Διαβάσματα 2011 (3)

συνέχεια από:

Διαβάσματα 2011 (1)  και Διαβάσματα 2011 (2)

................................................

-->

• Rudyard Kipling, Ο άνθρωπος που θα γινόταν βασιλιάς και άλλες πέντε ιστορίες, Αθήνα, Άγρα, 1988 (μτφρ. Παλμύρα Ισμυρίδου, Εισαγωγή J.L.Borges σε μετάφραση Αλόης Σιδέρη). [Βιβλιοθήκη Αετοπούλειου]

Διηγήματα με σφιχτή γραφή και πλοκή, συχνά με δόσεις σουρεαλισμού ή εξωτισμού αφού κάποια διαδραματίζονται σε χώρες της Ανατολής, όπως η Ινδία (όπου γεννήθηκε κι έζησε πολλά χρόνια). Πολύ καλό “ο Κηπουρός” (με στοιχεία αυτοβιογραφικά; αναφέρεται σε θάνατο νέου που σκοτώθηκε στον πόλεμο το 1915, όπως ο γιος του), αλλά και “Ο άνθρωπος που θα γινόταν βασιλιάς”. Ενδιαφέρουσα η εισαγωγή με στοιχεία για τη ζωή και την προσωπικότητα του Κίπλινγκ, μιας και γνωρίζουμε περισσότερο τον συγγραφέα από το ποίημα “Αν” και λιγότερο ως εκφραστή αποικιοκρατικών απόψεων της εποχής.

• Εμμανουήλ Κριαράς, Πρόσωπα και θέματα από την ιστορία του Δημοτικισμού, Τόμος Α', Αθήνα, Καστανιώτης, 1986. [Βιβλιοθήκη Αετοπούλειου]

Περιέχονται κείμενα για πρόσωπα με συμβολή στον δημοτικισμό, όπως τους Εμμ. Ροϊδη, Νικ. Κονεμένο, Αλέξανδρο Πάλλη, Κωστή Παλαμά, Μαν. Τριανταφυλλίδη, Ελ. Βενιζέλο. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον το κείμενο για τον Βενιζέλο, τον παρουσιάζει ως άνθρωπο με πολλές γνώσεις, αλλά με δισταγμό να εφαρμόσει τη δημοτική, ήθελε όμως να γίνει συγγραφή των κανόνων γραμματικής και τονική απλοποίηση.

(από τα Άπαντα του Εμμανουήλ Κριαρά για το λήμμα “«Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η δημοτική γλώσσα»” βλέπε εδώ )

• Ρένα Σταυρίδη-Πατρικίου (επιμ.), Δημοτικισμός και κοινωνικό πρόβλημα, Αθήνα, Ερμής, 1976. [Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής]

Το βιβλίο ασχολείται με το ζήτημα του δημοτικισμού, με αφετηρία το βιβλίο του Γ. Σκληρού “Το κοινωνικό μας ζήτημα” που κυκλοφόρησε το 2007. Περιέχονται κείμενα των Π. Βασιλικού, Στ. Ραμά, Ν. Γιαννιού, Μ. Ζαβιτζιάνου, Γ. Χατζή, Α. Πουλημένου, Φ. Πολίτη και άλλων από εκείνη την εποχή. Στη δική της εισαγωγή, η συγγραφέας αναφέρεται στην πολιτικοποίηση του δημοτικιστικού κινήματος 1907-1909, στα Ευαγγελικά (1901) και Ορεστειακά (1903), όπου τα μεν οδήγησαν στην πτώση της Κυβέρνησης Θεοτόκη και τα δε κλόνισαν την Κυβέρνηση Ράλλη. Αναφέρεται επίσης στην κρίση που δημιουργήθηκε από το γλωσσικό ζήτημα το 1907, όπου στο νομοσχέδιο για τα διδακτικά βιβλία και την καθιέρωση ενός βιβλίου για κάθε τάξη, ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης πρότεινε την καθιέρωση της καθαρεύουσας. Σοβαρές συλλογικές προσπάθειες είχαν εμφανιστεί την εποχή εκείνη για την υπεράσπιση και καθιέρωση της δημοτικής (όπως ο σύλλογος “Σολωμός” στην Κρήτη). Διακρίνει τα πρόσωπα της συζήτησης για το γλωσσικό ζήτημα σε δύο κατηγορίες ανάλογα με την ιδεολογική τους τοποθέτηση: α) υποστηρικτές σοσιαλιστικών ιδεών: Γ. Σκληρός, Αλ. Δελμούζος (Α. Ντέλος), Κ. Χατζόπουλος (Πέτρος Βασιλικός), Ν. Γιαννιός, Μάρκος Ζαβιτζιάνος, Φ. Πολίτης. Είχαν μικροαστική κοινωνική προέλευση, αλλά με οικονομικές δυσκολίες. β) εθνικιστικών αντιλήψεων: Μάρκος Τσιριμώκος (Στ. Ραμάς), Ίων Δραγούμης (Ίδας), Πέτρος Βλαστός (Έρμονας), Γιάννης Χατζής, Αριστ. Πουλημένος. Ειδικότερα αναφέρεται στον ρατσισμό του Π. Βλαστού – με βρετανική αποικιοκρατική απόχρωση (θυμίζοντάς μου και τον Κίπλινγκ;)...

• Νικολάι Γκόγκολ, Ταράς Μπούλμπα, Αθήνα, Γκοβόστης, 1973 (Βήμα, 2009) (μτφρ. Άρης Αλξάνδρου)

Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον στο μυθιστόρημα του Γκόγκολ είναι η παρουσίαση του χαρακτήρα των Κοζάκων, καθώς και η αντίθεση Ρώσων με Πολωνούς που κρατάει από παλιά. Ένα λαϊκό παραμύθι με πρωταγωνιστές τους Κοζάκους – ήρωες, γενναίοι πολεμιστές, πολεμούν ενάντια στους Πολωνούς (Ουσάρους) και τους Τατάρους. Δείγματα του εθνικισμού των Ρώσων. Λογοτεχνικά δεν βρίσκω να έχει ιδιαίτερη αξία.

• Τάκης Θεοδωρόπουλος, Με την Ανάσα της Αθήνας και της Ρώμης, Αθήνα, Ωκεανίδα, 2006. [δανεισμένο]

Ο συγγραφέας, αναφερόμενος σε πρόσωπα από την αρχαία Ελλάδα, αποπειράται να ερμηνεύσει τη συμπεριφορά τους και να μεταφέρει αναλογίες στη νεότερη Ελλάδα. Δίνει έμφαση στην προοπτική που διαγράφει η μελέτη της αρχαίας γραμματείας, αναφέρεται στα πρόσωπα και στις αδυναμίες τους (Οιδίποδας, Αλκιβιάδης ο τυχοδιώκτης, Περικλής και δημοκρατία, δούλοι, Θεμιστοκλής, πολλές αναφορές για Θουκιδίδη και Ηρόδοτο). Από τους Ρωμαίους, κάνει ιδιαίτερη μνεία στον Κικέρωνα. Τελικά, βρίσκει την ευκαιρία να εκφράσει και τις απόψεις του για σημερινά ζητήματα. καταφέρεται κατά της τεχνολογίας και κατά της δημιουργικής γραφής. Τον ενοχλεί η απάθεια, η ψυχανάλυση, η τυφλή προσήλωση στη θρησκευτική πίστη, η πολυπολιτισμικότητα που οδηγεί σε κακοφωνία, θέλει και υποστηρίζει τη δημιουργία.

• Βολταίρος, Ο αδαής φιλόσοφος, Αθήνα, Πόλις, 2009 (μτφρ. Ρ. Αργυροπούλου) [Βιβλιοθήκη Κοντόπευκου]

Σκέψεις του Βολταίρου, όπου εκφράζει τους προβληματισμούς του για πολλά θέματα (le philosophe ignorant), δείχνοντας ταυτόχρονα ότι έχει τεράστιο πλούτο γνώσεων από την αρχαία ελληνική γραμματεία, τις θρησκείες, τα φιλοσοφικά ρεύματα όλων των εποχών. Το βιβλίο εκδόθηκε αρχικά στη Γενεύη το 1766 ανώνυμα. Πολύ κατατοπιστικό και το κείμενο εισαγωγής από την μεταφράστρια. Αναλύει τη θέση του Βολταίρου στον θεϊσμό και ντεϊσμό (ο ντεϊσμός απορρίπτει την Αποκάλυψη), ο οποίος έχει αντιθρησκευτικό πνεύμα αλλά δεν είναι αθεϊστής. Έτσι, έρχεται σε αντίθεση με τους υλιστές της Εγκυκλοπαίδειας (La Mettrie, Diderot), με τον αθεϊστή Holbach. ... “Να μπορώ να πράττω αυτό που θέλω, ιδού η ελευθερία μου” (σ. 29). Θεωρεί ότι το σύστημα Spinoza βρίσκεται αντίθετο στην ανθρώπινη ελευθερία (σ. 32). Δεν συμφωνεί ότι ο Θεός είναι ταυτόσημος με τη φύση, αλλά ότι η φύση πηγάζει από τον Θεό. Έρχεται έτσι σε αντιπαράθεση με τον Σπινόζα αλλά και με γάλλους οπαδούς του Διαφωτισμού (όπως ο Diderot). “Ποτέ δεν μπόρεσα ν' αντιληφθώ πώς και γιατί οι ιδέες αυτές εξαφανίζονταν, όταν η πείνα βασάνιζε το σώμα μου, και πώς επανέρχονται όταν είχα φάει”. (σ. 48)... Κάνει πολλές αναφορές στην έννοια της ελευθερίας, παραπέμπει στον Λοκ και στον Anthony Collins. Αναρωτιέται γιατί οι άνθρωποι δεν ευχαριστούνται με τούτο το μέτρο της ελευθερίας “να πράττουν αυτό που θέλουν”, την εξουσία που παρέλαβαν από τη φύση και που τα άστρα δεν την έχουν (σ. 61)... Αναφέρεται συχνά στο Χάος (των Ελλήνων), Cahut των Φοινίκων, Tohu bohu των Χαλδαίων και Εβραίων. Είναι αντίθετο, γράφει, στους νόμους της φύσης (σ. 64), δεν είναι εφικτό με τη λογική, χρησίμευσε μόνο στους Ησίοδο και Οβίδιο να συνθέσουν ωραίους στίχους.... Ωραίες οι η αναφορές στους αρχαίους για να φτάσει στον Σπινόζα (σ. 74): “βυθίστηκα με το Θαλή στο νερό”, “κοκκίνισα δίπλα στη φωτιά του Εμπεδοκλή”, “έτρεξα σε ευθεία γραμμή μέσα στο κενό μαζί με τα άτομα του Επίκουρου”, “υπολόγισα αριθμούς με τον Πυθαγόρα”, “χαιρέτησα τα ανδρόγυνα του Πλάτωνα”... Αναφέρεται εκτεταμένα στον Τζων Λοκ: “Έπεσα στην αγκαλιά ενός μετριόφρονος ανθρώπου που δεν προσποιείται ότι ξέρει κάτι που δεν γνωρίζει” (σ.90), καθώς και στον Αριστοτέλη και τον Ιπποκράτη (σ. 94). Αναπτύσσει τις έννοιες της ηθικής (σ. 97) και της δικαιοσύνης (σ. 98) που υπάρχουν στους διαφορετικούς λαούς γιατί ο Θεός τους πρόσφερε τη λογική να αντιληφθούν τις ίδιες αναγκαίες αρχές... Μας πληροφορεί ότι η argot (jargon) ήταν λεξιλόγιο που τυπώθηκε τον 16ο αιώνα και προερχόταν από μικροκλέφτες που δεν χρησιμοποιούσαν τς πραγματικές λέξεις (όπως π.χ. Κλοπή), ήταν δηλαδή η γλώσσα των κακοποιών (σ. 100)... Και “όλοι έχουμε δικαίωμα σε όλα, καθένας έχει δικαίωμα στη ζωή του ομοίου του”... (http://www.toraki.gr)

Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ

Αλήθεια παντοτινή περιέχει  ο τίτλος της ανάρτησης, που είναι παρμένος από το ομότιτλο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα. Η Χανιώτισσα συγγραφέας στο δεύτερο βιβλίο της τριλογίας της για τα Χανιά (το πρώτο ήταν το "Αθώοι και φταίχτες") αναφέρεται στα πραγματικά γεγονότα της παράτασης της γερμανικής κατοχής στο νομό Χανίων μέχρι τον Μάιο 1945 (όταν στις 12 Οκτωβρίου 1944 η Αθήνα γιόρταζε την απελευθέρωση, το Δεκέμβρη του '44 συνέβησαν τα τραγικά γεγονότα στην Αθήνα που σήμαναν και την αφετηρία της πορείας προς τον εμφύλιο και το Μάιο του 1945 η Ευρώπη γιόρταζε την αντιφασιστική νίκη), ενώ και για δυο μήνες ακόμα παρέμεινε υπό αγγλογερμανική κατοχή.

