Τα νιάτα θέλουν Άνοιξη

 Τα νιάτα πρέπει να γελούν και να χαίρονται με πάθος.
Αλλοίμονο στο χρόνο που δεν έχει άνοιξη.

                                                                         Μονταίν

Σκαλίζοντας τα κιτάπια μου από το παρελθόν, ανακάλυψα ένα «Καλλιτεχνικό ημερολόγιο αναπήρων καλλιτεχνών» του 1974. Μια σελίδα του είχε το παραπάνω μότο από τον Μονταίνιο όπως γράφει. Δεν έχω πρόχειρα τα γραφτά του σπουδαίου Γάλλου δοκιμιογράφου (για τον οποίο συνιστώ επίσης τη συγκλονιστική βιογραφία του από τον Στέφαν Τσβάιχ που αξίζει να διαβαστεί), αλλά σημασία έχει το περιεχόμενο και ο καλλιτέχνης του έργου στην ίδια σελίδα. Πρόκειται για τον J. Singer από το Ισραήλ, για τον οποίο δεν κατάφερα να βρω πληροφορίες (ανακτάται κυρίως ο Πολωνοεβραίος συγγραφέας Israel Joshua Singer, αδελφός του πολύ γνωστού και εξαιρετικού Isaac Bashevis Singer). Ποιος ξέρει αν ο καλλιτέχνης εκείνος ζει, ποιος ξέρει πώς βλέπει ή θα 'βλεπε τη στάση της χώρας του απέναντι στον λαό των Παλαιστινίων, στα νιάτα που δεν χαίρονται την Άνοιξη, στα χιλιάδες παιδιά που δεν την πρόλαβαν.

Και μου 'ρχονται οι στίχοι του Γιάννη Στίγκα από την τελευταία ποιητική συλλογή του Sonderkommando:

Κατά τ' άλλα βαριόμαστε
εδώ κάτω
ο Χρόνος είναι χειροκίνητος
γυρνάμε τον τροχό για τον Τροχό
και συνθλίβουμε
τούτη την Άνοιξη
κλείνοντας το μάτι στην επόμενη
...
αγαπήσαμε τη φύση
για τους λάθος λόγους
...
Αλλά
για να δύει ο ήλιος
κάτι θα ξέρει.

Και συμπληρώνει πιο κάτω:

Παλιά οι νύχτες παίζαν τον γιατρό
και τώρα τον χασάπη
...

Περιμένοντας την «ανθρωπιστική» βοήθεια που δεν έρχεται... (Πηγή: Ηνωμένα Έθνη)

Κι όσο γλυτώνουν το μαχαίρι τα παιδιά, πεθαίνουν από την πείνα!  

Ανθρωπότητα συνέχισε να κλείνεις τ' αυτιά και τα μάτια σου. Στον 21ο αιώνα πίσω ολοταχώς!

Κι εμείς εδώ, ας συνεχίζουμε να μην καταλαβαίνουμε  τι γίνεται γύρω μας, στη γειτονιά μας, να' ναι καλά τα όπλα, η «άμυνα» και η «ετοιμοπόλεμη», τάχα μου πατριωτική, στάση μας. Κρίμα, δεν μας αξίζει!

Ακόμα τούτη η άνοιξη ... κυλάν ποτάμια οι χρόνοι

Ακόμα τούτη η άνοιξη,
το δάκρυ δε στεγνώνει,
δάκρυ στα μάτια ποταμός,
κυλάν ποτάμια οι χρόνοι.

Δεν είναι τούτη άνοιξη,
δεν είναι καλοκαίρι.
Μόν' είναι σύννεφο βαρύ, βαρύ,
χειμώνας το 'χει φέρει.

Αν είναι να θερίσουμε,
να μπούμε για τ' αλώνι,
τι μου φωνάζει ο κύρης μου
κι η μάνα με μαλώνει.

Δεν είναι τούτη άνοιξη,
δεν είναι καλοκαίρι.
Μόν' είναι σύννεφο βαρύ, βαρύ,
χειμώνας το 'χει φέρει.

