Συμβολικά, μα όχι μόνο, επέλεξε τις βιβλιοθήκες η Κυβέρνηση για να ξεκινήσει την εφαρμογή της πολιτικής που της υπαγορεύει η τρόικα, της πολιτικής που δεν υπολογίζει, που απαξιώνει, που αγνοεί ανθρώπους, θεσμούς, αξίες, στο όνομα του "όλοι φταίτε", "άχρηστοι", "διεφθαρμένοι", "θα σας δείξω εγώ", "κακό κράτος", "δημόσιο=κακό". Κι έτσι άφησε να διαρρεύσει στην αρχή (ώστε να προετοιμάζει το έδαφος) και δημοσιοποίησε στη συνέχεια τη λίστα με 17 οργανισμούς (κάποιους απίθανους, αλήθεια ποιοί ... τους έφτιαξαν;) ανάμεσά τους όμως και το ΕΚΕΒΙ (είπαμε, η διάλυσή του έργο ζωής για τον κ. Τζαβάρα) και 46 βιβλιοθήκες οι οποίες, λέει, συγχωνεύονται. Τι εννοεί εδώ ο αρμόδιος Διοικητικής Μεταρρύθμισης (που θα ... παραιτούνταν αν επέμενε η όποια τρόικα να γίνουν απολύσεις στο δημόσιο), συγχωνεύονται μεταξύ τους (δηλαδή η Κέρκυρας με την Ανδρίτσαινας και με της Χίου;) ή πώς τέλος πάντων; Μου θυμίζει τη λύση που πήγαν να εφαρμόσουν σε κάποια ΤΕΙ προ μηνών, η πάνσοφη Αθηνά βάζει παντού το χέρι της λοιπόν!
Εδώ δεν θα σταθώ άλλο στο ίδιο το πρόβλημα τώρα (χωρίς σε καμία περίπτωση να το υποτιμώ βέβαια), αν τελικά η Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας σωθεί ή όχι όπως διαβεβαίωσε ο κ. Τζαβάρας, αν και πόσο χρήσιμες είναι οι δημόσιες βιβλιοθήκες, αν και τι έργο προσφέρουν ή έχουν μέχρι τώρα προσφέρει κτλ κτλ. Ευτυχώς, έχουν αρχίσει ν΄ακούγονται φωνές, και για την Ανδρίτσαινα και για την Κοραή της Χίου και για την Κέρκυρας και για τη Λιβαδειάς και για τη Ναυπάκτου και για τη Λαμίας και για τη Μυτιλήνης κ.ά. Και είναι παρήγορο αυτό.
Έχω όμως ένα προβληματισμό γενικότερο. Στ' αλήθεια τις αγαπάμε τις βιβλιοθήκες; Στ' αλήθεια, νιώθουμε να τις χρειαζόμαστε τις δημόσιες (και τις δημοτικές) βιβλιοθήκες; Εμείς οι πολίτες, οι κάτοικοι της πόλης, της γειτονιάς που έχει βιβλιοθήκη, ξέρουμε τι κάνει αυτή η βιβλιοθήκη; Την έχουμε ποτέ επισκεφθεί; Έχουμε νιώσει ντην ανάγκη να το κάνουμε; Αλλά κι έχουμε βρει μπροστά μας κάποια ανακοίνωση, κάποια αφίσα της βιβλιοθήκης;
Κι αν είμαστε γονείς, έχουμε πάει τα παιδιά μας στη βιβλιοθήκη της γειτονιάς;
Κι αν είμαστε δάσκαλοι, έχουμε πάει τους μαθητές μας στη βιβλιοθήκη της γειτονιάς;
Μα κι αν είμαστε γονείς, μας έχουν δει τα παιδιά μας να διαβάζουμε; Κι έχουμε διαβάσει παραμύθια στα παιδιά μας σήμερα για να διαβάσουν μόνα τους αύριο;
Κι αν είμαστε δάσκαλοι, έχουμε συστήσει στους μαθητές μας βιβλία για διάβασμα κι έχουμε παρακολουθήσει την πορεία της ανάγνωσης και τους έχουμε ζητήσει να γράψουν έκθεση κι έχουμε συζητήσει για βιβλία και τα έχουμε βάλει να ψάξουν σε βιβλιοθήκες (και στη βιβλιοθήκη του σχολείου, όχι στο Ιντερνετ) για ένα θέμα;
Κι αν είμαστε βιβλιοθηκονόμοι, διαφημίζουμε τη βιβλιοθήκη μας; Έχουμε αναγνωστική πολιτική (επί της ουσίας, όχι ... πανηγυριώτικη); Δημιουργούμε λέσχες ανάγνωσης με σχέδιο, προγραμματισμό, ποιότητα; Μελετάμε την κοινότητά μας και ανάλογα λειτουργούμε;
Δεν έβαλα τα ερωτήματα για ... εξυπνάδα, ούτε γιατί έχω αρνητική απάντηση. Αντίθετα, επειδή ξέρω (ή πιστεύω έστω) ότι στα παραπάνω ερωτήματα υπάρχουν σε μεγάλο ποσοστό θετικές απαντήσεις, αυτό που χρειάζεται είναι μια εγρήγορση, μια κινητοποίηση και μια διεκδίκηση, προς την πολιτεία, προς τους συλλογικούς /θεσμικούς φορείς που δεν καταλαβαίνουν και προς όσους από τις παραπάνω κατηγορίες δεν αντιστοιχεί το θετικό πρόσημο της απάντησης.