Αφορμή για να γράψει την ιστορία της η συγγραφέας βρήκε στο γράμμα που έστειλε ο αντισυνταγματάρχης Παύλος Γύπαρης στον επίσκοπο Αγαθάγγελο ζητώντας του να μεσολαβήσει στους Γερμανούς ώστε να πετύχει συμφωνία  μαζί τους για να χτυπήσει τους "αναρχικούς". Και πολύτιμη πηγή ήταν το αξιόλογο βιβλίο του Σταύρου Βλοντάκη "Οχυρά θέσις Κρήτης" (που αξίζει να διαβαστεί έτσι κι αλλιώς ως ένα αποκαλυπτικό ιστορικό ντοκουμέντο).

Το μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα χρησιμοποιεί τα στοιχεία της πραγματικής ιστορίας, τα οποία εμπλουτίζει αφηγηματικά και λογοτεχνικά, έτσι ώστε το βιβλίο να διαβάζεται  με πολύ ενδιαφέρον. Οι λεπτομερείς περιγραφές της δράσης των οργανώσεων και των μαχών που γίνονται στο νομό Χανίων δίνουν όλη την εικόνα των αγώνων και του ρόλου όχι μόνο των Γερμανών κατακτητών, αλλά και των Βρετανών συμμάχων και των ντόπιων φίλων τους που προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να ελέγξουν και να ποδηγετήσουν τους αγωνιστές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, ακόμη και όταν τυπικά αγωνίζονταν από κοινού κατά του κατακτητή.

Εξαιρετικό στοιχείο του βιβλίου της Μάρως Δούκα είναι ότι αναδεικνύει ακριβώς αυτό το γεγονός της παρατεταμένης κατοχής στα Χανιά μαζί με το ρόλο που έπαιζαν οι σύμμαχοι στην Κρήτη σε όλη την περίοδο της κατοχής αρχικά και του εμφυλίου στη συνέχεια. Και είναι πραγματικά λυπηρό ακόμη περισσότερο όταν αυτό συμβαίνει σε έναν τόπο που ακριβώς πριν από 4 χρόνια, στις 20 Μαϊου 1941, οι άνθρωποί του είχαν αγωνιστεί όσο λίγοι στον κόσμο για το πολύτιμο αγαθό της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας.
 

"Και αρχίζει, 20 Μαϊου, απ' τις επτά το πρωί, η εναέρια έφοδος. Αρχηγός ο Γκέρινγκ, υπαρχηγός ο Στουντέντ. Σύννεφα αλεξιπτωτιστών σαν ακρίδες στον ουρανό. Το Καστέλι, ο βράχος της πόλης, για άλλη μια φορά στο έλεος των βομβαρδιστικών. Κι ένας εργάτης, ο Αλέκος Κουτσοδημητρόπουλος, Καστελιανός, πρόλαβε και μάζεψε τη σημαία που κυμάτιζε στο παλάτι της 5ης Μεραρχίας και την έκρυψε στο σπίτι του. Κανείς δεν την είχε σκεφτεί και κανείς ποτέ δεν θα την αναζητούσε. Ο βασιλιάς και η συνοδεία του είχαν ήδη επιβιβαστεί σε βρετανικό αντιτορπιλικό και αναχωρούσαν απ' το Λιβυκό για την Αίγυπτο".

Ναι, το δίκιο είναι ζόρικο πολύ, μα αξίζει να το υποστηρίζουμε!

Ένας κότσυφας στη γειτονιά μας

Κότσυφας (Turdus merula) από εικόνα γκραβούρας. (Πηγή: Ευώνυμος Οικολογική Βιβλιοθήκη - Κατάλογος εικόνων)

Ένα κατάμαυρο πουλί με κίτρινο ράμφος ακούγεται ζωηρά εδώ και καιρό στη γειτονιά, κρύβεται στα δέντρα ή κάθεται καμαρωτό πάνω στα σύρματα της ΔΕΗ. Κελαηδά δυνατά και σταματά σαν να περιμένει απάντηση στο μήνυμα που στέλνει και πάλι ξεκινά. Πιάνω τον εαυτό μου να παρακολουθεί πολλή ώρα τη συνομιλία του με τα άλλα πουλιά (που είναι πολλά και χαίρομαι γι' αυτό) προσπαθώντας να μαντέψω τι άραγε να τους ζητά, ψάχνει ταίρι και φλερτάρει, είμαι σίγουρη πια, αλλά η τόση επιμονή του και τόσες μέρες, μήπως ακόμη δεν βρίσκει ανταπόκριση ο καημένος ο κότσυφας; 

Εγώ καμαρώνω τον κότσυφα της γειτονιάς μου κι ο ποιητής Γιώργος Μπλάνας ύμνησε τον Κότσυφα του σύμπαντος: 

"Τι όμορφα που είναι όταν ξυπνάς πριν ξημερώσει
κι ανοίγεις το παράθυρο και μπαίνει φτερουγίζοντας 
όλο φωτάκια και δροσιές ο κότσυφας του σύμπαντος
και λέει: «Επιθυμώ τη δύναμή σου για να φέρω
σε πέρας το άγαλμα της μέρας».
Πραγματικά, καλλίπυγος κι εύζωνος και γλυκιά
η μέρα προμηνύεται και κάνει
χαρές βαθιά η καρδιά και παροτρύνει
το στήθος να συλλάβει στον αέρα
βέλη και δόρατα μεγάλων έργων. Κρίμα!
Ερχεται ο ήλιος πύρινο γρανάζι πεινασμένο
στην βρώμικη φωλιά της πόλης και αρχίζει
να πνίγει τα ημερόπουλα: αίμα και σάρκα
μυρίζει και ο κότσυφας του σύμπαντος γυρίζει
ποιος ξέρει πού. Πολύ φοβάμαι..."

Κι Νιόνιος στο Κανονάκι μας τραγούδησε για τον κότσυφα και τα κοτσυφόπουλα.

Ποια Αριστερά;

Για μια  "ερωτεύσιμη και φρέσκια, αλλά και έξυπνη και έντιμη" Αριστερά

Αντιγράφω το άρθρο του καθηγητή Δ. Σεβαστάκη  για την Αριστερά όπως πρέπει να είναι. Αν και γράφτηκε την ημέρα των εκλογών και πριν βγάλουν αποτελέσματα οι κάλπες, πάντοτε αλλά και ιδιαίτερα αυτές τις μέρες, οι παρατηρήσεις του είναι όχι απλά ενδιαφέρουσες αλλά πολύ περισσότερο και από χρήσιμες.

--------------------

Ο θρίαμβος και η αντίρρηση

του Δημήτρη Σεβαστάκη*

Η Αριστερά θα 'πρεπε να συγκεντρώνει και να μετουσιώνει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την παραίτηση, την απότομη και συνήθως άσφαιρη τσαντίλα, σε κάτι πιο λόγιο, περισσότερο διαρκές, λιγότερο ναρκισσιστικό, βαθύτερα πολιτικό.

Κι όμως οι εκλογές δεν μεταβάλλουν και πολλά στη μικρή μέρα, τη μέρα του φτωχού. Δεν τροποποιούν τις φαντασιώσεις του μαζικού, χαμηλού ανθρώπου που χωρίς σοβαρά συναισθηματικά επιχειρήματα κοιτάζει προσεκτικά τις κρεμασμένες εφημερίδες, τις ημερομηνίες λήξης στα ράφια, κάνει αργά και διστακτικά κάθε αγορά, τρίβει σφιχτά τα ελάχιστα χαρτονομίσματα, ιδρώνει τα ψηφοδέλτια. Αυτού του πολίτη που όλα του φαίνονται τεράστια και ιλιγγιώδη: η μέρα, τα ψώνια, οι μετακινήσεις. Αυτού του τελειωμένου κατοίκου της πόλης που είναι εύθραυστος, που δεν τα πήρε απάνω του όταν οι πασόκοι κανιβάλιζαν με τις τοπικές, τους δήμους, τις υπηρεσίες και τις εργολαβίες, όταν οι νεοδημοκράτες τσαλαβουτούσαν στερημένοι και άστατοι, όταν οι χειρότεροι από όλους, οι καιροσκόποι, έχωναν το λαδωμένο χέρι τους παντού, στις τσέπες και στις ηθικές. Αυτού του πολίτη που δεν του περισσεύει να συμπονέσει, να συγκινηθεί, να δει τον άλλον, να σκεφτεί τον νέο. Οι εκλογές δεν αγγίζουν τον στεγνωμένο, μικρό, φοβισμένο, που προσπαθεί να θυμηθεί όχι για να ιστορηθεί αλλά μόνο για να δραπετεύσει, για να μη ζήσει την αδιακύμαντη ημερήσια οδύνη.

Όλοι οι κόμβοι εξουσίας είναι πιασμένοι. Από τους γρήγορους, τους καπάτσους, τους αδίστακτους. Αυτός ο πολίτης πάντα περισσεύει. Ναι. Ψήφος αριστερής εμπιστοσύνης. Αυτή η ψήφος θα 'πρεπε να είναι η ψήφος μέριμνας και έννοιας γι' αυτόν τον άνθρωπο. Τον μόνο της πόλης, τον έρημο της ιστορίας, που δεν έζησε κανένα έπος, καμιά μεγάλη αλήθεια και που πάντα ήταν απ' έξω. Αυτόν τον χαμηλής έντασης, υψηλής λύπης, βαθιάς παραίτησης πολίτη. Οι εκλογές όμως περνάνε δίπλα του. Αστοχούν. Ο Θεσμός είναι αναίσθητος, θαμπός, τυλιγμένος σε μια τελεστική και υψηλόφωνη ζελατίνη. Η Αριστερά κανονικά θα 'πρεπε να είναι το περιεχόμενο μιας τέτοιας αποκατάστασης. Όχι να χρηματίσει τον παραιτημένο, το υπόλειμμα της νόθας μεταπολεμικής και ιδίως μεταδικτατορικής αστυφιλίας, όχι να του αποκαταστήσει το χαμένο λαϊκό κύρος του, αλλά να τον κάνει να ξαναγαπήσει, να αναθαρρήσει. Να μπορέσει να του ξυπνήσει το κοιμισμένο νεύμα προς τον άλλο, να τον ωθήσει ώστε να ξαναδεί με τόλμη τα βήματα στο χαλασμένο πεζοδρόμιο που όμως κάπου οδηγούν.

Η Αριστερά θα 'πρεπε να συγκεντρώνει και να μετουσιώνει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την παραίτηση, την απότομη και συνήθως άσφαιρη τσαντίλα, σε κάτι πιο λόγιο, περισσότερο διαρκές, λιγότερο ναρκισσιστικό, βαθύτερα πολιτικό. Η Αριστερά θα 'πρεπε να είναι η μεγάλη ηθική δύναμη που γίνεται πολιτικά έγκυρη μέσα από αυτήν την αποκατάσταση. Κι όμως. Βλέπει κανείς στον λόγο της το μεγάλο αφήγημα -ξέπνοο και ελπιδοφόρο-, δεν βλέπει καθαρά το άγγιγμα. Βλέπει κανείς στον λόγο της Αριστεράς τη ρητορική του «άλλου», την αλληλέγγυα εκφώνηση, δεν διακρίνει εύκολα τη γενναιόδωρη και νοημένη χειρονομία.