Χειμώνας εκρατάει πολύ,
η νύχτα όλο μακραίνει,
τσακάλι πέφτει στο μαντρί
και τρώει και δε χορταίνει.

Δεν είναι τούτη άνοιξη,
δεν είναι καλοκαίρι.
Μόν' είναι σύννεφο βαρύ, βαρύ,
χειμώνας το 'χει φέρει.

Έτσι ένιωσε ο Βαγγέλης Γκούφας* την Άνοιξη το 1974 όταν έγραψε τους στίχους των τραγουδιών για τη θεατρική παράσταση του Γ. Ρούσσου «Μαντώ Μαυρογένους» σε σκηνοθεσία Κώστα Μιχαηλίδη. Έπαιζαν Αλίκη Βουγιουκλάκη, Μάνος Κατράκης, Νικήτας Τσακίρογλου, Βύρων Πάλλης, Άννα Παϊταζή κ.ά. Τα τραγούδια της παράστασης περιλαμβάνονται στον δίσκο «Προδομένος λαός», τη μουσική έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης και τραγούδησαν η Χάρις Αλεξίου, ο Κώστας Σμοκοβίτης και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Το τραγούδι για την Άνοιξη ερμηνεύεται από τον Κώστα Σμοκοβίτη.**

Θα μπορούσε να πει κανείς ... ουδεμία σχέση με την πραγματικότητα; ή η ιστορία συνεχίζεται ή κάνει κύκλους; και ο αγώνας συνεχίζεται; Ναι, ο αγώνας συνεχίζεται, μα οι ήττες πολλές, οι απώλειες πολλές, οι ελπίδες τσακίζονται στα βράχια αντιλαϊκών και ιδιοκτησιακών, αλλά και αδέξιων, αδιέξοδων και μίζερων τακτικών και πολιτικών, ευτυχώς πάντα γεννιούνται νέες, ελπίζουμε στην άνοιξη. Και γι' αυτό επιλέγουμε ως εικόνα τον Ανοιξιάτικο χορό, έναν δοξαστικό χορό για την Άνοιξη, του Μέμου Μακρή. Γιατί, όπως έγραψε ο μεγάλος Οδυσσέας Ελύτης, «την άνοιξη αν δεν την βρεις την φτιάχνεις». Εκεί είμαστε, να φτιάξουμε την Άνοιξη. Μπορούμε; Θέλουμε;

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σημειώσεις

* Για τον Βαγγέλη Γκούφα (και ... Βρανά στα χρόνια των κυνηγητών) είχα γράψει σε παλαιότερη ανάρτηση με αφορμή τον θάνατό του το 2016. Για τον Μίκη εδώ όλες οι αναρτήσεις.

** Πληροφορίες για τον δίσκο υπάρχουν εδώ κι εδώ.

Κίτρινα αερόπλοια γέμισαν τον ουρανό κι η πληγωμένη Άνοιξη τεντώνει τα λουλούδια της

 
Κίτρινα αερόπλοια ξάφνου γέμισαν τον ουρανό
άλλα μικρά κι άλλα μεγάλα
κίτρινοι σκελετοί κούναγαν τα χέρια
                                      και ουρλιάζαν
όπως και κίτρινες κανάρες μεγάλες
πεταλούδες με πόδια μικρών παιδιών που
κρέμονταν
μαζί μ’ αστέρια κίτρινα που δεν τα γνώριζαν
                             και τα μισούσαν 

από τη γη κοίταζαν κίτρινοι
                                 οι αστροναύτες

δεν το περίμεναν

Μίλτου Σαχτούρη "Σημάδια κίτρινα" από τη συλλογή «Χρωμοτραύματα» (1980) που βρίσκεται στον συλλογικό τόμο Ποιήματα (1980-1998).

