρης Μπάτσης το 1943 (Η φωτογραφία από το αφιέρωμα των Τεχνικών Χρονικών στο Νίκο Κιτσίκη σε κείμενα της Έλλης Παππά, Ιαν. - Μάρτ. 1986) |
Ο Δημήτρης Μπάτσης ανέλυε το βασικό πρόβλημα της ανοικοδόμησης στο πρώτο τεύχος (20 Μαϊου 1945):
"...βλέπουμε πως βασικό χαρακτηριστικό της λειτουργίας της οικονομίας μας σήμερα είναι πως συγκεντρώνει όλο το διαθέσιμο κεφάλαιο της χώρας σε ωρισμένα κέντρα απ' όπου δεν διοχετεύεται με πρόγραμμα τη δραστηριοποίηση της παραγωγής και την κίνηση της οικονομίας, αλλά χρησιμεύει σαν κεφάλαιο για κερδοσκοπία στα χέρια λίγων οικονομικών τραπεζιτικών και επιχειρηματικών συγκροτημάτων...
...Να το βασικό πρόβλημα της ανοικοδόμησης. Πρέπει να εξετασθή κατά κλάδους και τομείς της οικονομίας ποια ενδογενής αιτία εμποδίζει την ανασυγκρότηση και πώς μπορεί να εξουδετερωθή. Αυτό θάναι και το προγραμμα σειράς μελετών που θ' ακολουθήσουν στις στήλες αυτές από το επόμενο τεύχος".
Και όντως ανελλιπώς τόσο ο ίδιος όσο και άλλοι σημαντικοί επιστήμονες κόσμησαν το περιοδικό με τα άρθρα και τις απόψεις τους τα επόμενα χρόνια: Άγγελος Αγγελόπουλος, Νίκος Κιτσίκης, Σεραφείμ Μάξιμος, Ηλίας Ηλιού, Χαρ. Θεοδωρίδης, Σόλων Κυδωνιάτης, Ρόζα Ιμβριώτη, Πέτρος Κόκκαλης κ.ά.
Το 1947 ο Δημήτρης Μπάτσης εξέδωσε το βιβλίο "Η βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα", όπου με πολλά στοιχεία παρουσίαζε τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της ελληνικής γής, με πολλή παρρησία αποκάλυπτε το ρόλο των ξένων δυνάμεων που υπόσχονταν "βοήθεια" στην Ελλάδα και διατύπωνε προτάσεις για για την εκβιομηχάνιση και τη βιωσιμότητα της χώρας. Είναι μια πλήρης τεχνικοοικονομική μελέτη η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η σχεδιασμένη εκβιομηχάνιση της χώρας είναι τεχνικά και οικονομικά πραγματοποιήσιμη, με την προϋπόθεση όμως την αδέσμευτη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας. (Καμία σχέση δηλαδή με τη συνέχεια ...).
 |
| Το βιβλίο του Δημήτρη Μπάτση σε επανέκδοση το 1977 από τις εκδόσεις Κέδρος |
Το τελευταίο άρθρο του Δημήτρη Μπάτση στον Ανταίο είχε τίτλο "Η αποικιακή εκχώρηση της Πτολεμαϊδος" και αφορούσε την εκχώρηση μονοπωλιακής εκμετάλλευσης του λιγνίτη της περιοχής Πτολεμαϊδας για 35 χρόνια σε επιχειρηματικά συγκροτήματα του ξένου κεφαλαίου. Στη σύμβαση αναφερόταν ότι το αποκλειστικό δικαίωμα "συνίσταται εις την έρευναν, εξόρυξιν, κονιοποίησιν και πλινθοποίησιν του λιγνίτου..." Ο Μπάτσης αποκαλεί τη σύμβαση αποικιακή, ενώ στη Βουλή λέει δόθηκε ένας πιο "καθώς πρέπει" χαρακτηρισμός με τον όρο "χαριστική σύμβαση" και συνεχίζει:
"Αν ήταν όμως να βρούν οι σοφοί ομιλητές έναν όρον νομικά καθιερωμένο θα έπρεπε ασφαλώς να διαλέξουν από την ιστορία του ρωμαϊκού δικαίου τον όρο: "Λεόντειος σύμβασις". Σύμβαση που ο ένας παίρνει τη μερίδα του λιονταριού και ο άλλος τίποτα". (μας θυμίζει κάτι; 60 χρόνια μετά, κάποιοι μας θεωρούν αποικία και κάποιοι ξεπουλούν την αξιοπρέπειά μας ...)
Το παραπάνω άρθρο είχε το υπότιτλο "Μέρος Α΄" και ο συντάκτης του κατέληγε:
"... Συνεχίζοντας τούτη την εργασία θα δούμε ποια τα προνόμια του ξένου συγκροτήματος στη διάθεση των κεφαλαίων που θα αποκτήση από την εθνική εργασία, ποια "εθνικότητα" έχουν τα κεφάλαια του συγκροτήματος, ποιοί είναι οι επιχειρηματίες αυτοί, και ποια προνόμια βιομηχανικής κυριαρχίας αποκτά το ξένο μονοπώλιο μέσα στην εθνική οικονομία της χώρας".
Δεν πρόλαβε ο Δημήτρης Μπάτσης να δημοσιεύσει τη συνέχεια, το περιοδικό έκλεισε απότομα, ο ίδιος συνελήφθη, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 30 Μαρτίου 1952 μαζί με τους Μπελογιάννη, Καλούμενο και Αργυριάδη. Ήταν 36 χρονών και τολμούσε να μιλάει για πράγματα που είχε μάθει και τα γνώριζε καλά. Ακόμα κι αν οι συνθήκες δεν είναι ίδιες σήμερα (σε ... κάποιο συζητήσιμο βαθμό βέβαια), ακόμα κι αν δεν συμφωνούν κάποιοι με όλες τις απόψεις του, όμως δεν μπορεί να μην παραδεχτούν ότι ήταν ένας πατριώτης. Μήπως γι' αυτό τον φίμωσαν;
Αχ πατρίδα μου γλυκειά...
 |
| Το περιοδικό Ανταίος στην αρχική του έκδοση |