Μπορεί να είμαι πνεύμα αντιλογίας και να διστάζω τώρα που η Αριστερά πάει καλά, που αναλαμβάνει επιτέλους την ισχύ, έστω και χωρίς ιδεολογική ωρίμανση και πυκνότητα. Μπορεί να επιφυλάσσομαι από μια γρουσούζα, παιδική σχεδόν, καχυποψία ότι αυτός που τρέμει από φιλόδοξη ωραιοπάθεια, θα 'ναι ο πρώτος (όπως πάντα) που θα λακίσει στο απολίτικο και επαγγελματικό. Μπορεί. Σήμερα που είναι μέρα μιας πολιτικής γιορτής, όπου η «αστική δημοκρατία» επιφυλάσσει καλοδιπλωμένες και ατσάκιστες ελπίδες, σήμερα που η αριστερά πράττει και εκδηλώνεται και δομεί, η όλη και σύγκορμη αριστερά - παρ' ολα τα συντηρημένα ενδομίση και τις καχυποψίες - σήμερα λοιπόν πίσω από την τραυματισμένη χαρά, ας κρατάμε και την περίσκεψη.

Η Αριστερά που νομιμοποιείται από την αθλιότητα και ανικανότητα της εμπράγματης διοικητικής πολιτικής των κομμάτων εξουσίας, η Αριστερά που μπορεί να ενθουσιάσει ή έστω αργόσυρτα να παρασύρει, κυλώντας και ανεμίζοντας στη χλοερή πόλη, κάνει τη μισή δουλειά. Η άλλη μισή δουλειά είναι το τι κάνει τη δύναμή της, πώς τη γέρνει τρυφερά πάνω στον χαμένο πολίτη, στον δραπέτη νέο. Η Αριστερά βεβαίως συνεγείρει, αλλά πρέπει και να αντέχει. Πρέπει να είναι ερωτεύσιμη και φρέσκια, αλλά κυρίως έξυπνη και έντιμη. Η πίεση από ένα αντιπαραγωγικό σύστημα που δεν «τέλειωσε τη δουλειά», που δεν έχει πάρει όσα θα ήθελε, θα είναι μετεκλογικά μεγάλη, αδίστακτη και κατακλυσμιαία. Και η Αριστερά πρέπει να αντέξει. Και θα αντέξει αν η συστημική παρεκτροπή δεν τρυπώνει μέσα στην ψυχή της. Όσο δρα δύσκολα, ανικανοποίητα, στοχαστικά, τόσο θα βρίσκεται εκεί και την επόμενη, δύσκολη μέρα.

Η αριστερά ή εξασφαλίζει το βαθύ νόημα για τους απαρηγόρητους ή απλώς κάνει καριέρα. Εκείνη, αλλά κι εμείς διαλέγουμε…

* Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, επ. καθηγητής ΕΜΠ dsevastakis@arch.ntua.gr

--------------------

Πηγή: Αυγή 6 Μαίου 2012 http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=686674

Αν όχι τώρα, πότε; Και γιατί οι άλλοι είναι καλύτεροι;

Το φάντασμα του Τσίπρα

του Κώστα Βαξεβάνη

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω απ’ την Ευρώπη. Δεν είναι το φάντασμα που περιγράφεται στο κομμουνιστικό μανιφέστο. Είναι το φάντασμα του Τσίπρα. Για όσους δεν καταλάβατε ακόμη, η Ευρώπη ολόκληρη- η Ελλάδα σίγουρα- κινδυνεύει από την πιθανότητα ανάληψης της εξουσίας από τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ. Ό,τι έφτιαξαν με επιμέλεια τόσα χρόνια οι κυβερνήσεις της Ελλάδας πάει κατά διαόλου. Η χώρα δεν θα είναι η ίδια. Το τιμόνι της δεν θα είναι στα στιβαρά χέρια της Τόνιας Αντωνίου, της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου, του καπετάνιου του Τιτανικού Γιώργου Παπακωνσταντίνου. Η καρέκλα της εξουσίας δεν θα τρίζει πια, κάτω από το πολιτικό βάρος του Ευάγγελου Βενιζέλου και ο Άκης δεν μπορεί πια να βοηθήσει γιατί είναι φυλακή. Η ευρωπαϊκή προοπτική του Σαμαρά που ατένιζε την Ευρώπη στα προεκλογικά σποτ από τα παράθυρα της Αγιά Σοφιάς απειλείται να ακυρωθεί. Ο δε Καραμανλής, δεν θα μπορεί να αρθρώσει στο μέλλον ούτε τις 15 λέξεις που είπε μέσα σε 3 χρόνια. Ακέραιοι άνθρωποι όπως ο Παυλίδης, ο Μπασιάκος, ο Δούκας, κάτι κουμπάροι μετά του Παναγιώτη Ψωμιάδη, δεν θα μπορούν πια να προσφέρουν. Όλα θα παραδοθούν στο χάος.

Ποιο είναι το χάος; Φαντάζομαι οι άνθρωποι θα έχουν μισθούς πείνας, οι συντάξεις δεν θα υπάρχουν, οι νέοι θα είναι άνεργοι, οι τράπεζες θα παίρνουν τα σπίτια, δεν θα υπάρχει όραμα και προοπτική, η χώρα θα καταρρεύσει.

Ας σοβαρευτούμε λοιπόν τώρα. Το χάος είναι εδώ. Τρία χρόνια τώρα. Με τα μνημόνια και τις πολιτικές που εφαρμόζουν. Μπροστά δεν υπάρχει τίποτα. Μόνο χάος. Σε λίγο θα βγάλουμε τα κονσερβοκούτια (αυτά που δεν έβγαλαν οι κομμουνιστές της ψυχροπολεμικής προπαγάνδας) και θα σφαζόμαστε μεταξύ μας για να μοιράσουμε τα λίγα που έχουν απομείνει. Τα μνημόνια ρίχνουν την χώρα στην ύφεση και στη συνέχεια η ύφεση χρησιμοποιείται για να παρθούν άλλα μέτρα. Γιατί το κάνουν αφού δεν βγάζει πουθενά; Δεν γίνεται αλλιώς θα πουν οι αυτοαποκαλούμενοι «ευρωπαϊστές».

Θέλω να δείξουν τα πρακτικά ενός μόνο υπουργικού συμβουλίου στο οποίο πραγματικά εξέτασαν μια άλλη πρόταση για την Οικονομία εκτός από την Τρόικα και τα επιχειρήματα με τα οποία την απέρριψαν ως μη πραγματοποιήσιμη. Μία μόνο. Δεν υπάρχει γιατί δεν εξέτασαν ποτέ καμιά άλλη πρόταση. Μας έβαλαν στο ΔΝΤ γιατί έτσι ήθελαν.

Υποστήριξαν με κάθε τρόπο, πως αυτό είναι το καλύτερο για την Ελλάδα και δεν υπήρχε άλλη δυνατότητα διαπραγμάτευσης. Ν, όμως που στις πρώτες τους μετεκλογικές δηλώσεις Σαμαράς και Βενιζέλος, για να αποφύγουν τον «σκόπελο Τσίπρα» υποστήριξαν πως πρέπει να κάνουμε επαναδιαπραγμάτευση. Μια επαναδιαπραγμάτευση που πριν από τη απειλή των εκλογικών αποτελεσμάτων, υποστήριζαν πως δεν μπορεί να γίνει.

Ουρλιάζουν στα κανάλια πως απειλούνται οι Τράπεζες και η ρευστότητα. Πως ο Στρατούλης θα εθνικοποιήσει τις καταθέσεις. Ποια ρευστότητα και αποθεματικά των Τραπεζών; Ποτέ δεν υπήρξαν. Οι Τράπεζες χωρίς κανένα θεσμικό έλεγχο, έπαιρναν τις καταθέσεις των καταθετών, (αυτές που θα πάρει ο Στρατούλης) και με αυτές έδιναν δάνεια στους ανθρώπους τους και σε δικές τους Offshore εταιρείες, οι οποίες μετά εμφανίζονταν να κάνουν αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας. Δεκάρα τσακιστή δεν έβαλαν ποτέ. Καταχράστηκαν χωρίς έλεγχο τις καταθέσεις του κόσμου.

Δεν θέλω να επιχειρηματολογήσω υπέρ του Τσίπρα, του Κουβέλη ή του Καμμένου. Απλώς θεωρώ κατάντια για την Δημοκρατία να γυρνάμε στην δεκαετία του 50,όταν ο φόβος μην μας πάρουν οι κομμουνιστές τις περιουσίες και τις γυναίκες μας, χρησιμοποιήθηκε για να δημιουργηθεί το παρακράτος και να γίνουν οι άνθρωποι υποχείρια. Αυτή η «Δημοκρατία» των εκβιασμών, δημιούργησε το πελατειακό κράτος, τη διαφθορά και τους «εθνικούς» κλέφτες. Αυτές οι τεχνητές απειλές δημιούργησαν την Ελλάδα της υποτέλειας, της Ψωροκώσταινας και τελικώς της αναξιοπρέπειας.

Δεν ξέρω αν ο Τσίπρας μπορεί και πώς, να κυβερνήσει, αλλά ξέρω καλά, όπως όλη η χώρα ποιοι μας κυβέρνησαν και πώς. Κυβέρνησε ο Άκης, ο Τσουκάτος, ο Ρουσόπουλος με τις ευλογίες του Εφραίμ και το απολυτήριο εξαταξίου Γυμνασίου και δεν μπορεί ο Τσίπρας ή ο Παπαδημούλης; Φοβόμαστε μήπως μας ρίξουν στο χάος; Και το λένε την ίδια ώρα που χάρισαν δισεκατομμύρια στους Γερμανούς των υποβρυχίων και στη SIEMENS;

Να σας το πω χοντρά; Κυβέρνησαν πρωθυπουργοί που έπαιζαν playstation στου Μαξίμου και φόραγαν βραχιολάκια ισορροπίας Power Balance και δεν μπορούν αυτοί που έχουν ένα άλλο προβληματισμό; Μπορούσαν υπουργοί που έκαναν τους νόμους περί ευθύνης υπουργών, τους εκλογικούς νόμους, τους νόμους που αμνηστεύουν κλέφτες, υπουργοί που ήταν οι ίδιοι κλέφτες και δεν μπορούν άλλοι;

Γιατί; Γιατί δεν είναι όσο “ευρωπαϊστές” όσο θέλουν τα κανάλια και τα εκδοτικά συγκροτήματα; Απέναντι στα φαντάσματα που επικαλούνται ως επικίνδυνα, προτιμώ την πραγματικότητα που είναι ξεκάθαρη. Μπορούσαν όλοι αυτοί τόσα χρόνια και δεν μπορούν οι άλλοι; Ας απαντήσει ο καθένας μόνος του.

9/5/2012

http://www.koutipandoras.gr/?p=19955

Και αλήθεια, ποιος ... δημοκρατικός οίστρος οδήγησε (πάλι) τον κύριο (του "μαζί τα φάγαμε") Θεόδωρο Πάγκαλο να δηλώσει για τον Αλέξη Τσίπρα:
«Είναι τερατωδώς γελοίο και αντισυνταγματικό να συμπεριφέρεται ως πρωθυπουργός. Θέλει να καπηλευθεί με τρόπο γελοίο τη διερευνητική εντολή. Δεν έπρεπε καν να τη δεχθεί».

 

9 Μαϊου σήμερα, 

ημέρα της αντιφασιστικής νίκης,

ημέρα της Ευρώπης,  

ημέρα της χαράς!

 

Τίποτα δεν πάει χαμένο

Σχεδόν πενήντα χρόνια
βάσανα και διωγμοί,
τώρα στη μαύρη αρρώστια
ανάξια πλερωμή.
Το δίκιο του αγώνα
πολλά σου στέρησε,
μα η ζωή λεχώνα
ελπίδες γέννησε.

Τίποτα δεν πάει χαμένο
στη χαμένη σου ζωή,
τ’ όνειρό σου ανασταίνω
και το κάθε σου "γιατί".

Ποτέ δε λες η μοίρα
πως σε αδίκησε,
μα μόνο η Ιστορία
αλλιώς σου μίλησε.
Σκυφτός στα καφενεία,
στους δρόμους σκεφτικός,
μα χθες μες στην πορεία
περνούσες γελαστός.

όπως τό 'γραψαν  Μανώλης Ρασούλης και Μάνος Λοϊζος http://www.youtube.com/watch?v=gcn2dgV5oUM

Είμαι χαρούμενη απόψε!

"Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους..."
 
Το παραπάνω ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη έγραφε σήμερα ο πίνακας στο εκλογικό τμήμα. Συμβολικό;

Ψηφίζω από το 1977, μετά από 35 χρόνια, χαμογέλασα επιτέλους! Αφήστε με να είμαι χαρούμενη  γι' απόψε. Κι αύριο μέρα είναι.

Δεν μπορούμε να (εφ)ησυχάζουμε

"Κι αφήσαμε και τέντωσαν

το κορμί μας σε προκρούστεια κλίνη

οι ισχυροί της μέρας

με μόνο αντάλλαγμα την ησυχία μας.

Ομως δεν μπορούμε να ζούμε σε ησυχία,

όταν τα δάχτυλα της καθημερινής ανάκρισης,

ματώνουν τις ουλές του κορμιού μας.

Γι’ αυτό,

προσευχόμαστε στην πεταλούδα,

που ζήτησε απ’ το αυγινό φως

έρωτα μαζί του, να μπορέσουμε

κάποια αυγή, να προσφέρουμε εμείς

το μπουκέτο με τις ηλιαχτίδες,

στον μπούστο της μέρας."

Γι' αυτό κι εγώ

"Θα κουβαλήσω

μέχρι το αύριο τη σημαία μου

και θα την καρφώσω

καταμεσίς στην καρδιά του.

Άς πούνε ό,τι θέλουν!

Εγώ θα ξέρω,

γιατί το έκανα!..."

Ταιριαστά για την αυριανή μέρα και για τις μέρες που ζούμε τα δύο ποιήματα του Χανιώτη και συχωριανού μου δάσκαλου και ποιητή και δημοσιογράφου Βαγγέλη Κακατσάκη από την ποιητική του συλλογή 'ΚΑΖΟΒΑΡ' (εκδ. Φιλιππότη, 1987).

Δε θ' αφήσω αυτές τις μέρες να με πάρουν από κάτω, τους φόβους που με τρέφουν θα τους κάνω κάτι άλλο

Επειδή κάποιοι που αποφάσισαν χωρίς εμάς τώρα επενδύουν με μανία στο φόβο, θυμήθηκα το τραγούδι των Στέρεο Νόβα (με στίχους του Κωνσταντίνου Βήτα http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=LRZBGZe3VWY):

"Κάποτε, μπορεί κάπου μια μέρα
να δεις το δίκιο μέσα από ένα στόχο στον αέρα
θα είναι ήδη όμως αργά γιατί θα 'χουν χαθεί τόσοι
από τη μόλυνση, απ' τη μόδα, από μια ισχυρή δόση
Από τον πάτο ως την κορφή αυτή η ζωή βρωμάει
και ξέρω πώς να επιβιώνω γιατί έχω γίνει τομάρι
Κατάλαβέ το, μάνα, δε γυρίζω πίσω
δε θα τα τινάξω, μα ούτε κι έτσι θα τ' αφήσω
Η οργή είναι ένα διάστημα κλεισμένο στ' αυτιά
αυτές τις μέρες πρέπει να φωνάζεις δυνατά
Με ταΐζουν βλακείες και περιμένουν να χωνέψω
Κοιτάζω τον κόσμο, δεν ξέρω τι να πιστέψω
μα ο θεός είναι δυνατός, μου ανοίγει τα μάτια
Να σ' αγαπώ πιο πολύ, να σε φυλάω από την κακία

Μην αφήσεις τη ζωή να σε πάρει από κάτω
τους φόβους που σε τρέφουν να τους κάνεις κάτι άλλο
κάνε τους ποίηση ή μηχανήματα σπουδαία
Μη γυρνάς την πλάτη, μη ζεις στο ψέμα
πολέμησε το άδικο και κάθε είδους βία
σκέψου θετικά και μη γελάς με ηλίθια αστεία

Κάποτε, μπορεί κάπου μια μέρα
από τη θέση που είσαι να πας λίγο πιο πέρα
θα είναι ήδη όμως αργά γιατί θα 'χεις διώξει άλλους
από μια θέση στη ζωή, απ' τον πλανήτη Γη
Μια αγελάδα σε μια αφίσα στέκει μολυσμένη
αντανακλάται στα γυαλιά σου και μετά από λίγο φεύγεις
Ο χρόνος σου τελειώνει, λες "η μέρα αυτή πάει"
μα ο χρόνος επιστρέφει κι εσύ λες τα ίδια πάλι
Λες "τώρα μπορώ ν' αλλάξω, μα είναι ήδη αργά"
και αφήνεις τη ζωή σου να πνιγεί στα ρηχά
Οι πιο πολλοί αποφεύγουν να σε κοιτάξουν στα μάτια
στο πίσω κάθισμα γλιστρούν και πνίγουν τα δάκρυα

Μην αφήσεις τη ζωή να σε πάρει από κάτω
τους φόβους που σε τρέφουν να τους κάνεις κάτι άλλο
κάνε τους ποίηση ή μηχανήματα σπουδαία
Μη γυρνάς την πλάτη, μη ζεις στο ψέμα
πολέμησε το άδικο και κάθε είδους βία
σκέψου θετικά και μη γελάς με ηλίθια αστεία

Δε θ' αφήσω αυτές τις μέρες να με πάρουν από κάτω
τους φόβους που με τρέφουν θα τους κάνω κάτι άλλο
θα αλλάξω τη ζωή μου σε κάτι θετικό
και κάθε άσχημη ενέργεια θα τη στείλω στο καλό
θα δώσω σημασία σ' αυτά που εσύ πετάς
μιας και στο τίποτα μπορείς να βρεις αυτό που ζητάς
Στα σκουπίδια βρίσκουν τα σκυλιά φαγητό
Τις περιοχές αυτές τις προστατεύει ο θεός
όπως τους άνεργους, τους άστεγους, κι όσους ζουν στο μέλλον
Σε αυτούς που αγαπούν και πιστεύουν, φιλιά στέλνω
Τώρα που τα σύννεφα προς το βορρά φεύγουν
και χιλιάδες παιδιά σ' αυτόν τον κόσμο μεγαλώνουν
ρίχνοντας το βλέμμα τους σε πλαστικά καλώδια
σε κτίρια, σε φώτα ή σε γυμνασμένα πόδια

Μην αφήσεις τη ζωή να σε πάρει από κάτω
τους φόβους που σε τρέφουν να τους κάνεις κάτι άλλο
κάνε τους ποίηση ή μηχανήματα σπουδαία
Μη γυρνάς την πλάτη, μη ζεις στο ψέμα
πολέμησε το άδικο και κάθε είδους βία
σκέψου θετικά και μη γελάς με ηλίθια αστεία." 

Και ... για να μην "Φοβάμαι για όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα", 

προχωράμε χωρίς αυτούς !

Διαβάσματα 2011 (2)

συνέχεια από http://katerinatoraki.blogspot.com/2012/04/2011-1.html

..............................

• Χόρχε Λούις Μπόρχες, Άπαντα πεζά, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2005 (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης) [Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Ευγενίδη]

Το σύνολο των πεζών του Μπόρχες σε πολύ καλή μετάφραση του Κυριακίδη, με πολλά σχόλια του ίδιου και του συγγραφέα. Το γνωστό στυλ παραμυθιού της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας, με πολλά μυθικά αλλά και ιστορικά πρόσωπα να μπλέκουν στην πλοκή, με πολλά παράδοξα και πολλές αναφορές σε έργα άλλων, παλαιών και σύγχρονων. Το Άλεφ, διήγημα ομώνυμης συλλογής, για το ξωτικό που πήγε να βρει στο υπόγειο ενός σπιτιού ένας συγγραφέας – είναι το ξωτικό που βρίσκεται παντού στο σύμπαν, ο τόπος όπου υπάρχουν δίχως να συγχέονται όλοι οι τόποι της οικουμένης, είναι το πρώτο γράμμα του αλφαβήτου της ιερής γλώσσας (εβραϊκής), συμβολίζει την καθαρή, απεριόριστη θεότητα. Στο βιβλίο υπάρχουν επίσης ιστορίες για τη Βιβλιοθήκη της Βαβέλ (που τη φαντάζεται ως αχανή, ολοκληρωτική βιβλιοθήκη με τα εξάγωνα) και για τα yahoos, τα κακά ανθρώπινα όντα. Όμορφη είναι και η ιστορία “Ο Μπόρχες κι εγώ”. Τέλος, πολύ ενδιαφέρον και χρήσιμο είναι το γλωσσάρι-μικρό εγκυκλοπαιδικό λεξικό στο τέλος του βιβλίου (έργο του μεταφραστή) με λήμματα όλα – και είναι πολλά – τα ονόματα προσώπων, τόπων κτλ., ιστορικών και μυθολογικών, που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας.

• Θεόφραστος Γέρου, Παιδεία και νεοέλληνες διανοητές, Αθήνα, 1980 (μτφρ. Τζένη Μαστοράκη)

Εκπαιδευτικός ο ίδιος, δάσκαλος, έζησε πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Το βιβλίο πρωτογράφτηκε το 1972 στο Τορόντο (κι έμεινε χειρόγραφο μέχρι το 1980). Ο συγγραφέας αναζητά τους λόγους στα προβλήματα παιδείας και κουλτούρας – δεν φταίει, λέει, μόνο η Οθωμανική κυριαρχία, αφού είχαν δοθεί δικαιώματα στον Πατριάρχη, υπήρχε γλώσσα, θρησκεία, όμως υπήρχε διχασμός, ξενομανία, αρχαιομανία. Αναζητά τους λόγους γιατί γύρισαν στο παρελθόν, χωρίς να αναπτύξουν σύγχρονη κουλτούρα με την επίδραση και της Δύσης. Δείχνει να υιοθετεί πολλές απόψεις του Δημήτρη Γληνού για το δημιουργικό ιστορισμό. Αναλύει το φαινόμενο της απομόνωσης των διανοουμένων, του επαγγελματισμού των φιλοσόφων, πράγμα που δεν συνέβαλε στην ανάπτυξη κουλτούρας προβληματισμού. Δίνει ονόματα Ελλήνων του Διαφωτισμού από τον 18ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ου (Συκουτρή, Δελμούζο, Γληνό).

• Αλμπέρ Καμύ, Ο Ξένος, Αθήνα, Εκδ. Αλμωπας, χ.χ. (μτφρ. Ελένη Καλκάνη) [δανεισμένο]

Ο Μερσώ, ένας (δημόσιος) υπάλληλος στο Αλγέρι, ανέκφραστος, αντιμετωπίζει τα γεγονότα με απάθεια, το θάνατο της μητέρας του σε ίδρυμα αρχικά, αλλά και τη μετέπειτα ζωή του. Δεν έχει επαγγελματικές φιλοδοξίες. Γνωρίζεται με έναν γείτονα, τον ερωτεύεται μια κοπέλα, η Μαρί. Μπλέκει με την παρέα του Ραημόν, κατά λάθος σκοτώνει έναν τύπο που είναι σε καυγά με τον Ραημόν, φυλακίζεται, καταδικάζεται σε θάνατο. Αντιμετωπίζει με στωικότητα έως απάθεια την κατάσταση, δεν δέχεται τον παπά να τον μεταλάβει γιατί δεν θέλει να χάσει καιρό, δεν βάζει δικηγόρο, δείχνει ν' αδιαφορεί για τον κόσμο, είναι ένας ξένος. Το μυθιστόρημα αυτό είναι το πρώτο έργο του συγγραφέα, γραμμένο το 1942. Αποτελεί αντιπροσωπευτικό έργο της θεωρίας του παραλόγου. Μήπως όμως προβλέπει και περικλείει αλήθειες του καιρού μας;

• Μάρω Δούκα, Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ, Αθήνα, Πατάκης, 2010.