Η πληγωμένη Άνοιξη τεντώνει τα λουλούδια της
οι βραδινές καμπάνες την κραυγή τους
κι η κάτασπρη κοπέλα μέσα στα γαρίφαλα
συνάζει στάλα στάλα το αίμα
απ’ όλες τις σημαίες που πονέσανε
από τα κυπαρίσσια που σφαχτήκαν
για να χτιστεί ένα πύργος κατακόκκινος
μ’ ένα ρολόγι και δυο μαύρους δείχτες
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θα ’ρχεται ένα σύννεφο
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θα ’ρχεται ένα ξίφος
το σύννεφο θ’ ανάβει τα γαρίφαλα
το ξίφος θα θερίζει το κορμί της

Μίλτου Σαχτούρη «Η πληγωμένη Άνοιξη», από τη συλλογή «Παραλογαίς» 1948.

Καλό μήνα. Μπήκε η Άνοιξη. Χειμώνας στον κόσμο! Εκρήξεις.

Κι εμείς, καθισμένοι και καθισμένες στον καναπέ του σαλονιού μας, κάνουμε λίγα δευτερόλεπτα σιγή ν' ακούσουμε τις εκρήξεις από την τηλεόραση! Τι ωραίο πλιάτσικο!!! (συγγνώμη, θέαμα ήθελα να πω, ή μήπως το ίδιο κάνει;)

--------------------------------------------------------------

Σημειώσεις: 

 

1. Η πρώτη εικόνα είναι το έργο Explosion (Έκρηξη) της Γιάννας Περσάκη, σημαντικής ζωγράφου αφηρημένης τέχνης. Ήταν και η σύντροφος του Μίλτου Σαχτούρη. 

 

2. Το σχέδιο της δεύτερης εικόνας είναι του Μίλτου Σαχτούρη και περιέχεται στον τόμο Ποιήματα (1980-1998), από τις εκδόσεις Κέδρος, 2002. 

 

3. Η φράση "Τι ωραίο πλιάτσικο" είναι δανεισμένη από τον μεταφρασμένο τίτλο μυθιστορήματος του σημαντικού σύγχρονου Άγγλου συγγραφέα Τζόναθαν Κόου. Μου ταίριαξε σ' αυτά που συμβαίνουν αυτές τις μέρες, με την εισβολή της Ρωσίας του Πούτιν σε μια άλλη χώρα την Ουκρανία, με την υποκρισία των Αμερικανών ότι δεν επιτρέπουν εισβολές σε άλλες χώρες (θε μου τι ακούμε και διαβάζουμε αυτές τις μέρες μας), με την "οργή" των Ευρωπαίων που δεν ξέρουν τίποτα και πρώτη φορά μετά το '45 έγινε πόλεμος στην Ευρώπη (και βέβαια η Γιουγκοσλαβία και ο διαμελισμός της έγιναν σε μια άλλη ήπειρο και καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν ξέρει τίποτα ούτε καν η Γερμανία), με μας που τρέξαμε από τους πρώτους να στείλουμε πολεμικό υλικό και με τους ανθρώπους της Ουκρανίας στη μέση, να βιώνουν πόλεμο, ανασφάλεια, ξεκλήρισμα των οικογενειών τους, καταστροφή και να προστίθενται στους χιλιάδες πρόσφυγες που αναζητούν καινούριο σήμερα. 

 

4. Τα παιδάκια σήμερα κι εκεί θα φόραγαν την κόκκινη κλωστή να μην τα κάψει ο Μάρτης...

Ένας κόσμος κλειστός τη φετινή Άνοιξη και δυο ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη

Η πληγωμένη Άνοιξη


Η πληγωμένη Άνοιξη τεντώνει τα λουλούδια της
οι βραδινές καμπάνες την κραυγή τους
κι η κάτασπρη κοπέλα μέσα στα γαρίφαλα
συνάζει στάλα στάλα το αίμα
απ’ όλες τις σημαίες που πονέσανε
από τα κυπαρίσσια που σφαχτήκαν
για να χτιστεί ένα πύργος κατακόκκινος
μ’ ένα ρολόγι και δυο μαύρους δείχτες
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θα ’ρχεται ένα σύννεφο
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θα ’ρχεται ένα ξίφος
το σύννεφο θ’ ανάβει τα γαρίφαλα
το ξίφος θα θερίζει το κορμί της
 


Οι εχθροί της Άνοιξης

Έρχεται φέτος κουρασμένη
η Άνοιξη
(νά) κουβαλάει τόσα χρόνια
τα λουλούδια πάνω της.