Η διεκδίκηση είναι να σώσουμε τις βιβλιοθήκες μας γιατί τις αγαπάμε και γιατί τις χρειαζόμαστε.
Έτσι, ξεκινώντας από την παρότρυνση της δυναμικής Κατερίνας Κεράστα με το θαυμάσιο λογότυπο "Αγαπώ τη βιβλιοθήκη μου", προτείνω να πάμε ακόμη παραπέρα. Γιατί, ακόμη και αν δεν... "συγχωνευθεί" τελικά η Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας ή της Κέρκυρας ή της Χίου, το πρόβλημα εξακολουθεί να υπάρχει. Και για εκείνους που σκέφθηκαν την όποια λύση μόνο με οικονομίστικα ή δεν ξέρω τι άλλα κριτήρια, αλλά και για εμάς που δεν απαντάμε ναι στα παραπάνω ερωτήματα.
Και αντί να προτείνω εδώ, τώρα και μόνη μου τρόπους ενεργοποίησης, σκέφτηκα να παραθέσω μερικές περιπτώσεις αντίστοιχων δράσεων σε άλλες χώρες. Ας τις περιδιαβούμε κι ας πάρουμε ιδέες, δεν είναι κακό.
Στη Μεγάλη Βρετανία οι περικοπές στους προϋπολογισμούς των βιβλιοθηκών έχουν γίνει κανόνας. Ταυτόχρονα όμως, έχει αναπτυχθεί πλατύ κίνημα υποστήριξης των βιβλιοθηκών, όχι μόνο από τους ίδιους τους βιβλιοθηκονόμους, αλλά και από τους πολίτες που χρησιμοποιούν τις βιβλιοθήκες και νοιάζονται για την ύπαρξή τους.
Εδώ και δυο χρόνια υπάρχει η καμπάνια "Save our libraries" που πέραν του γενικού αιτήματος, εξειδικεύεται και σε κάθε βιβλιοθήκη χωριστά, δίνοντας τη δυνατότητα της ενεργοποίησης και της κινητοποίησης των κατοίκων κάθε περιοχής. Συχνές αναφορές βρίσκονται στην εφημερίδα Guardian. Για παράδειγμα, μια ενδιαφέρουσα αναδρομή στον ένα χρόνο της καμπάνιας αυτής δίνεται σε άρθρο της του 2012.
Ενδιαφέρον έχει και η συλλογικότητα "Voices for the Library" η οποία δίνει βήμαγια προβλή ζητημάτων σχετικών με τις δημόσιες βιβλιοθήκες.
Εξίσου ενδιαφέρον παρουσιάζει η συλλογικότητα "The Library Campaign", η οποία έχει σκοπό την υποστήριξη των βιβλιοθηκών μέσω δράσεων από φίλους και ομάδες χρηστών.
Να σημειώσω επίσης ότι στο πλαίσιο του κινήματος Occupy στη Νέα Υόρκη και σε άλλες πόλεις δημιουργήθηκαν βιβλιοθήκες (The People's Library) με σκοπό και λειτουργία ανάλογα με τις "κανονικές" βιβλιοθήκες (τελικά οι λέξεις κανονικός και κανονικότητα πάει να μας στοιχειώσει...).
 | |
| Πηγή της φωτογραφίας: http://socialistworker.org/2013/04/17/justice-for-the-peoples-library |
Να σημειώσουμε μάλιστα ότι εθελοντές του κινήματος Occupy στο Λονδίνο το περασμένο φθινόπωρο πήραν την πρωτοβουλία να λειτουργήσουν τη δημοτική βιβλιοθήκη του Camden μαζί με κατοίκους της περιοχής, όταν ο δήμος την έκλεισε εξαιτίας οικονομικών προβλημάτων. Αξίζει να δει κανείς φωτογραφίες από τη λειτουργία της στο διάστημα μέχρι την τελική επίλυση του προβλήματος.
 | ||
| Κάτοικοι του Camden μαζί με τους ακτιβιστές του Occupy London έσωσαν τη Βιβλιοθήκη του Friern Barnet (Πηγή) |
*** Όσο για την Εθνική Βιβλιοθήκη, διάβασα το σημερινό άρθρο του Σταύρου Ζουμπουλάκη στην Καθημερινή κι εύχομαι πραγματικά να βρει την άκρη. Διαβάζοντας την αναφορά του στο Ροϊδη, θυμήθηκα τι είχα γράψει το Φεβρουάριο εδώ.