Ενδιαφέρον μυθιστόρημα για την Κρήτη και κύρια τα Χανιά την περίοδο της Κατοχής και μέχρι το καλοκαίρι του 1945, όταν έφυγαν οι Γερμανοί από το νησί, πολύ αργότερα από την υπόλοιπη Ελλάδα. Το βιβλίο αποτελεί μυθιστορηματική μεταφορά του βιβλίου του Βλοντάκη “Οχυρά θέσις Κρήτης” στο οποίο και βασίζεται στο μεγαλύτερο μέρος του. Με πολλές λεπτομέρειες η συγγραφέας περιγράφει γεγονότα και εικόνες από την περίοδο εκείνη προσπαθώντας να αιτιολογήσει την καθυστερημένη αποχώρηση των Γερμανών ιδιαίτερα από το νομό Χανίων, μαζί με το ρόλο των άλλων δυνάμεων και κύρια των Άγγλων, αλλά και των αντάρτικων ομάδων (του ΕΛΑΣ και του Γύπαρη). Η συγγραφέας εμπλέκει πραγματικά με φανταστικά πρόσωπα (σημαντική θέση κατέχει ο Βαγγέλης Κτιστάκης, στέλεχος του ΕΑΜ και του ΚΚΕ που εκτελέστηκε στην Αγιά από τους Γερμανούς), δίνει πολλές λεπτομέρειες από μάχες, έχει πλοκή, στιβαρή λογοτεχνική γλώσσα. Είναι ένα πλούσιο λογοτεχνικά (αλλά και ιστορικά) βιβλίο. Μόνη μου επιφύλαξη στην αφηγηματική πλοκή η σύνδεση με το σήμερα μέσω μιας κοπέλας, της εγγονής του παππού-πρωταγωνιστή, ίσως για να το συνδέσει με το προηγούμενο βιβλίο της (το “Αθώοι και φταίχτες”, πρώτο της τριλογίας) ή μήπως και με το επόμενο που περιμένουμε; 

• Άννα Φραγκουδάκη, Γλώσσα και Ιδεολογία, Αθήνα, Οδυσσέας, 1996.

Αναφέρεται στον κυρίαρχο ρόλο της γλώσσας στην ιδεολογία – για το σχολείο, την επικοινωνία, την κοινωνική εξουσία. Δίνει παραδείγματα χρήσης της γλώσσας με πολλές αναφορές. Κάνει λόγο για «ψευδώνυμο πατριωτισμό» αναφερόμενη στο λεγόμενο πατριωτισμό της περισπωμένης (την επίθεση στον Ι. Κακριδή από καθηγητές Φιλοσοφίας το 1941, όταν κατήργησε την περισπωμένη). Αναφέρεται στις κριτικές χρήσης ξένων λέξεων στη γλώσσα που, όπως υποστηρίζεται, αλλοιώνουν ή εξαφανίζουν την εθνική γλώσσα, δίνοντας ως παράδειγμα το στίχο του Εγγονόπουλου από το ποίημα Μπολιβάρ: «Βράς, αλβανιστί φωτιά: Μπολιβάρ». Συγκρίνει λογοτεχνική με επιστημονική γλώσσα και δίνει το παράδειγμα της λέξης γλαυκός που χρησιμοποιεί ο Ελύτης, ενώ δεν θα χρησιμοποιήσει ο αρχιτέκτονας για να αποδώσει το χρώμα του τοίχου. Επίσης κάνει λόγο για τον “ρατσισμό της ευφυίας” (έκφραση του Μπουρντιέ) όταν η επιστημονική γλώσσα (κύρια σε μορφή καθαρεύουσας) χρησιμοποιείται ως όργανο διάκρισης και άσκησης εξουσίας. Η γλώσσα έχει ρόλο στην κοινωνική διάκριση, ο επιστήμονας θεωρείται ότι “γράφει καλά” όταν γράφει ακαταλαβίστικα. Αποτυπώνεται η κοινωνική ιεραρχία στη γλώσσα, πράγμα που φαίνεται στα κείμενα επιστημόνων που έτσι θεωρούνται ανώτερα όντα. Το βιβλίο συνολικά είναι ενδιαφέρον γιατί αποκαλύπτει τον κοινωνικό ρόλο που έχει παίξει το γλωσσικό ζήτημα μετά την απελευθέρωση και κύρια από τις αρχές του 20ου αιώνα (αν και πρέπει να σημειωθεί ότι σχετικά με την επιστημονική γλώσσα υπάρχουν πολλά παραδείγματα χρήσης της δημοτικής, όχι χωρίς αντεγκλήσεις, όπως παρουσίασα στο τελευταίο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας).

• Χέρμαν Μέλβιλ, Τρεις απόκληροι. Μπάρτλεμπι, ο Γραφιάς – ο Βιολιστής – Τζίμυ Ρόουζ, Αθήνα, Καστανιώτης, 2010 (μτφρ. Μένης Κουμανταρέας)

Η γνωστή ιστορία για το γραφιά του Μέλβιλ σε πολύ καλή μετάφραση από τον Κουμανταρέα. Ο Μπάρτλεμπι, ένας περίεργος, ιδιόρρυθμος άνθρωπος, που ως υπάλληλος, έλεγε όχι σε όποια δουλειά του ζητούσαν κάνει....

• Μαριάννα Κορομηλά, Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα, Αθήνα, Libro, 1992. [Βιβλιοθήκη Νίππους Αποκορώνου]

Πολύ ενδιαφέρουσα αναδρομή στους ελληνικούς τόπους της Μαύρης Θάλασσας, άλλοτε και στα νεώτερα χρόνια. Η ιστορία αφορά τη ζωή του Γιάνκου Δανιηλόπουλου (1899-1987), που γεννήθηκε στο Βασιλικό, στα Θρακικά παράλια της Μαύρης Θάλασσας (Εύξεινο Πόντο), πέρασε στην Πόλη, γύρισε όλα τα παράλια, έκανε δυνατές επιχειρήσεις με τα αδέλφια του, αλλά με κάθε αλλαγή καταστρέφονταν και άρχιζαν από την αρχή. Ο ίδιος, από μεγάλος έμπορος, ερχόμενος στην Ελλάδα κατέληξε αγρότης στο Κορωπί. Μέσα από την αφήγηση αυτή, η συγγραφέας δίνει πολύ παραστατικά και τεκμηριωμένα τις κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία, στην Τουρκία, στην Ελλάδα το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Πολύ χρήσιμοι οι δύο χάρτες στο βιβλίο που παριστάνουν τη γεωγραφική και ιστορική εικόνα των τόπων αυτών, με τις μεταβολές στις ονομασίες και την εθνολογική-κρατική εξέλιξη των περιοχών (κρίμα που η νεότερη έκδοση του βιβλίου δεν περιέχει τους πολύ κατατοπιστικούς αυτούς χάρτες). Μερικά σημεία – αντιστοιχίες τόπων: Μαύρη Θάλασσα-Εύξεινος Πόντος, Κιμμέριος Βόσπορος-Στενά Κέρτς, Θρακικός Βόσπορος-Βόσπορος, Ταυρική-Κριμαία, Προποντίδα-Μαρμαράς, Ίστρος-Δούναβης, Σκυθία-Ουκρανία, κτλ.

• Μάνος Σαββάκης, Οι λεπροί της Σπιναλόγκας. Ιατρική, εγκλεισμός, βιωμένες εμπειρίες (1903-1957), Αθήνα, Πλέθρον, 2008. [Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής]

Κοινωνιολογική μελέτη για τη ζωή των λεπρών της Σπιναλόγκας πριν και κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού τους. Έρευνα πεδίου που περιλαμβάνει αφηγήσεις πρώην εγκλείστων που ζουν στον Αντιλεπρικό Σταθμό Αθηνών (οι συνεντεύξεις έγιναν το 2001). Γίνεται σύνδεση της εμφάνισης και εξάπλωσης της ασθένειας με την πολιτική και κοινωνική κατάσταση στην Κρήτη (οι συνεχείς επαναστάσεις δημιουργούσαν κακές συνθήκες διαβίωσης). Η πρώτη αναφορά για την ασθένεια χρονολογείται στη δεκαετία του 1880, ήδη το 1884 η Συνέλευση των Κρητών ζήτησε να δημιουργηθεί λεπροκομείο. Ο συγγραφέας θεωρεί, βασιζόμενος σε πηγές, ότι για την επιλογή της Σπιναλόγκας βάρυνε και η επιθυμία εκδίωξης των Μουσουλμάνων από όλη την Κρήτη (οι κάτοικοι στο μικρό νησί ήταν κυρίως μουσουλμάνοι). Το βιβλίο περιέχει πλούσια βιβλιογραφία.

• Henry James, Ντέιζι Μίλλερ – Τα χαρτιά του Άσπερν, Αθήνα, Πλέθρον, 1979. (μτφρ. Κοσμάς Πολίτης) [Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής]

Δυο νουβέλες του James. Η Ντέιζι Μίλλερ (θεωρείται από τα καλύτερά του) έχει κλασική γραφή, διαβάζεται ευχάριστα. Μια κοπέλα, η Ντέιζι Μίλλερ, πηγαίνει στη Ρώμη με τη μητέρα και τον αδελφό της, είναι Αμερικανίδα, σχετίζεται με άνδρες ελεύθερα και πέραν των ηθών της καλής κοινωνίας (έτσι νομίζουν οι άλλοι). Γνωρίζεται με τον επίσης Αμερικανό Ουίντερμπορν, με τον οποίο αναπτύσσεται περίεργη σχέση, εκείνη είναι με έναν ωραίο Ιταλό και θέλει να πάνε στο Κολοσσαίο που είναι πολύ βρώμικο όμως, κολλάει μαλάρια και πεθαίνει...

• Ρίσαρντ Καπισίνσκι, Ταξίδια με τον Ηρόδοτο, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2005 (μτφρ. Ζώγια Μαυροειδή). [Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής]

Ο συγγραφέας, σπουδαίος Πολωνός δημοσιογράφος που πέθανε πριν λίγα χρόνια, ξεκινά από πολύ νέος τα ταξίδια στην Ινδία, στην Αφρική, στην Κίνα, παρέα με τις Ιστορίες του Ηρόδοτου που του χάρισε η αφεντικίνα του στην πρώτη αποστολή. Αναζητά τους τόπους που περιέγραψε και ο Ηρόδοτος με τον τρόπο του, κάνει ρεπορτάζ όπως ο Ηρόδοτος, μιλώντας με τους ανθρώπους που συναντά όπου πηγαίνει. Έτσι, δεν περιγράφει (μόνο) τόπους, μα τους ανθρώπους και τη ζωή τους, στο κοινωνικό/πολιτικό/οικονομικό πλαίσιο που ζουν. Δίνει επίσης την αντίληψη των τότε σοσιαλιστικών κρατών (που ειρωνεύεται με πολύ λεπτό τρόπο). Και φαντάζεται πώς λειτουργούσε ο Ηρόδοτος σε ανάλογες με αυτές που συναντά περιπτώσεις. Ένα θαυμάσιο βιβλίο που μας κάνει να ζηλεύουμε που κι εμείς δεν αγαπούμε και δεν αναζητούμε το ίδιο τις πηγές μας στους αρχαίους σοφούς μας. Ένα βιβλίο που μπορεί να αποτελέσει οδηγό για νέους δημοσιογράφους, γραμμένο από έναν άνθρωπο που αγαπούσε τους ανθρώπους. Αξίζει να διαβαστεί και το άλλο βιβλίο του “Έβενος, το χρώμα της Αφρικής”, όπου με ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο περιγράφει τα ταξίδια και τις περιπέτειές του στην Αφρική (θυμάμαι τον Έλληνα με το όνομα Λεωνίδα που συνάντησε κάποια στιγμή και τον συντρόφευσε σε κάποια ταξίδια, καθώς και την περιγραφή όταν είχαν να περάσουν από ένα μέρος όπου, μες στο μεσημέρι, είχαν απλωθεί τα βουβάλια στη μέση του δρόμου, δεν έλεγαν να κινηθούν και αυτοί, πολύ αργά και προσεκτικά, πέρασαν ανάμεσά τους κι έφυγαν ή τις περιγραφές γνωστών “ηγετών” χωρών της Αφρικής, συχνά “ηρώων” απελευθερωτικών κινημάτων...).