Σκοτεινοί άνθρωποι
στις γωνιές την παραμονεύουν
για να την τσακίσουν.

Αυτή όμως
με κρότο
ανάβει ένα-ένα
τα λουλούδια της
στα μάτια τούς τα ρίχνει
(για) να τους στραβώσει.

Για τον Μίλτο Σαχτούρη (29 Ιουλίου 1919 –  29 Μαρτίου 2005) γράφει ο Λίνος Πολίτης στην Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (πρωτοκυκλοφόρησε από το ΜΙΕΤ το 1978, έχω την Θ' έκδοση του 1998):

Ένας κόσμος κλειστός και περιχαρακωμένος, με βασικό στόχο την πικρή αίσθηση της ζωής μια υπαρξιακή θλίψη που εκφράζεται κατά προτίμηση με παραβολές και μικρούς μύθους, ακόμη και με αινιγματικά σύμβολα και εικόνες, που φτάνουν ως το αλλόκοτο, το τρομαχτικό και το παραμορφωμένο. Έντονα επηρεασμένος από την υπερρεαλιστική γλώσσα και την τεχνική (του Εγγονόπουλου π.χ.), παρουσιάζει λιτότητα στα εκφραστικά μέσα και ευρηματικότητα στην εκλογή νέων λέξεων.

Τα δυο ποιήματα για την Άνοιξη φοβάμαι πως ταιριάζουν στο φετινό μας κλειστό και περιχαρακωμένο κόσμο, στη φετινή μας κουρασμένη και πληγωμένη Άνοιξη.

Τα πλήθη των μελίσσων όταν γλυκὺ του έαρος φυσάει το πνεύμα: οι μέλισσες του Κάλβου και του Φόσκολο

  Eπί την λίμνην ούτως
αυγερινά πετάουσι
τα πλήθη των μελίσσων
όταν γλυκύ του έαρος
              φυσάη το πνεύμα·

(Ωδή Δεκάτη. Ο Ωκεανός)


   Mούσα το Iκάριον πέλαγος
έχεις γνωστόν. Nα η Πάτμος,
να αι Kορασσίαι, κ' η Kάλυμνα
που τρέφει τας μελίσσας
              με' αθέριστα άνθη.

  Nα της αλόης η νήσος,
και η Kως ευτυχεστάτη,
η τις του κόσμου εχάρισε
τον Απελλήν και αθάνατον
            τον Iπποκράτην.

  Iδού και ο μέγας τρόμος
της Ασίας γης, η Σάμος·
πλέξε δι' αυτήν τον στέφανον
υμνητικόν και αιώνιον
           λυρική κόρη.

(Ωδή Τετάρτη. Εις Σάμον)

  Άλλα σύρματα δότε
ζεφυρόποδες Xάριτες·
και σεις επί το ξύλον
μελίφρονον, υακίνθινον
          βάλετε στέμμα.
....................................
  Eσύ θαυμάσιε Όμηρε
εξένισας τας Mούσας·
και του Διός η κόραι
εις τα χείλη σου απέθηκαν
         το πρώτον μέλι.

  Eις τιμήν των θεών
εφύτευσας την δάφνην·
είδον πολλοί αιώνες
το φυτόν ευθαλές
         υπερακμάζον.

  Mέσα εις το θείον στέλεχος
τι δεν εθησαυρίσατε
τα σίμβλα αιωνίως;
τι ω αώνιαι μέλισσαι
          το παραιτείτε;

(Ωδή Πέμπτη. Εις Μούσας)


  Έχεον πολυάριθμα
μελισσών έθνη οι σίμβλοι
της Πάργας, βομβηδόν
εις τον πολύν επέταον
          καρπόν λυαίον.

  Kαλός, γλυκύς ο αέρας
οπού πρώτον επίναμεν,
και η θρέπτειρα γη
από τον ίδρωτά μας
           πεποτισμένη.

