Οι τίγρεις των δωματίων, του Λεωνίδα Κακάρογλου

Πάει καιρός που το ταβάνι στάζει μνήμες...

Άλλη μια ποιητική συλλογή του Λεωνίδα Κακάρογλου γεμάτη με εικόνες και γεμάτη μνήμες. Ο χρόνος και οι μνήμες διαπερνούν όλο το έργο του, ο χρόνος και οι μνήμες κι εδώ, σα φαντάσματα που νανουρίζουν τις τίγρεις των δωματίων  (Εστία, 2017).

... Το αεράκι που μου χαϊδεύει τα μαλλιά

Στέλνει την μνήμη

Στα αζήτητα

Και δεν θυμάμαι

Τι νούμερο παπούτσια

Φόραγες

Για να ταιριάζω τις πατημασιές

Της σκόνης

Στα πόδια σου

Κάποια ποιήματα είναι αφιερωμένα, στον Γιώργη Μανουσάκη, στον Χρίστο Βακαλόπουλο, στον Γιώργο Ίκαρο Μπαμπασάκη, στον αδελφό του. Το ποίημα Περιπέτεια το αφιερώνει στη Μαρία Σερβάκη, την ποιήτρια από την Κρήτη που πέθανε πριν από δυο χρόνια στα 85 της.

Τα βράδια περνώ από το σπίτι σου

Σκοτεινό θηρίο που τρομάζει τους περαστικούς

Δεν χτυπώ το κουδούνι

Εκ άλλου ποιος θα τ' ακούσει

Όλοι κοιμήθηκαν

Οι γάτες περιφέρονται στην αυλή

Ψάχνουν να βρουν πού χάθηκες...

Μνήμες και μοναξιά 

...Κι άλλο φθινόποωρο

Δεν άνοιξα

την καγκελόπορτα του κήπου

Τα φύλλα απάτητα στις περασιές...

και νοσταλγία

Καμιά φορά ονειρεύομαι

Μιαν όμορφη νύχτα

Που θα 'μαστε πάλι όλοι μαζί...

και εικόνες

Στο μισοφωτισμένο δωμάτιο

Βλέπω τα μηρμύγκια

Που διασχίζουν το τραπέζι με τα βιβλία

Το σαμιαμίδι...

και προσπάθεια για λίγη χαρά μέσα από τις μνήμες 

Σ' άλλες μέρες χαρούμενες θα προστρέξω

Δεν θ' αφεθώ να γονατίσω

Στο λυπημένο απόβροχο...

Πήρε την ιδέα για τον τίτλο της συλλογής και για το ομώνυμο, τελευταίο στη σειρά, ποίημα "Οι τίγρεις των δωματίων" από το ποίημα Η τίγρη της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, όπως ο ίδιος μας πληροφορεί παραθέτοντας ένα απόσπασμα. Το αντιγράφω ολόκληρο από τη σελίδα του ποιείν (με εντονότυπα οι στίχοι που παραθέτει ο Λεωνίδας):

Την τίγρη ακολουθήσαμε στη φωλιά της
νυχιές στο χώμα και τις στάλες βροχής απ΄τη μουσούδα της.
Όπως σηκώνει το πόδι και διαλέγει το φύλλο
ή σκύβει στο ζώο το συντροφεύει ως την εξαφάνιση και φοβάται το φως
- τοπία ξεχασμένα πίσω απ΄τις φωνές της λείας και του έρωτα -
την τίγρη τη νυχτερινή τη μάνα πώς ελαφροπατεί
και την ημέρα σε λήθαργο ονειρεύεται τ αστέρια…
Η πλάτη της ξεδιπλώνει όπως ο νοτιάς.
Άγνωστη η θάλασσα στην τίγρη
κι όμως ωραία τής μοιάζει στην κίνηση,
στα μάτια που έρχονται πάντα από πέρα.
Το φεγγάρι! Και τινάχτηκε. Όλο και πιο πολύ κατεβαίνει στα μυστικά…
Βρίσκει τη σιωπή τη σηκώνει με το νύχι την τοποθετεί σε ό, τι αγγίζει.
Τι τρυφερή η τίγρη στη σιωπή!
Ποια μουσική ακούει με το τέταρτο πόδι στον αέρα…
Σταματά το χρόνο μπρος στην πεταλούδα πηδάει
έπειτα στη μέση του κύκλου δροσιά, μεσάνυχτα δίψα και ξημερώματα.