• Jacques Bonnet, Βιβλιοθήκες γεμάτες φαντάσματα, Αθήνα, Άγρα, 2010 (μτφρ. Βάνα Χατζάκη) [Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής]

Δοκιμιακό, ο συγγραφέας αναφέρεται στη συμπεριφορά τη δική του και των άλλων ως προς τα βιβλία και τις βιβλιοθήκες, τις δικές τους (ιδιωτικές) και τις δημόσιες. Κάνει αναφορές στις συμπεριφορές επωνύμων συγγραφέων, κυρίως Γάλλων (είναι ενδιαφέρον ότι όταν τα βιβλία αυτά έχουν μεταφραστεί στην ελληνική,παρατίθενται οι βιβλιογραφικές αναφορές για όλες τις μεταφράσεις). Το βιβλίο χωρίζεται σε κεφάλαια: βιβλιομανία, τακτοποίηση και ταξινόμηση, εικόνες, πρόσωπα, πρακτικές ανάγνωσης, φαντάσματα (βιβλιοθήκες που κάηκαν...) κτλ. “Απόδραση και γνώση, όλα αυτά μέσα από τα βιβλία”, γράφει (σ. 24) και παρακάτω: “Σε λίγο κατάλαβα πως τα βιβλία δεν ήταν απλώς ένα μέσο σωτήριας απόδρασης, αλλά πως παρείχαν τα εργαλεία που θα μου επέτρεπαν να αποκρυπτογραφήσω την πραγματικότητα”. Το ενδιαφέρον είναι ότι διαβάζοντάς το, βρίσκεις στοιχεία και από τη δική σου συμπεριφορά ως αναγνώστη. Για παράδειγμα, αναφέρει το βιβλιομανή - είναι αυτός που μαζεύει βιβλία για να τα έχει, αλλά και το μανιακό αναγνώστη – με βουλιμία, ακόρεστη περιέργεια για τα πάντα (εδώ κάνει αναφορά και στο “Ιστορία της ανάγνωσης” του Alberto Manguel). “Κάθε βιβλίο που ανοίγεται για πρώτη φορά θυμίζει παραβιασμένο χρηματοκιβώτιο”, γράφει (σ. 76). Ζωντανή η ανάμνηση των βιβλίων των οποίων “η συναρπαστική ανάγνωση ήταν σαν να σταμάτησε το χρόνο” (σ. 80). Και αυτά είναι: Αλεξανδρινό Κουαρτέτο (Λ. Ντάρελ), Πόλεμος και Ειρήνη (Τολστόι), Άνθρωπος χωρίςε ιδιότητες (Ρ. Μούζιλ),Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο (Τζών Λε Καρέ), Μόμπυ Ντικ (Μέλβιλ). Έχει πολλές αναφορές στις συνήθειες συγγραφέων να γράφουν ημερολόγια με συνθήματα, όπως ο Βίκτωρ Ουγκώ και τα σχετικά με την ερωτική του ζωή. Για τις βιβλιοθήκες γράφει: “... η βιβλιοθήκη αμβλύνει το πεπερασμένο των ανθρώπινων δυνατοτήτων, αντιπροσωπεύει τη συμπύκνωση του χρόνου και του χώρου. Αθροίζει στα ράφια της όλα τα γεωλογικά στρώματα του παρελθόντος. Εκεί ξαναβρίσκονται οι προηγούμενοι αιώνες...” (σ. 136). Κάνει αναφορά στον Πεσσόα που ήθελε μα δεν κατάφερε να δουλέψει ως βιβλιοθηκάριος και στον Αντρέ Μπρετόν που έγινε βιβλιοθηκάριος μερικής απασχόλησης για 4 χρόνια στις αρχές της δεκαετίας του 1920.

• Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2009. [Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Ευγενίδη]

Πολύ ενδιαφέρουσα συνοπτική και συνολική περιγραφή των Βυζαντινών χρόνων, σε ύφος αφηγηματικό, εύκολο να το παρακολουθήσει κανείς (αν και χρειάζεται ο αναγνώστης να έχει τουλάχιστον βασικές γνώσεις γύρω από το Βυζάντιο). Η συγγραφέας θεωρεί το Βυζάντιο σημαντική συνέχεια του Ελληνισμού, δίνει έμφαση στις ανατολικές περιοχές που ήκμασαν περισσότερο από τις ελληνικές. Το Βυζάντιο είχε να πολεμά συνεχώς: τους δυτικούς (σταυροφορίες), τους από ανατολικά και βόρεια (Τάταρους, Μογγόλους, Τουρκομάνους), τους από νότια (Άραβες). Τονίζονται ανάμεσα στα άλλα ο καθοριστικός ρόλος της άλωσης του 1204 για την εξέλιξη της αυτοκρατορίας και η σημασία των θρησκευτικών ζητημάτων, ενώ γίνεται αναφορά στον Πατριάρχη Φώτιο, στην προσωπικότητά του και στο ρόλο που έπαιξε... Το βιβλίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συνοπτικό εγχειρίδιο για το Βυζάντιο, ένα χαρακτηριστικό του πάντως είναι η απουσία βιβλιογραφικών αναφορών.

• Μαρινέλλα Βλαχάκη, σιλάνς σιλβουπλέ, Αθήνα, Κέδρος, 2006. [Βιβλιοθήκη Νίππους Αποκορώνου]

Μυθιστόρημα με πρωτότυπη γραφή. Ένα κορίτσι διηγείται τη ζωή του με τη μορφή μικρών αυτοτελών ιστοριών. Στην αρχή ήταν με την πρώτη μαμά του, έπειτα πέθανε αυτή, τη σκότωσαν “εκείνοι”, την πήραν οι άλλοι γονείς, ήταν αριστεροί, είχαν έλθει από τη Γαλλία, μιλούσαν μερικές φορές σιγανά κι έλεγαν “σιλάνς σιλβουπλέ”. Έκρυβαν “εκείνους”, ο πατέρας ήταν Πρόεδρος, τις 21/4/1967 τον ξήλωσαν. Μια γυναίκα της είπε την ιστορία της πρώτης μαμάς της και για εκείνους που κρύβονται. Ειρωνική στάση έως σαρκαστική στα πράγματα. Και για εκείνους η γυναίκα είπε ότι ο κόσμος τους προστατεύει, θέλοντας και μή. Την παντρεύουν στα 14. Σιγά σιγά, οι σκιές που τη βασάνιζαν εξαφανίζονται, βλέπει τη ζωή με αισιοδοξία, πετάει τα παλιά επανωφόρια.

• Σταύρος Βλοντάκης, Η «οχυρά θέσις Κρήτης»: χρονικό της γερμανικής στα Χανιά απ’ τον Οκτώβρη του 1944 ως τον Μάη του 1945 και της αγγλογερμανικής από τον Μάη ως τον Ιούλη του 1945, Χανιά, 1976. [Βιβλιοθήκη Νίππους Αποκορώνου]

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που αναφέρεται στην περίοδο της γερμανικής κατοχής στα Χανιά από τον Οκτώβριο 1944 έως τον Ιούλιο 1945. Στο βιβλίο καταδεικνύονται με πολλές λεπτομέρειες και ιστορικά στοιχεία οι ενέργειες των Γερμανών το τελευταίο διάστημα στην Κρήτη (έγιναν ακόμη κι εκτελέσεις), οι επιθέσεις κατά των αριστερών δυνάμεων του νησιού, αλλά και ο ρόλος των Άγγλων στην καθυστέρηση αποχώρησης των Γερμανών από το νομό Χανίων. Το σημαντικό αυτό ζήτημα αναδεικνύεται, με πηγή το συγκεκριμένο βιβλίο, και στο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα “Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ”.

• Λένα Κιτσοπούλου, Νυχτερίδες, Κέδρος, 2006 (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 2011) [δανεισμένο]

Διηγήματα με ωραία γλώσσα, διαβάζονται ευχάριστα, αν και σκληρά, με χαρακτηριστικό ότι είναι απρόσμενα ως προς την εξέλιξη. Αυτή η απρόσμενη πλοκή όμως, από ένα σημείο και πέρα δεν ξαφνιάζει, κάπου αντιγράφεται το “γκροτέσκο” στυλ από τη μια ιστορία στην άλλη. Με κινηματογραφική ματιά φτιάχνονται εικόνες που θα μπορούσαν να γίνουν κινούμενες. Σκληρές εικόνες για γυναίκα συγγραφέα, όμως δυνατές. Μερικά διηγήματα: “Ο γιος μου ο γύφτος”, “Οι νυχτερίδες”, “Αθήνα 9 Δεκεμβρίου”, “Σάκης”, “Άβυσσος”, “Φου”, “Paradise”...

• Φερνάντο Πεσσόα, Ο οδοιπόρος, Αθήνα, Νεφέλη, 2010 (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα).

“Μην κοιτάζεις το δρόμο. Ακολούθησέ τον”. Αυτό είναι το μότο του αφηγητή που αφήνει το σπίτι του και παίρνει τους δρόμους, περιγράφοντας εικόνες κι εμπειρίες.

• Ελίας Κανέτι, Το παιχνίδι των ματιών. Αυτοβιογραφία 1931-1937, Αθήνα, Καστανιώτη, 2006 (μτφρ. Αλεξάνδρα Παύλου) [Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Ευγενίδη]

Θαυμάσια αυτοβιογραφική αφήγηση, όπου το σημαντικό, πέραν των προσωπικών πληροφοριών για την περίοδο 1931-1937 (αποτελεί το τρίτο βιβλίο από την αυτοβιογραφική τριλογία του), είναι η παρουσίαση των προσωπικοτήτων της εποχής, όπως Μπροχ, Μούζιλ, Κοκόσκα, Μάλερ, Σένμπεργκ, Μπεργκ, Μάν, Κάφκα, Κράους, Τζόυς κ.ά. Περιγράφει τη ζωή του στη Βιέννη, αρχικά είναι με την Άννα Μάλερ, στη συνέχεια με την Βέζα με την οποία και παντρεύεται. Εκφράζεται με καλά λόγια ή προσεκτικά για όσους γνωρίζει. Αναφέρεται πολύ συχνά στις παρουσιάσεις βιβλίων - κυρίως σε σπίτια πλουσίων - όπου γίνεται από τον ίδιο το συγγραφέα η ανάγνωση του νέου του έργου πριν από την έκδοσή του. Παραθέτω μερικές εικόνες που μεταφέρει για προσωπικότητες από τις παραπάνω  ... (http://www.toraki.gr)

• Π.Χ. Δορμπαράκης, Η Νεοελληνική στην επιστήμη και στο δημόσιο βίο (γραμματική, λεξιλόγιο, σύνταξη και ύφος της δημοτικής), Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1979. [Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής]

Ο συγγραφέας αναφέρεται στο Ν.309/1976 για την καθιέρωση της δημοτικής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, που επαναλαμβάνεται και στο Ν.576/1977 “περί τεχνικής και επαγγελματικής εκπαιδεύσεως”. Κάνει σύντομη ιστορική αναδρομή στην εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας - αρχαία, αλεξανδρινή, μεσαιωνική κοινή, νεώτερη. Αναφέρει και παραδείγματα εφαρμογής της δημοτικής στην επιστήμη. Περιγράφει κανόνες γραμματικής και δίνει υποδείγματα κειμένων πριν και μετά την καθιέρωση δημοτικής.

• Norbert Elias, Η διαδικασία του πολιτισμού. Μια ιστορία της κοινωνικής συμπεριφοράς στη Δύση. Κοινωνιογενετικές και ψυχογενετικές έρευνες Ι., Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 1997 (μτφρ. Θόδ. Λουπασάκης από τη γερμανική έκδοση του 1939) [Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Ευγενίδη]

Ο συγγραφέας ασχολείται με τις έννοιες πολιτισμός και κουλτούρα, όπως χρησιμοποιήθηκαν στη Γαλλία και Γερμανία το 18ο αιώνα. Θεωρώντας ότι αποτελούν εξελικτικές διαδικασίες που καθορίζονται από τις μορφές ζωής, διερευνά καταστάσεις από την εποχή του Μεσαίωνα. Γενικά, στη Γερμανία χρησιμοποιείται ο όρος “κουλτούρα” και αναπτύσσεται από την μεσαία τάξη / διανόηση, ενώ στη Γαλλία αυτό γίνεται από τους αυλικούς, και εδώ χρησιμοποιείται ο όρος “πολιτισμός”. Η χρήση των εννοιών αυτών σχετίζεται με την αυτοσυνειδησία της Δύσης, με την επισήμανση της ιδιοτυπίας της, ως προς την τεχνική, τους τρόπους συμπεριφοράς, την επιστημονική γνώση κτλ. (σ.25). Στη Γερμανία, η αντίθεση γεννάται ανάμεσα στον αυλικό ευγενή (κύρια γαλλόφωνο) και στο διανοούμενο μεσαίο (γερμανόφωνο). Έτσι, εγκαινιάζεται η εννοιολογική αντίθεση κουλτούρας και πολιτισμού (σ.32). Hōfflichkeit=αυλική ευγένεια, τρόποι της αυλής. Με εξωτερικές εκδηλώσεις προσπαθούν να γίνονται αρεστοί στον άρχοντα ... (http://www.toraki.gr)

Συνεχίζεται... 