(Ωδή Εβδόμη. Εις Πάργαν)

Οι μέλισσες που φέρνουν την Άνοιξη, που έθρεψαν τον Όμηρο, που αποθήκευσαν στο θείο στέλεχος της δάφνης το μέλι το χρυσό, οι μέλισσες που τραγούδησε ο Ανδρέας Κάλβος στις Ωδές του και οι ίδιες μέλισσες που τραγούδησε ο Ούγκο Φόσκολο στα δικά του ποιήματα.

..................................................

Όταν με ορμή ταταρικών αλόγων
ενάντια στην αδύναμην Ελλάδα
ο Άρης ξαπόλυσεν οργή πολέμου,
και το στεφάνι χάρισε της νίκης
στη βάρβαρη φυλή των Οσμανλήδων,
άνθισε τότε των Μουσών ο κήπος
στην Ιταλία, κ' εδώ ήρθαν οι τεχνίτες
να κρύψουν την ευλογημένη κυψέλη
που το χρυσό της μέλι μας χαρίζει.

.........................................................

(Ούγκο Φόσκολο, Ύμνος στο καράβι των Μουσών, σε μετάφραση Μαρίνου Σιγούρου, από το Ποιήματα μεταφρασμένα από Επτανήσιους, Ωκεανίδα 1997 με επιμέλεια Στέφανου Ροζάνη).

Είναι δική μας κι' όχι για τους άλλους η ιεροτελεστία στη μνήμη των κερήθρων, που στην Ιταλία αποθησαυρίζουν θείες μέλισσες μ' αιώνιο βούισμα για τις Χάριτες, κι' όποιος τις δοκιμάσει μιλεί μ' αγάπη για την πατρίδα. Αχ, πέστε μας σείς, πώς λάβατε αυτό το δώρο! Ποιος μπορεί να στολίση σε μας - που πλανόμαστε στις σκιές της γης - τη φήμη, ποιος άλλος από σας Χάριτες που βρίσκεται παντού και ξέρετε όλα σαν θεές;

...........................................................................................

Κοντά στη μυρτιά άνθιζαν τα ρόδα, που κάθε χρόνο οι Χάριτες μαζεύουν από τους Ευγανείους λόφους. Απ' αυτά φέρνουν στη μητέρα τους ένα στεφάνι δροσερό από δάκρυα, την έκτη μέρα του Απρίλη. Γύρο σ' αυτές βούιζαν γλυκά οι μέλισσες που άκουσαν πως ίσως είχε έλθει από τα Ηλύσσια να κεντρώση το δέντρο, εκείνος που περισσότερο από τους άλλους τρύγησε τo ιερό μέλι στον Υμηττό και πρώτος έκαμε περιβόητο τα τραγούδι του θείου έρωτος.

........................................................................

Ω! νεαρές θεές, χαρά του ύμνου, για σας η όμορφη γυναίκα μιμείται τις ιεροτελεστίες σας και καλοπιάνει τις γήινες μέλισσες στις πλαγιές .της Φελσίνας, απ' όπου ο βοσκός κοιτάζει την Αστραία, που τώρα χαίρεται τ' αργητά δώματα του Νηρέως. Ετοιμάζει για τα πλανώμενα σμάρια αναψυχή και διαμονή από Ινδικά φυτά που κάμνουν σκιά στα σπίτια της. Ή τα δέχεται στη γόνιμη αύρα της αρμονικής σπηλιάς προφυλαγμένα από τον πάγο, τον καλοκαιρινό θυμό και τα σύννεφα. Η όμορφη γυναίκα ποτίζει με το χέρι της τα γαλατένια μπουμπούκια της λεμονιάς, το ντροπαλό, γιούλι και το θυμάρι τ' αγαπημένο στις μέλισσες.

(Ούγος Φώσκολος, Οι Χάριτες, μετάφραση [σε πεζή μορφή] Μαριέττα Μινώτου-Γιαννοπούλου, Αθήναι, Εκδοτικός Οίκος Ζηκάκη, 1927, σσ. 55-144.)

Και λέει ο 'Ομηρος:

Στο μεταξύ μαζεύονταν όλο το στράτευμα.