Ένα όμορφο παιχνίδι μνήμης η έκθεση στα Χανιά με κινηματογραφικές αφίσες από τη συλλογή του Λεωνίδα Κακάρογλου

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση πραγματοποιείται αυτό τον καιρό στα Χανιά, στη Δημοτική Πινακοθήκη της πόλης. Πρόκειται για πρωτότυπες κινηματογραφικές αφίσες 1950-2000 από την πλούσια συλλογή του Λεωνίδα Κακάρογλου. Ο Κακάρογλου, πέρα από καλός ποιητής, είναι λάτρης και γνώστης των κινηματογραφικών πραγμάτων και συλλέκτης αφισών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το υλικό για ένα μουσείο στην πόλη μας. (Για να περιγράψω καλύτερα τις ιδιότητες του Λεωνίδα, θα πρέπει να πω ότι είναι πολιτικός μηχανικός στο επάγγελμα, ενώ εκ παραλλήλου ασχολείται συστηματικά με τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο).

Η συλλογή του είναι πολύ μεγάλη, ήδη εκτίθεται σημαντικός αριθμός αφισών στους τρεις ορόφους της Πινακοθήκης (κτίριο-στολίδι για την πόλη και χώρος σημαντικών καλλιτεχνικών δρώμενων). Όπως λέει ο ίδιο στο συνοδευτικό φυλλάδιο της έκθεσης:

"Απ' ότι έμεινε από παλιές συναντήσεις, από ερειπωμένους κινηματογράφους, από ανήλιαγες αποθήκες, από παλαιοπωλεία κινηματογραφικών ενθυμίων, τις μάζεψα, τις έκρυψα όπως παιδιά τ' αγαπημένα τους παιχνίδια και τώρα που ο χρόνος το ζήτησε, μερικές απ' αυτές ντυμένες στα καλά τους με φώτα και μουσικές σας τις παρουσιάζω".

Χρόνος διάφανος ο τίτλος της έκθεσης, ο χρόνος περνάει διάφανος μέσα από τις εικόνες που μας δίνουν οι αφίσες και μας φέρνουν μνήμες. Δύσκολο αυτό το παιχνίδι με τη μνήμη, το πιο δύσκολο λέει ο Λεωνίδας.

Έτσι ορίζει και τις εποχές, με τις μνήμες από αγαπημένες του ταινίες:

Χειμώνας: Η νύχτα μου στης Μωντ.

Άνοιξη: Τζόνι Γκιταρ

Καλοκαίρι: Τρελός Πιερό

Φθινόπωρο: Αντρέι Ρουμπλιώφ

Εξάλλου, ο χρόνος και η μνήμη διαπερνά όλο το έργο του Λεωνίδα Κακάρογλου. Γι' αυτό και οι αφίσες έρχονται "την ανάσα τους να προσθέσουν στη σιωπή που τη μνήμη μας αδιάκοπα πολιορκεί..."

Και λέει σ' ένα ποίημα:

Βουβή ταινία η μνήμη

Μιλιές που δεν ακούγονται

Λόγια που χάνονται στη σιωπή

Κι ένα γκρίζο φως που όλα τα σκεπάζει

Κάπου κάπου μια μουσική παράταιρη

Διακόπτει τη γαλήνη

("Βουβή ταινία", από την ποιητική συλλογή "Η συνήθεια των ημερολογίων", Πλέθρον 1995).

Ας απολαύσουμε, λοιπόν, τις εικόνες από μερικές αφίσες της έκθεσης κι ας δοκιμάσουμε το παιχνίδι με τη μνήμη. Εικόνες από τις ταινίες και εικόνες από τη ζωή μας όταν βλέπαμε τις ταινίες. 

Έχω κιόλας μπροστά μου εικόνες από την ταινία "Όταν πετούν οι γερανοί" που είχα δει, φοιτήτρια νομίζω, στην Αλκυονίδα. Αλλά και παλιότερες εικόνες έρχονται και μου ορίζουν τις μνήμες από τους κινηματογράφους της παιδικής μου ηλικίας στη γενέτειρα πόλη. Μου 'ρχονται εικόνες από το θερινό Ρεξ που ανεβαίναμε με μια σκάλα στην ταράτσα του διπλανού οικήματος όταν δεν προλαβαίναμε τα κανονικά καθίσματα. Ή μου 'ρχονται εικόνες από το Αστέρι (και οι δύο δεν υπάρχουν πια στα Χανιά), να σπρωχνόμαστε (μαζί και η γιαγιά μας και ο μπαμπάς όλο νεύρα) για να μπούμε μέσα  και να δούμε τον Ξανθόπουλο ή τη Βουγιουκλάκη ή την Τουρκάλα Χούλια Κοτσγίγιτ!!! 

Είναι σαν να σπάνε τη σιωπή οι εικόνες, σαν ν' ανοίγουν ρωγμές στη σιγαλιά της μνήμης μας. Τί όμορφα!