Μπράβο που βάζεις το θέμα. Συμφωνώ απολύτως.Επειδή μάλιστα έχουμε μια κυβέρνηση που μισεί και χτυπάει αποδεδειγμένα την παιδεία και τον πολιτισμό και δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα καλό απ΄αυτήν θα μας αναλογεί μεγάλο μερίδιο ευθύνης αν δεν πάρουμε πρωτοβουλίες ή στους δήμους μας ή ευρύτερες.Θα επανέλθω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι σημαντικό να περάσει το μήνυμα ότι σε καιρούς κρίσης, ο πολιτισμός δεν είναι πολυτέλεια. Η πολιτική σε όλους τους τομείς του πολιτισμού, οδηγεί σιγά σιγά τον πολίτη στη νοοτροπία, "εδώ δεν έχουμε να φάμε, το διάβασμα-θέατρο-πανεπιστήμιο κτλ μας μάρανε";
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ νοοτροπία είναι λάθος και συμφωνώ απόλυτα ότι πρέπει να πάρουμε την ευθύνη της δράσης και της προστασίας των ήδη υπάρχοντων θεσμών στα χέρια μας. Όσο πιο δυναμικά δίνουμε το "παρών" τόσο περισσότερο τονιζουμε την ύπαρξη και μάλιστα σε προτεραιότητα σε καιρούς κρίσης, της ανάγκης μας για βιβλιοθήκες και πολιτισμό.
Ευχαριστούμε, όλους και όλες εσάς που με τη συμβολή και τη γραφή σας, μας το κάνετε ευκολότερο.
Ο τίτλος του βιβλίου του Jean Clair "Χειμώνας στον πολιτισμό" για το οποίο έγραψα πριν λίγο καιρό με έχει σημαδέψει. Τον χειμώνα ακολουθεί η άνοιξη, στο χέρι μας είναι να κάνουμε πράξη την κοινωνία των πολιτών, δεν είναι; Έχουμε καθυστερήσει, δεν έχουμε μάθει (δεν μας έχουν μάθει) να εκτιμάμε αυτά που κι εσείς αναφέρετε, όμως μπορούμε ακόμη... Να είστε καλά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣωστή τοποθέτηση....Προσυπουγράφουμε και με πολύ σεβασμό και λίγο θράσος το αναδημοσιεύουμε
ΑπάντησηΔιαγραφήΜερικές φορές αναρωτιέμαι ποιοι έχουν το πρόβλημα σε αυτή τη χώρα, οι πολιτικοί ή οι πολίτες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ! Νομίζω είναι καιρός να συνδυαστούν και να συμπορευτούν διάφορες πρωτοβουλίες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ απόλυτα με το άρθρο και την πρωτοβουλία. Πιστεύω πως πρέπει κάτι να κάνουμε μιας και η Ένωσή μας, από ότι φαίνεται από την ανακοίνωση που έβγαλε γι αυτό το θέμα, έχει χάσει το τραίνο (εδώ και καιρό..). Το θέμα των βιβλιοθηκών ΔΕΝ είναι θέμα των βιβλιοθηκονόμων αλλά ΌΛΗΣ της κοινωνίας. Θα πρέπει όλοι μαζί, οι αναγνώστες των βιβλιοθηκών, οι βιβλιοθηκονόμοι, τα παιδιά, οι επαιδευτικοί, οι άνθρωποι του πνεύματος, οι άνεργοι, οι δημότες να κινητοποιηθούμε. Το θέμα λοιπόν που πρέπει να μας απασχολήσει είναι το πώς και με ποιους τρόπους θα πρέπει να κινηθούμε....
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτέλλα Χ.
Στέλλα συμφωνώ πως πρέπει κάτι να κάνουμε, μαζί αλλά και ανεξάρτητα από τις πρωτοβουλίες των βιβλιοθηκονόμων, ως πολίτες μιας κοινωνίας που δυσκολεύεται - γιατί δεν έμαθε - να πλησιάσει τη γνώση και να εκτιμήσει τον πολιτισμό της.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν τις αγαπάμε τις βιβλιοθήκες σε συτή τη χώρα, δε μάθαμε την αξία τους. Όσους τις αγαπάνε τους θεωρούμε "παράξενους", "παράταιρους", πως κάτι δεν πάει καλά με αυτούς. Και φυσικά σε αυτό έχουν τεράστιες ευθύνες όλοι. Ελπίζω να μην είναι αργά για την αλλαγή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν διαφωνώ σε τίποτα από αυτά που λες, εξάλλου γι' αυτό κάνω αυτές τις παρεμβάσεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧρειάζεται να το αναδείξουμε το θέμα, είναι κι αυτό θέμα παιδείας και πολιτισμού. Δυστυχώς δεν το βλέπουν έτσι όλοι, και μάλιστα αυτοί που θέλουν να διαχειρίζονται τις τύχες μας, γιατί και οι ίδιοι δεν το μάθανε.
Γι΄αυτό χρειάζεται να γίνει κομμάτι της ζωής μας, και να μην ντρεπόμαστε να το διεκδικούμε και πρέπει τα σχολεία και οι δάσκαλοι να παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο και πρέπει βέβαια οι βιβλιοθήκες και το προσωπικό τους να ανταποκρίνονται στις ανάγκες αυτές.
Καλή σου μέρα.