Πώς σμήνη από μέλισσες πυκνά πετάγονται αλλεπάλληλα

μέσα από τρύπιο βράχο, πετώντας σμάρι στ' ανοιξιάτικα

λουλούδια, σμίγοντας άλλα εδώ, άλλα τραβώντας κατακεί...

Το παραπάνω παράθεμα από την Ιλιάδα (σε μετάφραση Δημήτρη Μαρωνίτη) είναι ένα από τα πολλά που χρησιμοποιεί ο Μιχαήλ Πασχάλης για να μιλήσει για τη διακειμενικότητα, τη σχέση, δηλαδή, ή καλύτερα τον διάλογο ανάμεσα στην ποίηση του Κάλβου και του Φόσκολο και την αρχαία ελληνική ποίηση. Στο βιβλίο του "Ξαναδιαβάζοντας τον Κάλβο: Ο Ανδρέας Κάλβος, η Ιταλία και η αρχαιότητα" (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2013) αναλύει διεξοδικά το έργο του Κάλβου σε σχέση με τη γλώσσα, την ποιητική και τις επιδράσεις του, δίνοντας πολλές πληροφορίες επίσης για το έργο του Ελληνοϊταλού ποιητή Νικολό Ούγκο Φόσκολο (1778-1827, γεννημένος στη Ζάκυνθο από πατέρα Ενετό γεννημένο στην Κέρκυρα, μητέρα Ελληνίδα και προγόνους Ενετούς που ήρθαν από την Κρήτη!). Αν και μάλλον απευθύνεται σε εξειδικευμένο κοινό, ερευνητές, φιλόλογους κτλ., έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον και αξίζει να διαβαστεί. 

Με την ευκαιρία θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα μυθιστόρημα που δεν κατάφερα να παραουσιάσω αν και το έχω διαβάσει εδώ και χρόνια. Πρόκειται για το "Οι μέλισσες του Κάλβου τριγυρίζουν στα λιβάδια του Λινκολνσάιρ" της Πόλυς Χατζημανωλάκη (Ταξιδευτής 2008). Στο βιβλίο αυτό η συγγραφέας κινείται ανάμεσα στην πραγματικότητα και στη μυθοπλασία για να μιλήσει για τον Κάλβο στην τελευταία περιοδο της ζωής του στην Αγγλία. Αναζητεί τα ίχνη του ποιητή στο Λάουθ, τη μικρή πόλη του Λινκολνσάιρ, όπου έζησε, δίδαξε στο οικοτροφείο, πέθανε και θάφτηκε εκεί, και όπου μάλλον είχε μελίσσια, όπως και οι επινοημένοι ήρωές της. 

Η ίδια πήγε στο Λάουθ, έψαξε στα αρχεία της πόλης, αναζήτησε στοιχεία για τη ζωή της πόλης (όπως για την κλοπή των μελισσών), δανείζεται στοιχεία από τις πολλές πηγές της (βιβλία, άρθρα, Διαδίκτυο) και δημιουργεί ένα μυθιστόρημα που επίσης αξίζει να διαβαστεί. Ο διακειμενικός διάλογος είναι παντού και στο δικό της βιβλίο.

Ένα ντόμινο ανάγνωσης μπορούν να κάνουν όλα τα παραπάνω. Καλό διάβασμα, λοιπόν.

Ημέρα της ποίησης η σημερινή, τη λένε και πρώτη μέρα της Άνοιξης.Καλή άνοιξη, λοιπόν, γλυκειά σαν το μέλι που απέθηκαν του Διός οι κόρες στα χείλη του Ομήρου...

...................................................................................................................................................