Διαβάσματα 2011 (1)

Τα παρακάτω κείμενα είναι αποσπάσματα από τις σημειώσεις που κρατώ χειρόγραφα μόλις ολοκληρώσω την ανάγνωση ενός βιβλίου. Δεν αποτελούν ολοκληρωμένη κριτική, αλλά μόνο σημεία που ξεχωρίζω ή και που απλώς μόνο θυμάμαι. Σε περιπτώσεις που έχω κρατήσει μεγάλο σημείωμα, εδώ παραθέτω ένα τμήμα και παραπέμπω στη σελίδα μου για το πλήρες κείμενο (http://www.toraki.gr). Η σειρά είναι όπως διαβάστηκαν μέσα στη χρονιά. Σε περίπτωση που τα βιβλία δεν είναι δικά μου, παραθέτω επίσης την πηγή (τη βιβλιοθήκη απ' όπου τα δανείστηκα ή “δανεισμένο” όταν είναι από φίλο).

• Χρήστος Οικονόμου, Κάτι θα γίνει θα δείς, Αθήνα, Πόλις, 2010. [δανεισμένο]

Σειρά διηγημάτων που αναφέρονται σε ανθρώπους λαϊκούς, περιθωριακούς, από τις εργατικές γειτονιές του Πειραιά, Κορυδαλλό, Κοκκινιά, Κερατσίνι. Με όμορφη λογοτεχνική γλώσσα, δίνει και δείχνει τα αδιέξοδα και τις ανάγκες του ανθρώπου. Σε δύο μάλιστα διηγήματα κάνει αναφορές στα Χανιά. Ξεχώρισα τα “Κι ένα αυγό Κίντερ για το παιδί”, “Ξένα ερωτικά”, Τα πράγματα που κουβάλαγαν”, χωρίς να αποκλείω και όλα τα άλλα. Μερικές φορές η διάθεση και το πνεύμα της αφήγησης μου θύμιζαν τα “Σακκιά” της Καρυστιάνη...

• Σερζ Λατούς, Το στοίχημα της αποανάπτυξης, Βάνιας, 2008 (μτφρ. Χρ. Σαρίκα).

Η θεωρία του συγγραφέα για την αποανάπτυξη όπου προσπαθεί με πολλές αναφορές και επιχειρήματα να στηρίξει την άποψή του για τη μείωση των μεγεθών ανάπτυξης (ως αποανάπτυξη έχει αποδοθεί ο όρος decroissance, δηλαδή απομεγέθυνση). Με ενδιαφέρον επίσης αντιμετωπίζει τις απόψεις οργανώσεων, όπως της Attac κ.ά. ... Επειδή η καραμέλα της ανάπτυξης πιπιλίζεται από τον καθένα μας γιατί έτσι μας έμαθαν και όταν οι παραπάνω λένε ανάπτυξη κι εννοούν μεγέθυνση, είναι ένα χρήσιμο βιβλίο με θέσεις και παραδείγματα για το ρόλο και τη “συμβολή” των πολιτικών ανάπτυξης.

• Θέμος Κορνάρος & Γαλάτεια Καζαντζάκη, Το νησί των σημαδεμένων. Σπιναλόγκα – Η άρρωστη πολιτεία, Αθήνα, Καστανιώτης, 2010. [δανεισμένο]

Μαζί σε ένα βιβλίο τα δύο διηγήματα των Κορνάρου και Καζαντζάκη, με ιστορίες ανθρώπων που πήγαν λεπροί στη Σπιναλόγκα. Λογοτεχνική γλώσσα, περιγραφή της ασθένειας με λεπτομέρειες (καμιά φορά και ανατριχιαστικές). Ποιητικό το κείμενο (“Επιλεγόμενα” το ονομάζει) του Μάνου Λουκάκη, που αφιερώνει το βιβλίο στη μνήμη του πατέρα του, γιατρού στη Νεάπολη Λασηθίου, που συχνά πήγαινε απέναντι. Ο Λουκάκης στέκεται στο “ουλή σημασίας τηλαυγής” από το Λευιτικόν (ΙΓ'), πληγή που λάμπει από μακρά... (Για το Μάνο Λουκάκη που έφυγε πολύ πρόωρα πριν από δύο χρόνια και είχα την τύχη να τον γνωρίσω τη δεκαετία του '70, είχα γράψει στο ιστολόγιό μου).

• Νίκος Θέμελης, Η συμφωνία των ονείρων, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2010.

Η ιστορία μιας πλούσιας αστικής οικογένειας. Η γιαγιά η Μαριάνθη πίστευε στα όνειρα και όλα τα ερμήνευε με τα όνειρα. Ο μεγάλος γιος ο Άγης , δωσίλογος, ήταν με τους κρατούντες. Ο άλλος, ο Στέλιος, αποκηρυγμένος, αντάρτης, άφησε ένα κορίτσι – την κόρη του – δεν ξαναφάνηκε, πέθανε πολιτικός πρόσφυγας στην Ουγγαρία. Χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον και λογοτεχνική γλώσσα. Το τελευταίο κεφάλαιο αναφέρεται μόνο στη μικρή που μεγάλωσε, τη Μυρσίνη, ήταν σε ένα νησί με τον παπά πατέρα της, δεν αναφέρεται στους υπόλοιπους, μεγάλες περιγραφές ονείρων χωρίς λόγο, εύκολο ανάγνωσμα, χωρίς ενθουσιασμό το τελείωσα...

• Νίκη Τρουλλινού, Ένα μολύβι στο κομοδίνο, Αθήνα, Κέδρος, 2010.

Μικρές ιστορίες γραμμένες τη δεκαετία του '70 που επανεκδίδονται. Πινελιές νοσταλγίας από τα παιδικά χρόνια στα Χανιά.

• Γιώργος Γ. Αλισανδράτος, Μανόλης Τριανταφυλλίδης (1883-1959). Σελίδες από τη ζωή και το έργο του. Αθήνα, Βιβλιοθήκη Μουσείου Μπενάκη, 2010.

Γλαφυρή κι ενδιαφέρουσα αφήγηση για τη ζωή του Μανόλη Τριανταφυλλίδη από τον μαθητή και φίλο του Γιώργο Αλισανδράτο. Ο πατέρας του Τριανταφυλλίδη, νομομηχανικός ο ίδιος, ήθελε να σπουδάσει και ο γιος του το ίδιο. Μπήκε στη Φυσικομαθηματική, αλλά το 2⁰ χρόνο πήγε στη Φιλοσοφική. Περιγράφεται όλη η διαδρομή του Τριανταφυλλίδη, η στάση του και οι αγώνες του για τη γλώσσα, καθώς και τα τελευταία δύσκολα χρόνια του όταν τον ταλαιπωρούσε η ασθένεια Πάρκινσον. Πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, ξεδιπλώνει με πολλή αγάπη πτυχές από τη ζωή και την προσωπικότητα του φωτισμένου δημοτικιστή.

• Hubert Pernot, Μετακλασική και νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία, Αθήνα, Καρδαμίτσας, 1999. (μτφρ. Σ. Σπυρόπουλος)

Ένα μικρό βιβλιαράκι για τη νεοελληνική γλώσσα από τον σημαντικό Γάλλο νεοελληνιστή Pernot.

• Αχμέτ Γιορουλμάζ, Τα παιδιά του πολέμου. Από την Κρήτη στο Αϊβαλί. Αθήνα, Ωμέγα, 2005. (μτφρ. Στ. Ροϊδης)

Οι Τουρκοκρητικοί στην Κρήτη στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο συγγραφέας περιγράφει τη ζωή μιας οικογένειας Οθωμανών που ζούσαν αρμονικά με τους Χριστιανούς στα χωριά των Χανίων, αλλά και τις περιπέτειες που πέρασαν μετά το 1897. Πώς οι φίλοι και γείτονες έγιναν εχθροί, αλλά και πώς κάποιοι παρέμειναν φίλοι. Περιγράφει τη ζωή Χριστιανών και Οθωμανών χωρίς μίσος, τη ζωή στα χωριά και στην πόλη των Χανίων, καθώς και τη δράση του Βενιζέλου από το ξεκίνημά του.

• Του Κορνήλιου Καστοριάδη “Είμαστε υπεύθυνοι για την ιστορία μας”, Αθήνα, Πόλις, 2000. [Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Ευγενίδη]

Κείμενα από συνεντεύξεις του Κορνήλιου Καστοριάδη στην Τέτα Παπαδοπούλου την περίοδο 1994-1999, δικές του ομιλίες και κείμενα γι' αυτόν των Μορέν, Βιντάλ-Νακέ, Κον-Μπετίτ, Παζ, Προγκίδη, Στεφανάτου. Συνοψίζεται η αντίληψη του Καστοριάδη, η θεωρία του για την αυτονομία. Ο άνθρωπος είναι αυτόνομος με την έννοια όχι ότι κάνει ό,τι θέλει αλλά έχει τους δικούς του κανόνες, αυτοπροσδιορίζεται (αυτοθέσμιση της κοινωνίας). Το κράτος στην Ελλάδα, λέει, από το 1821 είναι ντοβλέτι, αρχή ξένη, είμαστε ραγιάδες όχι πολίτες. Πολλές αναφορές στον Αριστοτέλη. Ο Αριστοτέλης έλεγε ότι ο άνθρωπος επιζητεί γνώση, εγώ το λέω πίστη (θρησκεία!), αυτό ζητά ο άνθρωπος. Στο πολύ όμορφο κείμενό του για τον Καστοριάδη ο Λάκης Προγκίδης πρότεινε να διαβαστεί η τριλογία του Μπρόχ “Υπνοβάτες” (που για μένα αποτέλεσε αντικείμενο διαβάσματος το επόμενο διάστημα και ένα από τα σημαντικότερα έργα που έχω διαβάσει).

• Μιχάλης Γκανάς, γυναικών, μικρές και πολύ μικρές ιστορίες, Αθήνα, Μελάνι, 2010.

Μικρές, τρυφερές ιστορίες γυναικών. Έχει ενδιαφέρον ότι τις ιστορίες τις αφηγείται ένας άνδρας. Ιδιαίτερα τρυφερή, συγκινητική η ιστορία “Κοιτάζει τα χέρια της”, μια 70χρονη κοιτάζει τα χέρια της, δεν το 'χε κάνει τόσα χρόνια, θέλει να τα χαϊδέψει μα ντρέπεται, τα πλένει με μοσχοσάπουνο, “κοίτα, λέει, που μ' έβαλαν να τα χαϊδέψω θέλοντας και μή τα σκασμένα...”. Και ιστορίες με τις γυναίκες που καθαρίζουν το σπίτι. Και η “μυρωδιά βρεγμένης θάλασσας” με την Άννα που είχε επιληψία... Όλες οι ιστορίες είναι αφιερωμένες σε κάποιον άντρα.

• Ζαχαρένια Σημανδηράκη, Μαρία Παπαδογιαννάκη-Τσελεπάκη. Άννα Παπαδογιαννάκη-Γερασιμίδου: Δυο δυναμικές γυναίκες στο γύρισμα του αιώνα, Χανιά, Κοινωφελές Ίδρυμα “Αγία Σοφία”, 1997.