Σημειώσεις:

1. Η αντιγραφή των αποσπασμάτων από τις Ωδές του Κάλβου έγινε από τον ιστότοπο του Σπουδαστήριου Νέου Ελληνισμού (http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=13).
2. Σύντομες πληροφορίες για τους Επτανήσιους μεταφραστές μπορεί κανείς να βρεί στο Translatum Journal (https://www.translatum.gr/journal/2/ionian-translators.htm).
3. Παραθέτω ενδεικτικά τους τίτλους δύο άρθρων που βρήκα στο Διαδίκτυο και θα μπορούσαν να διαβαστούν συμπληρωματικά, σημειώνοντας πάντως ότι υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία τόσο για τα θέματα που πραγματεύεται ο Πασχάλης όσο και για τα θέματα που θίγει η Χατζημανωλάκη σχετικά με τον Κάλβο (π.χ. υπάρχουν πολλά άρθρα σε παλιά τεύχη της Νέας Εστίας που μπορεί κανείς να τα βρεί από τον ιστότοπο του ΕΚΕΒΙ).  

• Πασχάλης Μιχαήλ (2013), Ο Κάλβος ως εκδότης, κριτικός και ποιητής: οι σημειώσεις στην «Ωδή εις Ιονίους» και η έκδοση των Χαρίτων του Φώσκολου. http://dx.doi.org/10.12681/comparison.21.
• Περυσινάκη, I. Ν. (1985). Η ωδή εις Μούσας του Α. Κάλβου. Πηγές και επιδράσεις. http://olympias.lib.uoi.gr/jspui/handle/123456789/26420.

Τόση χαρά δεν την μπορούν τα μάτια ... Καλώς ήρθες Άνοιξη!

Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της,
ἐσύ. Μὰ πότε ἀνθίσατε;
Στέκομαι στὸ παράθυρο
καὶ σᾶς κοιτῶ καὶ κλαίω.

Τόση χαρὰ δὲν τὴν μποροῦν
τὰ μάτια.
Δός μου, Θεέ μου,
ὅλες τὶς στέρνες τ' οὐρανοῦ
νὰ στὶς γιομίσω.


Καλή Άνοιξη! Σήμερα αντιγράφω την ιδέα και το υλικό όλο από την Βιβή Γ. και την γεμάτη ομορφιά ανάρτησή της στη Λέσχη ανάγνωσης Degas με τις αμυγδαλιές και από την Rosa Mund  που έστειλε το βίντεο με το ποίημα του Νικηφόρου Βρετάκου μελοποιημένο από την Τερψιχόρη Παπαστεφάνου. Το παραπάνω είναι από τη συλλογή "Το Ποτάμι και ο Χρόνος". Γράφει σ' ένα άλλο ποίημα της ίδιας συλλογής:

Υπάρχουν σπίτια στον κόσμο 
Που δεν έχουν κανένα παράθυρο. 
Ούτε καν για ένα άστρο, 
Ούτε για ένα κλωνάρι μυγδαλιάς, για ένα στάχυ 
Ή για μιαν ηλιαχτίδα διπλωμένη στα τέσσερα, 
Σαν ένα γράμμα που το στέλνει ο Θεός. 
(Τέτοιο γράμμα δεν έλαβες). 

Αμυγδαλιά του Βαν Γκογκ, αντιγραφή από τη Λέσχη ανάγνωσης Degas

Ας μείνουμε στην ομορφιά της αμυγδαλιάς, στην ομορφιά της Άνοιξης. Χαρισμένη η ανάρτηση στη φίλη μου τη Ν. που σήμερα έχει γενέθλια!

Τόση χαρὰ δὲν τὴν μποροῦν τὰ μάτια μου ...

----------
Σημ. Το ποίημα "Μια μυγδαλιά και δίπλα της" είναι αντιγραφή από το Σταμνί της ποίησης 

Δεν είναι πρωταπριλιάτικο!

Απροσάρμοστοι

του Γιάννη Ρίτσου

Τέτοια ζωή μας μέλλονταν, να γράφουμεν επιστολές

που να μη στέλνουμε από μιαν αξήγητη δειλία

μονάχα να τις δένουμε σε κορδελίτσες παρδαλές

και να το βρίσκουμε και τούτο ασήμαντη ασχολία.

 Να πάλλεται βαθιά η καρδιά, που άξια είτανε για τα καλά,

κι όμως να ζούμε πάντοτε στη σκοτισμένη αφάνεια·

οι ταπεινοί πατώντας μας να δείχνουν μέτωπο ψηλά

και τα δικά μας άπρεπα να φέρουνε στεφάνια.

  

Το πρόσωπο μας να φορεί φρίκης γκριμάτσα τραγική,

φιλάρεσκα ν' αφήνουμε να λεν πως μας πηγαίνει

να βλέπουμε να φεύγει η ζωή μακριά μας ξένη, βιαστική

και να περνάμε, αθόρυβα μισώντας, μισημένοι.

  

Το κάθε τι, και πιο πολύ τ' όνειρο, να μας τυραγνά

τα βλέμματα των διαβατών στα μάτια μας λεκέδες.

Περήφανοι να δείχνουμε κι όμως τα χέρια μας τ' αγνά

να κράτησαν και να κρατούν ακόμα μενεξέδες.

  

Να λαχταρούμε σαν παιδάκια ευαίσθητα κι ασθενικά

-δικαίωση και παρηγοριά της ζωής μας - την αγάπη

κι αν κάποτε τη βρήκαμε να μας προσμένει μυστικά

όμως το χέρι ν' απλωθεί ζητώντας την εντράπη.

  

Τα μέτρια ν' αποφεύγουμε μ' αδιάλλαχτην αποστροφή,

αμετανόητοι κυνηγοί του Ωραίου και του Απολύτου

νάναι μας έπαθλο η πληγή, τι μάταιο γνώση μας σοφή

η χρυσή σμίλη δημιουργού, κασμάς του καταλύτου.

  

Να ξεκινάμε τις αυγές και πάνω μας μαύροι οιωνοί

οι αμφιβολίες να μας κρατούν στην ίδια πάλι θέση

κ' εμείς μ' αηδία να φτύνουμε τον εαυτό μας που θρηνεί

και να φοράμε κόκκινο της ανταρσίας το φέσι.

  

Τότε να ονειρευόμαστε μιαν αλλαγή κ' ευθύς ξανά

να σκύβουμε, σκλάβοι χλωμοί, σε ιερή λατρεία του πόνου,

τις ήττες ν' ανεμίζουμε φλάμπουρα νίκης φωτεινά

κι αξιοπρεπώς να παίρνουμε το λάχτισμα και του όνου.

  

Καχύποπτοι και μίζεροι μέσα στα φρούρια της σιωπής

να κλειδωνόμαστε άβουλοι, να κάνουμ' έτσι χάζι

τον κόσμον εξετάζοντας πίσω απ' τον κύκλο μιας οπής

και, θαρραλέοι, σκιά μικρού πουλιού να μας τρομάζει.

  

Δειλοί και στην αγάπη μας μα και στο μίσος πιο δειλοί

κι ανίσχυροι κι ασάλευτοι να ζούμε ανάμεσα τους,

να μας πληγώνουν και τα δυο και να μετράμε σιωπηλοί

στα παγωμένα δάχτυλα τους ίδιους μας θανάτους.

  

Εχθρούς να υποψιαζόμαστε παντού κ' οι ολόφωτοι ουρανοί

να ισκιώνονται απ' τον ίσκιο μας και, φεύγοντας κινδύνους,

να ζούμε μόνοι πλέκοντας για τους εχθρούς δημίου σκοινί

και να κρεμάμε εμείς εμάς αθώους αντί για κείνους.

(Τρακτέρ, Ποιήματα 1930-1960, Αθήνα, εκδ. Κέδρος, 1972, σσ. 41-42.)

Ακούστε 

την Άνοιξη του Vivaldi http://www.youtube.com/watch?v=12Rz2i4DxHo

τον Απρίλη του Ηλία Κατσούλη με τον Παντελή Θαλασσινό http://www.youtube.com/watch?v=0taOWkDFh8Y

Αλλά και τον Απρίλη του Μίκη Θεοδωράκη http://www.youtube.com/watch?v=kR7dugpBvgc

Καλό μήνα!

Για την Άνοιξη

Θαυμάσιες γυναικείες φωνές τραγουδούν την Άνοιξη του Βιβάλντι:

Carmel A-Cappella - Vivaldi - The four seasons - The spring

http://www.youtube.com/watch?v=Uxs5O6hMBvg&feature=player_embedded