Οι αδελφές Παπαδογιαννάκη είχαν καταγωγή από το Καλαμίτσι του Αποκόρωνα, ήταν από ευκατάσταστη οικογένεια, αδελφές του Μιλτιάδη (ιδρυτή της Αλμυρούπολης, μετέπειτα Γεωργιούπολης και της Γεωργικής Εταιρείας Γεωργιούπολης). Έχασαν νωρίς συζύγους και παιδιά και αφιερώθηκαν σε έργα φιλανθρωπίας και στην υποστήριξη των Κρητών που έφευγαν σε Αθήνα και Πειραιά κυνηγημένοι από τους Τούρκους. Ίδρυσαν τον Σύνδεσμο Χριστιανών και Οθωμανίδων Κρησσών με υφαντοργείο στη Χαλέπα Χανίων, όπου εργάζονταν πολλές γυναίκες και ανάμεσά τους οι μοναχές από τη μονή Κορακιών στο Ακρωτήρι. Ανέλαβαν τη διάθεση μωρεόσπορου και μεταξόσπορου για εξάπλωση της μωρεοφυτείας και σηροτροφίας στην Κρήτη που συνεχίστηκε από την Γεωργική Εταιρεία Γεωργιούπολης. Πήγαν στους Άγιους Τόπους όπου έγιναν μοναχές. Πέθαναν τη δεκαετία του '30.

• Κλεοπάτρα Πρίφτη, Κρήτη. Πορεία στο χρόνο (1878-1941), Αθήνα, Ιωλκός, 1991.

Σύντομη περιήγηση στην ιστορία της Κρήτης τα χρόνια από τη Σύμβαση της Χαλέπας (1878) μέχρι τη Μάχη της Κρήτης (1941). Έχει αναφορές σε ονόματα και στις δραστηριότητες στα Γράμματα, στη Μουσική, στις Τέχνες (λαογραφία, σχολεία, Λύκειο Ελληνίδων, Ωδείο, Σύνδεσμος Διάδοσης των Τεχνών, Χρυσόστομος με τη βιβλιοθήκη “Αθηνά” που κάηκε το 1941 κτλ.). Σημαντικός ο συνοπτικός οδηγός σε προσωπικότητες όπως Παρρέν, Στυλιανός Αλεξίου, Καλούτση, Καζαντζάκης, Μινωτής, Φανδρίδου, Σφακιανάκης κ.ά.

• Χαρίδημος Ανδ. Παπαδάκης, Οι λεπροί στην Κρήτη. “Μεσκίνηδες”, Ρέθυμνο, 2011.

Πολύ ενδιαφέρουσα εργασία για τους λεπρούς στην Κρήτη από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που έγραψε, όπως λέει ο συγγραφέας με αφορμή μια ιστορία που του διηγήθηκε ένας Τουρκοκρητικός. Έχει πολλές αναφορές από περιηγητές που ήρθαν στην Κρήτη και κάνουν ανατριχιαστικές περιγραφές για τους λεπρούς που συναντούν στα λεπροχώρια, έξω από τις πόλεις, στα Μεσκιναριά (στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο τα ονομάζουν έτσι, miskin στα τούρκικα είναι ο λεπρός) και στα Κομμεναριά (ήταν στην περιοχή Βαρούσι στα Χανιά). Έχει επίσης σχετικές αναφορές από άλλα βιβλία, από τουρκικά αρχεία, από το Λευιτικό (εδώ θυμήθηκα το Μανόλη Λουκάκη και το “ουλή σημασίας τηλαυγής”) και άλλα θρησκευτικά κείμενα. Η λέπρα αποδίδεται στις κακές συνθήκες διαβίωσης (εξαθλίωση και από τις συνεχείς επαναστάσεις) και διατροφής (λάδι, παστά). Τέλος, έχει λεπτομέρειες για τη Σπιναλόγκα και τη ζωή εκεί, καθώς και για τον Ρεμουντάκη, τον πρόεδρο των χανσενικών του νησιού. Ένα ιδιαίτερα αξιόλογο βιβλίο που φανερώνει το μεράκι του συγγραφέα να αναζητά σημεία από την ιστορία της Κρήτης, αλλά και την ικανότητά του να τα παρουσιάζει τεκμηριωμένα και προσιτά. Πριν από το βιβλίο αυτό, ο ίδιος είχε εκδώσει το επίσης πολύ αξιόλογο για τους Χαλικούτες, τους Αφρικανούς της Κρήτης.

• Χέρμαν Μπρόχ, Οι Υπνοβάτες Ι. 1888, Πάσενοβ ή ο ρομαντισμός, Αθήνα, Μέδουσα, 1987 (μτφρ. Κ. Κουντούρης). [Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Ευγενίδη]
• Χέρμαν Μπρόχ, Οι Υπνοβάτες ΙΙ. 1903, Ές ή η αναρχία, Αθήνα, Μέδουσα, 1987 (μτφρ. Κ. Κουντρούρης). [Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Ευγενίδη]
• Χέρμαν Μπρόχ, Οι Υπνοβάτες ΙΙΙ. 1918, Χούγκενάου ή ο ρεαλισμός, Αθήνα, Μέδουσα, 1987 (μτφρ. Κ. Κουντρούρης). [Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Ευγενίδη]

Η εξαιρετικού ενδιαφέροντος τριλογία του Χέρμαν Μπροχ δίνει την εικόνα της εποχής που περιγράφει, τα προβλήματα, τους αγώνες αλλά και την υποκρισία των κοινωνικών ομάδων. Οι ήρωες των ιστοριών του ανήκουν σε διαφορετικά συστήματα αξιών, δεν τους ωραιοποιεί, ενώ από το κάθε βιβλίο στο επόμενο δίνει την αλλαγή που έχει επέλθει ή που φαντάζεται ο ίδιος να έρχεται (και που δεν είναι έξω από την πραγματικότητα τελικά). Δείχνει να αναζητά συνεχώς αξίες μέσα από τις συμπεριφορές και τις αγωνίες των ηρώων του. Πολύ συχνά φιλοσοφεί χωρίς να κουράζει και πολύ συχνά αναφέρεται στις έννοιες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης (δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αυστρία κυνηγημένος από το ναζιστικό καθεστώς και μάλιστα με τη βοήθεια του Τζέϊμς Τζόυς), καθώς και στον έρωτα. Γράφει: “Τα ξεπερασμένα σχήματα χαρακτηρίζονται πάντα από αδράνεια, χρειάζεται να απαυδίσεις για να μπορέσεις ν' απαλλαγείς από τις νεκρές και ρομαντικές συναισθηματικές συμβάσεις” και “Μόνο όποιος υποτάσσεται ελεύθερα και χωρίς δεσμεύσεις στις επιταγές των συναισθημάτων του και της ύπαρξής τους μπορεί να φτάσει στην ολοκλήρωση” και “... η ολοκλήρωση προσκρούει πάντα στην πραγματικότητα, ενώ ο δρόμος της νοσταλγίας και της ελευθερίας είναι ατέλειωτος και αιώνια αδιαπόρευτος...” και “Πώς είναι δυνατόν ο άνθρωπος που είναι δημιουργός των αξιών και συμμετέχει σ' αυτές να συλλάβει την ιδεολογία του πολέμου, να την δεχτεί και να υποταχτεί σ' αυτήν χωρίς καμιά αντίρρηση;” και “Αν οι γιατροί όλων των εμπόλεμων χωρών απεργούσαν, ο πόλεμος θα τελείωνε αμέσως”. Οραματίζεται την επανάσταση ως “πράξη αυτοαναίρεσης και αυτοανανέωσης, στιγμή της ριζικής αναίρεσης του χρόνου και αναδημιουργίας της ιστορίας μέσα στο πάθος του απόλυτου μηδενός”. Για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, τα διακοσμητικά στοιχεία και για το ύφος της εποχής γράφει στο τρίτο βιβλίο και αναφέρει ότι “το στυλ της εποχής δεν είναι στυλ αλλά σύμπτωμα” και ότι αποτελεί “προειδοποίηση για την πνευματική κατάσταση μιας αντιπνευματικής εποχής”. Και για την ποίηση: “Η ποίηση είναι η ανυπομονησία της γνώσης, είναι μια εξερεύνηση που προπορεύεται του ορθολογικού, είναι μια προετοιμασία του δρόμου... Από αυτή την άποψη θα μπορούσαμε να αποπειραθούμε να καταλάβουμε ποιο είναι το καθήκον της ποίησης στο σημερινό κόσμο. Αυτό που επεδίωκε η φιλοσοφία: να απεικονίσει τον κόσμο και μέσω αυτής να βρει και πάλι το δρόμο προς την ηθική και την ικανότητα να θέτει αξίες...” Ήταν ονειροπόλος; Ίσως. Και γιατί όχι;

Συνεχίζεται... 

Ένα γειά, έτσι απλά, έτσι σκέτα για το Δημήτρη Μητροπάνο

Ήταν σπουδαίος, ένας λαϊκός άνθρωπος με ήθος και αξιοπρέπεια.

Κρίμα και πάλι κρίμα!

Έφυγε ο Μητσάρας, όπως τον έλεγε ο Κώστας, εκείνος έφυγε πολύ νωρίτερα, και ήταν φθινόπωρο. Σαν το φθινόπωρο που τραγούδησε ο Μητροπάνος με τα λόγια και τη μουσική του Βαγγέλη Κορακάκη, τέτοιο που να μην ξαναρθεί...

Ένα παράπονο και ένα δάκρυ
πρώτο φθινόπωρο πρώτη βροχή
απόψε η σκέψη μου δε βρίσκει άκρη
απόψε λύγισε η αντοχή

Ένα σκοτείνιασμα που με βαραίνει
πικρή ανάμνηση σαν μαχαιριά
πρώτο φθινόπωρο που με πεθαίνει
πρώτο φθινόπωρο χωρίς χαρά

Ό,τι φαντάστηκα ήταν απάτη
κι αν κάτι έλπιζα έχει χαθεί
τέτοιο φθινόπωρο χωρίς αγάπη
τέτοιο φθινόπωρο μην ξαναρθεί
http://www.youtube.com/watch?v=RRZjBTDY2fk

Καθένας κάνει τις αναγνώσεις του τελικά...

Γειά σου λοιπόν Δημήτρη Μητροπάνο, έτσι απλά, έτσι σκέτα, όπως ήταν και ένα από τα τελευταία όμορφα τραγούδια σου (με τη συνεργασία Κραουνάκη- Νικολακοπούλου)

Γεια Ξεκλειδώνω τη πόρτα, με ρουφάει ο ήλιος
και του δέντρου του δρόμου η σκιά
Γεια, η πιο όμορφη λέξη όταν κάτι έχει φταίξει
και σε πάει ξανά μακρυά
γεια, στην απεραντοσύνη κάνω εμπιστοσύνη ταπεινά
λυτρωμένα με γεια με λες γιορτάζει η Σοφία
την αλληλογραφία παίρνω ήσυχα με άλλα χαρτιά

γεια με μολύβι υπογράφω, τι χρειάζομαι γράφω
η καρδιά να μην είναι βαριά
Γεια, σε όποιον έρθει και φύγει σαν τριαντάφυλλο
ανοίγει που σκορπά ξεχασμένη ευωδιά

Γεια, το πιο ήσυχο βήμα στο λαβύρινθο βάζει φωτιά
Γεια, ότι μέσα κι απ' έξω χρόνια έχω να παίξω το κομμάτι μου με μαστοριά

Γεια στην υγειά σου ερωτά μου κι απ' το πριν
στο μετά μου μεταφέρθηκα προσωρινά
γεια, τόσο απλά τόσο σκέτα και ξανά στη κουκέτα
για όλα τα άγνωστα τα αληθινά
Γεια τόσο απλά τόσο σκέτα δεν γουστάρω ετικέτα
δεν ξεχνιέται αν αξίζει η χρονιά
τι οχτώ,τι εφτά,τι εννιά το ταξίδι από μέσα αρχινά
http://www.youtube.com/watch?v=GeHr3GnVpsU

Καλή Ανάσταση

Καθαρότατον ἥλιο ἐπρομηνοῦσε
τῆς αὐγῆς τὸ δροσάτο ὕστερο ἀστέρι,
σύγνεφο, καταχνιά, δὲν ἀπερνοῦσε
τ’ οὐρανοῦ σὲ κανένα ἀπὸ τὰ μέρη,
καὶ ἀπὸ ἐκεῖ κινημένο ἀργοφυσοῦσε
τόσο γλυκὸ στὸ πρόσωπο τ’ ἀέρι,
ποὺ λὲς καὶ λέει μὲς τῆς καρδιᾶς τὰ φύλλα
“γλυκειὰ ἡ ζωὴ κι ὁ θάνατος μαυρίλα”.

...................................................

Διονύσιος Σολωμός